PowerPoint Sunusu

ADIYAMAN NVERSTESKTSAT ANABLM DALIKTSAT BLM DALIAVRUPA BRL VE TRKYE VERG POLTKALARI KARILATIRMASIPETROL FYATLARININ TARH GELM PETROL FYATLARINI ETKLEYEN FAKTRLERVE TRKYEDE AKARYAKIT FYATLARI YKSEK LSANS DEV ALIMASIretim yesi: Do. Dr. Yusuf Ekrem AKBAHazrlayan: Abdurrahman BUDAYCIMart-2016ADIYAMAN

PETROL FYATLARININ TARH GELMPETROL FYATLARINI ETKLEYEN FAKTRLERVETRKYEDE AKARYAKIT FYATLARI

Petrol nedir?

Petrol,neftya dayer ya,hidrokarbonlardanolumu, sudan youn kvamda, koyu renkli, artlmam, kendisine zg kokusu olan, yer altndan karlm doal yanc mineral ya.Latincedetaanlamna gelen "petra" ile ya anlamna gelen "oleum" szcklerinden olumutur (Petra oleum= Petrol).

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Petrol

Petrol HakkndaHam ve rafine petrol rnleri ticareti yapan pazarlar, bu milyarca dolarlk endstriye hizmet etmenin yan sra endstriyel gelime, durgunluk veya gerileme iin de bir barometre grevi grr. Arz ve talebin yannda siyasi risklere kar da zellikle hassastrlar. Byle olunca, arza en ufak mdahale belirtisi rnein; petrol reten temel lkelerden birinde sava veya sosyal ayaklanma tepkisi fiyatlarda dalgalanmalara, daha fazla tedarik iin ekimeye ve gelecekteki fiyat art ve dlerine kar korunmaya neden olur. Yksekpetrol fiyatlar, yakt masraflarnn artmas ve ekonomik geliimin muhtemel yavalamas anlamna gelir. te yandan petrol fiyatnn dmesi ise bir tevik etkisi yaratabilir.Fiyatlar daima varil olarak ifade edilir. 159 litre petrol demek olan bir varilin fiyat,New York Ticaret Borsas (NYMEX) ve Ktalararas Borsa (ICE)gibi byk borsalar araclyla bildirilir. Pek ok farkl derecelendirmeleri olsa da, standart olanlar West Texas Intermediate (WTI) , hambrentve Dubai/Ummandr. Kresel petrol fiyat genel olarak ABDye ihra edilen tm petroln arlkl ortalamas alnarak hesaplanr ve ABD dolar cinsinden ifade edilir.

Kaynak: http://www.brentpetrol.com/petrol-fiyatlari-ve-petrol-fiyati-grafigi/

Ba Dndren PetrolPetrol veya ham petrol, dnyann en nemli enerji kaynadr. Adeta kresel ekonominin damarndaki kan gibidir. Tarih ncesi organizmalardan tredii iin fosil yakt olan petrol, temel olarak birbirinden ayrlarak ve ilenerek kullanlabilir hale gelen hidrokarbonlarn bir karmdr. Btan ve propan gibi gazlar da eit derecede yararldr.Petrol ve gaz karmann masraflarna alternatif enerjilerin hzla artmasna ramen, dnya endstrisinin ok byk bir ksm hala petrole dayaldr; tama ve stma iin yakt, ayrca her trl tketici rn iin ham madde salar.

Kaynak: http://www.brentpetrol.com/petrol-fiyatlari-ve-petrol-fiyati-grafigi/

Dnya Petrol Rezervi2014 yl dnya ispatlanm petrol rezervi 1.700 milyar varil.Dnya petrol rezerv miktar 2013 ylna oranla ok dk oranda azal gstermitir.En byk rezerv art 1,1 milyon varil ile Suudi Arabistandan gelmitir. En byk rezerv d ise 1,9 milyon varil ile Rusyadan gelmitir.2013 ylnda 53,3 yl olan dnya petrol rezerv mr 2014 ylnda 52,2 yla gerilemitir. Birincil enerji kaynaklar arasnda stratejik konuma sahip olan ham petrol 2014 yl itibaryla dnya enerji talebinin %32,6'ini karlamtr.

Petrol rezervinin 109,7 milyar tonu (%47,7) Orta Dou lkelerinde, 19,3 milyar tonu (%8,3) Rusya ve Bamsz Devletler Topluluu (BDT) lkelerinde, 17,1 milyar tonu Afrika'da (%7,6) bulunmaktadr. 2014 ylnda dnya petrol retimi 93,2 milyon varil/gn dr.

