การสถาปนา

ธนบร

กรงศรอยธยา

สโขทย

จดท าโดย นายกรวชญ ดอนชย เลขท 1 นายสรณฐ ใจนนท เลขท 6 นางสาวชษณชา จาอนตะ เลขท 15 นางสาวนนทภส บญแรง เลขท 19 นางสาวภทรธดา พรมค า เลขท 22 นางสาวสธรา ขนนาม เลขท 30 นางสาวอมราพร สบจตย เลขท 31

ชนมธยมศกษาปท 6/2

เสนอ คณคร สายพน วงษารตน

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555

สโขทย

อาณาจกรสโขทยเปนอาณาจกรของคนไทยทไดรบการสถาปนาขน ในพ .ศ .1792 ก อนหนา ท จะ มก ารสถาปนาอาณาจกร ส โขทย ขนนน สโขทยเปนเมองเกาแกทมความเจรญรงเรองมากอน จากการตความในศลาจารกหลกท 2 (วดศรชม) ความวา เมองสโขทยแตเดมมผน าชอ พอขนศรนาวน าถม เปนเจาเมองปกครองอย

การสถาปนาสโขทย

เมอพวกขอมเรมเสอมอ านาจลง ในป พ.ศ. 1780 ไดมผน า 2 ทาน คอ พอขนบางกลางหาว และพอขนผาเมอง ซงเปนผน าคนไทยไดรวมมอกนรวบรวมก าลงเขาขบไลขอมออกจากดนแดนแถบน และต งตนเปนอสระ พรอมกบสถาปนากรงสโขทยเปนราชธาน ของอาณาจกรไทย และไดสถาปนาพอขนบางกลางหาวขนเปนกษตรยปกครองกรงสโขทยทรงพระนามวา พอขนศรอนทราทตย นบเปน ปฐมกษตรยแหงราชวงศสโขทยหรอราชวงศพระรวง นบต งแต พ.ศ. 1792 เปนตนมา

พอขนผาเมอง พอขนบางกลางหาว

การมขวญและก าลงใจดของประชาชนเนองจากมผน าท เขมแขงและมความสามารถ

1. ปจจยภายใน

การเสอมอ านาจของขอม หลงจากทพระเจาชยวรมนท 7 สนพระชนมลง กษตรยองคตอมาไมสามารถรกษาอ านาจ ของตนในดนแดนทยดครองมาได ท าใหหวเมองตางๆ พากน ตงตนเปนอสระ

2. ปจจยภายนอก

กรงสโขทย มกษตรยปกครอง 9 พระองค ดงน

1. พอขนศรอนทราทตย 2. พอขนบานเมอง 3. พอขนรามค าแหงมหาราช 4. พญาเลอไทย 5. พญางวน าถม 6. สมเดจพระมหาธรรมราชาท 1 (ลไทย) 7. สมเดจพระมหาธรรมราชาท 2 8. สมเดจพระมหาธรรมราชาท 3 (ไสลอไทย) 9. สมเดจพระมหาธรรมราชาท 4 (บรมปาล)

รายพระนามพระมหากษตรยแหงสโขทย

กรงศรอยธยา

ผกอตงอาณาจกรอยธยา

พระเจาอทอง(สมเดจพระรามาธบดท1)

สมเดจพระเจา อทอง ทรงเปนปฐมกษตรยของกรงศรอยธยา เสดจพระราชสมภพ เมอป พ.ศ.1875 ทรงสถาปนาอยธยาเปนราชธาน เมอป พ.ศ.1893 ไดรบถวายพระนามวา สมเดจพระรามาธบด ศร สนทรบรมบพตร พระเจาอยหว กรงเทพมหานครบวรทวาราวดศร-อ ย ธ ย า ฯ ท ร ง ค ร อ ง ร า ช ย ร ะ ห ว า ง ปพ.ศ.1893-1912 สมเดจพระเจาอทองครองราชยได 19 ป เสดจสวรรคต เมอป พ.ศ.1912 พระชนมายได 55 พรรษา

