บทท�� บทท�� 11

ความหมายและความหมายและความเป็�นมาของความเป็�นมาของการบร�หารการการบร�หารการ

พั�ฒนาพั�ฒนา

การศึ�กษาเก��ยวก�บแนวทางในการการศึ�กษาเก��ยวก�บแนวทางในการบร�หารงานภาคร�ฐ ภาคเอกชน ไว$บร�หารงานภาคร�ฐ ภาคเอกชน ไว$หลากหลาย ซึ่��งแนวทางหร&อว�ธี�การหลากหลาย ซึ่��งแนวทางหร&อว�ธี�การบร�หารงานดั�งกล)าวม�ช&�อเร�ยกแตกต)างบร�หารงานดั�งกล)าวม�ช&�อเร�ยกแตกต)างก�นไป็ตาม ย+คสม�ยก�นไป็ตาม ย+คสม�ย

การบร�หารการการบร�หารการพั�ฒนาพั�ฒนา

ป็-จจ�ยท��ม�ผลต)อการบร�หารป็-จจ�ยท��ม�ผลต)อการบร�หารการพั�ฒนาการพั�ฒนา

ป็-จจ�ยภายนอก เช)น กระแสโลกหร&ออ�ทธี�พัล ป็-จจ�ยภายนอก เช)น กระแสโลกหร&ออ�ทธี�พัลของป็ระเทศึมหาอ1านาจท��เผยแพัร)แนวทางดั$านของป็ระเทศึมหาอ1านาจท��เผยแพัร)แนวทางดั$าน

การบร�หารงาน โดัยการน1าเสนอในส)วนหน��งเข$า การบร�หารงาน โดัยการน1าเสนอในส)วนหน��งเข$ามาทางว�ชาการหร&อต1าราหน�งส&อท��น�กว�ชาการไดั$มาทางว�ชาการหร&อต1าราหน�งส&อท��น�กว�ชาการไดั$ร�บอ�ทธี�พัลหร&อน1าเข$ามาจากต)างป็ระเทศึร�บอ�ทธี�พัลหร&อน1าเข$ามาจากต)างป็ระเทศึ

ป็-จจ�ยภายใน อาจพั�จารณาไดั$ป็-จจ�ยภายใน อาจพั�จารณาไดั$จากการท��ผ3$บร�หารป็ระเทศึไดั$ให$จากการท��ผ3$บร�หารป็ระเทศึไดั$ให$ความส1าค�ญหร&อย�ดัถื&อแนวทางความส1าค�ญหร&อย�ดัถื&อแนวทางหร&อว�ธี�การใดัหร&อว�ธี�การใดั

ป็-จจ�ยท��ม�ผลต)อการบร�หารป็-จจ�ยท��ม�ผลต)อการบร�หารการพั�ฒนาการพั�ฒนา

““ป็ระเทศึท��ป็ระเทศึท��” พั�ฒนาแล$ว” พั�ฒนาแล$ว

สหร�ฐอเมร�กา

เป็�นแบบอย)างในการพั�ฒนาให$ก�บป็ระเทศึอ&�น ๆ ท�7งในเร&�องนโยบาย การวางแผน การบร�หารงานโครงการตลอดัจนในเร&�องการก1าหนดัหน$าท��ท�7งหลายขององค8กรให$บรรล+ผลส1าเร9จ

สงครามโลกคร�7งท�� 2 เม&�อ ค.ศึ.1974 เศึรษฐก�จ

โดัยย�ดัหล�กการช)วยเหล&อตนเอง โดัยย�ดัหล�กการช)วยเหล&อตนเอง ((Self Self help) help) และช)วยเหล&อซึ่��งก�นและและช)วยเหล&อซึ่��งก�นและก�นก�น((Mutual help) Mutual help) ซึ่��งการช)วยซึ่��งการช)วยเหล&อน�7ม�จ+ดัม+)งหมายหล�กค&อให$ย+โรป็ม�เหล&อน�7ม�จ+ดัม+)งหมายหล�กค&อให$ย+โรป็ม�ความเข$มแข9งทางเศึรษฐก�จ เพั&�อต)อความเข$มแข9งทางเศึรษฐก�จ เพั&�อต)อต$านการร+กรานจากคอมม�วน�สต8 ซึ่��งน1าต$านการร+กรานจากคอมม�วน�สต8 ซึ่��งน1าโดัยสหภาพัโซึ่เว�ยต ในอดั�ตโดัยสหภาพัโซึ่เว�ยต ในอดั�ต

