Microsoft PowerPoint

Е-Газарчин сургууль

1

PowerPoint гэж юу вэ?• Энгийн файл үүсгэж, танилцуулга, илтгэл, сургалтын материал,

байгууллагын зар мэдээ, сурталчилгаа, мэдээлэл гаргахад энгийн presentation ашиглан хийж болно.Төрөл бүрийн хурал, семинар, курс, дипломын ажил хамгаалах, компаний үйл ажиллаганы тайлан, бүтээгдэхүүний танилцуулга зэрэг мэргэжлийн түвшний presentation ашиглахад нэн тохиромжтой.Бэлтгэсэн илтгэлдээ хүснэгт, текстэн мэдээлэл, зураг, дүрс, хөдөлгөөнт дүрс (animation), дуу авиа, видео, мультмедиа оруулж өндөр түвшний presentation хийж болно.Уг програмыг ямар ч түвшний хүн хялбархан ашиглаж, амархан сурч болно. Мастер хуудас болон төрөл бүрийн томъёон файлуудыг ашиглан эхлэн суралцагч ч гэсэн өндөр түвшний presenation бэлдэж болно.Энэ програм нь Microsoft Office бүлгийн багц програмд ордог тул ямар ч персонал компьютер дээр бэлэн байдаг учраас та шууд ашиглах боломжтой.

•

•

•

•

2

••

Програмыг эхлүүлэх арга:Start > Programs > Microsoft Office > Microsoft Office PowerPoint 2003Desktop дээр байрлах сонгох програмын тэмдэг дээр хоёр даралт хийнэ.Shortcut menu жагсаалтаас нээх Start > Documents > файлын нэр Windows Explorer програмаас тухайнпрограмыг эхлүүлж болно.

1

•

•••

2

4

3

•••••

Програмаас гарах арга:File > Exit,Гараас Alt+F4Гарчгийн мөрөнд байрлах цонхыг хаах CloseПрограмын зүүн дээд талд байрлах програмын цонхыг удирдах системийн цэсийн CloseTaskbar дээр байрлах програмын цонхон дээр хулганы заагчийг байрлуулан хулганы баруун товчлуураар нээгдэх жагсаалтаас Close товчлуур дээр дарах зэрэг аргууд

•

3

2006 Б.Золзаяа 42/15/

Ïðîãрамын1. Microsoft PowerPoint¿íäñýí öîíõ

2. Øèíýýð ôàéë ¿¿ñãýõ

• Шинээр нээгдэж байгаа файл ньPresentation1 нэрээр нээгдэж, хуудас нь слайд хэлбэрээр үүснэ. Шинээрилтгэлийн файлыг хэд хэдэн аргаарүүсгэх боломжтой.

5

2. Øèíýýð ôàéë ¿¿ñãýõ2.1 Файл үүсгэх хэлбэрүүд

• View > Task Pane командаар нээгдэх New presentation харилцах цонхны Newталбар:

Blank Presentation: (Хоосон илтгэл) Слайдын элементийн загвар.o– Slide Layout ажлын цонхон дахь Text Layouts, Content Layouts, Text and Content

Layouts, Other Layouts талбаруудаас өгөгдсөн слайдын бүтэц бүхий загварыг сонгоно. Зураг 6

o From Design Template:– Слайдын бэлэн дизайн бүхий загвар

o From AutoContent Wizard…:– Дараалласан алхмаар тодорхой сэдвийн дагуу хийгдсэн бэлэн илтгэлийн загвар.

Зураг 8-13

o From existing presentation…:– Өмнө нь бэлтгэн хийгдэж байсан загвар. Зураг 7

o Photo album…:– Слайданд зургийн файлыг дуудаж оруулна.

Templates талбар:o Templates on Office Online:

–On–

Интернэтээс бэлэн загвар нээхmy computer…:Компьютераасаа бэлэн загвар нээх. Зураг 7

o

O2n/15/

m200y6

6o Web sites…:– Вэб хуудаснаасаа бэлэн загвар нээх

Б.Золзаяа

2. Øèíýýð ôàéë ¿¿ñãýõ2.2 From Auto Content Wizard

команд

• Энэ командыг сонгосон үед загвар сонгохтаван шат бүхий цэсийг гарна.

