หนวยการเรยนรท 4

สหกรณและการรวมกลมเพอการพฒนาชมชนของไทย

สหกรณในประเทศไทย

สหกรณกบการพฒนาเศรษฐกจไทย

เศรษฐกจในชมชนของไทย

แนวทางการพฒนาเศรษฐกจของชมชน

สหกรณและการรวมกลมเพอการพฒนาชมชนของไทย

สหกรณกบการพฒนาเศรษฐกจไทย

การรวมตวกนของกลมบคคลทมจดมงหมายเดยวกน ดวยความสมครใจ รวมกนรบผดชอบและดำาเนนงานใหบรรล จดมงหมายทวางไว โดยยดหลกประชาธปไตย ไมมงแสวงหา

ผลกำาไร และมการแบงผลประโยชนกนอยางยตธรรม

สหกรณ

• เปนธรกจรปแบบหนงทมการใชปจจยการผลต คอ คน เงน ทรพยากร และการจดการ

• เกดขนจากการรวมคนและทนดวยความสมครใจ เพอชวยกนแกไขปญหาเศรษฐกจและสงคม• มวตถประสงคในการดำาเนนธรกจเพอชวยเหลอตนเอง และชวย

เหลอซงกนและกน• มการจดทะเบยนถกตองตามกฎหมาย

โดยมฐานะเปนนตบคคล• สมาชกของสหกรณทกคนมสทธเสมอภาค

เทาเทยมกน• มกฎหมายสหกรณและขอบงคบสหกรณ

เปนแนวทางในการดำาเนนธรกจ

ลกษณะสำาคญของสหกรณ

• ครสตศตวรรษท 18 - 19 มการปฏวตอตสาหกรรม โดยนำาเครองจกรมาใชแทน แรงงานคน สงผลใหเกดปญหาภาวการณวางงานและเศรษฐกจตกตำาในประเทศ

องกฤษ• โรเบรต โอเวน ซงภายหลงไดรบการยกยองใหเปนบดาแหงการสหกรณของโลก

ไดเสนอแนวคดใหจดตงชมรมสหกรณขน• พ.ศ. 2370 นายแพทยวลเลยมคง นำาแนวคดสหกรณของโอเวนไปจดตงสมาคม

การคา เพอการจำาหนายสนคา ซงถอเปนตนแบบของสหกรณรานคาในเวลาตอมา

• พ.ศ. 2393 นายเฮอรมน ชลส ไดจดตงสหกรณหาทนขนในหมชางฝมอและพอคา• พ.ศ. 2405 นายฟรดก วลเอลม ไดจดตงสหกรณหาทนขนในหมเกษตรกรชนบท

เพอจดหาทนใหสมาชกกยม

ประวตความเปนมาของสหกรณ

1. เปดรบสมาชกทวไป2. สมาชกคนหนงออกเสยงลงคะแนนไดเสยงเดยว3. มการจายเงนปนผลตามสวนแบงการซอของสมาชก4. มการจายดอกเบยตามหนในอตราจำากด5. เปนกลางในลทธ ศาสนา และการเมอง6. ขายสนคาตามราคาตลาด และขายดวยเงนสด7. สงเสรมการศกษาอบรมทางสหกรณ

หลกการสำาคญของสหกรณ

สหกรณในประเทศไทย

สหกรณไดกำาเนดขนมาเปนเวลาชานาน โดยตลอดระยะเวลา ทผานมา ไดมการทดลองพฒนาการดำาเนนงานสหกรณหลายๆรป

แบบ ซงหลายประเทศทวโลกใหการยอมรบวาระบบสหกรณชวยพฒนาระบบเศรษฐกจและสงคมใหมความเจรญกาวหนาอยาง

ยงยน และในประเทศไทยเองกไดมการรบเอาแนวคดสหกรณมาปรบใชในประเทศไทยและพฒนามาจนถงปจจบน

• พ.ศ. 2457 ประเทศไทยเรมศกษาวธการสหกรณ• พ.ศ. 2459 มการจดตงสหกรณขนเปนแหงแรกของ

ประเทศไทย• พ.ศ. 2471 รฐบาลไดประกาศใช พ.ร.บ. สหกรณ ซงถอเปน

กฎหมายสหกรณ ฉบบแรกของไทย• พ.ศ. 2478 มการจดตงสหกรณประเภทตางๆ เพม เชน

สหกรณเชาซอทดน สหกรณคาขาย สหกรณนคมฝาย เปนตน

• พ.ศ. 2511 มการจดตงสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย

ววฒนาการของสหกรณไทย

• สหกรณจำากด คอ สหกรณทสมาชกมความรบผดชอบจำากดเพยงไมเกนจำานวนคาหนทยงใชไมครบมลคาหนทตนถอ

