Знешнепалітычнае становішча ВКЛ у канцы ХV

— першай палове ХVІ ст.

Абвастрэнне адносін з МасквойГрамадзянская вайна 1432-1439 гг.

Незадаволенасць у грамадстве

Пакрыўджаныя – у Маскву

ВКЛ спрабуе аслабіць Маскву

1442 г. – ваенны канфлікт

31.08.1449 г. – пагадненне

1449 г. – пагадненне.Размежаванне сфер уплыву:• ВКЛ: Смалешчына, княствы ў

вярхоўях Акі, саюз з Цвярскім і Разанскім княствам.• Масква: Ноўгарад, Пскоў і Ржэў.

Раўнавага сіл

Аслабленне ВКЛ1447 г. – Казімір стаў польскім

каралём.

Больш увагі на заходнія справы

Мала ўвагі на ўсходнюю палітыку

ВКЛ імкнулася захаваць свае межы

Ініцыятыва па “збіранні рускіх зямель” – да Масквы

Умацаванне Масквы1450-я гг. – Масква

падпадаркавала Цвер і Разань.1478 г. – перастала існаваць

Наўгародская рэспубліка.1480 г. – вызваленне Масквы

з-пад ардынскага ярма.

Умацаванне прэстыжа Івана ІІІ

Іншыя палітычныя праціўнікі ВКЛ

Крымскае ханства;Малдавія;Турцыя;Германская імперыя.

Войны з МасквойДата Дзеянні Вынік

1492-1494 гг. Часта вярхоўскіх князёў перайшла на службу да Івана ІІІ.

Масква атрымала права на вярхоўскія княствы і іншыя землі.

1500-1503 гг. Частка памежных князёў – да Масквы;Ліпень 1500 г. – бітва на р. Вядрошы. Паражэнне ВКЛ.1501 г. – Аляксандр з’ехаў у Кракаў.Поспехі Масквы.Саюз ВКЛ з Польшчай, Ардой і Лівонскім Ордэнам.

ВКЛ губляла Бранск, Гомель, Ноўгарад-Северскі,Старадуб, Чарнігаў і іншыя гарады.

1507-1508 гг. Адначасова – мяцеж М. Глінскага. Замацаваны папярэднія межы.1512-1522 гг. 1514 г. – Васіль ІІІ узяў Смаленск.

8 верасня 1514 г. – бітва пал Оршай. Перамога ВКЛ (на чале – К. Астрожскі)

Смаленск застаўся ў Маскоўскай дзяржаве.

1534-1537 гг. 1534 г. – войскі ВКЛ – у Смаленскую і Северскую землі. Маскоўскія войскі – на беларускія землі. 1535 г. – ВКЛ вярнула Гомель.

Гомель – у складзе ВКЛ.

Адносіны з Крымскім ханствамСяр. XV ст. – Крымскае ханства аддзялілася да Залатой Арды.

Спачатку – добрыя адносіны з ВКЛПасля ВКЛ – у саюзе з Ардой

Пагаршэнне адносін

1480 г. – саюз Крымскага ханства і Масквы

Набегі татар на ВКЛ

Набегі татар• Найбольш – на ўкраінскія

землі, але і на беларускія таксама;• Мэта набегаў – рабаванне і

захоп палонных;• Вельмі імклівыя (да 200 км у

дзень)

Войска ВКЛ не паспявала сабрацца

Паражэнні татар1497 г – на Мазыршчыне1503 г. – пад Давыд-Гарадком1505 і 1508 гг. – пад Слуцкам5 жніўня 1506 г. – пад Клецкам(на чале – М. Глінскі)

Шляхі супрацьстаяння татарам“Упамінкі” (падарункі)

ханам;Стварэнне умацаваных

замкаў і гарнізонаў;Рассяленне казакоў

1520-я гг. – напады радзейшыя;1530-я гг. – не дасягаюць тэрыторыі Беларусі.