Upload
saiiew
View
104.280
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
บทท�� 1ความหมายและความเป็�นมาของการบร�หารการพั�ฒนา
บทน�า มนุ�ษย์�ม�พัฒนุาการมาเป็�นุระย์ะเวลาย์าวนุานุ เร��มต้�นุจาก
การร�ป็ลกษณะของมนุ�ษย์�ที่��ม�กระดู�สันุหลงโค้�งงอ จนุต้%งต้รงเหม&อนุดูงเช่(นุร�ป็ร(างที่��เห)นุในุป็+จจ�บันุ ที่��อย์�(อาศัย์ของมนุ�ษย์�จากที่��อาศัย์อย์�(ใต้�ร(มไม�ใหญ่(แต้(ในุที่��สั�ดูก)หนุ�ไม(พั�นุภัย์จากธรรมช่าต้�จนุต้�องหลบัล�3เข�าไป็อาศัย์ในุถ้ำ5%า รวมไป็ถ้ำ6งการพัฒนุาเค้ร&�องม&อที่างการเกษต้ร สั��งที่��กล(าวมานุ�%ล�วนุแต้(เป็�นุการพัฒนุา (Development) ของมนุ�ษย์�ในุสังค้ม
ม�การศั6กษาเก��ย์วกบัแนุวที่างในุการบัร�หารงานุภัาค้รฐ รวมถ้ำ6งการบัร�หารงานุในุภัาค้เอกช่นุไว�หลากหลาย์ ซึ่6�งแนุวที่างหร&อว�ธ�การบัร�หารงานุดูงกล(าวม�ช่&�อเร�ย์กแต้กต้(างกนุไป็ต้าม ย์�ค้สัมย์ ที่��สั5าค้ญ่การศั6กษาในุเร&�องการบัร�หารจ5าเป็�นุต้�องค้5านุ6งถ้ำ6งป็+จจย์ภัาย์นุอกและภัาย์ในุป็ระเที่ศั มาเป็�นุสั(วนุป็ระกอบัสั5าค้ญ่ในุการอธ�บัาย์เพั&�อให�ที่ราบัถ้ำ6งค้วามหมาย์ ค้5าจ5ากดูค้วาม ของการบัร�หารอาจกล(าวไดู�ว(า ป็+จจย์ภัาย์นุอก เช่(นุ กระแสัโลกหร&ออ�ที่ธ�พัลของป็ระเที่ศัมหาอ5านุาจที่��เผย์แพัร(แนุวที่างดู�านุการบัร�หารงานุ โดูย์การนุ5าเสันุอในุสั(วนุหนุ6�งเข�ามาที่างว�ช่าการหร&อต้5าราหนุงสั&อที่��นุกว�ช่าการไดู�รบัอ�ที่ธ�พัลหร&อนุ5าเข�ามาจากต้(างป็ระเที่ศั สั(วนุป็+จจย์ภัาย์ในุ อาจพั�จารณาไดู�จากการที่��ผ��บัร�หารป็ระเที่ศัไดู�ให�ค้วามสั5าค้ญ่หร&อย์6ดูถ้ำ&อแนุวที่างหร&อว�ธ�การใดู
ความหมายของการบร�หาร (Administration)
ม�ผ��นุ�ย์ามค้วามหมาย์ และค้5าจ5ากดูค้วามของ การบัร�หารไว�หลากหลาย์ ดูงต้(อไป็นุ�% ค้5าว(า การบัร�หาร“ ”(Administration)
ใช่�ในุค้วามหมาย์กว�าง ๆ เช่(นุ การบัร�หารราช่การ อ�กค้5าหนุ6�ง ค้&อ “
การจดูการ ” (Management) ใช่�แที่นุกนุไดู� การบัร�หาร สั(วนุมากหมาย์ถ้ำ6ง การจดูการที่างธ�รก�จมากกว(าโดูย์ม�หลาย์ที่(านุไดู�ระบั�ดูงนุ�%
Peter F. Drucker : ค้&อ ศั�ลป็ะในุการที่5างานุให�บัรรล�เป็;าหมาย์ร(วมกบัผ��อ&�นุ (ภัาว�ดูา ธาราศัร�สั�ที่ธ�, 2542: 2)
