Уран цацраг идэвхит элемент

Агуулга

1. Ураныг нээсэн түүх

2. Байгаль дээрхи Уран

3. Ураны хэрэглээ, олборлолт

4. Дүгнэлт

1789 онд Германы химич М.Клапрот ураны ислийг,1841онд германы химич Э.Пелиго металл ураныг гарган авсан,1896онд францын эрдэмтэн Анри Беккерель ураны цацраг идэвхийг нээсэнБайгальд Уран нь усанд сайн уусдаг

Үелэх системийн 92дугаарт элемент Уран

Уран нь цайвар саарал өнгөтэй,хялбар боловсруулагдаг,харьцангуй зөөлөн,агаарт ислээр бүрхэгдэн харалдаг металл юм.Бодисын төлөв хатуу

Атом масс 238

Байгальд ураны атомын хэд хэдэн изотопууд оршин тогтох төдийгүй гол төлөв уран-238, уран-235, болон маш бага хэмжээгээр уран-234 изотоп байна

Уран торийгийн 350 гаруй эрдэс байдаг ба сүүлийн үеийн судалгаагаар ураны 88.15% (уранинит)-аас 0.01% (stornesite-Y) хүртэл агуулгатай ураны нийт 249н эрдэс бий гэж тэмдэглэсэн байна

Нягт - 19,16 г/см³ Хайлах температор-1132,2/цельс/ Буцлах температор-7468 /цельс/

Ураны Кларк нь (дэлхий царцдас эзлэх хувь) А.П.Виноградовийнхаар 2,6*10-4%. Гэвч ураны үйлдвэрийн ач холбогдолтой хуримтлал буюу ураны ордын 15 орчим л төрөл бий. Үүнээс элсэн чулууны төрлийн орд, кварцын хайрга бүхий конгломератын төрлийн ураны орд, вулканитад агуулагдах ураны ордууд нь Монгол оронд тогтоогдох хэтийн төлөвтэй байдаг байна.

Ураны гол эрдсүүдЭрдсүүд Химийн найрлага Ураны агуулга,%Уранинит (U,Th)O2x 62-85(10хүртлэх )

Настуран UO2x 52-76

Ураны хөө UO2x 11-53

Давидит (Fe,Ce,U)(Ti,Fe,V,Cr) 3 (O,OH) 7

1-7

Карнотит K2 (UO2) 2(VO4)*3H2O 52-66

Нингиоит CaU(PO4) 2*2H2O 20-30Браннерит (U,Th)Ti2O 35-50 (4хүртлэх)

Хэрэглээ

Анх 1897онд нээснээс нь хойш ураныг зөвхөн шилэн шаазангийн үйлдвэрт болон хийн халаагуур бэлтгэхэд хэрэглэж байсан бөгөөд хожим 1906оноос л эмнэлэгийн зориулалтаар хэрэглэх радийг гарган авахад ашиглажээ.1940оноос цөмийн зэвсэг бүтээснээр ураны асуудалыг өргөн цар хүрээнд авч үзсээр ирэв.

Хэрэглээ Уран болон торийг эрчим хүч ба дулаан

үйлдвэрлэх зорилгоор ашиглах цөмийн түлшний түүхий эд болгох,далайн усыг цэнгэгжүүлэх,цөмийн 2догч шатахуун гарган авах,бусад зохиомол хуваах бодис изотопууд болон,металлургийн үйлдвэрт ангижруулагч болгох химийн шинэ бүтээгдэхүүн бэлтгэхэд болон шинжлэх ухааны зорилгоор ашигладаг

Дэлхийн улс,орнуудын ураны нөөцийн тойм

Дэс дугаар Улсууд Уран ,тн Дэлхийд эзлэх хувь %

1 Австрали 1706100 29%2 Казакстан 679,300 12%3 ОХУ 505,900 9%4 Канад 493,900 8%5 Нигер 404,900 7%6 Намиби 382,800 6%11 Монгол 141,500 2%

Ашигласан материал1. Г.Жамсрандорж Г.Ухнаа

Уран (Геологи,дэлхийн улсуудын ураны нөөц)2015

2. Химийн элементүүдийг хэрхэн нээсэн тухай 1988

Дүгнэлт

Уран байгальд дээр ус,агаар,хөрсөнд хаа сайгүй тархсан литофиль элемент. Агаарт хурдан исэлдэж UO2 U3O8 UO3 зэрэг хэд хэдэн исэл үүсгэнэ.

Уранинит

Карнотит

торбернит

давидит