Tomasz Zieliński Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
TESTY WARUNKÓW SKRAJNYCH W OCENIE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ BANKU Wprowadzenie
Adekwatność kapitałowa banku jest pojęciem konceptualnym, podlegają-cym w ujęciu ex ante ocenie wyłącznie hipotetycznej. W warunkach skrajnej złożoności operacyjnej banku, jak również jego otoczenia rynkowego nie istnie-je bowiem możliwość jednoznacznego stwierdzenia, czy w przypadku upadłości byłby on w stanie w pełni zaspokoić swoje zobowiązania. O wypłacalności współczesnego banku, czyli o zabezpieczeniu potencjalnych strat kapitałem wła-snym, można więc mówić jedynie w ujęciu statystycznym. To właśnie staty-styczne podejście determinuje system regulacji prawnych i zarządzania bankiem w tym zakresie. W konsekwencji jednak, ograniczenia aparatu statystycznego przenoszą się na ocenę adekwatności kapitałowej banku.
Stosowana metodologia oceny adekwatności kapitałowej została zdomino-wana przez pojęcie wymogu kapitałowego, który w intencji nadzoru bankowego powinien być nie mniejszy niż konceptualna wartość kapitału ekonomicznego. Doświadczenia minionych kryzysów finansowych wskazują na niedoskonałość metodologii opartej w znacznej mierze na szacunku ryzyka typowego banku. Zawodną okazała się być nawet filozofia VaR, traktowana przez lata jako do-skonałe podejście do modelowania zapotrzebowania kapitałowego banku. Coraz bardziej naglącą staje się obecnie potrzeba uwzględnienia ryzyka skrajnego. Wsparciem formalnym dla tego podejścia mają być testy warunków skrajnych (Stress Tests). Ich zadaniem jest uwzględnienie przy szacowaniu wymogu kapi-tałowego nie tylko zagrożenia zdarzeniami typowymi, ale również tymi, które mogą zaistnieć z bardzo niewielkim prawdopodobieństwem i których skutki mogą być zabójcze dla wypłacalności banku.
Celem opracowania jest prezentacja podstawowych założeń i dylematów dotyczących wykorzystania metodologii ST umożliwiających uwzględnienie ry-zyka skrajnego w szacunku wymogu kapitałowego banku.
1
ozsxpison(cs(wj
R
rp
1. T
opiezonstratxpecprzeich stratobsznan(np.czenstrat(pozwanjest
Rys.
retypote
Teo
Szera
ncie ty: ctedesądfint pozaru
nsow. krnie ty, ziomna zpo
. 1. K
Nycznencj
oria
zacusię czastra
d Ldzaj
nansonieu dz
wanredy
dlaktó
memzaberen
Kom
Newrnie cjaln
a w
unena
asowatę ossjącysowesioział
nia mytu)a ocóry m uezpntow
mpon
ralg(zg
nie
war
ek wa anwymocz
s) orym
wanionycłalnmoż) i ocennie
ufnoiecz
wno
nent
giczgodn
wa
Te
rtoś
wymnalizm (zekiraz o wa. Sch w
noścże sobciny ae zoościzaności
ty st
znynie arto
esty
ści
mogzie (rysiwastr
wyrStraw pci batać iążaadekostani). Wa jegłó
traty
ym wz w
ość
y wa
i ek
gu kstat. 1)
aną ratę różnata przeanksię
ająckwanie W cest kówn
y cał
w tywłaśjest
arun
kst
kaptyst). N(ELek
nienocz
eszłku)
doca katnoprz
częśkap
nym
kow
ymściwt ni
nków
trem
pitałtycz
Na jL –
kstreniu zekioścstradatk
klienościzekrści ppitałm fil
witej
śwwośieog
w sk
ma
łowznegego
– Exematyc
iwanci, jeatą wkownta i karoczprzełemarem
ban
wietlściagran
krajn
alny
wegogo o poxpecalnąch kna, est w p
wa mban
apitazonekra
m włm b
nku
le rami nic
nych
ych
o barozodstctedą (Xkate
szazar
przymarnkuałow
ny zaczłasnbezp
rodzprz
zon
h w
h
ankzkłatawd LoXL –egoracowrazeyszłrża ru. Stwejz blzającnympiec
zajezyjęna.