““ป็ระเทศึก1าล�งพั�ฒนาป็ระเทศึก1าล�งพั�ฒนา”” และ และ ““ป็ระเทศึดั$อยพั�ฒนาป็ระเทศึดั$อยพั�ฒนา”” ไดั$น1า ไดั$น1าแนวทางไป็ป็ฏิ�บ�ต�เพั&�อให$แนวทางไป็ป็ฏิ�บ�ต�เพั&�อให$ป็ระชากรในป็ระเทศึตนม�รายป็ระชากรในป็ระเทศึตนม�รายไดั$เพั��มข�7นเช)นเดั�ยวก�บไดั$เพั��มข�7นเช)นเดั�ยวก�บป็ระชากรของป็ระเทศึย+โรป็ป็ระชากรของป็ระเทศึย+โรป็

ความหมายของการความหมายของการบร�หารบร�หาร

ว�ร�ช ว�ร�ชน�ภาวรรณ ว�ร�ช ว�ร�ชน�ภาวรรณ ((2551)2551) กล)าวถื�ง แนวทางกล)าวถื�ง แนวทางหร&อว�ธี�การบร�หารงานท��หน)วยงานภาคร�ฐน1ามาใช$หร&อว�ธี�การบร�หารงานท��หน)วยงานภาคร�ฐน1ามาใช$ เป็�นแนวค�ดัหร&อล�กษณะส1าค�ญของแนวทางหร&อเป็�นแนวค�ดัหร&อล�กษณะส1าค�ญของแนวทางหร&อว�ธี�การบร�หารใดั ๆ ก9ตาม ซึ่��งรวมท�7งการบร�หารว�ธี�การบร�หารใดั ๆ ก9ตาม ซึ่��งรวมท�7งการบร�หารการพั�ฒนา ไม)อาจก1าหนดัไดั$อย)างช�ดัเจนและการพั�ฒนา ไม)อาจก1าหนดัไดั$อย)างช�ดัเจนและตายต�วเหม&อนก�บการให$ความหมายของค1าท�7งตายต�วเหม&อนก�บการให$ความหมายของค1าท�7งหลายในทางส�งคมศึาสตร8ท��ข�7นอย3)ก�บความร3$ หลายในทางส�งคมศึาสตร8ท��ข�7นอย3)ก�บความร3$ ความค�ดั และป็ระสบการณ8ของน�กป็ร�ชญา ผ3$ร3$ ความค�ดั และป็ระสบการณ8ของน�กป็ร�ชญา ผ3$ร3$ น�กว�ชาการ น�กกฎหมาย และน�กบร�หาร แต)ละคน น�กว�ชาการ น�กกฎหมาย และน�กบร�หาร แต)ละคน

ความหมายของการความหมายของการบร�หารบร�หาร

““น�กบร�หารน�กบร�หาร” ” หร&อหร&อ “ “ผ3$ผ3$บร�หารบร�หาร” ” ขณะท��การขณะท��การควบค+มดั3แลหร&อการจ�ดัควบค+มดั3แลหร&อการจ�ดัระเบ�ยบน�7นระเบ�ยบน�7น

administration and management

management

good governance

Buddhistic

development

sufficient development

sustainable development

development administratio

n

rural development

community

development

development

administration

public administration

DAIs

maen

การพั�ฒนาการพั�ฒนา ““แนวค�ดัพั&7นฐานของการพั�ฒนาแนวค�ดัพั&7นฐานของการพั�ฒนา มนุ�ษย์�เป็นุมนุ�ษย์�เป็นุ

