Сабақтың тақырыбы:

Ауадағы су буы,бұлттар.Атмосферал

ық жауын-шашын

Мақсаты:Білімділік:Оқушыларды жалпы географиялық заңдылықтар туралы өткен ұғымдары мен түсініктерін жинақтап, «Жел» тақырыбын қорытындылау негізінде білімді қалыптастыру, оқушыларға атмосфералық жауын - шашын түрлері мен олардың пайда болу жолдары туралы түсінік беру.Дамытушылық: Оқушылардың географиялық ой - өрісін дамыту. Жалпы оқу, шығармашылық іскерліктерін үйрену, жалпы табиғат туралы оқушылардың көзқарастарын дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру, танымдық қызығушылығын дамыту, географиялық ойлауын қалыптастыру.

Тәрбиелік: Экологиялық тәрбие беру, еңбек тәрбиесін, патриоттық тәрбиесін беру, оқушылардың өз ойларын жеткізе білу, қарым - қатынас жасауды үйрету. Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу, адамгершілік қасиеті мен географиялық мәдениетін қалыптастыру.Сабақтың түрі: Ашық сабақСабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап.ТүсіндіруКөрнекіліктері: Оқулық,кесте, суреттер

Үй тапсырмасына байланысты сұрақтар:

1Жел дегеніміз не?2.Желдің пайда болуына не әсер етеді?3.Желдің бағыты дегеніміз не?4.Желдің жылдамдығын яғни күшін қандай құралмен өлшейді?5.Желді өлшеуіш өлшем бірлік қандай?

Жаңа сабақты түсіндіру:

1 –топ Ауадағы су буы.2-топ Бұлттар.3-топ Жауын- шашын.

Бұлттан жер бетіне түсетін сұйық немесе қатты күйіндегі ылғалды атмосфералық жауын- шашын

деп аталады.

Атмосфералық жауын - шашын

Жаңбыр Қар Бұршақ

Бұлттан жауатын атмосфералық жауын- шашындар.

ШықКөктайғақ

Ауаның жер бетіне жақын қабатынан түсетін ылғалдар.Жаздың соңында, күз мезгілінде түнде ауа салқындап жер бетіне, шөпке су тамшыларын бөліп шығаруынан шық пайда

болады.

Атмосфералық жауын - шашын

Қырау Қылау

Ауаның жер бетіне жақын қабатынан түсетін ылғалдар.Қырау күзде, қыста ауаның температурасы төмендеп кеткен кезде жердің бетіне, шөпке, түрлі заттарға тұрып қалатын ақ ұлпа

кристалл мұз қабаты.Қылау аязды күндері түнде ауадағы су буы мұз түйіршіктеріне айналып кетеді. Бұл қиыршық мұздар тартылған сымға , ағаштың қылқандарына тұрып қалады

Атмосфералық жауын - шашын

Бұлтты құрайтын ұсақ су тамшылары бір- бірімен бірігіп іріленеді,салмағы ауырлайды. Сөйтіп олар ауада өз салмағын көтере алмай жерге жаңбыр

күйінде жауады.

Жаңбыр

Бұлтта температура 0°С- тан төмен болса,қыста

жерге қар жауады.

Қар

Жазда бұлттағы су тамшылары өте биіктікке көтеріледі де,мұз түіршіктеріне

айналады.Салмағымен төмен құлап келе жатқан мұз түйіршіктері салқын су

тамшыларымен қосылып жұмырланып үлкейеді. Соның нәтижесінде жерге бұршақ

жауады.

Бұршақ Бұршақ

Жер бетіне түскен жауын- шашынның барлығы жауын – шашын өлшегішпен өлшенеді. Жауын- шашын тәулігіне 2 рет өлшенеді. Жауын- шашын мөлшері миллиметр есебімен есептетеледі.

Жауын- шашын өлшеуіш

Қар өлшеуіш

Ой толғаныс. Семантикалық карта стратегиясыҚар Бұрш

ақАтмосфера

жаңбыр

Сынап- барометрі

Жауын- шашын өлшеуіш

Атмосфералық ылғалдылық

Салыстырмалы ылғалдылық

Гигрометр

Ауа қабаты

Бұлттан түсетін жауын- шашын түрлері

Жауын- шашынды өлшейтін құрал

Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал

І – тапсырма. Географиялық диктант

1-топқа1. Су буы салқындағанда қайтадан ... күйге ауысады.2. Бұлттардың аспанды торлауы ... деп аталады.3. Бұлттар пішініне қарай ... бөлінеді.4. 2 км биіктікке дейін ...түзіледі.5. Бұлттылық мөлшері ... белгіленеді.

2-топқа1. Ауаның жер бетіне жақын қабатындағы булар су тамшыларына айналғанда ... түзіледі.2. ... үйіліп жатқан жүнге немесе мақтаға ұқсайды.3. Жауын – шашын жаумайтын ... бұлт.4. ... бұлт 800-1000 м биікте түзіледі.5. Жер бетінен жоғары көтерілген ауа шоғырланып ... құрайды.

3-топқа

1. 6 км биіктікте ... бұлт түзіледі.2. ... бұлттан жазда нөсер жаңбыр жауады.3. Қыста жапалақтап қар жауатын ... бұлт.4. ... бұлт мұз кристаллдарынан тұрады.5. Ұзаққа созылатын ақ жауын ... бұлттан жауады.

ІI- тапсырма. Сәйкестендір 1-топқа.Термометр ауа ылғалдылығыАнероид барометр ауа қысымыОзон газы тропосферадаАуа райы түзіледі стратосферада2-топқаАтмосфера озоносфераСтратосферадағы маңызды қабат 21 %Бүкіл ауаның 80% қай қабаттта 78%Оттегі тропосфераАзот ауа қабаты3-топқаКөмірқышқыл газы сызықТропосфераның шекарасы 50-55 кмСтратосфераның шекарасы 15-18кмИзотерма 760 ммҚалыпты атмосфералық қысым 1%

Жұмбақтар шешу

Түбі тесік шелектенСуы тамшылап тұрғандай,Басталып еді ол еппенАқтарылды түк қалмай

(Жаңбыр)

Құлағы мен көзі жоқ, Тіпті жоқ қол мен аяғы.Бірақ, ғажап өнерпаз,Мәнерлеп ою салады.

(Қырау)

Қыста ғана болады,Ұстасаң қолың тоңады.

(Қар)

Қорытынды тест.1.Өте биікте, жауын-шашын жаумайтын бұлт: A) Будақ B) Қабат C) Шарбы 2.Ауаның жер бетіне түсіретін салмағы А) Ауа температурасы. В) Атмосфералық жауын-шашын. С) Атмосфералық қысым. 3. Атмосфераның төменгі қабаты А) Тропосфера. В) Стратосфера. С) Мезосфера.4. Тәулік ішіндегі ез жоғарғы және ез төменгі

температура арасындағы айырмашылық А) Тәуліктік орташа температура. В) Температураның тәуліктік амплитудасы. С) Ауа-райыныз өзгерісі. 5. Ауаның құрамындағыең көп кездесетін газ.: A) оттегі B) азот C) көмір қышқыл газ.• 6.Белгілі бір жағдайда су буларының сұйық күйге

айналуы: A) Ылғадылық B) Конденсация C) Амплитуда

Дұрыс жауабы: Бағалау:• 1С 6 б –”5”• 2С 5б-4б -”4”• 3А 3б -”3”• 4В• 5В• 6В

Оқушыларды бағалау. Үйге тапсырма:параграф 30,31,32, оқу мен

сұрақтарға ауызша жауап беру

Назарларыңызға рахмет!