oce
ku wdu
wie woss)– Erii swan
em nłoścryzytrat baliskcej
m baczeń
em ętegW
enie
w scałkwyo), stExtrstratna nnajbci. Tykaa nankukim
straankuństw
strago rskr
ade
poskowodrętratęremt (rynajcbardTyma uwnieocu. Ojed
atę u. Owa b
aty rozkrajn
ekw
sób witeębnę ne Lyzyczędzie
m sawzgczeOkrdnośocz
Oznban
jeskładnym
watno
beej stnia snieocLossyka)ścieej oamyględkiwreślści zekinacznku.
st stdu s
m pr
ośc
zpotratysię czes). G) jeej jaoczeym dniowanaa mpraiwaza t
tratastrarzy
i…
ośrey wtrzykiwGłóst oakoekiwwięna wa m
makawdaną, to, ż
a ekaty)pad
edniw zay gł
wanąównodmo śrewanęc źw c
ma kksymdopo
strże k
kstr) jejdku
i lubadałówą (U
nymmienedn
ną (dźródceniklucmalnodorata kapi
remj ma
u str
ub panymwne UL
m krynny nia wdla dłemie prczowny
obieńnie
itał
malnaksrata
pośrm hrod– U
ryterspo
wardan
m jerodwe pozństweocz
wł
na. Tym
a ba
30
rednhorydzajUneriumosórtośnegej fi
duktzna
ziomwemzekiłasn
Teomaln
ank
05
ni y-je e-m ób ść go fi-tu a-m m i-
ny
o-na ku
3
mnk(wrfwcsw
nsccwszwd
R
czk(
306
możnakkie.(1 –wymrze formwiecie sektwsz
nieoszyccoraczanw księ zwiwośdop
Rys.
cja, załakład(np.
że ok, że. W– pmiazew
my em w
beztorazyst
Uoczech iaz cnia
kwewyązaści, podo
. 2. S
Poodc
a siędów. 99
ozne pr
W ujpoziar czwnęoch
wyoz pa batkim
Utrwekiwi coczęś
postii
ydajanegzm
obn
Spec
owschyę szk
w o 9,9%
naczrawjęciiomzysętrzhroobr
przyankm n
walowan
oraz ścieoten
okrje, go z
mniejnej,
cyfik
szecylenkodpo
%) ro
zać wdopiu m
m ufsto hznymony.azić
yczykowa za
one nej bar
ej kncjareślutrwz ekejszaale
kacj
chnonie sdliworówozm
całpodmodfnohipm, t. Icć soyn o
wegoasobprzpod
rdzikontalneglaniwalkspającbar
ja ry
ość stan
wa wwnymiar
łkowdobidelości)otetakih sobieo co. Obac
zez ddaiej gtestogo ia mloneozyce crdzo
yzyk
stondarwobywalr ma
witieńsowy). Otycich
skute wcharOznch wlata
awagwaowazag
minie prycjączujo do
ka ty
osowrdowec plnejaksy
tą ustwym Ochznyjak
teczwystraktnaczwłasa, m
ane ałtoane grożimarzezą najnośotkl
ypow
wanwe iprzyj zmyma
S
utratwo z
defhrony. Ok gwznotąpiterzza tsnymodjes
ownjesżen
alnez la
a zdść nliwe
wego
nia uitp.)ypadmienalne
KR
To
tę wzaisfinina pOpiewar
ość ienize sto, żych.delost emnychst pnia ego ata darzna pej (r
o i sk
uśre), oddkónnoej st
RAJ
oma
wartnieiowprzeraćrancmoe stsystże r
owemph nipode
strawyprz
zeniprzyrys.
krajn
ednidpo
ów zości traty
JNE
asz
rtośenia
waneed ć sicje,
oże trattemreal
e poiryciestaejścatam
ymozywia oypad. 2).
nego
iającowiezmiuśr
y ni
E
Zie
ści pa ste jestra
ię m ubbud
t ekmowlny
odejczneabilcie rmi ogu wiązo dudki .
