1 28.04.2006
Proje Finansmanı
“Türkiye’de Yenilenebilir Enerji ve Yeşil Enerji Sertifikası Uygulamasına Geçiş Çalıştayı”
T. Garanti Bankası A.Ş.Nisan 2006
Ankara / Türkiye
2 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• Stratejimiz
3 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
4 28.04.2006
Proje Finansmanı
biz kimiz?
Misyonumuz
Özel bankalar içinde 1999 yılında kurulan ilk proje finansmanı departmanı olarak;
• yüksek kalitede ve likit varlık yaratabilecek portföy yaratmak.• çeşitli yatırım projelerini finanse etmek üzere rekabetçi avantajlarımızı sürdürmek.• sektördeki lider konumumuzu korumak.
Vizyonumuz
Yerel projelerde en iyi ve en aktif banka olmak ve proje finansmanı alanında liderlik konumumuzu sürdürmek.
5 28.04.2006
Proje Finansmanı
biz kimiz?
Bölüm ve FonksiyonlarProje Finansmanı• Orta ve büyük ölçeklerdeki yatırımlar, satın alımlar ve enerji, ulaştırma, üretim, telekomünikasyon, gayrımenkul ve turizm sektörlerindeki özelleştirme projelerinin proje, nakit akış ve risk analizleri ile projeksiyonlarını yapmak.• Alacak iskontosu ve gemi finansmanı gibi işlemlerde yapılandırılmış krediler sağlamak.
İthalat Finansmanı• Ülke Kredileri kapsamında makine, ekipman vb. ithalat finansmanında yerel garantör banka olmak.• Yerel ithalatçılara Ülke Kredileri kapsamında alıcı ve satıcı finansmanına yönelik kredilerle ilgili danışmanlık hizmeti vermek.• ABD menşeli GSM 102 programı kapsamındaki tarımsal ürünlerin ithalatı ile ilgili kredilere aracılık etmek.
Sendikasyonlar• Türkiye Hazinesi’nin garantör olduğu büyük tutardaki altyapı, enerji, baraj, otoyol gibi projelerle ilgili kredileri düzenlemek ve sendike etmek.• Türk holding ve kuruluşları için sendikasyon kredileri düzenlemek.
6 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
7 28.04.2006
Proje Finansmanı
“Uygun piyasa koşulları ve lider proje finansmanı ekibi olmanın avantajlarıyla, birçok önemli projeye finansör olarak imzamızı attık.”
• 2004 yılından bugüne kadar özellştirme projelerine yaklaşık 1,5 milyar $ finansman sağladık.
• Tüpraş (Garanti payı 400 mio $) ve Erdemir (Garanti payı 300 mio $) gibi en önemli ve en büyük özelleştirmelerde yetkilendirilmiş lider bankalardan biri olarak yer aldık.
• Türk Telekom’un satışı ile ilgili 1.4 milyar $’lık teminat mektubu sendikasyonunda 335 milyon $ ile bankalar arasında en yüksek katılımı sağladık.
• 3 milyar $’lık 2005 yılının ilk büyük özelleştirme projesi olan Istanbul Havalimanı İşletim Hakkı Devri özelleştirme projesinde 715 milyon $’lık toplam finansman ihtiyacının %50’sini karşıladık.
yakın geçmişte neler yaptık ?
8 28.04.2006
Proje Finansmanı
yakın geçmişte neler yaptık ?
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu kapsamında çimento, medya ve telekomünikasyon sektörlerindeki birçok özelleştirmenin ihale süreçleri tamamlanmadı. Tamamlanan ihalelerden en büyüğü olan Star TV’nin Doğan TV’ye direk satışındaki finansman ihtiyacı olan 200 milyon $’ı finanse ettik.
• Turkcell’in Ukrayna’daki iştiraki Astelit firması için talep edilen 150 milyon $’lık kredinin yetkilendirilmiş lider bankası olduk ve %50 finansmanını sağladık.
• Büyük Efes Oteli özelleştirme projesinde yetkilendirilmiş lider banka olarak gereken 82.5 milyon €’luk finansmanı sağladık.
• Türkiye’deki 39.2 MW ile en büyük kurulu güce sahip olan Manastır Rüzgar Santrali projesinin finansmanı için yetkilendirilmiş lider banka olduk (36 milyon €).
• En büyük gayrımenkul projelerinden biri olan Park Otel Rezidans ve Alışveriş Merkezi inşaatı projesine 45 milyon $ finansman sağladık.
• Gemi finansmanı projelerinde Türkiye’deki en aktif 3 bankadan biriyiz. Bugün itibariyle plasmanımız 251 milyon $’dır.
9 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
10 28.04.2006
Proje Finansmanı
Enerji
hangi sektörlerde yoğunlaştık?