พระเจา อทองกอต งอาณาจกรอยธยาขน ณ บรเวณลมแมน าเจาพระยาตอนลาง กรงศรอยธยามความเหมาะสมในการเปนราชธาน เพราะตงอยในบรเวณทราบลมกวางใหญมความอดมสมบรณ เหมาะส าหรบการเพาะปลก มแมน าไหลผานถง 3 สาย คอ แมน าเจาพระยา แมน าปาสก และแมน าลพบร ท าใหสะดวกในการคมนาคม และการตดตอคาขาย นอกจากนยงสามารถใชแมน าเปนคเมองธรรมชาต ปองกนการรกรานของขาศกไดเปนอยางด

ทตงกรงศรอยธยา

การสถาปนากรงศรอยธยา

กอนหนาทจะมอาณาจกรอยธยานน ดนแดนทเปนประเทศไทยปจจบนน มผ น าคนไทยต งบานเมองเปนอาณาจกรหลายอาณาจกร ทส าคญๆ นอกจากสโขทยแลวกมอาณาจกรลานนา ทางเหนอ และแควนละโวกบสพรรณบรทางใต สนนษฐานวาแควนละโว และแควนสพรรณบรนเองทสนบสนนใหพระเจาอทองสถาปนากรงศรอยธยาส าเรจ

พงศาวดารไทยกลาวถงเรอง พระเจาอทองทรงสรางกรงศรอยธยาทบรเวณหนองโสนหรอบงพระราม ซงอยทางฝงตะวนตกของแมน าเจาพระยา เสรจใน พ.ศ. 1893 ทรงขนานนาม ราชธานวา กรงเทพทวารวดศรอยธยา และเสดจขนครองราชย ทรงพระนามวา สมเดจพระรามาธบดศรสนทรบรมบพตร เราเรยกพระองควา สมเดจพระรามาธบดท 1 หรอ พระเจาอทอง

ความเปนมาของพระเจาอทองยงเปนเรองคลมเครอ เดมเคยเชอ กนวาพระองคเปนเจาเมองอทอง ซงอยในสพรรณบร อยมาเมองอทอง เ กดกนดารน าและอหวาตกโรคระบาด จงย ายมา ต งกรงศรอยธยา เมอ พ.ศ. 1893 แตจากการทกอง โบราณคด กรมศลปากร ขดแตงโบราณสถานทเมองอทองเมอ พ.ศ. 2506-2511 พบวาเมองอทองรางไปกอนตงกรงศรอยธยาถง 200ป จง เปนไปไมไดทพระเจาอทองจะยายเมองจากเมองอทองไปตงกรงศรอยธยา

เรองราวของพระเจาอทองอพยพมาจากทใดหรอมเชอสายมาจากเมองใด มผสนนษฐานกนตางๆนานา ดงจะน าเหตผลมาสรปไดดงน

หนงสอ จลยทธศาสตรการวงศ กลาววา พระราชบดาของ พระเจา อทอง คอ พระ เจาศ รวชย เ ชยงแสน เ ดม ชอนายแสนปม เพราะรางกายเปนปมปมไปทงตว พระราชมารดาเปน ราชธดาของเจาเมองไตรตรงส (อยในก าแพงเพชร) ซงสบเชอสายมาจากพระเจาเชยงราย พระเจาศรวชยเชยงแสนครองเมองเทพมหานคร (อยในก าแพงเพชร) เมอสวรรคตแลว พระเจาอทอง ครองราชสมบตตอมาได 6 ป กยายไปสรางกรงศรอยธยาเมอ พ.ศ. 1893