o
cychednian erednieoc
elińs
portratyest jatam
możbezpdzić
kstrewym
sys
jściej wlnośreguniekap
zaniużejzm
h mnich ekstnionczek
ski
rtfely ekjakomi że npiecć jeema
m, rzstem
ie dwerści sulacoczpitaie dj cz
mien
miar dlatremnej kiwa
la bkstro beks
na zczenednalnyzutum o
do sryfiksystcyjnzekiłowdo zęstnnoś
r zma ocmaln
i tyanej
bankrembliskstrezabenia
nak ychując
ochr
szackactemne biwa
wegokon
toścści e
miencenynyctym j m
kowmalnki zemaezplubwą
h w cycrony
cuncji wmu fban
anymo. Incepci, aekst
nnośy zmch (r
sammoże
wegnej jzerualnyiecz
b inątplipoj
ch ny b
nku w ofinannkówmi, stotpcji
ale otrem
ści hmienrys.
amyme by
go. jestu poymi zen
nne iwojedyna kank
maoblinsow w
a tą pi ryogrmal
histnno 3).m p
yć ba
Zakt baoziom
niacsol
ościynckonku b
aksyiczuowew kww
probyzykraninej
toryości Dlpozardz
kładardzom a w
ch olidai. Tczymndybaz
ymau coego.weskon
blemka czo– m
yczntyp
la róziomzo r
da zo n
istw zo charnoTrudm p
ycję uje
alneoraz W stii nsekmu jtyp
onejmał
nej (powóżnymie różn
się niewtotnzasaharaościdnopodm
ca prz
ej sz czefewykwejest
pow doo pr
(wawej, ychufn
ny.
jedwielnoścadziakteiow bomio
ałegzed
tratzęstekciyznaencjt, ja
wegootkliraw
arianoka
h roznośc
d-l-ci ie e-
we o-o-go de
ty t-ie a-ji
ak o, i-
w-
n-a-z-ci
R
d(fwwt 2
wpnljkszrws
1
2
3
Rys.
deli(fat warwymtą m
2. Pw
w ppodnoślałojednkolwszegzykrealwstsow
1 Z
jeje
2 P20
3 Ib
. 3. O
Mi stat tairianmog
meto
Prów s
Upierdstawci”
oby nakwiego n
ka rolne3
eczwane
god
est jaest sz. Jor007,bid.,
Odm
Modatysils).
ncji gu kodą
óbysza
Uwzrwszwoza teo
k – jek uniż ozk3. Wznegego
dnie ako zacorion, s. 4 s. 1
mien
elowstyc. Utdo
kapą wy
y uwaco
glęzej wa pom
oretyjak udzi
10kładWsgo o pr
z mstał
owann: Va49. 112.
nnoś
wancznytrud
o wpitałynik
wzowa
dnikouło
moyczwc
iał 00%dy tekaz(Barzez
metodła wne jaalue
Te
ć str
nie ychdnia
wyznłowki m
zglęani
ieniolejnomncą
zniecześfun
% poeorezywack z ba
dą w
wieloako
e at
esty
ruktu
rozh wya tonacz
wegomog
ędnu k
ie znośnoś„po
e uwśnienduozioetyc
wanaTes
ank
wariokrot2,33Risk
y wa
ury
zkłaymo bazeno1. gą b
niekap
zdaści pść woziowzgej wszyomuczna wstinmo
iancjtnoś3 razk –
arun
zmi
adumaga
ardznia Du
być
eniapita
arzepod
wiążomuględwspy obu ufne stw ng) ode
ji-kość odzy oThe
nków
ienn
u stra jedzo wwa
uży bar
a zału
ń sdążaże su ufdnićom
bcyfnotratregmalu o
owadchy
odch New
w sk
ności
ratydnawykrtośudzrdz
mieek
skraało się fność wy
mniach
ości ty mgulaa wopa
arianylen
hylenw B
krajn
i ze
y ekak ukorści ziało za
enkon
ajnyw z pści”ystę
ano w fspr
mająacja
wpraarteg
ncji, nia snie s
Benc
nych
wzg
kstruwzrzys
zag odaniż
nonom
ychkie
pros”. Zępo– cfinarawą z
ach awdgo n
dla standstandhma
h w
ględu
remzglęstangro
dchyżon
ścmic
h werunstym
Załoowaczynanso
wia, regos
dziena V
okrdarddardark f
oce
u na
malnędninie pżonyleńne.