Herbert A. Simon กล(าวว(าค้&อ ก�จกรรมที่��บั�ค้ค้ลต้%งแต้( 2 ค้นุข6%นุไป็ ร(วมม&อกนุดู5าเนุ�นุการให�บัรรล�วต้ถ้ำ�ป็ระสังค้�อย์(างใดูอย์(างหนุ6�งหร&อหลาย์อย์(างร(วมกนุ (ภัาว�ดูา ธาราศัร�สั�ที่ธ�, 2542: 2)
การบัร�หาร หมาย์ถ้ำ6ง ศั�ลป็ะในุการที่5าให�สั��งต้(าง ๆ ไดู�รบัการกระที่5าจนุเป็�นุ ผลสั5าเร)จ กล(าวค้&อ ผ��บัร�หารไม(ใช่�เป็�นุผ��ป็ฏิ�บัต้� แต้(เป็�นุผ��ใช่�ศั�ลป็ะที่5าให�ผ��ป็ฏิ�บัต้�ที่5างานุจนุสั5าเร)จต้ามจ�ดูม�(งหมาย์ที่��ผ��บัร�หารต้ดูสั�นุใจเล&อกแล�ว (Simon)
การบัร�หาร ค้&อ กระบัวนุการที่5างานุร(วมกบัผ��อ&�นุเพั&�อให�เก�ดูผลสัมฤที่ธ�>ต้ามเป็;าหมาย์อย์(างม�ป็ระสั�ที่ธ�ภัาพั (Sergiovanni)
การบัร�หาร ค้&อ การที่5างานุของค้ณะบั�ค้ค้ลต้%งแต้( 2 ค้นุข6%นุไป็ ที่��รวมป็ฏิ�บัต้�การให�บัรรล�เป็;าหมาย์ร(วมกนุ (Barnard)
การบัร�หาร หมาย์ถ้ำ6ง ก�จกรรมต้(างๆ ที่��บั�ค้ค้ลต้%งแต้(สัองค้นุข6%นุไป็ร(วมม&อกนุดู5าเนุ�นุการ เพั&�อให�บัรรล�วต้ถ้ำ�ป็ระสังค้�อย์(างหนุ6�งอย์(างใดูหร&อหลาย์ๆอย์(างที่��บั�ค้ค้ลร(วมกนุก5าหนุดูโดูย์ใช่�กระบัวนุอย์(างม�ระบับัและให�ที่รพัย์ากรต้ลอดูจนุเที่ค้นุ�ค้ต้(างๆ อย์(างเหมาะสัม (สัมศักดู�> ค้งเที่��ย์ง ,2542 : 1)
ว�รช่ ว�รช่นุ�ภัาวรรณ (2551) กล(าวถ้ำ6ง แนุวที่างหร&อว�ธ�การบัร�หารงานุที่��หนุ(วย์งานุภัาค้รฐนุ5ามาใช่�ว(า การบัร�หาร ม�“ ”
ว�วฒนุาการ ซึ่6�งที่��จะพัอสัร�ป็ไดู�ว(า ก(อนุที่��จะใช่�ค้5าว(า การบัร�หารการพัฒนุา (development administration) ม�ค้5าหลาย์ค้5าที่��ร ฐบัาลไดู�นุ5ามาใช่� เช่(นุ การบัร�หารราช่การแผ(นุดู�นุ การบัร�หารราช่การ หร&อการบัร�หารภัาค้รฐ (Public administration) การบัร�หาร (Administration) การพัฒนุา (Development) การพัฒนุา
2
ช่�มช่นุ (Community development) การพัฒนุาช่นุบัที่ (Rural development)
จากนุ%นุ จ6งมาใช่�ค้5าว(า การบัร�หารการพัฒนุา (Development administration) ในุสัมย์จอมพัล ถ้ำนุอม ก�ต้ต้�ขจร เป็�นุนุาย์ก รฐมนุต้ร� ในุป็? พั.ศั. 2509 และย์งใช่�ค้5าอ&�นุต้(อมาอ�ก เป็�นุต้�นุว(า การพัฒนุาแบับัย์�งย์&นุ (Sustainable
development) การพัฒนุาแบับัพัอเพั�ย์ง (Sufficient
development) การพัฒนุาแนุวพั�ที่ธ (Buddhistic
development) การบัร�หารก�จการบั�านุเม&องที่��ดู� (Good
governance) การจดูการ (Management) การบัร�หารและการจดูการ (Administration and management)
3
administration and