1) Start - Эхлэл• Үзүүлэн байгуулах

гаргана.дарааллыг харуулсан схем

7

Б.Золзаяа

2. Øèíýýð ôàéë ¿¿ñãýõ2.2 From Auto Content Wizard

команд

2)•

Presentation type - үзүүлэнгийн төрөлҮзүүлэнгийн төрлийг сэдэвчлэн, нэгтгэсэн командын товчнууд гарах ба холбогдох товчлуурыг сонгоно. Энэ үед хажуугийн жижиг цонхонд тухайн сэдэвт хамаарагдах үзүүлэнгийн жагсаалт гарах ба түүнээс байгуулах үзүүлэнгээ сонгоно.

8

Б.Золзаяа

2. Øèíýýð ôàéë ¿¿ñãýõ2.2 From Auto Content Wizard

команд

3) Presentation style - үзүүлэнгийн хэлбэр

• What type of output will you use? Та үзүүлэнгээямар материал дээр бэлтгэх вэ? гэсэнасуултанд дараахи хувилбаруудаас сонгоно.

9

Б.Золзаяа

2. Øèíýýð ôàéë ¿¿ñãýõ2.2 From Auto Content Wizard

команд

4)••••

Presentations options - үзүүлэнд оруулах нэмэлт мэдээ

Presentation title - үзүүлэнгийн гарчиг, нэр. Footer - слайдын хөл хэсэгт оруулах мэдээлэлDate last update: сүүлд шинэчлэгдсэн

дугаарон, сар, өдөр

Slide number: слайдын

10

Б.Золзаяа

2. Øèíýýð ôàéë ¿¿ñãýõ2.2 From Auto Content Wizard

команд

••

5) Finish – Төгсгөл.

Үзүүлэнг бэлтгэхэд шаардлагатай мэдээллийг оруулж дууссаныг илтгэсэнмэдэгдэл бүхий цонх гарах ба Finish товчийгдарж үзүүлэнг байгуулна.

11

3. Èëòãýëèéã

• Илтгэлийг хадгалахдаа заавал слайдуудыг бэлтгэждууссаны дараа хадгалах шаардлагагүй. Илтгэлийг нээсний дараа файлдаа нэр өгч хадгалаад, ажлын явцад байнга хадгалах команд өгч байх нь зүйтэй.Учир нь програм гэнэт гацах, тог унтрах, компьютер тэжээлээс салах үед таны хийсэн ажил талаар болох аюултай.Илтгэлийг хадгалах аргууд:•–––––

FileFileFile

>>>

SaveSave As... – тухайн файлыг өөр нэрээр хадгалана

Save As Web Page... – Вэб браузер дээр нээнэхэрэглүүрStandard toolbar-ийн Save

Ctrl + S

12

õàäãàëàõ

3. Èëòãýëèéã õàäãàëàõ

3. Èëòãýëèéã õàäãàëàõ

••

Save As харилцах цонхны:Save in: талбарт файлыг хаана хадгалах төхөөрөмж,хавтасны нэрийг сонгоно.File name: талбарт файлын нэр.Save as type: талбарт файлын төрөл Presentation(*.ppt) төрлийг сонгоно.Файлын өргөтгөлийг заавал бичих шаардлагагүй бөгөөд энэхүү програмаар байгуулагдсан файлууд.ppt өргөтгөлтэй байдаг.

••

•

• Хэрэв шинэ хавтас үүсгэх болхаралдаа ард байрлах Createсонгож нэрээ өгнө.

Save in талбарынNew Folder командыг

14

3. Èëòãýëèéã

• Илтгэл хадгалах төрөл Type-ийг зөв сонгох хэрэгтэй. Үүнд: Save As харилцах цонхны Save as type талбарт:Presentation (*.ppt) - Ердийн илтгэлWindows Metafile (*.wmf) - График слайдGIF Graphics Interchange Format (*.gif) – *.gifөргөтгөлтэй зурган файл

JPEG File Interchange Format (*.jpg) - *.jpg өргөтгөлтэй зурган файлPNG Portable Network Graphics Format (*.png) - Вэб хуудсанд ашиглагдах график слайдDesign Template (*.pot) - Илтгэлийн загварWeb Page (*.htm) - Вэб браузер дээр нээх илтгэл