สั�ตว์�สั�งคม หมาย์ถึ�ง มนุ�ษย์�โดย์ธรรมชาต�ย์�อมอย์��สั�ตว์�สั�งคม หมาย์ถึ�ง มนุ�ษย์�โดย์ธรรมชาต�ย์�อมอย์��รว์มกั�นุเป็นุกัลุ่��ม ไม�อย์��อย์�างโดดเด!"ย์ว์ รว์มกั�นุเป็นุกัลุ่��ม ไม�อย์��อย์�างโดดเด!"ย์ว์

รวมก�นเป็�นกล+)มของมน+ษย8อาจม�ไดั$หลายล�กษณะและเร�ยกต)างก�น เป็�นต$นว)าครอบคร�ว (family) เผ)าพั�นธี+8 (tribe) ช+มชน (community) ส�งคม (society) และป็ระเทศึ (country)

การพั�ฒนาการพั�ฒนา มน+ษย8อย3)รวมก�นเป็�นกล+)ม ย)อมเป็�นธีรรมชาต�อ�กท��ในแต)ละกล+)มจะมน+ษย8อย3)รวมก�นเป็�นกล+)ม ย)อมเป็�นธีรรมชาต�อ�กท��ในแต)ละกล+)มจะ

ต$องม�ต$องม� “ “ผ3$น1ากล+)มผ3$น1ากล+)ม” ” และและ““ผ3$ตามผ3$ตาม” ” ค&อ ป็ระชาชนหร&อคนในกล+)ม ค&อ ป็ระชาชนหร&อคนในกล+)ม รวมท�7งม�รวมท�7งม� “ “การควบค+มดั3แลก�นภายในกล+)มการควบค+มดั3แลก�นภายในกล+)ม” ” หร&อหร&อ “ “การจ�ดัการจ�ดัระเบ�ยบภายในกล+)มระเบ�ยบภายในกล+)ม” ” ซึ่��งอาจเร�ยกว)า การบร�หารหร&อการพั�ฒนาซึ่��งอาจเร�ยกว)า การบร�หารหร&อการพั�ฒนาภายใน ท�7งน�7 เพั&�อให$เก�ดัความสงบเร�ยบร$อยและความส+ขภายใน ท�7งน�7 เพั&�อให$เก�ดัความสงบเร�ยบร$อยและความส+ข

ในบางกรณ�การควบค+มดั3แลอาจเก��ยวข$องก�บ ภายนอกดั$วย เช)น กรณ�การต�ดัต)อ ป็ระสาน

งาน การต)อส3$ หร&อการท1าสงครามก�บกล+)มอ&�นสภาพัเช)นน�7ไดั$ม�ว�ว�ฒนาการตลอดัมาโดัยผ3$น1า

กล+)มขนาดัใหญ)

กล+)ม ต�7งแต) 2 คน /ครอบคร�ว / สมาช�กองค8กร / ป็ระชาชน ฯลฯ ผ3$น1า สมาช�ก (ผ3$ตาม)