Kaynak: Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanl

Petroldeki Dalgalanmann Ksa Tarihesi

Petrol fiyatlarnda meydana gelen dalgalanmalarda, atmalar, savalar, uluslararas siyasi krizler ve kresel ekonomideki gelimeler etkili oldu.

En byk hareketlilikKresel petrol fiyatlarndaki ilk byk hareketlilik Birinci Dnya Sava'nn patlak vermesiyle gerekleti ve petrol fiyatlar, 1914'teki 0,81 dolardan 1918'de sava sonlandnda iki kattan fazla artla 1,98 dolara ulat.

Byk Buhran Etkisi

Fiyatlar 1929'daki Byk Buhran'n etkisiyle 1,27'den 1935'te 0,97 dolara geriledi.

kinci Dnya Savakinci Dnya Sava srasnda 1,02 seviyelerinden 1,21 dolar seviyelerine kadar ykseldi. 1948'de sava sonlandnda petrol fiyatlar, endstriyel retim ve yeniden ina faaliyetlerindeki youn artn etkisiyle 1,99 dolara kadar kt.

Svey Kanal Tehlikesi

Souk savan youn yaand 1956'nn sonlarndaki Svey krizinde, ngiltere, Fransa ve srail'in Msr' igal etmesiyle Avrupa'ya giden petroln yaklak te ikisinin getii Svey kanalnn gvenlii tehlikeye girdi.Kresel petrol ticaretinde yzde 10'luk bir azalmaya neden olan kriz, Ortadoulu reticilerin dndaki lkelerin retimleri sayesinde beklenenden az bir artla, nominal deerde varil bana fiyatlar 2.82 dolardan 3.07 dolara ykseltti.

Arap-srail Sava-Arap Ambargosu

Arap lkeleri, 1967'de ABD ve ngiltere'nin Alt Gn Savalar srasnda srail'e yardm etmesinden dolay bu lkelere ambargo uygulad, fakat petrol fiyatlarnda deiim olmad.Fiyatlardaki asl deiim, 1973'deki Yom Kippur Sava'nda (Arap-srail Sava) srail'e destek olmasndan tr ABD ve Bat Avrupa lkelerine OPEC'in petrol ambargosu uygulamasyla grld.Ambargo sonucunda Ekim 1973 ile Mart 1974 arasnda petroln varil bana fiyat 3 dolardan 12 dolara ykseldi. Ambargo, kresel durgunlua ve ABD'nin kendi ham petrol ihracat zerine yasak koymasna neden olurken, en nemli sonucu OPEC yelerinin petrol hem ekonomik hem de siyasi bir ara olarak kullanabileceklerini fark etmesiydi.

1979 ran Devrimi

Bir sonraki kriz ran'n 1979 devrimi srasnda petrol retimini ve ihracatn kesmesi ve ABD'li petrol irketleriyle anlamalarn iptal etmesiyle meydana geldi. Ocak 1978'den Nisan 1980'e kadar ham petroln varil fiyat 14'ten 39 dolara kadar kt. Durumdan en avantajl kan lkeler byk kar marjlar yakalayan OPEC lkeleri olurken, petrole baml olan ABD ekonomisi yeniden durgunlua girdi.

ran-Irak Sava

ran-Irak Sava'nn balamasyla Irak'n petrol retimi derken, 1980'nin ortalarna kadar fiyatlar 36 ila 39 dolar seviyeleri arasnda seyir etti.Karl kan lkeler ise dnya petrol piyasasnda pazar payn arttrmaya alan Venezuella, Nijerya, Meksika ve en byk petrol reticisi konumuna ykselen Sovyetler Birlii oldu.Bu dnemde Suudi Arabistan da petrol retimini ykselterek dnya piyasalarndaki payn arttrmay baard.

retim arta geiyor

Dnyada petrol retiminin artmasyla piyasalarda arz fazlas oluurken, Kasm 1985 ile Mart 1986 arasnda petrol fiyatlar 31 dolardan 12 dolara geriledi. ran-Irak savann 1988'de sona ermesiyle her iki lke petrol retimine yeniden balarken, 1990'n ortalarna kadar petrol fiyatlar 12 ila 18 dolar arasnda deiti.