•••

•

•

••• PowerPoint Show (*.pps) - Slide Show горимоор нээгдэх илтгэл 15

õàäãàëàõ

4. Ñëàéäòàé àæèëëàõ6.4.1 Слайд

нэмэх

Insert > New Slide,Formating toolbar-ийн New Slide команд,Task Pane хэрэгслийн Slide Layout хэсгийн сонгох хэрэгслийн нөөгч суман дээр дарахад гарч ирэх жагсаалтаас Insert New SlideSlides, Outline талбарт байрлаж буй слайдыг сонгож хулганы баруун талын товчийг сонгож New SlideCTRL+M

•••

•

•

16

4. Ñëàéäòàé

4.3 Слайдын загвар, хэлбэрийг өөрчлөх

••

•

•

Slide Design хэсгийн:Design Templates - Хэлбэр

Color Schemes - Өнгө

Animation Schemes – Хөдөлгөөн

17

õàäãàëàõ

4. Ñëàéäòàé4.5 Слайдыг

àæèëëàõхувилах

a)b)

c)

Insert > DuplicateSlideCtrl+Shift+D

Slides, Outline талбарт байрлаж буйслайдын жагсаалтаасCopy, Edit > Paste

сонгоод Edit >

18

4.Слайдыг

Ñëàéäòàé àæèëëàõхарах горим (харагдах хэлбэр)

4.6

хэвийн хуудас харуулнаслайд эрэмбэлэх (бүхэлд

нь харуулах)илтгэлийг ажиллуулах F5

тэмдэглэл тайлбар хийх

19

5. Èëòãýëèéã àæèëëóóëàõ

5.1. Илтгэлийг хйиж дууссаны дараадэлгэцэнд гаргаж ажиллуулах аргууд:

Slide Show > View ShowView > Slide ShowГарнаас F5

••

•

• Төлөвийн мөрний зүүн дээдбайрлах илтгэл харагдах

буланд

хэрэгслүүдийн Slide Show командыгашиглана.

20

5. Èëòãýëèéã àæèëëóóëàõ

5.2 Илтгэлийг дэлгэцэнд гаргах хэлбэр:

• Presented by aдэлгэц дүүрэн

Browsed by an

speaker (full screen)харуулах

individual (window) –

–

•браузерийн цонхонд гаргах

– Show scrollbar – дээш, доош гүйгчшугамтай

• Browsed at a kiosk (full screen) –тэмдэглэгдсэн слайд гарах

зөвхөн

21

5. Èëòãýëèéã àæèëëóóëàõ

5.3. Илтгэлийг ажиллуулж слайд хоорондшилжих:

Гарнаас:••••

EnterБаруун , зүүн, дээш, доошоо шилжих суман товчлуурЗай авах space товчлуурPage Up, Page Down товчлуур

Хулганы:••

Зүүн товчлуурScroll товчлуурын тусламжтай

Ажиллаж буй хуудасны доод буланд товч гарна. Энэ нь илтгэлийг ажиллуулах явцад гүйцэтгэх үүргүүдийг заана. Үүнд:

•••••••

Next – дараагийн слайдруу шилжихPrevious - өмнөх слайдруу шилжихGo – заасан слайдруу шилжихMeeting Minder – хурлын зар, мэдээ харуулах Speaker Notes – илтгэгчийн тэмдэглэлийг харуулна Slide Meter – слайдын ажиллах хурдыг харуулна Pointer Options – хулганы заагчийн хэлбэр тохируулах

Hidden - нуухArrow – сум хэлбэртэйPen – үзгэн хэлбэр, илтгэл дээр тэмдэглэл хийх

–––

••

2/1S5/2c0r0e6 en – дэлгэцийн өнгийгБө.Зөолрзчаялаөх

End show – Илтгэлийг дуусгах

22

5. Дасгал (Илтгэл шинээр бэлдэх)Өөрийн сургуулийн танилцуулгаар 5 слайд бүхий илтгэл бэлтгэ.

•1-р слайд: Нүүр хуудас

Title slide хэлбэр сонгож,Click to add title: МАНАЙ СУРГУУЛЬ,Click to add subtitle: ... сургуулийн ...тэнхмийн багш ...овогтой ...

2-р слайд:Title and Text хэлбэр сонгож,Click to add title: ТАНИЛЦУУЛАГА,Click to add text: Сургуулийнхаа танилцуулгыг бич. Үүнд: Сургуулийн түүх, бүтэц, тоо баримт, тэнхмийн тухай bullet- энд хий. Энэ нь дараагийн дасгалд хөдөлгөөн оруулахад хэрэгтэй.

