§1. Жаратылыстану табиғат жайлы

ғылымдардың жиынтығы ретінде

Тірі және өлі табиғат

деген не?

Табиғат адамға не береді?

Табиғатта қандай

өзгерістер болып тұрады?

Табиғатты қорғау үшін бәріміз,

Күресейік, бір-бір ағаш егейік

Текке отырмай, жасымыз бен кәріміз,

Таза ауа үшін терімізді төгейік.

Сүйейік табиғатты аялайық

Біз одан жақсылықты аямайық.

Анадай табиғаттың аясында

Жадырап жас балаша дем алайық!

Табиғат

Бізді қоршаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер,

Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар —

осылардың барлығы да табиғат деген ауқымды ұғымды

білдіреді.

Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі. Сондықтан

халқымызда «Жер-Ана» деген егіз үғым қалыптаскан.

Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу Ата

қостаған салтымыз. «Жер шоқтығы - Көкшетау»,

«Жер жаннаты - Жетісу» деп, бабаларымыз туған

жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген.

Сондықтан орман-тоғайларды сақтап, қоршаған

ортаның, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән

берген.

Астрономия — аспан денелері туралы ғылым

Астрономия грекше астрон - жұлдыз, ал номос - заң деген ұғымды

білдіреді. Астрономия да, физика сияқты - табиғат туралы көне

ғылымдардың бірі. Оның дамуына ертедегі адамдардың тұрмыс

тіршілігіне байланысты қажеттілік себеп болды. Ол кезде уақытты,

бағыт-бағдарды дәл көрсететін құралдар мен жабдықтар болмаған.

Сондықтан да адамдар Күн мен Айға, аспандағы жұлдыздарға қарап

жыл мерзімі мен уақытты айыратын болған. Ал мұндай жұмыс аспан

денелерінің қозғалысын үнемі бақылап отыруды талап етті. Аспан

денелерінің қозғалысын бақылау қажеттігінен туындаған ежелгі

құрылыстардың орны Қазақстанда көптеп кездеседі.

Биология(грекше βιολογία - βίος, біос, "өмір"; және λόγος, логос,

"ғылым") - жаратылыстану ғылымдарының бір саласы. Тірі

организмдерді және олардың қоршаған ортамен арақатынасын

зерттейтін ғылым. Биология жанды нәрселерде тіршіліктің барлық

көріністерімен айналысады. Биология ғылымы тірі организмдердің

құрылысын, функциясын, өсіп-жетілуін, шығу-тегін, эволюциясы мен

Жер бетінде таралуын қарастырады. Бұл ғылым организмдердің

классификациясын жасап оларды суреттейді, олардың функцияларына

үңіледі, түрлердің қалай пайда болатынын сипаттаумен қатар

организмдердің бір-бірімен қатынасын және табиғи ортасымен

арақатынасын зерттейді.

Тас қақпа тапсырмасы:

Табиғат........... байлығымыз.

Барыс...........жерді мекендейді. Табиғатты

қорғау-.......... адамның борышы. .........қорықта

су құстары мекендейді. ........

Қазақстанның қай жерінде тұрасың? Зайсан

көлінде балықтың............. түрі

кездеседі.

Қажетті сөздер:

осы,мына,барлық,біздің,барша,сен.

§1. Жаратылыстану табиғат жайлы

ғылымдардың жиынтығы ретінде