2
Ανώμαλθ αφξθςθ Α) Απλά ριματα α) κανονικι αφξθςθ και ανώμαλθ αφξθςθ , κατ’ αναλογία προσ το ρ. ἐκζλω-κζλω, ΠΑΡΑΣ. ἤκελον: βοφλομαι (=κζλω, επικυμώ), ΠΑΡΑΣ. ἐβουλόμθν-ἠβουλόμθν, ΠΑΘ. ΑΟΡ. ἐβουλικθν-ἠβουλικθν δφναμαι (=μπορώ, ζχω δφναμθ), ΠΑΡΑΣ. ἐδυνάμθν-ἠδυνάμθν, ΠΑΘ. ΑΟΡ. ἐδυνικθν-ἠδυνικθν μζλλω (=ςκοπεφω να κάνω κάτι· αναβάλλω), ΠΑΡΑΣ. ἔμελλον-ἤμελλον β) ανώμαλθ αφξθςθ ει αντί για θ ἐάω-, ΠΑΡΑΣ. εἴων ἐκίηω, ΠΑΡΑΣ. εἴκιηον ἑλίττω, ΠΑΡΑΣ. εἵλιττον ἕλκω, ΠΑΡΑΣ. εἷλκον ἕπομαι, ΠΑΡΑΣ. εἱπόμθν ἐργάηομαι, ΠΑΡΑΣ. εἰργαηόμθν - ἠργαηόμθν ἕρπω, ΠΑΡΑΣ. εἷρπον ἐρφω (=ζλκω, ςφρω), ΠΑΡΑΣ. εἴρυον-ἔρυον ἑςτιάω-ῶ, ΠΑΡΑΣ. εἱςτίων ἔχω, ΠΑΡΑΣ. εἶχον γ) αν και αρχίηουν από φωνιεν, λαμβάνουν ςυλλαβικι αφξθςθ: κατάγνυμι, ΑΟΡ. α΄ κατζαξα ὠκζω-, ΠΑΡΑΣ. ἐώκουν ὠνζομαι-οῦμαι, ΠΑΡΑΣ. ἐωνοφμθν δ) παρουςιάηουν διπλι αφξθςθ ςυγχρόνωσ, ςυλλαβικι και χρονικι: ἁλίςκομαι, ΑΟΡ. Β΄ ἑάλων ἔοικα, ΠΑΡΑΣ. ἐῴκειν ἀνοίγω, ΠΑΡΑΣ. ἀνζῳγον, ΑΟΡ Α΄ ἀνζῳξα ὁράω-ῶ, ΠΑΡΑΣ. ἑώρων ἑορτάηω, ΠΑΡΑΣ. ἑώρταηον, ΑΟΡ. Α΄ ἑώρταςα οἰνοχζω-ΠΑΡΑΣ. ἐῳνοχόουν-οἰνοχόουν Β΄ Σφνκετα ι παραςφνκετα ριματα α) εξωτερικι αφξθςθ, πριν από τθν πρόκεςθ, ςαν να ιταν απλά ριματα: ἀμφιζννυμι (=ντφνω), ΠΑΡΑΣ. ἠμφιζννυν, ΑΟΡ. ἠμφίεςα ἐγγυάω-(=δίνω εγγφθςθ), ΠΑΡΑΣ. ἠγγφων, ΑΟΡ. ἠγγφθςα ἐναντιόομαι-οῦμαι, ΠΑΡΑΣ. ἠναντιοφμθν, ΠΑΘ. ΑΟΡ. Α΄ ἠναντιώκθν, ΠΑΡΑΚ. ἠναντίωμαι-ἐνθντίωμαι ἐνεχυράηω (=παίρνω ενζχυρο), ΠΑΡΑΣ. ἠνεχφραηον, ΑΟΡ. Α΄ ἠνεχφραςα ἐπείγω (=επιςπεφδω κάτι, πιζηω), ΠΑΡΑΣ. ἤπειγον, ΑΟΡ. Α’ ἤπειξα ἐπίςταμαι (=γνωρίηω καλά), ΠΑΡΑΣ. ἠπιςτάμθν, ΠΑΘ. ΑΟΡ. Α’ ἠπιςτικθν κακζηομαι (=κάκομαι), ΠΑΡΑΣ. ἐκακεηόμθν, ΠΑΘ. ΑΟΡ. Α΄ ἐκακζςκθν παροιμιάηομαι (=μιλώ με παροιμίεσ), ΠΑΡΑΣ. ἐπαροιμιαηόμθν, ΑΟΡ. Α’ ἐπαροιμιαςάμθν προςτατεφω, ΠΑΡΑΣ. ἐπροςτάτευον, ΑΟΡ. Α’ ἐπροςτάτευςα

ανώμαλη αύξηση ρημάτων

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Ανώμαλη αύξηση ρημάτων αρχαίων ελληνικών.Πίνακας με τις κυριότερες εξαιρέσεις.