3-р слайд:Title and 2-Columns Text хэлбэр сонгож,

–––

•–––

•–––

ClickClick

toto

addadd

title: ТЭНХМИЙН ТАНИЛЦУУЛГА,text: 2 баганад тэнхмүүдийн тухай бич.

23

5. Дасгал (Илтгэл шинээр бэлдэх)

4-р слайд:

•–––

Title,Click

Text and Clip Art хэлбэр сонгож,to add title: МИНИЙ ТУХАЙ,

Click to add text: Өөрийнхөө тухай, мэргэжил, ямархичээл заадаг, бүтээл, эрдэм шинжилгээний ажлынтухай,Add clip art: Clip Art сангаас бэлэн зураг оруул. Эсвэл өөрийн бэлдсэн зургийн файлыг сонгож өгч болно.

–

• 5-р слайд:––

Title Only хэлбэр сонгож,Click to add title: АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛААгэж бичээд хуудасны голд зөөж байрлуул.

• Файлыг С:\lesson дотор powerpoint хавтас шинээр үүсгэж түүн дотроо surguuliin taniltsuulga нэрээр хадгал

24

Б.Золзаяа

7. Èëòãýëèéã ôîðìàòëàõ

Слайдыг сонгосны дараа текстээ оруулж, форматлах шаардлага гарна. Слайд нь ямар зориулалттай хийгдэхээс шалтгаалан тухайн слайд

•

дахь зохион байгуулалтыг сонгоно.

25

7. Èëòãýëèéã ôîðìàòëàõslide – Үндсэн болон дэд гарчиг бүхий слайдand Text – Гарчиг, текстand 2-Column Text – Гарчиг, 2 баганан текст

•••••••••

TitleTitleTitle

Title, Text and Clip Art – Гарчиг, зурагTitle, Text and Chart – Гарчиг, графикTitle and Table – Гарчиг, хүснэгт

Title, Text and Media Clip – Гарчиг,Blank - ХоосонTitle, Content – Гарчиг, агуулга

текст, дуу

26

7. Èëòãýëèéã ôîðìàòëàõto add title – үндсэн гарчиг бичих

to add subtitle – дэд гарчиг оруулах

icon to add content – дүрсэн дээр••

•

ClickClick

Clickсонгож агуулга оруулах, үүнд: хүснэгт,график, зураг, диаграм, дуу, клип

••

•

•

Double

Double

Double

Double

click

click

click

click

to

to

to

to

add

add

add

add

clip artchart –

table -

– зураг

график

хүснэгтmedia clip – дуу, клип

27

7. Èëòãýëèéã ôîðìàòëàõСлайдын текстийг форматлахдаа Microsoft Word програмын адил

үндсэн цэс, Formating хэрэгслийн командыг ашиглана.Format

•••••••

Formating хэрэгсэлд нэмж орсон командууд:Shadow – текстийг сүүдэртэй болгох,Increase Font size – фондын хэмжээг томруулах, Decrease Font size – фондын хэмжээг багасгах, Slide Design – слайдын дизайн,New Design – шинэ дизайн сонгох командуудыг ашиглана.

Тухайн илтгэлийн дэвсгэр зургийг өөрчилж сонгоход Slide Design командыг ашиглана. Хэрэв New Design командыг ашиглавал шинэ файл үүсэхийг анхаарна уу.

Энэхүү програмын бусад фонд, параграф, мөрийн автомат дугаарлалт бүгд MS Word програмын адил командуудыг хэрэглэнэ. (Format > Font, Format > Paragraph...) Ихэвчлэн текстүүд нь Text box-ийг ашиглан зураг хэлбэртэй байдаг учир Drawing хэрэгслийн бүх командуудыг өөртөө агуулсан байна.

