13.2 Το σχολείο του κόσμου (1. Η γραμματική του μαθήματος)

1ο Δημοτικό Σχολείο

Ανατολής (Ν.Ιωαννίνων)

Τάξη/Τμήμα: Δ2

Σχολικό Έτος: 2014/2015

ΜπούναςΚωνσταντίνος

1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (Ν.ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ)Σχολικό έτος: 2014/2015 * Τάξη / Τμήμα: Δ2

Μπούνας Κωνσταντίνος

Η γ ρ α μ μ α τ ι κ ή

τ ο υ μ α θ ή μ α τ ο ς

Γλώσσα (βιβλίο μαθητή, γ΄ τεύχος)Ενότητα 13η «Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίδιοι» (σελ.33-47)

Υποενότητα «Το σχολείο του κόσμου» (σελ. 36-39)



Οι οριστικές αντωνυμίες

Οι α ν τ ω ν υ μ ί ε ς που

ορίζουν και ξεχωρίζουν

ένα πρόσωπο ή ένα πράγμα από άλλα του ίδιου είδους

λέγονται οριστικές αντωνυμίες






Οι οριστικές αντωνυμίες είναι οι εξής:






α) Το επίθετο ίδιος, ίδια, ίδιο μαζί με το οριστικό άρθρο:

ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο

π.χ. Ήρθε ο ίδιος ο πατέρας μου






β) Το επίθετο μόνος, μόνη, μόνο χωρίς το οριστικό άρθρο, αλλά με τη γενική των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας:

μόνος μου, μόνη σου, μόνο του

π.χ. Η Φανή φροντίζει μόνη της τον κήπο






Οι οριστικές αντωνυμίες είναι οι εξής:

α) Το επίθετο ίδιος, ίδια, ίδιο μαζί με το οριστικό άρθρο:

ο ίδιος, η ίδια, το ίδιοπ.χ. Ήρθε ο ίδιος ο πατέρας μου

β) Το επίθετο μόνος, μόνη, μόνο χωρίς το οριστικό άρθρο, αλλά με τη γενική των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας:

μόνος μου, μόνη σου, μόνο τουπ.χ. Η Φανή φροντίζει μόνη της τον κήπο






Τα επίθετα ί δ ι ο ς και μ ό ν ο ςκλίνονται κανονικά στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό

όπως τα επίθετα που έχουν τις ίδιες με αυτά καταλήξεις

(σε –ος, -α, -ο και σε –ος, -ο, -ο αντίστοιχα)





Οι οριστικές αντωνυμίεςΠροσοχή στη διάκριση των οριστικών αντωνυμιών από τα αντίστοιχα επίθετα

Το ίδιος, ίδια, ίδιο είναι:

ο ρ ι σ τ ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α

όταν υπάρχει άρθρο και μπροστά από αυτό και μπροστά από το ουσιαστικό που συνοδεύει ή όταν βρίσκεται έπειτα από αντωνυμία προσωπική ή δεικτική

παράδειγμα:

Ήρθε ο ίδιος ο πατέρας του / Εσύ ο ίδιος να το κάνεις






Το ίδιος, ίδια, ίδιο είναι:

ε π ί θ ε τ ο

όταν δεν έχει άρθρο ή όταν προσδιορίζει ουσιαστικό το οποίο δεν έχει άρθρο


Αυτά δεν είναι ίδια. / Έχουν τα ίδια μάτια






Το μόνος, μόνη, μόνο είναι:

ο ρ ι σ τ ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α

όταν δεν έχει άρθρο και ακολουθείται από αδύνατο τύπο της προσωπικής αντωνυμίας σε γενική πτώση


Η μητέρα φροντίζει μόνη της τον κήπο






Το μόνος, μόνη, μόνο είναι:

ε π ί θ ε τ ο

σε κάθε άλλη περίπτωση (με άρθρο ή χωρίς), όταν δεν ακολουθείται από αδύνατο τύπο προσωπικής αντωνυμίας


Είναι μόνη στη ζωή / Αυτή είναι η μόνη φίλη που έχει








Ε ν ι κ ό ς Α ρ ι θ μ ό ς

Α΄ πρόσωπο Β΄ πρόσωπο Γ΄ πρόσωπο

Ονομ. μόνος, μόνη, μόνο μου μόνος, μόνη, μόνο σου μόνος του, μόνη της, μόνο του

Γεν. μόνου, μόνης, μόνου μου μόνου, μόνης, μόνο σου μόνο του, μόνη της, μόνου του

Αιτ. μόνο, μόνη, μόνο μου μόνο, μόνη, μόνο σου μόνο του, μόνη της, μόνο του

Π λ η θ υ ν τ ι κ ό ς Α ρ ι θ μ ό ς

Α΄ πρόσωπο Β΄ πρόσωπο Γ΄ πρόσωπο

Ονομ. μόνοι, μόνες, μόνα μας μόνοι, μόνες, μόνα σας μόνοι, μόνες, μόνα τους

Γεν. μόνων μας μόνων σας μόνων τους

Αιτ. μόνους, μόνες, μόνα μας μόνους, μόνες, μόνα σας μόνους, μόνες, μόνα τους



Το υποκείμενο

Υ π ο κ ε ί μ ε ν ο είναι η λέξη

(πρόσωπο, ζώο, πράγμα ή αφηρημένη έννοια)

που δείχνει π ο ι ο ςκάνει αυτό που δηλώνει το ρήμα

ή παθαίνει κάτι

ή βρίσκεται σε μια κατάσταση

Έτσι, για να βρούμε το υποκείμενο του ρήματος σε μια πρόταση,

ρωτάμε «ποιος;» κάνει αυτό που λέει το ρήμα.







Το παιδί διαβάζει.

υποκείμενο ρήμα

(Ποιος διαβάζει;)

Η πτώση του υποκειμένου

Το υποκείμενο ενός ρήματος βρίσκεται

π ά ν τ α σε πτώση ο ν ο μ α σ τ ι κ ή






παράλειψη του υποκειμένου

Το υποκείμενο αρκετά συχνά δεν υπάρχει σε μια πρόταση, αλλά εννοείται, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για προσωπική

αντωνυμία (εγώ, εσύ, αυτός κ.λπ.),

οπότε το καταλαβαίνουμε από το πρόσωπο του ρήματος.


θα παίξουμε μπάλα; (Εννοείται το Εμείς)



1ο Δημοτικό Σχολείο

Ανατολής (Ν.Ιωαννίνων)

Τάξη/Τμήμα: Δ2

Σχολικό Έτος: 2014/2015

ΜπούναςΚωνσταντίνος

Education

13.2 Το σχολείο του κόσμου (1. Η γραμματική του μαθήματος)