Citation preview

Page 1: ανώμαλη αύξηση ρημάτων

Ανώμαλθ αφξθςθ

Α) Απλά ριματα

α) κανονικι αφξθςθ ἐ και ανώμαλθ αφξθςθ ἠ κατrsquo αναλογία προσ το ρ ἐκζλω-κζλω ΠΑΡΑΣ ἤκελον

βοφλομαι (=κζλω επικυμώ) ΠΑΡΑΣ ἐβουλόμθν-ἠβουλόμθν ΠΑΘ ΑΟΡ ἐβουλικθν-ἠβουλικθν

δφναμαι (=μπορώ ζχω δφναμθ) ΠΑΡΑΣ ἐδυνάμθν-ἠδυνάμθν ΠΑΘ ΑΟΡ ἐδυνικθν-ἠδυνικθν

μζλλω (=ςκοπεφω να κάνω κάτι αναβάλλω) ΠΑΡΑΣ ἔμελλον-ἤμελλον

β) ανώμαλθ αφξθςθ ει αντί για θ

ἐάω-ῶ ΠΑΡΑΣ εἴων

ἐκίηω ΠΑΡΑΣ εἴκιηον

ἑλίττω ΠΑΡΑΣ εἵλιττον

ἕλκω ΠΑΡΑΣ εἷλκον

ἕπομαι ΠΑΡΑΣ εἱπόμθν

ἐργάηομαι ΠΑΡΑΣ εἰργαηόμθν - ἠργαηόμθν

ἕρπω ΠΑΡΑΣ εἷρπον

ἐρφω (=ζλκω ςφρω) ΠΑΡΑΣ εἴρυον-ἔρυον

ἑςτιάω-ῶ ΠΑΡΑΣ εἱςτίων

ἔχω ΠΑΡΑΣ εἶχον

γ) αν και αρχίηουν από φωνιεν λαμβάνουν ςυλλαβικι αφξθςθ

κατάγνυμι ΑΟΡ α΄ κατζαξα

ὠκζω-ῶ ΠΑΡΑΣ ἐώκουν

ὠνζομαι-οῦμαι ΠΑΡΑΣ ἐωνοφμθν

δ) παρουςιάηουν διπλι αφξθςθ ςυγχρόνωσ ςυλλαβικι και χρονικι

ἁλίςκομαι ΑΟΡ Β΄ ἑάλων

ἔοικα ΠΑΡΑΣ ἐῴκειν

ἀνοίγω ΠΑΡΑΣ ἀνζῳγον ΑΟΡ Α΄ ἀνζῳξα

ὁράω-ῶ ΠΑΡΑΣ ἑώρων

ἑορτάηω ΠΑΡΑΣ ἑώρταηον ΑΟΡ Α΄ ἑώρταςα

οἰνοχζω-ῶ ΠΑΡΑΣ ἐῳνοχόουν-οἰνοχόουν

Β΄ Σφνκετα ι παραςφνκετα ριματα

α) εξωτερικι αφξθςθ πριν από τθν πρόκεςθ ςαν να ιταν απλά ριματα

ἀμφιζννυμι (=ντφνω) ΠΑΡΑΣ ἠμφιζννυν ΑΟΡ ἠμφίεςα

ἐγγυάω-ῶ (=δίνω εγγφθςθ) ΠΑΡΑΣ ἠγγφων ΑΟΡ ἠγγφθςα

ἐναντιόομαι-οῦμαι ΠΑΡΑΣ ἠναντιοφμθν ΠΑΘ ΑΟΡ Α΄ ἠναντιώκθν ΠΑΡΑΚ ἠναντίωμαι-ἐνθντίωμαι