นโยบาย / ระเบ�ยบ / ข$อบ�งค�บ / กต�กา / กฎหมาย / ค1าส��ง

ข$อตกลง / เง&�อนไข / การควบค+ม

ในม+มมองของน�กพั�ฒนา อาจเร�ยกผ3$บร�หารในม+มมองของน�กพั�ฒนา อาจเร�ยกผ3$บร�หารและการบร�หารน�7นว)า น�กพั�ฒนาและการและการบร�หารน�7นว)า น�กพั�ฒนาและการพั�ฒนาตามล1าดั�บ ดั$วยเหต+ผลเช)นน�7 มน+ษย8จ�งพั�ฒนาตามล1าดั�บ ดั$วยเหต+ผลเช)นน�7 มน+ษย8จ�งไม)อาจหล�กเล��ยงจากการพั�ฒนาไดั$ง)าย และไม)อาจหล�กเล��ยงจากการพั�ฒนาไดั$ง)าย และท1าให$กล)าวไดั$อย)างม��นใจว)าท1าให$กล)าวไดั$อย)างม��นใจว)า ""ท��ใดัม�กล+)ม ท��น��นท��ใดัม�กล+)ม ท��น��นย)อมม�การพั�ฒนาย)อมม�การพั�ฒนา””ในม+มมองของน�กพั�ฒนา ในม+มมองของน�กพั�ฒนา สภาพัของกล+)มในย+คเร��มแรกซึ่��งธีรรมชาต�สภาพัของกล+)มในย+คเร��มแรกซึ่��งธีรรมชาต�และทร�พัยากรธีรรมชาต�อ+ดัมสมบ3รณ8 และทร�พัยากรธีรรมชาต�อ+ดัมสมบ3รณ8

การพั�ฒนาการพั�ฒนา

การพั�ฒนาย�งม�ความหมายครอบคล+มถื�งการการพั�ฒนาย�งม�ความหมายครอบคล+มถื�งการเป็ล��ยนไป็ส3)สภาพัท��ดั�ข�7นเป็ล��ยนไป็ส3)สภาพัท��ดั�ข�7น เห9นไดั$จากการเห9นไดั$จากการป็ระกอบอาช�พัของมน+ษย8ในอดั�ตท��ล�กษณะการป็ระกอบอาช�พัของมน+ษย8ในอดั�ตท��ล�กษณะการพั�ฒนาและการป็ระกอบอาช�พัในย+คน�7นไม)ซึ่�บพั�ฒนาและการป็ระกอบอาช�พัในย+คน�7นไม)ซึ่�บซึ่$อนและจ1านวนป็ระชากรก9ม�ไม)มากต)อมา เม&�อซึ่$อนและจ1านวนป็ระชากรก9ม�ไม)มากต)อมา เม&�อจ1านวนมน+ษย8ท��รวมต�วก�นอย3)ในกล+)มม�จ1านวนจ1านวนมน+ษย8ท��รวมต�วก�นอย3)ในกล+)มม�จ1านวนเพั��มมากข�7น ท1าให$กล+)มม�ขนาดัใหญ)ข�7น เป็ล��ยนเพั��มมากข�7น ท1าให$กล+)มม�ขนาดัใหญ)ข�7น เป็ล��ยนเป็�นช+มชน และเป็�นป็ระเทศึ ในเวลาเดั�ยวก�น เป็�นช+มชน และเป็�นป็ระเทศึ ในเวลาเดั�ยวก�น ทร�พัยากรธีรรมชาต�เร��มเส&�อมโทรม ทร�พัยากรธีรรมชาต�เร��มเส&�อมโทรม

ผ3$น1าและผ3$ตาม ค&อ ป็ระชาชน พัยายามเอาชนะผ3$น1าและผ3$ตาม ค&อ ป็ระชาชน พัยายามเอาชนะธีรรมชาต� ไดั$ใช$ภ3ม�ป็-ญญาชาวบ$านธีรรมชาต� ไดั$ใช$ภ3ม�ป็-ญญาชาวบ$าน (folk (folk wisdom) wisdom) และการลองผ�ดัลองถื3กและการลองผ�ดัลองถื3ก (trial (trial and error) and error) เพั&�อก1าหนดัแนวทางการพั�ฒนาเพั&�อก1าหนดัแนวทางการพั�ฒนาและการป็ระกอบอาช�พัเม&�อกล+)มม�ขนาดัใหญ)และและการป็ระกอบอาช�พัเม&�อกล+)มม�ขนาดัใหญ)และม��นคงข�7นเป็�นป็ระเทศึ ธีรรมชาต�และม��นคงข�7นเป็�นป็ระเทศึ ธีรรมชาต�และทร�พัยากรธีรรมชาต�ไดั$ถื3กน1ามาใช$เป็�นจ1านวนทร�พัยากรธีรรมชาต�ไดั$ถื3กน1ามาใช$เป็�นจ1านวนมาก บางส)วนเส&�อมสลาย ถื3กท1าลาย และส�7นมาก บางส)วนเส&�อมสลาย ถื3กท1าลาย และส�7นสภาพัไป็เป็�นจ1านวนมาก สภาพัไป็เป็�นจ1านวนมาก

