Тураўскае княства

Тураў

• На поўдні Беларусі;• На землях дрыгавічоў;• У басейне Прыпяці;• На Прыпяцка-Бугскім

гандлёвым шляху(Кіеў – Польшча);• Урадлівыя землі

Паспяховае земляробства.

Першая ўзгадка980 г. – “… Тур (сеў) у Тураве…” (невядома, ці існаваў)

960-я гг. – Тураўскае княства ўжо існавала на поўдні ад Полацкага.

Князь СвятаполкКан. Х ст. – Уладзімір Святаславіч садзіць сваіх сыноў у гарады намеснікамі.У Тураў – Святаполк.1015 г. – смерць Уладзіміра.

Святаполк – кіеўскі князьАле!

Захаваў і Тураўскае княства

Князь ІзяслаўСын Яраслава Мудрага;1054 г. – смерць Яраслава.

Ізяслаў – кіеўскі князьАле!

Захаваў і Тураўскае княства

Князь Юры Яраславіч (1157-1162): радаслоўная

Яраслаў Мудры

Ізяслаў

Святаполк

Яраслаў

Юры

Князь Юры Яраславіч (1157-1162)Перастаў падпарадкоўвацца Кіеву

1157 г. – кіеўскі князь Ізяслаў Давыдавіч зкнязямі смаленскімі, галіцкімі і інш. – паход на яго.Аблога 10 тыдняў

Але!Тураў выстаяў.Прычыны:Стойкасць жыхароў;Воінскае майстэрства Юрыя Яраславіча.

Далейшыя паходы кіеўскіх князёў – таксама беспаспяховыя.

ПінскПачатак ХІ ст. – узнікненне паселішча на месцы ўпадзення ракі Піны ў Прыпяць.Ад ракі Піны – назва “Пінск” (“Пінеск”).1097 г. – першая ўзгадка ў летапісах.ХІІ ст. – Пінск узвысіўся над Туравам.

Пасожжа, Берасцейская зямля і

Панямонне

РадзімічыЖылі ў Пасожжы;На паўднёвым усходзе Беларусі;Зараз – усход Гомельскай і

Магілёўскай абласцей, захад Бранскай і Смаленскай абласцей Расіі;

На Беларусі – >50% земляў радзімічаў.

1169 г. – апошнія звесткі пра радзімічаў.

Гарады радзімічаўНайбольш значны – Гомель

(1142 г. – першая ўзгадка ў летапісах);

Мсціслаў;Прапошаск (Прупой, зараз –

Слаўгарад);Крычаў;Чачэрск.

Узгадваюцца ў крыніцах у ХІІ ст., існавалі, напэўна, ужо ў ХІ ст.

Радзімічы ў складзе княстваўХІ ст. – у складзе Чарнігаўскага княства.Пачатак ХІІ ст. –• Паўночная частка Пасожжа

(Мсціслаў, Крычаў, Прапошаск) і Орша, Копысь – да Смаленскага княства.• Паўднёвая частка Пасожжа

(Гомель, Чачэрск, пазней Рэчыца) – да Чарнігаўскага княства.

Смаленскае княства

Смаленск – крэпасць;Цэнтр рамяства і гандлю;Асяродак культуры;Адно з найбуйнейшых і

наймагутнейшых у ўсходніх славян.

Гомель

• ХІІ ст. – узвышэнне;• Цэнтр Ніжняга Пасожжа;• Сталіца княства.

Мсціслаў1180 г. – сталіца асобнага княства;Месца знаходкі берасцяной граматы.

БерасцейшчынаНа берагах Заходняга Буга;Гарады:• Галоўны горад – Берасце

(Брэст);• Камянец;• Кобрын;• Дарагічын (Драгічын).

Не стала асобным княствам!

Берасце1019 г. – першая ўзгадка ў

летапісе;Меў веча;Крэпасць на мяжы з

Польшчай;Аб’ект барацьбы кіеўскіх

князёў і Польшчы.

Берасце ў складзе княстваў• ХІ ст. – у складзе Кіеўскага і

Тураўскага княства;• Сяр. ХІІ ст. – у складзе

Валынскага княства.• З 1199 г. – у складзе Галіцка-

Валынскага княства.

Гарады і княствы ПанямонняГорад Час узнікнення Цэнтр княства ў ХІІ –

ХІІІ стст.Асаблівасці

Новагародак Канец Х ст. + • Багаты ўсходнеславянскі горад;• З пачатку ХІІ ст. – забудоўваецца багатымі

дамамі (у т.л. 2-павярховысм, з зашклёнымі вокнамі і фрэскамі);

• Каштоўны шкляны посуд з Візантыі і інш. земляў;

• Воіны мелі панцыры (засцерагальнае ўзбраенне з металічных пласцінак).

Гародня Канец Х ст. + • Падтрымлівалі сувязь з Кіевам;• Сумесныя з кіеўскімі князямі паходы

супраць полаўцаў;• Багаты ўсходнеславянскі горад;• ХІІ ст. – пабудаваны 3 мураваныя царквы і

княжацкі палац.

Ваўкавыск Канец Х ст. + Багаты ўсходнеславянскі горад.Слонім ХІ ст. + –

Балты на паўночным захадзе Русі

Плямёны: Літоўскія; Яцвяжскія.1009 г. – першая ўзгадка пра Літву ў летапісах.Паходжанне назвы невядома.

Усходнія балты (лета-літоўцы)

Не ўвайшлі ў склад Старажытнарускай дзяржавы

Але!Плацілі даніну Кіеву (у час

раздробленасці – Полацку і Ноўгараду).

Знешняя небяспека

Паходы кіеўскіх князёў (беспаспяховыя);

З ХІІІ ст. – нямецкія рыцары.

Трэба больш моцная арганізацыя.

Да ХІІІ ст. балты

Мелі:• Падзел на знаць

і просты народ;• Падзел на

плямёны (аўкштайты і жамойты).

Не мелі:oГарадоў;oПісьменнасці;oДзяржавы (але

падышлі да яе блізка).