management
management
good governance
Buddhistic
development
sufficient
development
sustainable development
development administratio
n
rural development
community
development
development
administration
public administration
DA is mean
ภัาพัแสัดูง ค้วามหลากหลาย์ของค้5าที่��ม�ค้วามหมาย์เช่(นุเดู�ย์วกบั การบัร�หาร“ ”
แนุวค้�ดูหร&อลกษณะสั5าค้ญ่ของแนุวที่างหร&อว�ธ�การบัร�หารใดู ๆ ก)ต้าม ซึ่6�งรวมที่%งการบัร�หารการพัฒนุา ไม(อาจก5าหนุดูไดู�อย์(างช่ดูเจนุและต้าย์ต้วเหม&อนุกบัการให�ค้วามหมาย์ของค้5าที่%งหลาย์ในุที่างสังค้มศัาสัต้ร�ที่��ข6%นุอย์�(กบัค้วามร� � ค้วามค้�ดู และป็ระสับัการณ�ของนุกป็รช่ญ่า ผ��ร� � นุกว�ช่าการ นุกกฎหมาย์ และนุกบัร�หาร แต้(ละค้นุ
ความหมายของการพั�ฒนา (Development) “แนุวค้�ดูพั&%นุฐานุของการพัฒนุา อธ�บัาย์ไดู�ว(า สั&บั”
เนุ&�องจากสัภัาพัธรรมช่าต้�ที่��มนุ�ษย์�เป็�นุสัต้ว�สังค้ม หมาย์ถ้ำ6ง มนุ�ษย์�โดูย์ธรรมช่าต้�ย์(อมอย์�(รวมกนุเป็�นุกล�(ม ไม(อย์�(อย์(างโดูดูเดู��ย์ว แต้(ม�ข�อย์กเว�นุที่��มนุ�ษย์�อย์�(โดูดูเดู��ย์วต้ามล5าพัง เช่(นุ ฤษ� การอย์�(รวมกนุเป็�นุกล�(มของมนุ�ษย์�อาจม�ไดู�หลาย์ลกษณะและเร�ย์กต้(างกนุ เป็�นุต้�นุว(าค้รอบัค้รว (Family) เผ(าพันุธ�� (Tribe) ช่�มช่นุ (Community)
สังค้ม (Society) และป็ระเที่ศั (Country)
และเม&�อมนุ�ษย์�อย์�(รวมกนุเป็�นุกล�(ม ย์(อมเป็�นุธรรมช่าต้�อ�กที่��ในุแต้(ละกล�(มจะต้�องม� ผ��นุ5ากล�(ม และ ผ��ต้าม ค้&อ ป็ระช่าช่นุหร&อ“ ” “ ”
ค้นุในุกล�(ม รวมที่%งม� การค้วบัค้�มดู�แลกนุภัาย์ในุกล�(ม หร&อ การจดู“ ” “
ระเบั�ย์บัภัาย์ในุกล�(ม ซึ่6�งอาจเร�ย์กว(า การบัร�หารหร&อการพัฒนุา”
ภัาย์ในุ ที่%งนุ�% เพั&�อให�เก�ดูค้วามสังบัเร�ย์บัร�อย์และค้วามสั�ข มนุ�ษย์�จ6งไม(อาจหล�กเล��ย์งจากการพัฒนุาไดู�ง(าย์ และที่5าให�กล(าวไดู�อย์(างม�นุใจว(า "ที่��ใดูม�กล�(ม ที่��นุ �นุย์(อมม�การพัฒนุา ในุม�มมองของนุกพัฒนุา สัภัาพั”
ของกล�(มในุย์�ค้เร��มแรกซึ่6�งธรรมช่าต้�และที่รพัย์ากรธรรมช่าต้�อ�ดูมสัมบั�รณ�
4
อ�ที่ธ�พัลของธรรมช่าต้�จะม�ต้(อมนุ�ษย์�ที่��รวมกนุอย์�(ในุกล�(มมาก โดูย์การดู5ารงช่�ว�ต้และการป็ระกอบัอาช่�พัของมนุ�ษย์�จะอย์�(ใกล�ช่�ดูกบัธรรมช่าต้� อ�กที่%งธรรมช่าต้�และผ��นุ5าเป็�นุต้วก5าหนุดูแนุวที่างการพัฒนุา ซึ่6�งค้รอบัค้ล�มว�ธ�การป็ระกอบัอาช่�พัดู�วย์