• สหกรณไมจำากด คอ สหกรณซงสมาชกทกคนมความรบผดชอบรวมกนในหนทงหมดของ

สหกรณโดยไมจำากด

ประเภทของสหกรณในประเทศไทย

สหกรณในประเทศไทย แบงออกเปน 7 ประเภท

1. สหกรณการเกษตร 2. สหกรณออมทรพย 3. สหกรณรานคา 4. สหกรณประมง 5. สหกรณบรการ 6. สหกรณนคม

7. สหกรณเครดตยเนยน

ประเภทของสหกรณในประเทศไทย

สหกรณการเกษตรสหกรณทผประกอบอาชพทางการเกษตรรวมกนจดตง

ขน มจดมงหมายใหสมาชกรวมกนแกไขปญหาความเดอดรอนในการ

ประกอบอาชพของสมาชก และชวยยกฐานะทางเศรษฐกจของสมาชกใหดขน

หนาท•ใหบรการดานสนเชอเพอการเกษตรกรรม•รบฝากเงนของสมาชก•จดหาวสดหรอสงของทจำาเปน

เพอมาจำาหนายใหแกสมาชก•สงเสรมความรทางการเกษตรแผนใหม

สหกรณประมง สหกรณทจดตงขนในหมชาวประมง เพอแกไขปญหาและอปสรรคใน

การประกอบ อาชพ รวมไปถงการชวยเหลอในยามขาดแคลนและมการแบงปนผลประโยชน

ซงกนและกนอยางเปนธรรมหนาท• ใหความรทางวชาการประมง• รบฝากเงนของสมาชก• ใหสนเชอแกสมาชกเพอการประกอบ

อาชพประมง• จดหาอปกรณการทำาประมงเพอจำาหนาย

ใหแกสมาชก• ใหความชวยเหลอสมาชกทประสบภย

พบต

สหกรณนคม สหกรณเกษตรรปแบบหนงทมการดำาเนนการจดสรรทดนทำา

กนใหแกราษฎรรวมถงการจดสรางปจจยพนฐานและสงอำานวยความสะดวกใหผ

อยอาศย

หนาท•จดหาทดนเพอนำามาจดสรรใหราษฎรไวทำาการเกษตร•จดสรางสาธารณปโภคพนฐาน

และสงอำานวยความสะดวก•รวบรวมผทไดรบการจดสรรทดน

จดตงขนเปนสหกรณ

สหกรณรานคา สหกรณสำาหรบผบรโภคทวไป โดยการจดจำาหนายสนคา

เครองอปโภคบรโภค ทจำาเปนในครอบครวแกสมาชก มวตถประสงคเพอลดคาใชจายในครอบครว

หนาท•จดหาสนคาอปโภคบรโภคนำามาจำาหนาย

ใหสมาชกในราคายตธรรม•ชวยจำาหนายสนคาทเปนผลตภณฑของสมาชก•สงเสรมความรทางการคาแกสมาชก•สงเสรมใหสมาชกรจกประหยด

และมพฤตกรรมการออม

สหกรณออมทรพยสหกรณสำาหรบผทมรายไดประจำาโดยทวไปทตองการพง

ตนเองโดยการ ออมทรพยเปนประจำา และใหความชวยเหลอซงกนและกนดวย

การใหกยมเมอเกดความจำาเปน สหกรณออมทรพยตงขนทวไปใน สถานทราชการ รฐวสาหกจ โรงงาน บรษท สถานศกษา หรอ