นกประวตศาสตรหลายทานเชอวา ขณะทพระเจาอทองทรงสรางกรงศรอยธยาเปนราชธานนน พระองคทรงมพระบารมและอ านาจอยมาก และมก าลงรพลทเขมแขง พระองคทรงราชาภเษกแลว โปรดเกลาฯ ใหพระราเมศวรราชโอรสขนไปครองเมองละโว หรอลพบร และโปรดเกลาฯ ใหขนหลวงพะงวไปครองเมองสพรรณบร แสดงใหเหนวามไดอพยพมาสรางกรงศรอยธยา เพราะหนภยโรคระบาด คอ อหวาตกโรค เพราะถาหนภยมาจรงๆคงจะสรางราชธานใหใหญโตเพราะสภาพของการหนภยจากโรคระบาดนน ผคนทรอดชวตจะมไมมากนก และคงจะมสภาพเสอมโทรมทางดานจตใจ และอาหารการกนกคงอดอยาก รพลคงจะอยในสภาพกะปลกกะเปลย ไมสามารถทจะแผอ านาจไดอยางรวดเรว

นกประวตศาสตรบางทานเชอวาพระเจาอทองมไดอพยพมาจากทใด คงจะปกครองเมองเกาทอยแถบนน ซงมชอเดมวา อโยธยา เพราะบรเวณนนเปนแหลงชมชนหนาแนน ขาวปลาอาหารอดมสมบรณ และยงเปนชมชนทางการคาอกดวย

สวนนกประวตศาสตรทเชอวา พระเจาอทองอพยพมาจากเมองอนๆ ตางมความเหนตรงกนวาพระเจาอทองจะตองอพยพจากเมองใหญทมความเขมแขง อาจเปนเมองสพรรณภม หรอ ละโวกเปนได

พระเจาอทองเปนเจาเมองทมก าลงไพรพลมากจงสามารถท าการสรางเมองขนมาใหมได เปนผลส าเรจ

สาเหตทท าใหสถาปนากรงศรอยธยาไดส าเรจ

ทต งของกรงศรอยธยาไดเปรยบมากกวากรงสโขทยท งดานเศรษฐกจและยทธศาสตร

สาเหตทท าใหสถาปนากรงศรอยธยาไดส าเรจ

ดานเศรษฐกจ บรเวณทตงของกรงศรอยธยามความอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก เพราะมแมน าสายส าคญๆผานลอมรอบราชธาน 3 สาย คอ แมน าเจาพระยา แมน าลพบร และแมน าปาสก สงผลใหต าแหนงของเมองอยใกลปากแมน า จงท าใหมโอกาสตดตอคาขายกบตางชาตไดสะดวก โดยเฉพาะกบจกรวรรดจน

ดานยทธศาสตร เนองจากการทรอบเมองมแมน าไหลผานถง 3 สาย ท าให กรงศรอยธยามสภาพเปนเกาะ มความมนคง ปลอดจากการรกรานจากขาศกไดเ ปนอยางด เพราะขา ศกจะไมสามารถบกเขามาในเขตเมองได ในฤดน าหลาก เ นองจากมน าไหลทวมบรเวณนหมด จะกระท าได เฉพาะในหนาแลง

ทรงใชนโยบายทางการทตท าไมตรกบแควนใกลเ คยง โดยเฉพาะกบเขมร ท าใหสามารถปองกนภยจากอาณาจกรรอบขางไปได โดยเฉพาะสโขทยทเรมเสอมอ านาจลงไป

สาเหตทท าใหสถาปนากรงศรอยธยาไดส าเรจ

ภายหลงการสถาปนากรงศรอยธยาเปนราชธาน พระมหากษตรยแหงกรงศรอยธยาพยายามสรางความมนคงเปนปกแผนใหแกอาณาจกร โดยการด าเนนการทางการเมอง ดงตอไปน