ἐνεχυράηω (=παίρνω ενζχυρο) ΠΑΡΑΣ ἠνεχφραηον ΑΟΡ Α΄ ἠνεχφραςα

ἐπείγω (=επιςπεφδω κάτι πιζηω) ΠΑΡΑΣ ἤπειγον ΑΟΡ Αrsquo ἤπειξα

ἐπίςταμαι (=γνωρίηω καλά) ΠΑΡΑΣ ἠπιςτάμθν ΠΑΘ ΑΟΡ Αrsquo ἠπιςτικθν

κακζηομαι (=κάκομαι) ΠΑΡΑΣ ἐκακεηόμθν ΠΑΘ ΑΟΡ Α΄ ἐκακζςκθν

παροιμιάηομαι (=μιλώ με παροιμίεσ) ΠΑΡΑΣ ἐπαροιμιαηόμθν ΑΟΡ Αrsquo ἐπαροιμιαςάμθν

προςτατεφω ΠΑΡΑΣ ἐπροςτάτευον ΑΟΡ Αrsquo ἐπροςτάτευςα

β) μερικά ςφνκετα ι παραςφνκετα ριματα παίρνουν άλλοτε εξωτερικι και άλλοτε εςωτερικι αφξθςθ ι μζνουν

αμετάβλθτα

ἀναιςιμόω-ῶ (=δαπανώ εξαντλώ ςπαταλώ) ΠΑΡΑΣ

ἀνῃςίμουν-ἀναιςίμουν ΠΑΘ ΑΟΡ Αrsquo ἀνῃςιμώκθν-

ἀναιςιμώκθν

ἐκκλθςιάηω (=μετζχω ςτθν εκκλθςία του διμου

προςκαλώ ςε ςυνζλευςθ το λαό) ΠΑΡΑΣ

ἠκκλθςίαηον - ἐξεκλθςίαηον - ἐκκλθςίαηον ΑΟΡ Αrsquo

ἠκκλθςίαςα - ἐξεκλθςίαςα - ἐκκλθςίαςα

ἐμπεδόω-ῶ (=ςτερεώνω) ΠΑΡΑΣ ἠμπζδουν -

ἐνεπζδουν ΑΟΡ Αrsquo ἠμπζδωςα-ἐνεπζδωςα

ἐμπολάω-ῶ (=εμπορεφομαι κερδίηω) ΠΑΡΑΣ

ἠμπόλων-ἐνεπόλων ΑΟΡ ἠμπόλθςα-ἐνεπόλθςα

κακεφδω (=κοιμάμαι) ΠΑΡΑΣ ἐκάκευδον ndash

κακθῦδον ΑΟΡ ἐκακεφδθςα-κακθφδθςα

κάκθμαι (=κάκομαι διανζμω) ΠΑΡΑΣἐκακιμθν ndash

κακιμθν

κακίηω (=βάηω κάποιον να κακίςει) ΠΑΡΑΣ ἐκάκιηον

ndash κακῖηον ΑΟΡ ἐκάκιςα-κακῖςα

προφθτεφω (=είμαι προφιτθσ προφθτεφω τα

μελλοντικά) ΠΑΡΑΣ ἐπροφιτευον-προεφιτευον

ΑΟΡ ἐπροφιτευςα-προεφιτευςα

γ) ςυγχρόνωσ δφο αυξιςεισ εξωτερικι και εςωτερικι

ἀμφιγνοζω-ῶ (=αμφιβάλλω) ΠΑΡΑΣ ἠμφεγνόουν ΑΟΡ ἠμφεγνόθςα

ἀμφιςβθτζω-ῶ (=ζχω διαφορετικι γνώμθ διαφωνώ) ΠΑΡΑΣ ἠμφεςβιτουν ΑΟΡ ἠμφεςβιτθςα

ἀνζχομαι ΠΑΡΑΣ ἠνειχόμθν ΑΟΡ Β΄ ἠνεςχόμθν

ἀντιβολζω-ῶ (=ςυναντώ παρακαλώ) ΠΑΡΑΣ ἠντεβόλουν ΑΟΡ ἠντεβόλθςα

ἀντιδικζω-ῶ (=είμαι αντίδικοσ αντιλζγω) ΠΑΡΑΣ ἠντεδίκουν ΑΟΡ ἠντεδίκθςα

ἐνοχλζω-ῶ (=ενοχλώ ταράηω) ΠΑΡΑΣ ἠνώχλουν ΑΟΡ ἠνώχλθςα

ἐπανορκόω-ῶ (=επανορκώνω) ΠΑΡΑΣ ἐπθνώρκουν ΑΟΡ ἐπθνώρκωςα

παροινζω-ῶ (=ςυμπεριφζρομαι ςαν μεκυςμζνοσ προςβάλλω κάποιον πάνω ςτο μεκφςι μου) ΠΑΡΑΣ ἐπαρῴνουν