ชมชนตางๆ

หนาท• ใหบรการฝาก- ถอน เงน• ใหบรการสนเชอ กยมเงน• สงเสรมการออมในรปแบบ

ของการซอหน

สหกรณบรการเปนสหกรณทจดตงขนสำาหรบผทตองการแกไขปญหาใน

การประกอบอาชพ รวมถงการสงเสรมอาชพเพอใหเกดความมนคงและรกษาอาชพดงเดมทดใหคงอยตอไป

หนาท• ดำาเนนกจการตางๆ ทตอบสนอง

ความตองการทางดานการประกอบอาชพแกสมาชก• จดหาอปกรณทจำาเปนตอการประกอบ

อาชพใหแกสมาชก• ชวยเหลอสมาชกในดานกฎหมาย

ทเกยวกบการประกอบอาชพแกสมาชก

สหกรณเครดตยเนยนสหกรณทจดตงขนไดในกลมประชากรทกอาชพซงภมลำาเนาหรอ

มการประกอบอาชพทสมพนธกน และอยในเขตพนทการดำาเนนงาน ของสหกรณทจดตงขน มงเนนการชวยเหลอกนโดยการนำาเงนท

ตนเองมาสะสมไวเปนกองทนเพอใหสมาชกกยมหนาท•จดตงกองทนเพอใหความชวยเหลอ

ทางดานการเงนแกสมาชก• จดสวสดการตางๆ ทจำาเปนตอการ

ดำาเนนชวตใหแกสมาชก•ใหบรการเงนกแกสมาชกในอตราดอกเบย

ทเปนธรรม•ใหการศกษาดานการบรหารจดการเงน

แกสมาชก

• กำาหนดวตถประสงคและนโยบาย กำาหนดวาจะทำาอะไร ทำาอยางไร และเพออะไร

• วางแผนการดำาเนนงาน กำาหนดกระบวนการทำางานเปนขนตอนเพอใหสอดคลองกบนโยบาย และวตถประสงค

• จดตงและแบงสวนงานของสหกรณ แบงงานตางๆ ออกเปนสวนๆ เพอความเปนระเบยบ

วธการดำาเนนงานของสหกรณ

• รวบรวมทรพยากร โดยการจดหาพนกงาน เจาหนาท เงน และวสดตางๆมาใชประกอบธรกจ

• อำานวยความสะดวกแกผปฏบตงาน โดยการชแนะและอำานวยความสะดวกแกผทปฏบตงาน

• ตรวจตราดแล โดยการสงเกตการณและตดตามผลงาน เพอใหทราบ

การดำาเนนงานของเจาหนาท

• ประสานงาน โดยการประสานแนวความคดเกยวกบการทำางานใหเปนไปในทศทางเดยวกน

• สมาชกมความรความเขาใจใน สหกรณ

• สมาชกตองมความเชอมนวาสหกรณแกไขปญหาทาง

เศรษฐกจได• สมาชกมความรสกวาเปนเจาของ

ของสหกรณคนหนง• คณะกรรมการดำาเนนงานโดยถอ

เอาผลประโยชนของสหกรณเปน สำาคญ

• บคลากรของสหกรณตองเปนม ความรความสามารถ และมวสย

ทศนกวางไกล• รฐควรใหการสนบสนนในดาน

ตางๆ เชน งบประมาณ การให ความรประชาชน

ปจจยททำาใหสหกรณประสบความสำาเรจ

• เปนสถาบนทชวยแกไขปญหาในการประกออาชพ• ชวยยกระดบความเปนอยของ

ประชาชนใหดขน• ชวยพฒนาและสงเสรมการ

ประกอบอาชพ• เปนแบบแผนสำาคญในการพฒนา

ชนบท• เปนทพงใหความชวยเหลอแกผ

เดอดรอนจากภาวะเศรษฐกจ• เปนองคกรทสงเสรมใหเกดการ

ออมทรพยและการสะสมทน

ความสำาคญของสหกรณในการพฒนาเศรษฐกจ

เศรษฐกจในชมชนของไทย

ชมชน หมายถง การอยรวมกนของกลมคนจำานวน หนงในพนทแหงหนง เพออาศยทรพยากรธรรมชาตในบรเวณ

นนในการดำารงชวต มการกำาหนดรปแบบความสมพนธซงกน และกน มองคกรหรอสถาบนของชมชนและกฎเกณฑตางๆ

ชวยใหสมาชกสามารถจดการกบปญหาตางๆ รวมกนได

สงคมชนบท• เปนกลมประชากรทตงถนฐานอยในชนบทหรอ

นอกเขตเทศบาล• มการตงถนฐานเปนหมบานตางๆ• สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม และมวถชวต