Irak-Kuveyt Sava

Irak, komusu Kuveyt'i igali ile petrol fiyatlar Austos-Ekim 1990 arasnda varil bana 16'dan 36 dolara ykseldi. ubat 1991'de ABD liderliindeki bat gleri Kuveyt'i kurtardktan sonraki alt yl iinde petrolfiyatlar 15-25 dolar seviyelerinde dalgaland.

Asya krizi

Asya finansal krizi, 1997'de nce dou Asya lkelerini, ardndan dier lke ekonomileri tehdit etmesinden sonra azalan kresel petrol talebi, fiyatlar 1997 ile 1999 arasnda 25 dolardan 11 dolar seviyesine kadar drd.

Petrol devleri dodu

Piyasada tutunabilme endiesiyle birleme ve almlarla zayf petrol reticilerini iine alan ABD'li Exxon ve Chevron, ngiliz BP, Fransz Total ve Hollandal Shell, artk byk petrol irketleri olarak anlmaya baland. te yandan, Rusya gibi gelirleri petrol ihracatna dayanan lkeler finansal krizden en ok etkilendi.

ABD'nin Irak igali

Asya ve dnya ekonomileri 1999 ile 2001 arasnda toparlanrken, kresel petrol talebi artarak petrol fiyatlarn 11 dolardan 34 dolara ykseltti.11 Eyll ve ABD'nin Irak' igal etmesiyle, Ortadou'nun istikrar ve bu blgeden dnya piyasalarna gvenli ekilde petrol ihracnn salanmas konularnda endielerin artmas petrol fiyatlarn 26 dolardan 2008'deki rekor seviyelerine tad.

Haziran 2008-Brent'ten tarihi zirve

Asya ekonomilerinin gelimesi, kresel ekonomik bymenin artmas ve OPEC'in azalan yedek kapasitesi piyasalarda yksek talebe ve dk arza neden olarak Haziran 2008'de Brent tipi ham petroln varil bana fiyatn tarihteki en yksek seviyesi olan 147 dolara kadar ykseltti.

Kresel finansal kriz

ABD'de 2008'de balayan ekonomik kriz, kresel finansal piyasalar ve lke ekonomilerini derinden etkiledi. 1929'daki Byk Buhran'dan sonra yaanan bu en byk krizde toplam kayp, finansal kurulularn, saysz irketin ve baz ulusal ekonomilerin kmesi ile trilyonlarca dolar buldu.

Tarihin en byk d

Petrol fiyatlar, Haziran 2008'de varil bana 147 dolar iken, Aralk aynda 36 dolara kadar gerileyerek tarihteki en hzl dn yaad. 2008'deki kresel ekonomik krizin ardndan ykselme eilimine giren ham petroln fiyat, 2012'de varil bana 128 dolara kadar ykseldi.

OPEC retimi ksmad

Petrol fiyatlar, Haziran 2014'te varil bana 115 dolar iken 6 Ocak 2015'te 50 dolarn altna kadar geriledi. Dnya genelinde oluan petrol arz fazlasnn etkisiyle gerileyen fiyatlarn bu seviyelere inmesinde, Asya ve Avrupa ekonomilerinin byme hznn azalarak kresel petrol talebinin dmesi, OPEC'in 27 Kasm'da yapt olaan toplantsnda retimi ksmama ynndeki karar da etkili olduTrkiye krl ksa da...Rusya ve Venezuella gibi gelirleri petrole bal lkeler, dten byk zarar grrken, Trkiye gibi petrol ithal eden lkeler ise cari aklarnda meydana gelen d nedeniyle bu sreten karl kt.

Petrol Fiyatlarnn nili kl SeyriPetroln 2.Dnya Sava sonras tarihi, ekimeler, pazar maniplasyonlar ve kartellerle doludur.Petrol ihra eden lkeler organizasyonu OPEC, 1960 da kuruldu ve 10 yldan uzun bir sre istikrar salad.Ancak ABDnin Yorn Kippur Savanda srail glerine tedarik destei vermesine yant olarak OPECin 1973 de petrol ambargosu koymasyla ortaya kan petrol krizi, byk fiyat oynamalarna yol at.kinci bir enerji krizi, 1979 da ran devrimi srasnda krfezden ABDye giden petroln kstlanmasyla yaand. O gnden sonra petrol fiyatlar bir indi bir kt. Orta doudaki retimin artmas ve Asyadan gelen talebin azalmasyla 1999 da bir varil 17 dolara kadar derek dibe vurdu.Ardndan 2000 ylnda 35 dolara frlad. 2000 den sonra dalgal fakat genel olarak yukar doru bir seyir izledi. Temmuz 2008 de 145 dolara tepe yapt. Ardndan dramatik bir dle 30 dolara kadar geriledi.Son yllarda toparlanarak Ocak 2011 de 100 dolarn zerine kt.Gnmzde yaanan arz talep dengesizlii ve siyasi gerilimlere bal olarak fiyatlar 25-40 dolara kadar geriledi.