ท1าให$ผ3$น1าป็ระเทศึต$องค$นหาท1าให$ผ3$น1าป็ระเทศึต$องค$นหา แนวทางการพั�ฒนาต)าง ๆเพั&�อ แนวทางการพั�ฒนาต)าง ๆเพั&�อ

เอาชนะธีรรมชาต� พั��งพัา เอาชนะธีรรมชาต� พั��งพัา ธีรรมชาต�น$อยลง หร&อไม)ต$อง ธีรรมชาต�น$อยลง หร&อไม)ต$อง

อย3)ภายใต$อ�ทธี�พัลของอย3)ภายใต$อ�ทธี�พัลของ ธีรรมชาต� ธีรรมชาต�

แต)ในอ�กดั$านหน��งกล�บพับว)า การบร�หาร กล�บไม)ไดั$ แต)ในอ�กดั$านหน��งกล�บพับว)า การบร�หาร กล�บไม)ไดั$ เป็�นเพั&�อการพั�ฒนา เน&�องจากการบร�หารท��บ+คคล เป็�นเพั&�อการพั�ฒนา เน&�องจากการบร�หารท��บ+คคล

หน��งกล)าวว)าค&อ การพั�ฒนา กลายเป็�นการไม)พั�ฒนา หน��งกล)าวว)าค&อ การพั�ฒนา กลายเป็�นการไม)พั�ฒนา เช)น กระทรวงคมนาคม ม�นโยบายขยายถืนน ใน เช)น กระทรวงคมนาคม ม�นโยบายขยายถืนน ใน

เขตร�บผ�ดัชอบของอ+ทยานแห)งชาต�เขาใหญ) โดัย เขตร�บผ�ดัชอบของอ+ทยานแห)งชาต�เขาใหญ) โดัย กล)าวว)า ม�การจราจรหนาแน)นเพั&�ออ1านวยความ กล)าวว)า ม�การจราจรหนาแน)นเพั&�ออ1านวยความ

สะดัวกในการส�ญจรไป็มาของผ3$ใช$รถืใช$ถืนนจ�งสะดัวกในการส�ญจรไป็มาของผ3$ใช$รถืใช$ถืนนจ�ง จ1าเป็�นต$องต�ดัต$นไม$เพั&�อขยายเส$นทาง ซึ่��งการการ จ1าเป็�นต$องต�ดัต$นไม$เพั&�อขยายเส$นทาง ซึ่��งการการ

ดั1าเน�นการดั�งกล)าวอาจสร$างผลกระทบต)อระบบดั1าเน�นการดั�งกล)าวอาจสร$างผลกระทบต)อระบบ น�เวศึน8และภ3ม�ป็ระเทศึ น�เวศึน8และภ3ม�ป็ระเทศึ

มน+ษย8ภายใต$อ�ทธี�พัลของธีรรมชาต�

มน+ษย8พัยายามเอาชนะธีรรมชาต�

มน+ษย8น1าธีรรมชาต�มาใช$ป็ระโยชน8

การพั�ฒนา อาจจ�ดัแบ)งออกเป็�นการพั�ฒนา อาจจ�ดัแบ)งออกเป็�น 3 3 ดั$านใหญ) ๆ ไดั$แก)ดั$านใหญ) ๆ ไดั$แก)

1) 1) การพั�ฒนาทางเศึรษฐก�จ การพั�ฒนาทางเศึรษฐก�จ หมายถื�ง หมายถื�ง ................................................

2) 2) การพั�ฒนาทางส�งคม หมายการพั�ฒนาทางส�งคม หมายถื�ง ถื�ง ..............................................................

3) 3) การพั�ฒนาทางการเม&อง การพั�ฒนาทางการเม&อง หมายหมายถื�ง ถื�ง ........................................................