1. การขยายอ านาจไปยงอาณาจกรเขมร พระ เ จ า อ ท อ ง ไ ด ส ง ก อ งทพ อ ย ธ ย า ไป ต เ ขม ร 2 ค ร ง ใน พ.ศ. 1895 และ 1896 ท าใหเขมรเสอมอ านาจลง ฝายไทยจง กวาดตอนพราหมณในราชส านกเขมรมายงกรงศรอยธยา ท าให ศลปวฒนธรรมเขมรเผยแพรในไทยมากขน พระบรมราชาธราชท 2 (สมเดจพระเจาสามพระยา) เขมรตอง ตกเปนประเทศราชของไทย ทางอยธยายนยอมใหเขมรได ปกครองตนเอง โดยสงเครองราชบรรณาการมาถวายตาม ประเพณ

2. การรวมอาณาจกรสโขทยเขาเปนสวนหนงของอาณาจกรอยธยา

สมยพระเจาอทอง กองทพอยธยาต เมองสรรค(ชยนาท) เมองหนา - ดานของสโขทยไวไดใน พ .ศ. 1900 แตพระยาลไทย กษตรยสโขทย ไดสงทตมาเจรจาขอคน ความสมพนธระหวางอาณาจกรทงสองยง ด าเนนไปดวยด

สมยสมเดจพระบรมราชาธราชท 1 (ขนหลวงพะงว) ไดยกกองทพ ไปตอาณาจกรสโขทยหลายครง ใน พ.ศ. 1921 ไดเขายดเมอง ก าแพงเพชร (ชากงราว) เมองหนาดานของอาณาจกรสโขทย พระยาไสยลอไทย กษตรยสโขทยตองยอมออนนอมไมคดตอส ท าใหอยธยามอ านาจเหนออาณาจกรสโขทยตงแตบดนน โดยยนยอม ใหสโขทยปกครองตนเองในฐานะประเทศราช

สมยสมเดจพระนครนทราธราช ไดเสดจขนมาไกลเกลยปญหาการ แยงชงราชสมบตระหวางพระราชวงศของสโขทยดวยกน ใน พ.ศ. 1962 จนเหตการณยตดวยด ในรชกาลนสโขทยกบอยธยา มความสมพนธแนนแฟนกนมากขน เมอมการอภเษกสมรส ระหวางเจาสามพระยาพระโอรสแหงกรงศรอยธยากบพระธดาแหง กรงสโขทย

สมยพระบรมราชาธราช ท 2 (สมเดจเจาสามพระยา) โปรดให พระราชโอรส พระราเมศวรในฐานะททรงมเชอสายสโขทย ขนปกครองอาณาจกรสโขทย โดยมศนยกลางอยทพษณโลก ท าให ส โขทย กล าย เ ปน สวนห น งของอ าณาจก รอย ธ ย าต ง แ ต พ.ศ. 1983 เปนตนมา

3. การขยายดนแดนใหกวางขวาง ท าใหเปนศนยกลางอ านาจทางการเมอง ของคนไทย

อาณาจกรอยธยาไดขยายดนแดนออกไปอยางกวางขวาง ครอบคลมพนทในเขตทราบลมแมน าเจาพระยาทงตอนบนและตอนลาง กลายเปนอาณาจกรของคนไทยทเขมแขงทสด และเปนศนยกลางแหงอ านาจทางการเมองของคนไทยในสมยน นอยางแทจรง มอาณาเขต ดงตอไปน

ทศเหนอ : จรดอาณาจกรลานนา และสโขทย ตอมาสโขทยถกผนวกใหเปน สวนหนงของอยธยา ในขณะทอาณาจกรลานนาตกอยใตอ านาจ ของกรงศรอยธยาและพมาสลบกน

ทศตะวนออก : จรดอาณาจกรเขมรซงบางสมยตองตกเปนประเทศราชของ ไทย และบางสมยกแขงเมองเปนอสระ ไมขนตอไทย

ทศตะวนออกเฉยงเหนอ : จรดอาณาจกรลานชาง(อาณาจกรของชนชาตลาว)