•Мөн баримтанд хөл, толгой хийдгийн адил слайданд цаг хугацаа, огноо, дугаар болон бусад мэдээллийг слайдын дээд, доод хэсэгт оруулах шаардлага гарна. Үүнд:View > Header and Footer командаар нээгдэх харилцах цонхны Slide

•болон Notes and HandoБ.uЗоtлsзаяха эсэгт оруулж

өгнө.28

7. Èëòãýëèéã ôîðìàòëàõ

• Тухайн слайданд нэмэлт тэмдэглэлхийж илтгэл тавих үедээ ашиглаж болно. Үүнд: View > Notes page командаар нээгдэх хуудасны Click to add text хэсэгт текстээ оруулна. Илтгэлээ Вэб хуудас хэлбэртэй хадгалсан тохиолдолд тэмдэглэлээ слайдтай хамт дэлгэцэнд гаргаж болно.

29

8. Èëòãýëä õºäºë㺺í

Илтгэлд байрлах текст, зураг, графикт, хүснэгт, клип, диаграмд болон слайданд

îðóóàëõ

•

бүхэлд нь хөдөлгөөн, дуучимээ оруулах боломжтой.Хөдөлгөөн оруулах команд:•– Slide Show > Animation Schemes

– объектийн хөдөлгөөний төрөл,хэлбэр

Slide Show > Custom Animation - объектийн хөдөлгөөний дараалал, хугацаа, дуу чимээSlide Show > Slide transition –слайданд хөдөлгөөн, хугацаа, дуу

–

–

авиа оруулах 30

8. Èëòãýëä õºäºë㺺í îðóóëàõ

8.1 Хөдөлгөөний дараалалSlide Show > Custom Animation

Нээгдэх Custom Animation цонхны Check to animate slide objects талбарт слайд дахь объектуудын жагсаалт байрлах бөгөөд хөдөлгөөнд оруулах тохиолдолд харгалзах товчлуурыг идэвхжүүлнэ.Timing & Order хэсгийн Animation order талбарт хөдөлгөөний дараалал байрлах бөгөөд өөрчлөх объектийг сонгоод дээш, доош гүйлгэх сум бүхий Move товчлуураар дарааллыг өөрчилнө.

тогтоох

••

•

31

8. Èëòãýëä õºäºë㺺í îðóóëàõ8.2 Хөдөлгөөний хугацааг тодорхойлох

••

Slide Show > Custom AnimationCustom Animation цонхны Timing & Order хэсгийн Start animation бүлэгт хөдөлгөөний хугацааг тодорхойлно.Хугацааг хулганы заагуураар тодорхойлох тохиолдолд On mouse click товчлуурыг, өмнөх үйлдлийн дараа тодорхой хугацаанд гаргах тохиолдолд Automatically seconds after previous event товчлуурыг cонгож, харгалзах талбарт хугацааг оруулна.

•

32

8. Èëòãýëä õºäºë㺺í îðóóëàõ8.3 Хөдөлгөөний дараах төлөвийг

тодорхойлох

Слайдын объектуудад хөдөлгөөнд орсны дараа хоромхон зуур өөр төлөвт шилжээд•

хэвийн байдалд орохоор тохируулна.••

Slide Show > Custom AnimationCustom Animation цонхны Effects хэсгийнEntry After animation талбарт:–––

Don’t Dim - хэвийн төлөвт орох,Color ба More Colors - өнгийг өөрчлөх,Hide after animation - харагдахгүй болгох,

• Hide on next mouse click-хулганы дараагийндаралт хүртэл нуух.

33

8. Èëòãýëä õºäºë㺺í îðóóëàõ8.4 Текстийн дүрслэгдэх хэлбэрийг

тодорхойлох

Текстийг бүхэлд нь хөдөлгөөнд оруулахаас гадна, үг болон үсэг нэг бүрээр дүрсэлж болно.Slide Show > Custom AnimationCustom Animation цонхны Effectsхэсгийн Introduce text талбарт:

•

••

•••

AllByBy

at once - текстийг бүхэлд нь,wordletter

--

үг үгээр,үсэг, үсгээр.

34

35

8. Èëòãýëä õºäºë㺺í îðóóëàõ8.6 Графикийн хөдөлгөөнийг тодорхойлох

График бүхий слайдыг нээнэ. Slide Show > Custom Animation Custom Animation цонхны Check toanimate slide objects талбарт слайд дахьобъектуудын жагсаалт байрлана.

Chart Effects хэсгийн Introduce chart elements талбарт графикийн элементүүдийг дүрслэх хэлбэрийг, Entry animation and sound талбарт хөдөлгөөний хэлбэр болон дагалдуулах дуу авиаг, After animation талбарт хөдөлгөөний дараах төлөвийг тус тус тодорхойлно.