i skczn
w sznkum pożennieniłooważe
gułystroe słuVaR
reślodowedowefor M
enie
a udz
nej nienipopnej ń sk
kraneg
zacu mparanie ws
obyaniuprz
y „cożnoużyR. P
onegego e). Man
ade
ział
na ia p
pulaVA
kraj
ajnego
cunkmody
ame100
szely w u bzyjmchudościyć wPole
go p(np
nagi
ekw
ryzy
podprobarneAR,nyc
ej
ku yfiketry0%lkicpra
bankmowdsziow
weryega
pozio. dla
ing F
watno
yka
dstablemej m, a ch p
kapkacjyzow
% poch zaktyku. wane o
wychyfika on
omua po
Fina
ośc
typo
awimu meto
tympow
pitaji kwanoziozdaryce Z k
ne wgonh mkacjna n
u ufnoziom
anci
i…
owe
e w„gr
odym swod
ału koncniemomurzeńnie
kolw mny” metji p
na s
noścmu
ial R
ego i
wzoruby wsamduje
ekcepm pu ufń ekemoei p
modani
todpoprspra
ci, Vufno
Risk
i skr
rcoycharia
myme, że
konopcji pojęfnośkstrożliprzydeloiżela traw
awd
VaR ości
. Mc
rajne
owyh ogancj
m use uz
omiVaęciaści remiwyyjecowali rotest
wnodzen
wyz 99,
c Gr
ego
ych gonji –stalzysk
icznaR2
a „ppoz
malnym jcie aniuozktowści niu,
znac,9%
raw
30
monów– kolenikan
neg. Jepewzwa
nychjakiniż
u rykładwani
sto, cz
czanVaR
Hil
07
o-w” o-ia ne
go ej
w-a-h, i-ż-y-dy ia o-zy
ne R
ll,
3
lwnow
wenn„rjwttp
R
4
5
6
308
liczwarniż odnw sk
w mekstnie na z„ogrozkjest wartośćty ppom
Rys.
4 D
P5 S
N6 D
na
zba rtośzał
nosikraj
Ismetotremna
zmigonakładwi
rtość zapodmoc
. 4. M
D.N. Proce
. CaN.V. D.E. Aation
hisść słożoi sięajnytotnodomalroz
ienna” sdu (ięksści. agrod wcą b
Mod
Cho
edurasertaand Allenn of t
storzaconyę jeych nymologlnyczkłanośstaty(ryssza Na
ożonaru
bezw
delow
orafres. a, CTinbn, Rthe S
ryczcowy podynprz
m kgii bch (adaści tystys. 4ani
a gruna
unkiwar
wan
fas: EElse
C.G. berg
R. PowSwiss
znywaneozionie zypakrokbaz(EVch typoycz
4). Diżelunc(CViemrunk
nie r
Ecoevierde V
gen Iwells Ba
ych egoom do adkkiemzująVT statowe
znegDzięli dlcie EVaR
m, żkow
ozkł
onomr, 20
VriesInstitl: Meankin
wao za
istoilo
kachm wącej– Etystej5.go ręki la rEVR – e p
weg
ładu
mic C004,s: Extute,easung Se
artoa pootnści h mw k na
Extrtycz Wrozktem
rozkT pCo
przego V
u wa
Cap, s. 4xtrem, Era
uringector
ościomonośc
przmożekiera moremzny
W upkła
mu kładpopuondiekroVaR
artoś
pital 410.me Vasmug Rear. „Jo
To
strocą ci4. zekre byrunkode
me Vych prosdu war
dówularitiooczoR6.
ści sk
Allo
Valuus Ual Caourn
oma
ratyVaJedrocyć bku elu wValu
waszczstrartoś
w esrną
onalona
kraj
ocat
ue ThUnive
apitanal o
asz
y zaR dnakzeń
bardlepwarue Tartozenaty ść zstym
mil Vaa zo
nych
tion
Theorersityal Adf Mo
Zie
powyk pń igdzoszertośTheści
niu dza
zagrmowiarąaR) osta
h ro
wit
ry any Rodequoder
elińs
ortfymopomnor du
ego ści eory
skrdążpomrożwaną za
okanie
ozkła
th B
nd Sotterduacyrn Ac
ski
fela ogu myślrująuży.