ΑΟΡ ἐπαρῴνθςα

δ) δεν παίρνουν αφξθςθ ςυλλαβικι ι χρονικι ι παίρνουν μόνο ςε μερικοφσ από τουσ ιςτορικοφσ χρόνουσ

ἀραρίςκω (ι ἄρω) (=ςυνάπτω εφαρμόηω) ΠΑΡΑΣ ἀράριςκον ΑΟΡ Αrsquo ἦρςα ΑΟΡ Βrsquo ἤραρον

ἑβδομεφομαι (=παίρνω όνομα τθν ζβδομθ μζρα μετά από τθ γζννθςι μου) ΠΑΡΑΣ ἐβδομευόμθν

ἑδωλιάηω (=παρζχω εδώλια τοποκετώ ςε κακίςματα) ΠΑΡΑΣ ἑδωλίαηον ΑΟΡ Αrsquo ἑδωλίαςα

ε) το ρ ςεφω (=κζτω ςε κίνθςθ διώκω φυγαδεφω) διπλαςιάηει το αρχικό ς ςτουσ ιςτορικοφσ χρόνουσ ΠΑΡΑΣ

ἔςςευον ΑΟΡ Αrsquo ἔςςευα ςεφομαι ςεῦμαι ι ςοῦμαι (=ορμώ αναβλφηω) ΠΑΡΑΣ ἐςςευόμθν ΑΟΡ Αrsquo ἐςςευάμθν

ΠΑΘ ΑΟΡ Αrsquo ἐςςφκθν ΠΑΡΚ ἔςςυμαι ΤΠΕΡ ἐςςφμθν

ςτ) το ρ καταναλίςκω (=ξοδεφω ςπαταλώ) παίρνει αφξθςθ άλλοτε μετά τθν πρόκεςθ ΠΑΡΑΣ κατθνάλιςκον ΑΟΡ

Αrsquo κατθνάλωςα και άλλοτε κανονικά μετά από τθ δεφτερθ πρόκεςθ ΠΑΡΚ κατανιλωκα ΤΠΕΡ κατανθλώκειν

η) το παραςφνκετο ρ δυςαρεςτζω-ῶ (=ςτενοχωρώ προκαλώ δυςφορία) παίρνει εςωτερικι χρονικι αφξθςθ παρά

τον κανόνα ΠΑΡΑΣ δυςθρζςτουν ΑΟΡ δυςθρζςτθςα δυςαρεςτοῦμαι ΠΑΡΑΣ δυςθρεςτοφμθν ΠΑΘ ΑΟΡ

δυςθρεςτικθν

Page 2: ανώμαλη αύξηση ρημάτων

β) μερικά ςφνκετα ι παραςφνκετα ριματα παίρνουν άλλοτε εξωτερικι και άλλοτε εςωτερικι αφξθςθ ι μζνουν