Ulaştırma
Demir, Çelik & Madencilik
Telekomünikasyon
Gayrimenkul & Turizm
11 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
12 28.04.2006
Proje Finansmanı
Enerji
gerçekleştirdiğimiz önemli projeler
TÜPRAŞPetrol Rafinerisi
USD 1.800.000.000Garanti’nin payı USD 400.000.000
Ocak 2006
MARE MANASTIRRüzgar Santrali
EUR 45.000.000Kredi Tutarı EUR 36.000.000
Kasım 2005
Bursa DoğalgazDoğalgaz Dağıtım
USD 70.000.000Garanti’nin payı USD 27.500.000
Nisan 2004
İÇDAŞTermik Santral (Kömür)USD 51.425.000
Harici garanti USD 70.417.000Nisan 2003
13 28.04.2006
Proje Finansmanı
Telekomünikasyon
gerçekleştirdiğimiz önemli projeler
TÜRK TELEKOM
USD 1.400.000.000Garanti’nin payı USD 335.000.000
Kasım 2005
TURKCELLAstelit - Ukrayna
USD 150.000.000Garanti’nin payı USD 75.000.000
Aralık 2005
14 28.04.2006
Proje Finansmanı
Ulaştırma
gerçekleştirdiğimiz önemli projeler
İstanbul Atatürk HavalimanıTerminal İşletmeleri & Yenileme
USD 715.000.000Garanti’nin payı USD 337.500.000
Aralık 2005
Ankara Esenboğa HavalimanıTerminal İnşaatı & İşletmesi
USD 180.000.000Garanti’nin payı USD 18.200.000
Mayıs 2005
Antalya HavalimanıDış Hatlar Terminali İnşaatı & İşletmesi
USD 87.450.000Nisan 2004
15 28.04.2006
Proje Finansmanı
Demir, Çelik & Madencilik
gerçekleştirdiğimiz önemli projeler
ERDEMİREntegre Düz ve Yassı Demir Üreticisi
USD 1.620.000.000Garanti’nin payı USD 300.000.000
Aralık 2005
ETİ ALÜMİNYUMAlüminyum Üreticisi
USD 200.000.000Garanti’nin payı USD 100.000.000
Haziran 2005
ETİ KROMFerrokrom Üreticisi
USD 58.000.000
Eylül 2004
KROMAN Demir ÇelikHaddehane Yatırımı Finansmanı
EUR 22.731.100
Ocak 2005
16 28.04.2006
Proje Finansmanı
Gayrimenkul & Turizm
gerçekleştirdiğimiz önemli projeler
Büyük Efes HotelHotel, Kongre ve Sergi Sarayı
EUR 82.500.000
Ocak 2006
Park Hotel Konut & Alışveriş Merkezi Yatırımı
USD 45.000.000
Haziran 2005
ATÜDuty Free - İstanbul
EUR 40.000.000
Aralık 2005
UnifreeDuty Free
EUR 20.000.000
Ocak 2005
17 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
18 28.04.2006
Proje Finansmanı
enerji sektörü
• Son yıllarda Türkiye %7-8 büyüme oranı ile dünyada en hızlı büyüyen ülkelerden biri olmuştur. Bu büyüme hızını Türkiye’nin jeopolitik konumu ve potansiyel pazarı sağlamıştır.
• 2001 ve 2002 yıllarında yaşanan durgunluk sonrası artan ekonomik büyüme ve endüstriyel yatırımlar enerji ihtiyacını üst seviyelere çıkardı. Enerji sektöründeki liberalleşmeye rağmen arz talebi karşılamakta yetersiz kalmaktadır.
• Yapılan varsayımlar, enerji sektöründeki yatırımlar hız kazanmaz ve belli bir üretim seviyesi yakalanamaz ise 2009 yılında Türkiye’de ciddi boyutta enerji sıkıntısı yaşanacağını göstermektedir.
• Enerji yatırımları genellikle büyük tutarda yatırım ve uzun vadeli finansman ihtiyacı gerektirmektedir ve bu noktada bankacılık ve enerji sektörü biraraya gelmektedir.
• Garanti Bankası gerek üretim gerekse dağıtım tarafında enerji sektörüne finansman sağlayan en önemli bankalardan biridir. Haziran 2005 itibariyle toplam kurumsal krediler içinde enerji sektörünün payı %10’dur.
19 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
20 28.04.2006
Proje Finansmanı
enerji ürünleri segmentasyonu
• Enerji projelerini 2 ayrı alanda takip ediyoruz;– Enerji Dağıtım Projeleri– Enerji Üretim projeleri
– Ocak 2006 itibariyle, TEDAŞ bünyesinde çalışan enerji dağıtım ünitelerinin özelleştirilmesini öngören Enerji Piyasası Kanunu’ndaki değişiklik kabul edildi ve onaylandı. Sözkonusu kanun prosedürlerinin tamamlanmasını takiben bu tür projelere uzun vadeli finansman sağlama konusunda son derece istekliyiz.
– Enerji üretim projelerinde yenilenebilir enerji projeleri uzun vadeli finansman sağlamak istediğimiz öncelikli projelerdir.
Enerji Dağıtım Projeleri
Enerji Üretim Projeleri
21 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
22 28.04.2006
Proje Finansmanı
sizlere neler sunabiliriz?