เรยบงาย• สงทจำาเปนในการดำาเนนชวต คอ ปจจย 4• มความสมพนธแบบเครอญาต

ลกษณะทวไปของชมชนไทย

สงคมเมอง• เปนกลมประชากรทตงถนฐานอยในเขตเมอง

หรอเขตเทศบาล• สวนใหญประกอบอาชพคาขาย

อตสาหกรรม บรการ• อาศยอยกนหนาแนน• มวถการดำาเนนชวตทเรงรบ

ตองแขงกบเวลา• มความสมพนธตอกนนอย• มความเจรญทางดานวทยาการตางๆ• มสถานทราชการและสถานบรการตางๆ เพออำานวยความ

สะดวก

ปญหาเศรษฐกจในชมชนปญหาความยากจนและความเหลอมลำา

ทางรายได• ชมชนไทยสวนใหญประกอบอาชพ

เกษตรกรรม ซงมขอจำากดในการประกอบอาชพ• เกษตรกรมกพงพาสารเคมในการเพาะปลก

ซงตองลงทนสง กอใหเกดการสรางหนสน• ในภาคอตสาหกรรม มการจางงานและมราย

ไดดกวาทำาใหเกดความเหลอมลำาทางฐานะ• มการอพยพเดนทางเขามาทำางาน

ในสงคมเมอง สงคมชนบทจงขาดแคลนแรงงาน

ปญหาการบรหารจดการชมชนยงไมเขมแขง• องคกรในชมชน ขาดทกษะในการดำาเนนงานและการ

บรหารจดการเงน • หนวยธรกจในชมชนไมสามารถรบมอกบความผนผวน

ทางธรกจได• ในบางชมชนไมมการจดระบบองคความรเพอนำามาใช

ประโยชน • มการพงพาปจจยภายนอกมาก ทงดานทน พลงงาน

และเทคโนโลย • ชมชนจำานวนมากขาดทกษะในการบรหารทนและการ

จดการเศรษฐกจชมชน• ชมชนจำานวนมากไมสามารถพงพาตนเองไดและไมม

ความเขมแขงพอ

ปญหาการการขาดแคลนวทยาการสมยใหม• มการประกอบอาชพแบบดงเดม คอใชแรงงานคนและพงพา

ธรรมชาตเปนหลก• เกษตรกรขาดแคลนความรและอปกรณเครองมอตางๆ ทเปน

เทคโนโลยสมยใหม • เกษตรกรไมสามารถเขาถงเทคโนโลยได เพราะมราคาสง

ปญหาการทางการศกษา• คนสวนใหญมฐานะยากจน ขาดโอกาสทางการศกษา • ขาดความรทจะนำามาใชพฒนาอาชพของตน• คนบางกลมไมไดนำาความรเหลานนกลบมาพฒนา

ชมชนของตน• ขาดแคลนแรงงานและบคลากรทมความรความ

สามารถในการพฒนาทองถน

แนวทางการพฒนาเศรษฐกจของชมชน

• สมาชกในครอบครวตองรจกพงพาตน ลดรายจาย ลดการบรโภคของฟมเฟอย

• ลดตนทนการผลตในการประกอบอาชพ เชนทำาการเกษตรแบบทฤษฎใหม

แทนการพงพาสารเคม• เกบออมเงน สรางความอยดกนด

แกครวเรอน สามารถพงพาตนเองได

การนำาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชมชน

การรวมมอจากทกภาคสวนในชมชน• รวมมอกนพฒนาเศรษฐกจและองคกรในชมชนใหมความเขม

แขง• สรางความรวมมอโดยเชอมโยงกบทกภาคสวนทงภาครฐ เอกชน

และประชาชน• รวมกลมเปนเครอขายชวยเหลอซงกนและกนในชมชน• รวมกนพฒนาศกยภาพของชมชนและองคกรปกครองสวนทอง

ถน ในดานการจดการการเงน การตลาด การบรณาการแผนงานโครงการของชมชน

การบรณาการการทำางานรวมกน

หนวยงานภมภาค• สนบสนนใหชมชนสามารถคด วเคราะหปญหา

ชมชน• หาแนวทางแกไขปญหาอยางเหมาะสม

หนวยงานทองถน• สนบสนนกระบวนการพฒนาในทกรปแบบ• สนบสนนงบประมาณทจำาเปนตอการพฒนา

ชมชน