uwzagy) krajnży omoona
nychagrokreśe w
adu
Basel
Statisdam
y in Eccou
bakap
lne ąc c
wzggrożkoncnychona cą a dlh z
ożenlają
warto
strat
l II,
sticsm andExtreuntin
ankopitazal
całk
lędżoncenh, zdo
innla zuw
nia ąca ość
ty za
Cos
s ford Tineme ng an
oweałowlicz
kow
dnienej sntrujzam od
negoada
wzglstałoczgr
a po
st, B
r HeanberEco
nd A
egowegzeni
wicie
niastał
ującamiasdrębo leaneględnła szekrani
omoc
Bene
avy rgen onomAuditi
o, pgo, ie te ic
a zda sia swst –bnegepiego pniensię wkiwaczn
cą ro
efit a
TailInst
mic Cing”
przenieestu
ch r
darzię twą
– jakgo
ej dpozniemwaraną na s
ozkł
and
l DatituteCond” 201
ekrae jeu wrozm
zeń teoruw
k wmoopa
ziomm wrunkwa
szac
ładu
d Imp
ata. Ee. dition11, Ju
aczast w
wstemia
skrria z
wagęwczeodelasowmu wszkowartocow
u Par
plem
EUR
ns: Aune,
ającwiękecznr, k
rajnzdaę głeśnilowwanufn
zystwa wość wan
reto
ment
RON
An Ex s. 5
cycksznegktór
nycarzełówiej
waninegnośctkicwarstra
na z
tatio
NEX
Exam46.
ch za go ry
ch eń w-
– ia
go ci h r-a-za
on
XT
mi-
Testy warunków skrajnych w ocenie adekwatności… 309
Praktyczne wykorzystanie EVT do wyznaczania wymogu kapitałowego jest jednak bardzo utrudnione. Dużą barierę stanowi ograniczona liczba danych hi-storycznych, umożliwiających estymację rozkładów skrajnych. Z tego też po-wodu coraz częściej stosowaną metodą uwzględnienia zdarzeń skrajnych w sza-cunku wymogu kapitałowego banku stały się testy warunków skrajnych. 3. Testy warunków skrajnych – założenia metodologiczne
i regulacyjne
Pojęcie testu warunków skrajnych (ST – Stress Test) ma charakter gene-ryczny. W najszerszym ujęciu opisuje techniki służące do określenia podatności wartości portfela albo transakcji na zdarzenia nieoczekiwane. Najczęściej jednak terminem tym określa się zestaw metod, za pomocą których bada się wrażliwość portfela pojedynczej instytucji finansowej na zajście zdarzeń ekstremalnie nie-korzystnych. ST są zatem zadaniami z zakresu prognozowania. Co do istoty nie są jednak prognozami, tylko scenariuszami „co by było, gdyby...”. W praktyce zarządzania bankiem wykorzystywane są najczęściej jako uzupełnienie modeli szacujących ryzyko kredytowe i rynkowe w instytucjach finansowych. W od-różnieniu od klasycznych modeli VaR, skoncentrowanych głównie na zmienno-ści typowej, ich celem jest zbadanie w wpływu rzadkich warunków rynkowych.
Włączenie testów warunków skrajnych do czynności zarządczych i nadzor-czych banków jest wysoce utrudnione ze względu na brak precyzyjnej metodo-logii, a w konsekwencji brak możliwości sformułowania jednoznacznych wy-mogów regulacyjnych. Inspiracją konkretnych implementacji w praktyce bankowej są głównie dokumenty BIS i Europejskiego Komitetu Nadzoru Ban-kowego7. Również regulacje kapitałowe banków odwołują się do testów warun-ków skrajnych głównie w sposób postulatywny, pozostawiając uszczegółowie-nie metodologii poszczególnym bankom. Przykładowo, w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych8 jednym z dwóch aktów praw-
7 Guidelines on the Application of the Supervisory Review Process under Pillar 2. Comittee of
European Banking Supervisors, 25 January 2006; Principles for Sound Stress Testing Practices and Supervision. Basel Comittee on Banking Supervision, May 2009; CEBS Giudelines on Stress Testing. Comittee of European Banking Supervisors (obecnie EBA), 26 August 2010.
8 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (CRD IV).