การป็ระกอบัอาช่�พัของมนุ�ษย์�ในุอดู�ต้ที่��ลกษณะการพัฒนุาและการป็ระกอบัอาช่�พัในุย์�ค้นุ%นุไม(ซึ่บัซึ่�อนุและจ5านุวนุป็ระช่ากรก)ม�ไม(มากต้(อมา เม&�อจ5านุวนุมนุ�ษย์�ที่��รวมต้วกนุอย์�(ในุกล�(มม�จ5านุวนุเพั��มมากข6%นุ ที่5าให�กล�(มม�ขนุาดูใหญ่(ข6%นุ เป็ล��ย์นุเป็�นุช่�มช่นุ และเป็�นุป็ระเที่ศั ในุเวลาเดู�ย์วกนุ ที่รพัย์ากรธรรมช่าต้�เร��มเสั&�อมโที่รม ผ��นุ5าและผ��ต้าม ค้&อ ป็ระช่าช่นุ พัย์าย์ามเอาช่นุะธรรมช่าต้� ไดู�ใช่�ภั�ม�ป็+ญ่ญ่าช่าวบั�านุ (Folk wisdom) และการลองผ�ดูลองถ้ำ�ก (Trial and
error) เพั&�อก5าหนุดูแนุวที่างการพัฒนุาและการป็ระกอบัอาช่�พัเม&�อกล�(มม�ขนุาดูใหญ่(และม�นุค้งข6%นุเป็�นุป็ระเที่ศั ธรรมช่าต้�และที่รพัย์ากรธรรมช่าต้�ไดู�ถ้ำ�กนุ5ามาใช่�เป็�นุจ5านุวนุมาก บัางสั(วนุเสั&�อมสัลาย์ ถ้ำ�กที่5าลาย์ และสั�%นุสัภัาพัไป็เป็�นุจ5านุวนุมาก
ที่5าให�ผ��นุ5าป็ระเที่ศัต้�องค้�นุหาแนุวที่างการพัฒนุาต้(าง ๆเพั&�อเอาช่นุะธรรมช่าต้� พั6�งพัาธรรมช่าต้�นุ�อย์ลง หร&อไม(ต้�องอย์�(ภัาย์ใต้�อ�ที่ธ�พัลของธรรมช่าต้� ต้วอย์(างเช่(นุ เดู�มมนุ�ษย์�อย์�(ภัาย์ใต้�อ�ที่ธ�พัลของธรรมช่าต้� ที่�กป็?จะเก�ดูนุ5%าที่(วม เม&�อมนุ�ษย์�ม�ว�ช่าค้วามร� � ม�ค้วามสัามารถ้ำ และม�เที่ค้โนุโลย์�สั�งข6%นุ ไดู�สัร�างเข&�อนุป็;องกนุนุ5%าที่(วม และย์งนุ5าธรรมช่าต้�ไป็ใช่�ป็ระโย์ช่นุ�มากข6%นุ เช่(นุ มนุ�ษย์�นุ5านุ5%าจากนุ5%าต้กไป็ผล�ต้เป็�นุพัลงงานุไฟฟ;า และม�หนุ(วย์งานุที่��ค้อย์เฝ้;าระวงและเต้&อนุภัย์เก��ย์วกบัธรรมช่าต้� เช่(นุ กรมอ�ต้�นุ�ย์มว�ที่ย์า เป็�นุต้�นุ
สั��งที่��มนุ�ษย์�สัร�างข6%นุ (Human component) ถ้ำ&อว(าเป็�นุการป็ระดู�ษฐ�ค้�ดูค้�นุหร&อสัร�างผลผล�ต้ใหม( (Innovation) เพั&�อนุ5ามาใช่�แที่นุสั��งที่��ธรรมช่าต้�สัร�างข6%นุ(Natural component) หร&อใช่�แที่นุที่รพัย์ากรธรรมช่าต้� (Natural resource) ที่��นุบัวนุจะลดูนุ�อย์ลงที่��กล(าวมานุ�% ถ้ำ&อว(าเป็�นุว�วฒนุาการของแนุวค้�ดูพั&%นุฐานุของ
5
มน�ษย�ภายใต้#อ�ทธิ�พัลของธิรรมชาต้�
มน�ษย�พัยายามเอาชนะธิรรมชาต้�
มน�ษย�น�าธิรรมชาต้�มาใช#ป็ระโยชน�
การพัฒนุาของมนุ�ษย์� (ผ��นุ5าและผ��ต้าม) ที่��ล�วนุเก��ย์วข�องกบัธรรมช่าต้� โดูย์เร��มต้�นุจาก