ทศตะวนตก : อยธยามอ านาจครอบครองอาณาจกรมอญ แถบเมองหงสาวด เมองเมาะตะมะ เมองทวาย เมองตะนาวศร และเมองมะรด แตตองสญเสยใหแกพมาในชวงปลายพทธศตวรรษท 21

ทศใต : อยธยามอ านาจเหนอแควนนครศรธรรมราช และหวเมองมะลาย บางเมอง เชน ปตตาน กลนตน และไทรบร เปนตน

ต ล อ ด ร ะ ย ะ เ ว ล า 417 ป ท ก ร ง ศ ร อ ย ธ ย า เ ป น ร า ช ธ า น ของไทย ไดมพระมหากษตรยปกครอง 5 ราชวงศ รวมทงสน 33 พระองค

รายพระนามพระมหากษตรยแหงกรงศรอยธยา

1. พระราชวงศอทอง - สมเดจพระรามาธบดท 1 (พระจาอทอง) (พ.ศ. 1893 – 1912) - สมเดจพระราเมศวร พ.ศ. 1912 - 1913 และ (พ.ศ. 1931 – 1938) - สมเดจพระรามราชาธราช (พ.ศ. 1938 – 1952)

2. สพรรณภม - สมเดจพระบรมราชาธราชท 1 (ขนหลวงพองว) ( พ.ศ. 1913 – 1931) - สมเดจพระเจาทองลน (ทองจนทร) (พ.ศ. 1931 – 1931) - สมเดจพระอนทราธราช (เจานครอนทร) (พ.ศ. 1952 – 1967) - สมเดจพระบรมราชาธราชท 2 (เจาสามพระยา) ( พ.ศ. 1967 – 1991) - สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ (พ.ศ. 1991 – 2031) - สมเดจพระบรมราชาธราชท 3 (พ.ศ.2031 – 2034) - สมเดจพระรามาธบดท 2 (พ.ศ. 2034 – 2072) - สมเดจพระบรมราชาธราชท 4 (หนอพทธางกรหรอพระอาทตยวงศ) (พ.ศ. 2072 – 2076) - สมเดจพระรษฎาธราชราชกมาร (พ.ศ. 2076 – 2077) - สมเดจพระไขยราชาธราช (พ.ศ. 2077 – 2089) - สมเดจพระยอดฟา (พระแกวฟา) (พ.ศ. 2089 – 2091) - สมเดจพระมหาจกรพรรด (พ.ศ. 2091 – 2111) - สมเดจพระมหนทราธราช (พ.ศ. 2111 – 2112)

3. สโขทย - สมเดจพระมหาธรรมราชา (พ.ศ. 2112 – 2133) - สมเดจพระนเรศวรมหาราช (พ.ศ. 2133 – 2148) - สมเดจพระเอกาทศรถ (พ.ศ. 2148 – 2163) - สมเดจพระศรเสาวภาคย (พ.ศ. 2163 – 2163) - สมเดจพระเจาทรงธรรม (พ.ศ. 2163 – 2173) - สมเดจพระเชษฐาธราช (พ.ศ. 2171 – 2173) - สมเดจพระอาทตยวงศ (พ.ศ. 2173 – 2173)

4. ปราสาททอง - สมเดจพระเจาปราสาททอง (พ.ศ. 2173 – 2198) - สมเดจเจาฟาไชย (พ.ศ. 2198 – 2199) - สมเดจพระสธรรมราชา (พ.ศ. 2199 – 2199) - สมเดจพระนารายณมหาราช (พ.ศ. 2199 – 2231)

สมเดจพระเจาปราสาททอง สมเดจพระนารายณมหาราช

5. บานพลหลวง - สมเดจพระเพทราชา (พ.ศ. 2231 – 2245) - สมเดจพระสรรเพชญท 8 (พระเจาเสอ) (พ.ศ. 2245 – 2252) - สมเดจพระสรรเพชญท 9 (พระเจาทายสระ) (พ.ศ. 2252 – 2275) - สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ (พ.ศ. 2275 – 2301) - สมเดจพระเจาอทมพร (ขนหลวงหาวด) (พ.ศ. 2301 – 2301) - สมเดจพระทนงสรยาศนอมรนทร (พระเจาเอกทศ)(พ.ศ. 2301 – 2310)