Kaynak: http://www.brentpetrol.com/petrol-fiyatlari-ve-petrol-fiyati-grafigi/

Ham Petrol Fiyat 1861-2014

PETROL FYATLARI ZERNDE BELRLEYC OLAN FAKTRLERPetrol Piyasas ve OPECPetrol Arz-Talep Dengesi Petrol retim maliyetiKtlk Rant Dier FaktrlerPetrol yatrmlarEnerji younluuSpeklasyonlarJeopolitik sebeplerStoklarYedek retim kapasitesiDoal felaketlerAlternatif enerji kaynaklarnn fiyatlarABD dolarnn deerievresel etkiler

Kaynak: Uluslararas Alanya letme Fakltesi Dergisi Yl:2012, C:4, S:2, s. 117-124

Ham Petrol Fiyatlar: Balca EtkenlerArz TarafEnerji fiyatlarOPEC arz (retim) kapasitesiYedek retim (spare) kapasitesiOPEC D arz kapasitesiJeopolitik ortamHava koullarArama-retim maliyetleriArama-retim YatrmlarTeknolojik GelimelerStoklarn durumuPetroln kalitesi (ar-hafif, kkrtl-kkrtsz, vb.)Kaynak: http://www.eia.gov/finance/markets/

Ham Petrol Fiyatlar: Balca EtkenlerTalep TarafOPEC arz kapasitesiEkonomik bymeSanayi retimiJeopolitik ortamHava koullarMal tamaclnsan tamaclTketici davranlarVergilerEnerji tketiminde kullanlan ekipmanla ilgili teknolojik gelimeler

Kaynak: http://www.eia.gov/finance/markets/

Ham Petrol Fiyatlar: Balca EtkenlerEkonomik Etkenlerretim-Tketim Dengesi (Arz-Talep)Tama maliyetleriDier yatrm maliyetleriYatrmlarda gecikmeDolarn dk deerdeki seyriPolitik EtkenlerPiyasa dzenlemeleri (Yasal dzenlemeler, reglasyonlar)Ambargolar, siyasi riskler, igal ve atmalarKartellerin politikalar (OPEC, irketler, vb..)Vergiler (Yatrm maliyetlerini etkileyen)evre kirlilii dzenlemeleriYatrm yaplan lkelerdeki yatrm ortam, koullar

Ham Petrol Fiyatlar: Balca EtkenlerCorafi etkenlerRezervlerin homojen olmayan dalmTanker (ya da ihra yolu) salayabilme olanaHava durumu, mevsimsel etkenler, kasrgalarDierDier Etkenlerrnlerin kalitesi, Piyasann tercihleriAlternatif rnlerin varl/yokluuRafinaj kstlamalar; tama kstlamalar/riskleri/artan maliyetleriPolitik, jeopolitik etkenler (igal, grev, lokavt, vb)Borsa speklasyonlar (irketler, alm-satm kurulular, vb..)Dier

Petrol Piyasasnn Balca OyuncularOPECOPEC D reticiler (Rusya F., Meksika, Norve, vb..)Uluslararas Enerji Ajans (IEA/OECD)Suudi ArabistanABDRusya FederasyonuByk Petrol irketleriUluslararas Borsalar (NYMEX, IPE, ..)Finans Piyasalar/ Savunma SanayiUluslararas yaynlar (Platts, Bloomberg, WTRG, ..)Petrol Alm Satm irketleriDier

