ვაჟა ფშაველა

რეალური სახელი და გვარი: ლუკა პავლეს ძე რაზიკაშვილი

ქართველი პოეტი.

ბიოგრაფია:8 წლამდე ჩარგალში იზრდებოდა მამის, თვითნასწავლი სოფლის მღვდლისპავლეს, და დედის, ბარბალე (გულქან) ფხიკელაშვილის წვრილშვილიანოჯახში (ვაჟა-ფშაველას ძმებიც ბაჩანა და თედო რაზიკაშვილები ცნობილიმწერლები გახდნენ). სწავლობდა თელავის სასულიეროსასწავლებელში, 1877-1879 — თბილისის სამასწავლებლო ინსტიტუტთანარსებულ ორკლასიან სამოქალაქო სასწავლებელში, 1879-იდან გორისსამასწავლებლო (საოსტატო) სემინარიაში, რომელიც 1882 წელსდაამთავრა. სიმართლისმაძიებლის თანდაყოლილმა მოწოდებამ ვაჟა-ფშაველა გორის ხალხოსანთა წრესთან დააახლოვა. ერთხანს ამტნისხევშიმასწავლობლობდა, 1883-1884 წლებში პეტერბურგის უნივერსიტეტისიურიდიული ფაკულტეტის თავისუფალი მსმენელი იყო.ხელმოკლეობის გამო მალე დატოვა უნივერსიტეტი და რამდენიმეწელიწადს მუშაობდა ჯერ ოთარაშენში, ამილახვარისოჯახში, შინამასწავლებლად, შემდეგ დიდი თონეთის სოფლის სკოლაში. 1888-იდან ჩარგალში ცხოვრობდა, სხვა გლეხებივით ხნავდამიწას, უვლიდა საქონელს და ნადირობდა. მთის ხალხში დიდი გავლენითსარგებლობდა. იშვიათად ჩამოდიოდა ბარად. ფშაური ზამთრის გრძელღამეებში დაიწერა მისი გენიალური პოემები, მოთხრობები და ლექსები…

მთის ძირში ჩარგლისკენ მიმავალი გზა მდებარეობს...

“მთანი მაღალნი”

“სდგანან და ელიან. წვიმა წვიმს იმათთავზედ, ელვა უტუსავს ოქროს ქოჩორს, მეხიეთამაშება იმათ თვალებს და ხშირადაცერჭობა ისარივით გულ-მკერდში”.

ხმელი წიფელი

“ყველას და, მათ შორის, მეც მიყვარს მაღალი, მწვანით, ყვავილებითმორთული მთა; გაზაფხულის სუნი, ახლად ამომავალი ბალახი, ახლადდამდნარის ყინულისათვის რომ უჯობნია, უცოდველად, უვნებლადამოუჩენია თავი და შეჰყურებს მზეს, ქვეყანას, იჩქმალება, ინაბება, მაგრამნაზს, მიბნედილს სახეზე გამოუთქმელი ტრფიალება გადაჰფენია: -გავცოცხლდი, მადლი ჩემს გამჩენსაო, - თითქოს დუდუნებს.საამურია, გაყინული ხეები გაზაფხულის სითბოთი ზოგნი რომგაიფოთლებიან და სხვანი აყვავდებიან.მიბუნდებულს, უღრანს, ბნელს, დაბურულს ტყეს ხომ არა შეედრება!.. “

იქნებ, აქ იპოვა ვაჟამ ხმელი წიფელი? სწორედ ამტყეში ან ამ გზის პირას? ან იმ კლდის თავზე, შორიდანბუნდოვნად რომ იმზირება და თითქმის არც ჩანს?....

“…მაგრამ ამჟამად ყველაფერი მავიწყდება და თვალთწინ მიდგებამხოლოდ ერთი ხმელი წიფელი. ისიც უღრანს ტყეში დგას, ერთის კლდისთავზედ. ამ კლდესაც ხავერდივით მწვანე ხავსი გადაჰკვრია. ხმელსწიფელს სხვა ხეები შორს უდგანან, თითქოს განგებ გაჰშორებიან და ამაყადდასჩერებიან თავზე. ხმელის წიფლის ახლო რამდენიმე ჟოლის ფეხიამოსული, შველისა და ირმის ნაკვნეტის ფოთლებით. ისინი გადმოძაბულანდა გადმოსცქერიან დაბლა მდინარეს, მის ფესვებში რამდენიმე ფეხიძირტკბილა მოდის, ზამთარ-ზაფხულ მწვანე, დაკბილულ-ფოთლებიანი.”

ამ საოცარი მთებისშემხედვარე, ადამიანი ოდესმეიკითხავს:

– “რატომ იყო ვაჟა ბუმბერაზი”?

ვაჟა ოჯახთან ერთად

ჩარგალი....

მუზეუმის ეზოში....

ვაჟას საცხოვრებელი სულ ერთმანეთისგან ვიწროდერეფნით გაყოფილ ორ ოთახს წარმოადგენს. სახლსგარს აკრავს მცენარეებით გადაჩითული უმშვენიერესიეზო.

აქ ყველაფერს სიღატაკის კვალი ატყვია.

აქ შეიქმნა ვაჟას გენიალური ქმნილებანი

ვაჟას ნივთები ძველ მაგიდაზე

საწოლი და ხელსაქმისათვის განკუთვნილი სხვანივთები საქალებო ოთახში.

სამუშაოიარაღებიშესასვლელდერეფანში

სკივრი, ჭურჭელი.

მეუღლის მზითევი – საკერავი მანქანა.

ამ ოთახში გაატარა ცხოვრების უდიდესი ნაწილიდა აქ შექმნა თავისი ნაწარმოებები

ეს მამის, პავლე რაზიკაშვილი ნანადირევიირმის რქებია.

ამ ფანდურზემღეროდა ვაჟათავის ცნობილსიმღერებსზამთრის გრძელღამეებში.

ამ ბუხარში კი ხშირად მზადდებოდა თურმემთის ტრადიციული კერძი – ხინკალი.