ธนบร

เมอพระยาตากกเอกราชไดส าเรจ ไดโปรดใหขดพระบรมศพพระเจาเอกทศขนมาถวายพระเพลงอยางสมพระเกยรต ประชาชนตางกยอมรบพระเจาตากเปนพระเจาแผนดน จงไดทรงปราบดาภเษก ขนเปนพระมหากษตรย ใน พ.ศ.2311

หลงจากกอบกเอกราชไดแลว สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงมพระราชด ารวา กรงศรอยธยามสภาพทรดโทรมมาก ไมสามารถซอมแซมฟนฟใหกลบคนสภาพเดมได ปราสาทราชมณเฑยร วดวาอารามพงยอยย บ จงทรงตดสนพระทยสรางราชธานใหมขนท เมองธนบร ซงมขอบเขตของราชธานครอบคลมสองฝงน า โดยมแมน าเจาพระยาตดผานกลางเมอง

(1) กรงศรอยธยาช ารดเสยหายมาก ไมสามารถบรณปฏสงขรณให มสภาพเหมอนเดมได

(2) ก าลงพลของพระองคมนอย ไมสามารถรกษากรงศรอยธยาท เปนเมองใหญได

(3) ขาศกรทศทางทจะมาตกรงศรอยธยาดแลว

(4) กรงศรอยธยาตงอยไกลจากปากแมน ามากเกนไป ไมสะดวก ตอการตดตอคาขายกบตางชาตทมจ านวนเพมขนเรอย ๆ

(1) กรงธนบรเปนเมองเลก เหมาะตอการปองกนรกษา

(2) กรงธนบรตงอยใกลปากแมน า ท าใหสะดวกตอการตดตอคาขาย กบตางชาต และการควบคมการล าเลยงเสบยงอาหาร

(3) กรงธนบรตงอยใกลทะเล หากขาศกมแตทพบกไมมทพเรอ กยากทจะชนะได และห ากตงรบไมไหวกสามารถยกพลทางเรอ ไปตงรบทจนทบรได

(4) กรงธนบรเปนแหลงรวมขวญและก าลงใจของคนไดด เพราะ ตงอยไมไกลจากกรงศรอยธยา

สมเด จพระ เจาตาก สนมหาราช พระนามเดมวา สน ทรงพระราชสมภพ เมอป พ.ศ. 2277 พระราชบดามบรรดาศกดเปนขนพฒน พระราชมารดาชอ พระราชกรณยกจของพระองคทส าคญคอ การรวบรวมความเปนปกแผนของพระราชอาณาจกรจากชมนมตางๆ ไดแ ก ชมนมเจาพระยาพษณโลก ชมนมเจาพระฝาง ชมนมเจาพมาย และชมนมเจานครศรธรรมราช และสถาปนากรงธนบรเปนราชธาน

พระมหากษตรยแหงธนบร

1. การสถาปนาอยธยา.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://vichakarn.triamudom.ac.th/comtech/studentproject/soc/ayuttaya1/content01.htm 2. พระเจาอทอง.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87 3. การสถาปนาอยธยา.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.thaigoodview.com/node/66523 4. การสถาปนาอยธยา.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.angelfire.com/hero/ayutthaya/page2.html 5. กรงธนบร.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://chiraporn.igetweb.com/index.php?mo=3&art=200729 6. กรงธนบร.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.thaigoodview.com/node/20272 7. กรงธนบร.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.thaigoodview.com/node/20272 8. การสถาปนาสโขทย.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=1620 9. การสถาปนาสโขทย.[ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.thaigoodview.com/node/43987

เอกสารอางอง