PETROL FYATLARINDAK D VE NEDENLERPetrol Fiyatlarnn Genel Seyriretim iin byk nem arz eden hammaddelerden biri olan petroln fiyatndaki deiim gemiten gnmze yakndan takip edilen ok nemli bir husustur. 1973 ylndan kresel krize kadar olan dnemde petrol fiyatlar srekli art eiliminde olmutur. Kresel krize kadar 2000li yllarda bata in olmak zere kresel talepteki yksek bymeye bal olarak petrol talebi artm ve bu durum dier kresel koullarla birleince petrol fiyatlar hzla ykselmitir.2008 yl kresel finansal krizi ncesi zirve yapan fiyatlar, bu yldan sonra arz ve talep ynl faktrlerin etkisi ile dmeye balamtr. Brent tipi petroln varil fiyat 2000li yllardan 2008in ikinci yarsna kadar olan srete 23 dolar eviyelerinden 145 dolar seviyelerine kadar km, ardndan patlak veren kresel krizle birlikte fiyatlarda dler meydana gelmitir. 2015 ylyla birlikte ise kresel arz fazlas sorununun ba gstermesiyle varil fiyat 25 dolar civarna kadar gerilemitir.Bu hzl gerilemenin arkasnda yatan nedenleri arz ve talep ynl olarak iki balk altnda ele alabiliriz1

(1)The Economist, Winners and Losers, 25 Ekim 2014Trkiye Bankas, Petrol Fiyatlarndaki Dn Nedenleri veEtkileri, Ocak 2015. Uluslararas Enerji Ajans.

Kaynak: Maliye Bakanl Yllk Ekonomik Rapor 2015

Arz Ynl FaktrlerABDde gelien teknoloji koullar ile birlikte kaya gaz retimi ve bitml ist ya (killi iten retilen petrol) retimi artmtr. Bu da ABDyi kresel petrol reticileri listesinde ilk sraya tamtr. 2012 yl sonu itibaryla ABDnin toplam petrol retimi en byk petrol reticisi olan Suudi Arabistan geride brakmtr. ABDdeki bu retim art hem dnyada arz artrm hem de lkenin petrol ithalatn azaltmtr.1980 ylnda petrol fiyatlar derken OPEC bunu engellemek iin retimi ksm ancak bunun sonucunda fiyatlar ykselmemi, OPEC lkeleri pazar paylarn kaybetmitir. Buna karn OPEC 2014 yl Kasm ay toplantsnda retimiksmayacan aklamtr. Bunun arkasnda piyasa payn kaybetmeme amac ve ABD ile Suudi Arabistan arasndaki rekabetin olduu dnlmektedir.Yaanan jeopolitik sorunlara ramen Irak ve Libya retimi ksmam ve kresel petrol arzna neredeyse ABD ile eit derecede katk salamtr.Brezilyann offshore retim sahalarnda gerekletirdii rezerv keifleri 2014 ylnda dnya petrol arzna ABDden sonra en byk katky salamtr.Batnn rana ynelik yaptrmlar kaldrmasyla lkenin petrol retiminin gnlk 1 milyon varil olaca ve kresel petrol arzn artraca ngrlmektedir.Kaynak: Maliye Bakanl Yllk Ekonomik Rapor 2015

Talep Ynl FaktrlerKresel bymedeki d ile birlikte petrol talebi de azalmtr. Talebin azalmas fiyatlarda aa ynl basklar artrmtr.Dnyann en byk petrol tketicisi olan ABDde petrol retiminin artmas ile petrol ithalat azalmtr.Petrol tketiminde ABDden sonra gelen inin son on yldr ortalama bymesi yzde 10 iken bu yl yzde 7 byyecei ngrlmektedir.in ekonomisinde yaanan yavalama petrole olan talebi azaltmakta dolaysyla fiyatlar drmektedir.Avro Blgesi yava yava toparlansa da hala ekonomik durgunluk devam etmekte buna bal olarak da petrol talebi dk seviyelerde seyretmektedir.Japonyann talebi resesyon nedeniyle dk seyretmektedir.zellikle gelimi lkelerde alternatif enerji kaynaklarnn gelimesi ve enerji verimliliinin artmas petrole olan bamll azaltmtr. Kresel bazda birincil enerji arznn iinde petroln pay yzde 50den yzde 30lara dmtr.ABD ekonomisindeki toparlanmaya bal olarak Fedin faiz oranlarn artraca beklentisi dolarn deerini artrmaktadr. ABD dolar ile petrol fiyatlar arasndaki negatif ilikiye bal olarak dolarn deerlenmesi petrol fiyatlarn drmektedir.Kaynak: Maliye Bakanl Yllk Ekonomik Rapor 2015