1. การพัฒนุาในุสัภัาพัที่��มนุ�ษย์�อย์�(ภัาย์ใต้�อ�ที่ธ�พัลของธรรมช่าต้� และว�วฒนุาการมาเป็�นุล5าดูบั
2. การพัฒนุาที่��มนุ�ษย์�พัย์าย์ามเอาช่นุะธรรมช่าต้�3. การพัฒนุาที่��มนุ�ษย์�เอาช่นุะธรรมช่าต้�ไดู� และนุ5า
ธรรมช่าต้�มาใช่�ป็ระโย์ช่นุ�
ภัาพั แนุวค้�ดูพั&%นุฐานุของการพัฒนุาของมนุ�ษย์�
ที่%งหมดูนุ�%เป็�นุการพัฒนุาเพั&�อก(อให�เก�ดูการเป็ล��ย์นุแป็ลงในุที่�ศัที่างที่��ดู�ข6%นุ (Better change) ช่(วย์เพั��มอต้ราเร(งในุการที่5าก�จกรรมหร&อการผล�ต้ให�รวดูเร)วข6%นุ (Better speed) และที่5าให�สัภัาพัค้วามเป็�นุอย์�(ของมนุ�ษย์�ดู�ข6%นุ (Better life) กว(าเดู�มที่%งในุดู�านุค้�ณภัาพัและป็ร�มาณ
6
แต้(ในุอ�กดู�านุหนุ6�งกลบัพับัว(า การบัร�หาร(Administration) กลบัไม(ไดู�เป็�นุเพั&�อการพัฒนุา เนุ&�องจากการบัร�หารที่��บั�ค้ค้ลหนุ6�งกล(าวว(าค้&อ การพัฒนุา (Development)
กลาย์เป็�นุการไม(พัฒนุา เช่(นุ กระที่รวงค้มนุาค้ม ม�นุโย์บัาย์ขย์าย์ถ้ำนุนุ ในุเขต้รบัผ�ดูช่อบัของอ�ที่ย์านุแห(งช่าต้�เขาใหญ่( เพั&�ออ5านุวย์ค้วามสัะดูวกในุการสัญ่จรไป็มาของผ��ใช่�รถ้ำใช่�ถ้ำนุนุจ6งจ5าเป็�นุต้�องต้ดูต้�นุไม�เพั&�อขย์าย์เสั�นุที่าง ซึ่6�งการการดู5าเนุ�นุการดูงกล(าวอาจที่5าให�เก�ดูที่ศันุค้ต้�และม�มมองที่��แต้กต้(างของกล�(มบั�ค้ค้ล
จากค้วามหมาย์ การพัฒนุา (Development) ที่��ย์กมาข�างต้�นุนุ�% ที่5าให�สัร�ป็ไดู�ว(า การพัฒนุา (Development) หมาย์ถ้ำ6ง การเป็ล��ย์นุแป็ลงที่��ม�การกระที่5าให�เก�ดูข6%นุหร&อม�การวางแผนุก5าหนุดูที่�ศัที่างไว�ล(วงหนุ�า โดูย์การเป็ล��ย์นุแป็ลงนุ�%ต้�องเป็�นุไป็ในุที่�ศัที่างที่��ดู�ข6%นุ ถ้ำ�าเป็ล��ย์นุแป็ลงไป็ในุที่างที่��ไม(ดู� ก)ไม(เร�ย์กว(าการพัฒนุา ขณะเดู�ย์วกนุ การพัฒนุาม�ไดู�หมาย์ถ้ำ6งการเพั��มข6%นุป็ร�มาณสั�นุค้�าหร&อราย์ไดู�ของป็ระช่าช่นุเที่(านุ%นุ แต้(หมาย์ค้วามรวมไป็ถ้ำ6งการเพั��มค้วามพั6งพัอใจและเพั��มค้วามสั�ขของป็ระช่าช่นุดู�วย์
การพัฒนุา อาจจดูแบั(งออกเป็�นุ 3 ดู�านุใหญ่( ๆ ไดู�แก(1. การพัฒนุาที่างเศัรษฐก�จ ค้&อ การพัฒนุาดู�านุการ
ผล�ต้ การจ5าหนุ(าย์จ(าย์แจก การแลกเป็ล��ย์นุ การลงที่�นุเพั&�อที่5าให�ป็ระช่าช่นุไม(ย์ากจนุ เป็�นุต้�นุ
2. การพัฒนุาที่างสังค้ม ค้&อ การพัฒนุาดู�านุจ�ต้ใจ แบับัแผนุ พัฤต้�กรรม รวมต้ลอดูที่%งค้วามสัมพันุธ�ของค้นุในุสังค้มเพั&�อแก�ป็+ญ่หาต้(าง ๆ ในุสังค้ม เป็�นุต้�นุ