•••

•

8. Èëòãýëä õºäºë㺺í îðóóëàõ8.8 Хөлгөөнийг болиулах

••

Хөдөлгөөнийг хүчингүй болгохдоо:

Slide Show > Preset Animation > Off

36

8. Дасгал (Илтгэлд хөдөлгөөн оруулах)

С:\lesson\powerpoint хавтас дахь surguuliin taniltsuulga файлыг нээж дараах даалгаврыг хий.

•Слайд бүрд тохирох хөдөлгөөнийг хий. а) Slide Show > Custom Animation хөдөлгөөний дараалал, хугацаа, дуу чимээ оруулах. b) Slide Design > Animation Schemes > Apply to selected slides талбараас бэлэн хөдөлгөөн сонго.

Slide 1:• Slide Design > Animation Schemes > Apply to selected

slides, Exciting > BounceSlide 2:••

Гарчиг: Custom Animation > Add Effects > Emphasis > SpinBullet 1: Custom Animation- Direction: From Top-left

Bullet 2: Custom Animation- Direction: From Left

> Add Effects > Entrance > Fly In

• > Add Effects > Entrance > Fly In

• Bullet 3: Custom Anima

> Add Effects > Entrance > Fly37

In- Direction: From Bottom-Left

tion

8. Дасгал (Илтгэлд хөдөлгөөн оруулах)

Slide 3:• Гарчиг: Custom Animation > Add Effects > Exit > More

Effects... нээгдэх Add Exit Effect харилцах цонхны Subtle хэсгийн Faded Swivel хэрэглүүр сонго.

• Column 1: Custom Animation > Add EffectsSpin

Column 2: Custom Animation > Add EffectsStrips

> Emphasis >

• > Entrance >

Slide 4:• Гарчиг: Slide Design > Animation Schemes

selected slides, Subtle > Faded wipe> Apply to

• Clip Art: Custom Animation > Add Effects > Motion PathsOctagon

>

Slide 5:• Slide Design > Animation Schemes > Apply to selected

Slides, Exciting > 38Credits.

õýâëýõ ÈëòãýëèéãPrinter харилцах цонхны тохиргоо:

File > PrintPrinter бүлэгт хэвлэх төхөөрөмжөө

сонгоно.Print range бүлэгт хэвлэх мужийг тодорхойлно. Үүнд:

a)••

•

––

All - танилцуулгыг бүхэлд нь,Current slide - идэвхтэй буюу курсорын байрлаж буй слайд,Selection - сонгосон слайдууд,Slides - өгсөн дугаар бүхий слайд.

––

• Copies бүлэгт хэвлэх тоог, Collate– хэвлэх дараалал

Print what бүлэгт хэвлэх зүйлээ, тухайлбал: слайд, гарын авлага, илтгэгчийн лавлах г.м

•

39

9.

9. Èëòãýëèéã õýâëýõ

Handouts бүлэгт:•– Slides per page – хуудсанд хэдэн слайдаар

тооOrder: Horizontal – хэвтээ, Vertical - босоо

хэвлэх

–••••••

Grayscale - өнгөгүй (саарал)Scale to fit paper – цаасанд багтсан хэмжээгээрPure black and white – хар цагаанаарInclude animations – хөдөлгөнтэй зургийгFrame slidesPrint hidden

– фрем бүхий слайдslides – нууцлагдсан слайд хэвлэх

40

9. Èëòãýëèéã õýâëýõ

Option харилцах цонхны тохиргоо:

••

Tools > OptionsPrint хэсгийн Printing Options бүлэгт:

––

Background printing - дэвсгэр өнгийг хэвлэхPrint True Type fonts as graphics - фонд, графикийг хэвлэхPrint inserted objects at printer resolutions –принтерийн цэгийн нарийвчлал дахь объект

–

••

Default print settings for this document бүлэгт:Use the most recently used print settings – хэрэглэгдэж байсан тохиргооUse the following print settings – дараах хэлбэрээр:Print what: хэвлэх зүйлээ (хуудсанд хэвлэгдэх слайдын тоо, тэмдэглэгээ)Color > grayscale: өнгөний хэлбэр (өнгөт, хар цагаан,өнгөгүй)

••

•

41