Trkiyede Petroln Gemii1890: lk sondaj faaliyeti, skenderunun engen yresinde gerekletirildi.1926: 792 sayl ilk Petrol Kanunu yrrle girdi.1940: Batmanda alan Raman-1 kuyusunda Trkiye Cumhuriyetinin ilk petrol kefi yapld.1945: Batman Rafinerisi faaliyete geti.1954 Petrol Kanunu karld ve hemen ardndan TPAO kuruldu.1954 73: Yeni Petrol Kanunu, uluslararas alanda Trkiyeye ilgiyi artrd. Yerli ve yabanc irketlerin yatrm dalgas sayesinde petrol retimi gnde 70.000 varili at.1974 83: 1702 sayl Petrol Reformu Kanununda getirilen kstlamalar yznden birok irket yatrmlarn baka lkelere kaydrd.1984 91: Liberal dzenlemeler sayesinde yatrmlar yeniden hz kazand; petrol retimi ksa srede 2,5 katna karak zirve noktas olan ylda 4,4 milyon tona ulat.1992 2008: Kanunun baz hkmlerinin mahkeme kararlaryla iptali ve dier baz nedenlerin de etkisiyle retim yar yarya dt ve her geen yl dmeye devam ediyor.Kaynak:http://www.petform.org.tr/images/yayinlar/sunum_ve_konusmalar/1_world_energy_outlook.pdf

Trkiye Petrol Rezervi Ne Kadar?2015 yl yurtii retilebilir petrol rezervi 388,5 milyon varil (52,5 milyon ton) olup, yeni keifler yaplmad takdirde, bugnk retim seviyesi ile yurtii toplam ham petrol rezervinin 21 yllk bir mr bulunmaktadr.2015 ylnda ham petrol talebinin %7si (Trkiye ham petrol tketimi 2014 ortalamas 724,000 varil/gn) yerli retimle karlanm, doal gazda ise bu oran %1 olarak gereklemitir.Yurdumuzda petrol aramaclnn yaplmaya baland yldan 2015 yl sonuna kadar 2788 arama kuyusu ve 1902 retim, enjeksiyon ve gelitirme kuyusu alm ve irili ufakl 79 doal gaz sahas ile 137 petrol sahas kefedilmitir.

Kaynak: Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlhttp://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Petrol

Trkiye'de Akaryakt FiyatlarTrkiyede akaryakt fiyatlarn belirleyen unsurlarHam petrol fiyatlarAmerika Dolarnn ParitesiVergiler

Petrol dyor ama akaryakt fiyatlar neden dmyor?Bu sorunun cevab ok basit! nk petrol fiyat derken oluan kriz ortam nedeniyle dolarn da fiyat artyor. Petroln borsas ABD'de olduu iin Trkiye gibi petrol ithal eden lkeler ithalat dolar zerinden yapyor. Dolar da arttka petroln den fiyatn dengelemi oluyor. yle rnekleyelim; 1 birim petrol 10 dolara alrken imdi 5 dolara alyoruz. Ama petrol 10 dolarken kur 1.5 lira idi ve 1 birim petroln bize 15 liraya mal oluyordu. imdi ise petrol 5 dolar olsa da dolar/TL kuru 3 lira... Yani ayn 1 birim petrol iin yine 15 lira dyoruz. Aslnda denklem ok basit! Grld gibi petrol fiyat yar yarya dse de dolar artmaya devam ettike petrol ithal eden lkelerde fiyatlarn ucuzlamas sadece bir hayal!Ayrca lkemizde akaryakt zerinden alnan maktu vergilerden dolay akaryakta daha fazla deme yapyoruz.

Petrol Piyasas

450404003535030300252502020015150

1001050501 ubat 201606 ubat 201611 ubat 2016 16 ubat 2016 21 ubat 2016 26 ubat 2016Benzin CIF ($/TON)Motorin CIF ($/TON)BRENT ($/Varil)ubat Aynda Uluslararas Piyasalarda ve Trkiyede rn Fiyatlarnn Seyrilkemizin takip ettii Platts European Market Scanda, CIF MED (Genova/Lavera) bal altnda, benzin ve motorin rnleri ile Brent tipi ham petrol (FOB) iin yaymlanan fiyatlar ekil-1de sunulmutur.ekil-1: ubat Ay Kurunsuz Benzin 95 Oktan, Motorin ve Brent (Dtd) Seyri-1Kaynak: Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu Petrol ve Lpg Piyasas Fiyatlandrma Raporu (ubat 2016 )

0,00

.