3. การพัฒนุาที่างการเม&อง ค้&อ การเป็ล��ย์นุแป็ลงที่างการเม&อง สัร�างกระบัวนุการป็กค้รองให�เป็�นุป็ระช่าธ�ป็ไต้ย์ และป็ระช่าช่นุในุป็ระเที่ศัม�สั�ที่ธ�เสัร�ภัาพัต้ามกฏิหมาย์ เป็�นุต้�นุ
บทสร�ป็
7
การพั�จารณาค้วามหมาย์ของการบัร�หารการพัฒนุา ต้�องค้5านุ6งถ้ำ6งป็+จจย์ที่%งภัาย์ในุและภัาย์นุอก ม�ผ��ให�ค้5านุ�ย์ามการบัร�หาร ไว�หลากหลาย์ที่��สั5าค้ญ่ค้วามหมาย์ที่��ให�ไว�ไดู�ถ้ำ�กเป็ล��ย์นุแป็ลงไป็ในุแต้(ละย์�ค้สัมย์ แต้(ที่��สั5าค้ญ่การบัร�หารการพัฒนุา จ5าเป็�นุต้�องค้5านุ6งว�วฒนุาการพั&%นุฐานุของมนุ�ษย์�ซึ่6�งม�จ�ดูเร��มต้�นุจาการที่��มนุ�ษย์�อย์�(ภัาย์ใต้�อ�ที่ธ�พัลของธรรมช่าต้� แต้(มนุ�ษย์�ก)พัย์าย์ามเอาช่นุะธรรมช่าต้�โดูย์การนุ5าเอาธรรมช่าต้�มาใช่�ป็ระโย์ช่นุ� ซึ่6�งว�วฒนุาการเช่(นุนุ�%อาจถ้ำ&อไดู�ว(าเป็�นุสั(วนุหนุ6�งของการบัร�หารการพัฒนุา แต้(อย์(างไรก)ต้าม ค้5าว(า การบัร�หาร ไดู�ถ้ำ�กมาใช่�อย์(างหลากหลาย์ การบัร�หารจดูการ การจดูการ การพัฒนุาช่�มช่นุ การบัร�หารงานุภัาค้รฐ เป็�นุต้�นุ
ค�าถามท#ายบท
1. จงนุ5าเสันุอค้5าที่��ม�ค้วามหมาย์เช่(นุเดู�ย์วกบั การบัร�หารการพัฒนุา ……………………………………………………………………………………….......
8
……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......
2. จงอธ�บัาย์ค้วามหมาย์ของการบัร�หาร……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......
3. จงอธ�บัาย์ค้วามหมาย์ของการพัฒนุา……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......
9
4. จงอธ�บัาย์ถ้ำ6งว�วฒนุาการของการพัฒนุาไป็สั�(การบัร�หารการพัฒนุา ……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......……………………………………………………………………………………….......เอกสารอ#างอ�ง
ภัาว�ดูา ธาราศัร�สั�ที่ธ� และว�บั�ลย์� โต้วณะบั�ต้ร. 2542. หล�กและทฤษฎี�การบร�หารการศึ,กษา. กร�งเที่พัฯ :มหาว�ที่ย์าลย์รามค้5าแหง.
สัมศักดู�> ค้งเที่��ย์ง. 2542. หล�กการบร�หารการศึ,กษา. พั�มพั�ค้ร%งที่�� 2. กร�งเที่พัฯ: มหาว�ที่ย์าลย์รามค้5าแหง.
ว�รช่ ว�รช่นุ�ภัาวรรณ,2551, การบร�หารการพั�ฒนา : แนวค�ดความหมายความส�าค�ญ และต้�วแบบการป็ระย�กต้�, www.wiruch.com
ทฤษฏี�การบร�หาร, http://www.kru-itth.com/ (7 ม�ถ้ำ�นุาย์นุ 2553)
10