αμετάβλθτα

ἀναιςιμόω-ῶ (=δαπανώ εξαντλώ ςπαταλώ) ΠΑΡΑΣ

ἀνῃςίμουν-ἀναιςίμουν ΠΑΘ ΑΟΡ Αrsquo ἀνῃςιμώκθν-

ἀναιςιμώκθν

ἐκκλθςιάηω (=μετζχω ςτθν εκκλθςία του διμου

προςκαλώ ςε ςυνζλευςθ το λαό) ΠΑΡΑΣ

ἠκκλθςίαηον - ἐξεκλθςίαηον - ἐκκλθςίαηον ΑΟΡ Αrsquo

ἠκκλθςίαςα - ἐξεκλθςίαςα - ἐκκλθςίαςα

ἐμπεδόω-ῶ (=ςτερεώνω) ΠΑΡΑΣ ἠμπζδουν -

ἐνεπζδουν ΑΟΡ Αrsquo ἠμπζδωςα-ἐνεπζδωςα

ἐμπολάω-ῶ (=εμπορεφομαι κερδίηω) ΠΑΡΑΣ

ἠμπόλων-ἐνεπόλων ΑΟΡ ἠμπόλθςα-ἐνεπόλθςα

κακεφδω (=κοιμάμαι) ΠΑΡΑΣ ἐκάκευδον ndash

κακθῦδον ΑΟΡ ἐκακεφδθςα-κακθφδθςα

κάκθμαι (=κάκομαι διανζμω) ΠΑΡΑΣἐκακιμθν ndash

κακιμθν

κακίηω (=βάηω κάποιον να κακίςει) ΠΑΡΑΣ ἐκάκιηον

ndash κακῖηον ΑΟΡ ἐκάκιςα-κακῖςα

προφθτεφω (=είμαι προφιτθσ προφθτεφω τα

μελλοντικά) ΠΑΡΑΣ ἐπροφιτευον-προεφιτευον

ΑΟΡ ἐπροφιτευςα-προεφιτευςα

γ) ςυγχρόνωσ δφο αυξιςεισ εξωτερικι και εςωτερικι

ἀμφιγνοζω-ῶ (=αμφιβάλλω) ΠΑΡΑΣ ἠμφεγνόουν ΑΟΡ ἠμφεγνόθςα

ἀμφιςβθτζω-ῶ (=ζχω διαφορετικι γνώμθ διαφωνώ) ΠΑΡΑΣ ἠμφεςβιτουν ΑΟΡ ἠμφεςβιτθςα

ἀνζχομαι ΠΑΡΑΣ ἠνειχόμθν ΑΟΡ Β΄ ἠνεςχόμθν

ἀντιβολζω-ῶ (=ςυναντώ παρακαλώ) ΠΑΡΑΣ ἠντεβόλουν ΑΟΡ ἠντεβόλθςα

ἀντιδικζω-ῶ (=είμαι αντίδικοσ αντιλζγω) ΠΑΡΑΣ ἠντεδίκουν ΑΟΡ ἠντεδίκθςα

ἐνοχλζω-ῶ (=ενοχλώ ταράηω) ΠΑΡΑΣ ἠνώχλουν ΑΟΡ ἠνώχλθςα

ἐπανορκόω-ῶ (=επανορκώνω) ΠΑΡΑΣ ἐπθνώρκουν ΑΟΡ ἐπθνώρκωςα

παροινζω-ῶ (=ςυμπεριφζρομαι ςαν μεκυςμζνοσ προςβάλλω κάποιον πάνω ςτο μεκφςι μου) ΠΑΡΑΣ ἐπαρῴνουν

ΑΟΡ ἐπαρῴνθςα

δ) δεν παίρνουν αφξθςθ ςυλλαβικι ι χρονικι ι παίρνουν μόνο ςε μερικοφσ από τουσ ιςτορικοφσ χρόνουσ

ἀραρίςκω (ι ἄρω) (=ςυνάπτω εφαρμόηω) ΠΑΡΑΣ ἀράριςκον ΑΟΡ Αrsquo ἦρςα ΑΟΡ Βrsquo ἤραρον

ἑβδομεφομαι (=παίρνω όνομα τθν ζβδομθ μζρα μετά από τθ γζννθςι μου) ΠΑΡΑΣ ἐβδομευόμθν

ἑδωλιάηω (=παρζχω εδώλια τοποκετώ ςε κακίςματα) ΠΑΡΑΣ ἑδωλίαηον ΑΟΡ Αrsquo ἑδωλίαςα

ε) το ρ ςεφω (=κζτω ςε κίνθςθ διώκω φυγαδεφω) διπλαςιάηει το αρχικό ς ςτουσ ιςτορικοφσ χρόνουσ ΠΑΡΑΣ

ἔςςευον ΑΟΡ Αrsquo ἔςςευα ςεφομαι ςεῦμαι ι ςοῦμαι (=ορμώ αναβλφηω) ΠΑΡΑΣ ἐςςευόμθν ΑΟΡ Αrsquo ἐςςευάμθν

ΠΑΘ ΑΟΡ Αrsquo ἐςςφκθν ΠΑΡΚ ἔςςυμαι ΤΠΕΡ ἐςςφμθν

ςτ) το ρ καταναλίςκω (=ξοδεφω ςπαταλώ) παίρνει αφξθςθ άλλοτε μετά τθν πρόκεςθ ΠΑΡΑΣ κατθνάλιςκον ΑΟΡ

Αrsquo κατθνάλωςα και άλλοτε κανονικά μετά από τθ δεφτερθ πρόκεςθ ΠΑΡΚ κατανιλωκα ΤΠΕΡ κατανθλώκειν

η) το παραςφνκετο ρ δυςαρεςτζω-ῶ (=ςτενοχωρώ προκαλώ δυςφορία) παίρνει εςωτερικι χρονικι αφξθςθ παρά

τον κανόνα ΠΑΡΑΣ δυςθρζςτουν ΑΟΡ δυςθρζςτθςα δυςαρεςτοῦμαι ΠΑΡΑΣ δυςθρεςτοφμθν ΠΑΘ ΑΟΡ

δυςθρεςτικθν