ekil-2: ubat Ay Kurunsuz Benzin 95 Oktan, Motorin ve Brent (Dtd) Seyri-21,20

1,00

0,80

0,60

0,40

0,201 ubat 20168 ubat 201615 ubat 2016

Brent (TL/LT)

K. Benzin 95 Oktan CIF Fiyat (TL/LT)

22 ubat 201629 ubat 20 Motorin CIF Fiyat (TL/LT)

ekil 1 ve ekil 2 de anlalaca zere, her rnn fiyatlar uluslararas piyasada ubat aynda dalgal bir seyir izlemitir.Sz konusu veriler TL/LTye evrilerek ekil-2de sunulmuturKaynak: Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu Petrol ve Lpg Piyasas Fiyatlandrma Raporu (ubat 2016 )

Petrol Piyasas

lkemizin takip ettii Platts European Market Scanda fiyatlar gnlk olarak yaymlanmakta iken, lkemizde fiyatlar gnlk deitirilmemekte, dolar/TL kurundaki deiimler de dikkate alnarak belli bir formlasyona gre yanstlmaktadr. Bu erevede, yurt ii 95 oktan kurunsuz benzin ve motorinin vergisiz fiyatlarnn seyri ekil-3 ve ekil-4te sunulmutur.

Petrol Piyasas

ubat ay boyunca uluslararas piyasadaki fiyatlara bal olarak benzin ve motorin fiyatlar lkemizde deiim gstermi ve vergisiz bayi sat fiyat ortalamas 95 oktan kurunsuz benzin iin 1,30 TL/LT, motorin iin ise 1,27 TL/LT olarak gereklemitir.

Kaynak: Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu Petrol ve Lpg Piyasas Fiyatlandrma Raporu (ubat 2016 )

ubat Ay Benzin ve Motorin Fiyat Oluumu (stanbul Avrupa Yakas)Ayrnrn FiyatToptanc MarjGelir PayDatc ve Bayi Marj ToplamToplam VergiNihai Sat FiyatubatK.Benzin 95 Oktan*0,820,040,002680,432,804,10K.Benzin 95 Oktan (Dier)*0,820,040,002680,442,814,12OcakK.Benzin 95 Oktan*0,940,050,002680,432,834,25K.Benzin 95 Oktan (Dier)*0,940,050,002680,442,834,26

Tablo-1: Benzin Trleri Fiyat Oluumu (TL/LT)

Toplam 4,10 TL/LTToplam 4,12 TL/LTrn Fiyat Toptanc Marj Gelir Pay Datc ve Bayi Marj Toplam Toplam Vergi2,800,040,430,820,040,440,822,81Tablo-1 ve ekil-5 incelendiinde, 4,10 TL/LT dzeyindeki nihai fiyatn %68,37lik ksmnn vergi, %20,06lk ksmnn rn maliyeti ve %11,57lik ksmnn ise piyasada faaliyet gsteren irketlerin brt kar marj olduu grlmektedir.Kaynak: Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu Petrol ve Lpg Piyasas Fiyatlandrma Raporu (ubat 2016 )

Motorin Trleri Fiyat Oluumu (stanbul Avrupa Yakas - Bir Litre)Ayrnrn FiyatToptanc MarjGelir PayDatc ve Bayi Marj ToplamToplam VergiToplam Sat FiyatubatMotorin **0,770,020,002680,482,113,38Motorin(Dier) **0,770,020,002680,502,113,40OcakMotorin **0,760,030,002680,482,113,38Motorin(Dier) **0,760,030,002680,492,123,40

Tablo-2: Yurt i Motorin Trleri Fiyat Oluumu

Tablo-2 ve ekil-6 incelendiinde, 3,38 TL/lt dzeyindeki nihai fiyatn %62,43lk ksmnn vergi, %22,93lk ksmnn rn maliyeti, %14,64lk ksmnn ise piyasada faaliyet gsteren irketlerin brt kar marj olduu grlmektedir. ekil-6: Yurt i Motorin Trleri Fiyat OluumuKaynak: Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu Petrol ve Lpg Piyasas Fiyatlandrma Raporu (ubat 2016 )

