20
Маңғыстау көтерілісі O 1870 жылы Маңғыстау өңірінде патша өкіметінің отаршылдық саясатына қарсы бағытталды.

Маңғыстау көтерілісі

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісі

O 1870 жылы Маңғыстау

өңірінде патша өкіметінің

отаршылдық саясатына

қарсы бағытталды.

Page 2: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Көтеріліс патша өкіметі 1868

жылы қабылдаған “Уақытша

ережеге” (“Далалық

облыстарды бас-қару жөніндегі

Ереже”) сай туындады.

Page 3: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Ресей империясы адай

руларын 19 ғасырдың 30-

жылдарынан бағындыра

бастады.

Page 4: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O 1866 — 67 жылы адай

руларынан Жоғарғы адай

(Баймәмбет Маяев басқарды)

және Төменгі адай (Ғафур

Қалбин басқарды)

дистанциялары құрылды.

Page 5: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O 1866 — 67 жылы адай

руларынан Жоғарғы адай

(Баймәмбет Маяев басқарды)

және Төменгі адай (Ғафур

Қалбин басқарды)

дистанциялары құрылды.

Page 6: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Екі билеуші Орал облысының

басқармасына шақырылып,

жаңа ережелермен танысты.

Page 7: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Жаңа реформа бойынша

салықтың мөлшері 1 сом 30

тиыннан 3 сом 50 тиынға дейін

өсті және билеушілерден үй

санын дәл есепке алуды, жерді

мемлекеттік меншік деп тануды,

болыстар мен ауылдарға

бөлінуді талап етті.

Page 8: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Ел арасында толқу басталды.

Халық бұқарасын Досан Тәжіұлы,

Алғи Жалмағамбетов, Ержан

және Ерменбет Құловтар

басқарды.

Page 9: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Оған қоса Маңғыстау приставы

полк. Рукин би-шонжарлардың

көмегімен салықты екі жылға

(1869 — 70) бір-ақ жинамақшы

болды.

Page 10: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Рукин 1870 жылы 15 наурызда

Б.Маяевтың жол көрсетуімен

төрт зеңбірегі бар 35 казак,

тілмаш Бекметов, 60-тай билер

мен старшындар құрамымен

адай руларынан салық жинауға

аттанды.

Page 11: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Рукиннің қарулы жасақпен келуі

көтерілістің басталуына түрткі

болды.

O Көтерілісшілер Рукин отрядымен

22 наурызда кездесті.

Page 12: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіСебебі:

O Көтерілісшілерге “ұсақ” құдығы

маңында Бозащы тобы қосылды.

O Рукин отряды біржола

талқандалып, Б.Маяев өлтірілді

O Рукин көтерілісшілердің қолына

түспес үшін өзін-өзі атып өлтірді.

Page 13: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O Көтеріліс бүкіл түбекті қамтып,

көтерілісшілер саны 10 мыңға

жетті.

Page 14: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O 1870 жылы 5 сәуірде

көтерілісшілер Александровск

форты мен Николаевск

станицасына шабуыл жасады.

Page 15: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O Шабуылшылар теңіз бағдарларын

өртеді, саудагерлердің үйлерін,

дүние-мүлкін, гарнизон қорлары

сақталған Нижнее бекінісін

талқандады.

O Алайда зеңбіректерден жауған оқ

көтерілісшілерді шегінуге мәжбүр

етті.

Page 16: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O Көтерілісті басып-жаншу Кавказ

уәкіл-әкіміне жүктелді. Мамыр

айының соңында Маңғыстауға

Кавказдан Апшерон полкінің

батальоны, екі атқыштар ротасы,

желілік батальонның екі ротасы,

Дағыстан полкінің 4 ротасы, 4

зеңбірекпен қаруланған Терек

казактарының екі жүздігі жеткізілді.

Page 17: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O Көтерілісшілер “ұсақ” құдығында,

Үшауыз шығанағында,

Александровск фортында

жазалаушыларға қатты қарсылық

көрсеткенімен, күшті қаруланған

тұрақты әскер бөлімдерінен

жеңіліс тапты.

Page 18: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O Көтерілісшілер “ұсақ” құдығында,

Үшауыз шығанағында,

Александровск фортында

жазалаушыларға қатты қарсылық

көрсеткенімен, күшті қаруланған

тұрақты әскер бөлімдерінен

жеңіліс тапты.

Page 19: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O Көтерілісшілер үстірттен солт-ке

қарай ығысып, көше бастады.

Бірақ Орынбордан шыққан

жазалаушы отрядпен (Н.А.

Крыжановский мен гененерал-

майор Биязнов бастаған)

қақтығыста көп шығынға ұшырап,

қайта шегінуге мәжбүр болды.

Page 20: Маңғыстау көтерілісі

Маңғыстау көтерілісіКөтеріліс ауқымы:

O Патша әскерлері Маңғыстауда үш ай

болып, көтерілісшілерді қатал

жазалап, қудалай бастады.

O Көтеріліс басшылары Құлов,

М.Тіленбаев патша жендеттерінің

қудалауынан қауіптеніп, 1870 жылы

желтоқсанда өз жақтастарымен бірге

Хиуа хандығына өтіп кетті.

O Сөйтіп, жазалаушылар халықты

“Уақытша Ережеге” күшпен көндірді.