– Özelleştirmeler, enerji sektöründeki liberalleşme için en önemli adım olacaktır. Garanti Bankası bu konudaki tecrübesi ve finansal gücüyle enerji dağıtım ve enerji üretim özelleştirme projeleriyle yakından ilgilenmektedir.
– Yenilenebilir enerji projelerinde (su ve rüzgar) önemli bir artış sözkonusudur.– Doğalgaz ile ilgili problemler nedeniyle kömür bazlı enerji üretim projelerine bir
yönelme olacaktır.
– Arz ve talep varsayımları Hazine garantili yatırımları ve yap-işlet-devret projelerini yeniden cazip hale getirebilir.
Garanti Bankası tüm bu konulardaki tecrübesi ve finansal gücüyleyatırımcılara uzun vadeli finansman sağlamaya hazırdır.
Özelleştirme ve Satın Alım Projeleri
Özel Sektör Enerji Projeleri
Devlet Sektörü Enerji Projeleri
23 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• StratejimizStratejimiz
24 28.04.2006
Proje Finansmanı
• Tamamlanma Riski– Projenin teknik olarak yapılabilirliliği.– İnşaat firmasının performansı.– Yeterli finansman kaynağı ve uygun maliyet yapısı.
• Önlem– Anahtar teslim kontratlar, ceza hükümleri ve garantiler.– Bağımsız teknik danışmanların teftiş ve danışmanlığı.– Kredi ve özsermaye taahhüt anlaşmaları.
• Tedarikçi Riski– Tedarikçilerin teknik ve finansal kapasiteleri.– Fiyat dalgalanmaları.
• Önlem– Uzun vadeli tedarikçi kontratları.– Alternatif kaynakların varlığı.
enerji projelerindeki riskler ve alınacak önlemler
25 28.04.2006
Proje Finansmanı
• Satış Riski– Alıcıların teknik ve finansal kapasiteleri.– Fiyat dalgalanmaları.
• Önlem– Satış anlaşmaları.– Alternatif alıcıların varlığı.
• Operasyon, Bakım ve Muhafaza Riskleri– İşleticinin teknik ve deneyim ve bilgi düzeyi.
• Önlem– Operasyon, bakım ve onarım anlaşmaları.– Finansörün işe müdahale hakkı (step-in rights).
enerji projelerindeki riskler ve alınacak önlemler
26 28.04.2006
Proje Finansmanı
• Çevre Riskleri– Çevresel Etki Değerlendirme kural ve standartlarında ihlal.
• Önlem– Çevresel özen ve gerekli araştırmalar.– İşletmeciler, yatırımcılar ve inşaat firmalarının taahhütleri.
• Mevcut Yasa Riski– Mevcut yasaya uygunluk.– Yasada olabilecek değişiklikler.– Yapılan anlaşmaların hukuksal uygunluk ve geçerliliği.
• Önlem– Yasal durum tespiti (due diligence).– Bağımsız yasal danışmanlık.
enerji projelerindeki riskler ve alınacak önlemler
27 28.04.2006
Proje Finansmanı
• Finansal Riskler– Devalüasyon, enflasyon, faiz ve likidite riski.– Ürün ve hammadde fiyatlarındaki dalgalanmalar.
• Önlem– Faiz ve kur riskini azaltacak anlaşmalar (Hedging).– Hammadde ve ürün fiyatlarınındaki dalgalanmaları azaltacak anlaşmalar
(Hedging).
• Yatırımcı Riskleri– Yatırımcının sorumluluklarını yerine getirmemesi.– Yatırım ve işletme döneminde yatırımcının projeden nakit çekmesi.– Yatırımcılar arasında anlaşmazlık.
• Önlem– Yeterli özsermaye seviyesi (min. 30%)– Kar dağıtımı ve nakit akış sınırlamaları.– Teknik danışmanlık ve finansörün işe müdahale hakkı (step-in rights).
enerji projelerindeki riskler ve alınacak önlemler
28 28.04.2006
Proje Finansmanı
ajanda
• Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”Garanti Bankası’nda “Proje Finansmanı”– Biz kimiz? Biz kimiz? – Yakın geçmişte neler yaptık?Yakın geçmişte neler yaptık?– Hangi sektörlerde yoğunlaştık? Hangi sektörlerde yoğunlaştık? – Gerçekleştirdiğimiz önemli projelerGerçekleştirdiğimiz önemli projeler
• Enerji sektörüEnerji sektörü• Enerji ürünleri segmentasyonuEnerji ürünleri segmentasyonu• Sizlere Neler Sunabiliriz?Sizlere Neler Sunabiliriz?• Enerji Projelerindeki Riskler / ÖnlemlerEnerji Projelerindeki Riskler / Önlemler• Stratejimiz
29 28.04.2006
Proje Finansmanı
stratejimiz
• Özel sektör enerji yatırımlarını finanse etmek konusundaki yoğun ilgimizi sürdürecek ve finansal piyasalardaki lider konumumuzu koruyacağız.
• Müşterilerimizin bölgesel enerji yatırımlarını takip ederek, gerekli finansman desteğini sunmayı ve yine bu konuda önemli bir yer edinmeyi hedefliyoruz.