AB ve Trkiye ubat Ay Ortalama Vergisiz Fiyat Karlatrlmaslke95 Oktan Kurunsuz BenzinMotorinAvusturya1,241,23Belika1,181,16Bulgaristan1,611,52Hrvatistan1,231,24Gney Kbrs Rum Ynetimi1,401,42ek Cumhuriyeti1,221,12Danimarka1,461,50Estonya1,281,28Finlandiya1,371,35Fransa1,091,27Almanya1,181,21Yunanistan1,481,28Macaristan1,311,27rlanda1,141,24talya1,181,30Letonya1,231,28Litvanya1,271,32Lksemburg1,321,34Malta1,831,86Hollanda1,211,23Polonya1,151,15Portekiz1,411,35Romanya1,331,33Slovakya1,241,22Slovenya1,051,21spanya1,301,41sve1,331,23Birleik Krallk1,111,12AB 28 Ortalamas1,201,24Trkiye1,301,27

Tablo-3: AB lkeleri Vergisiz rn Fiyatlar (TL/LT)5015 sayl Petrol Piyasas Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fkras "Petrol alm satmnda fiyatlar en yakn eriilebilir dnya serbest piyasa koullarna gre oluur. Yerli ham petrol iin, teslim yeri olan en yakn liman veya rafineride teekkl eden"Piyasa Fiyat" fiyat olarak kabul edilir." hkmn, onbirinci fkras "Rafinerici ve datc lisans kapsamnda yaplan piyasa faaliyetlerine ilikin fiyatlar, en yakn eriilebilir dnya serbest piyasa oluumu dikkate alnarak, lisans sahipleri tarafndan hazrlanan tavan fiyatlar olarak Kuruma bildirilir."

hkmn haiz olup, sz konusu dzenlemeler erevesinde vergisiz akaryakt fiyatlar Kurumumuz tarafndan takip edilmektedir. ubat ay iin lkemizde ve Avrupa Birlii (AB) lkelerinde oluan vergisiz fiyatlar Tablo-3te yer almaktadr. Vergisiz fiyatlarn bileenleri; rn fiyat, toptanc marj, datc marj ve bayi marjdr.Kaynak :http://ec.europa.eu/energy/observatory/oil/bulletin_en.htm*stanbul (Avrupa Yakas)

AB ve Trkiye ubat Ay Vergilerinin Karlatrlmas lkeToplam Vergi (TL/LT)Vergi Oran (%)Birleik Krallk3,1373,82Hollanda3,3373,42talya3,1772,87Fransa2,7671,68rlanda2,7170,38Slovenya2,4970,25Almanya2,7770,21sve3,0969,89Belika2,7069,63Portekiz3,0668,52Finlandiya2,9868,44Trkiye2,8068,37AB 28 Arlkl Ortalamas2,4867,80Yunanistan3,0767,40Slovakya2,4966,70Danimarka2,8966,46Hrvatistan2,3765,94Avusturya2,1863,83ek Cumhuriyeti2,1463,69Letonya2,0262,20spanya2,1061,85Polonya1,8061,10Litvanya1,9960,94Gney Kbrs Rum Ynetimi2,1760,80Romanya2,0560,73Macaristan1,9960,40Lksemburg1,9960,23Estonya1,9259,90Malta2,4557,20Bulgaristan1,7552,04

lkeToplam Vergi (TL/LT)Vergi Oran (%)Birleik Krallk3,1373,65sve2,7569,08talya2,7567,86rlanda2,2964,97Slovenya2,2164,59Belika2,0864,21Hollanda2,2164,15Fransa2,2663,98Finlandiya2,3363,23Almanya2,0662,93Trkiye2,1162,43AB 28 Arlkl Ortalamas2,0462,41ek Cumhuriyeti1,8462,09Portekiz2,1861,81Hrvatistan1,9561,17Avusturya1,8560,08Slovakya1,8460,05Macaristan1,8559,30Gney Kbrs Rum Ynetimi2,0659,22Romanya1,9359,12Danimarka2,1058,39Estonya1,8058,35Polonya1,6158,31Letonya1,6656,44Yunanistan1,6556,27spanya1,7555,41Litvanya1,5854,49Malta2,1653,72Lksemburg1,5153,02Bulgaristan1,6051,19

Tablo-4: AB lkelerinde Uygulanan Vergiler (95 Oktan Kurunsuz Benzin) Tablo-5: AB lkelerinde Uygulanan Vergiler (Motorin)Kaynak : http://ec.europa.eu/energy/observatory/oil/bulletin_en.htmBenzin Trleri iin (95 Oktan) : TV 2,1765 TL/LT KDV oran %18 Motorin Trleri iin : TV 1,5945 TL/LT KDV oran %18