Tomasz Zieliński 310
nych tworzących pakiet CRD IV9, w sekcji poświęconej wyznaczaniu wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego metodą IRB napisano: „Na potrzeby oceny swojej adekwatności kapitałowej instytucja ustanawia solidne procesy te-stów warunków skrajnych. Testy te polegają na rozpoznaniu możliwych zdarzeń lub zmian warunków gospodarczych, które mogą nastąpić w przyszłości, wywie-rając niekorzystny wpływ na ekspozycje kredytowe instytucji, oraz ocenie od-porności instytucji na takie zmiany. Instytucja regularnie przeprowadza test wa-runków skrajnych w zakresie ryzyka kredytowego w celu dokonania oceny wpływu określonych warunków na jej całkowite wymogi kapitałowe z tytułu ry-zyka kredytowego. Wyboru testu dokonuje instytucja, a wybór ten podlega przeglądowi nadzorczemu (ICAAP). Stosowany test jest miarodajny i uwzględ-nia wpływ poważnych, ale realistycznych scenariuszy recesji. Instytucja ocenia migrację w swoich ratingach w ramach symulacji warunków skrajnych”10.
Równie enigmatyczny charakter mają polskie regulacje kapitałowe. W uchwale dotyczącej zasad funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania przez banki kapitału we-wnętrznego zobligowano banki do stosowania modeli koherentnych z profilem, ska-lą i złożonością podejmowanego ryzyka. Zaznaczono przy tym, że w ramach pomia-ru ryzyka bank przeprowadza testy warunków skrajnych oparte na założeniach zapewniających rzetelną ocenę ryzyka11. Bardziej szczegółowe wytyczne dotyczące stosowania testów warunków skrajnych znajdują się w załącznikach uchwały KNF w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z ty-tułu poszczególnych rodzajów ryzyka12. Jednak nawet w tym przypadku regulacje mają jedynie charakter ramowy. Przykładowo (analogicznie jak wcześniej prezen-towano dla Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013), uchwała określa następujące zalecenia dla banków stosujących metodę IRB: ‒ stosowanie metody ST dla zdecydowanej większości ekspozycji objętych
metodą IRB, co najmniej raz na kwartał,
9 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie
warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (CRD IV).
10 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 …, op. cit., art. 177. 11 Uchwała nr 258/2011 w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania systemu zarządzania ry-
zykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania przez banki kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz zasad ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmują-cych stanowiska kierownicze w banku, par. 15.
12 Uchwała Nr 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka.
Testy warunków skrajnych w ocenie adekwatności… 311
‒ stosowanie ST w sposób uzasadniony i ostrożny, uwzględniający co najmniej scenariusz łagodnej recesji,
‒ planowanie scenariuszy uwzględniających potencjalne przyszłe zdarzenia lub zmiany warunków ekonomicznych o niekorzystnym wpływie na ryzyko kre-dytowe, w szczególności prawdopodobieństwo migracji ratingów,
‒ stosowanie ST dla oceny jakości kredytowej dostawców ochrony kredytowej, oraz utraty możliwości stosowania tych zabezpieczeń13.
Pozostawiając bankom swobodę co do szczegółów metodologicznych ST, w kompetencji nadzoru finansowego pozostawiono weryfikację przyjetych sce-nariuszy, rodzajów testów i wyboru parametrów. 4. Etapy implementacji ST
Implementacja testów warunków skrajnych jest każdorazowo procesem złożonym i wieloetapowym (rys. 5)14.
Rys. 5. Etapy implementacji testów warunków skrajnych
Ponieważ testy warunków skrajnych są analizą typu „what if”, przedmiotem analizy są zmiany zmiennej ryzyka w warunkach wystąpienia skrajnych wartości czynników ryzyka. Powiązanie pomiędzy zmienną ryzyka a czynnikami ryzyka wynika z ekonomicznych zależności, dla potrzeb analizy ST ujmowanych w po-staci modelu. W przypadku, gdy testy warunków skrajnych odnoszone są do problematyki adekwatności kapitałowej banku, przyjęty model analityczny jest
13 Uchwała Nr 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie zakresu
i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, zał. 5, § 163-169.
14 I. Farr: Economic Capital Based on ST. ERM Symposium 2007.
Etapy implementacji ST• analiza ekonomiczna i zapewnienie solidnych
danych
• identyfikacja czynników ryzyka i określenie rozmiaru szoku
• ustalenie horyzontu czasowego analizy• wybór typu ST• analiza i raportowanie wyników
3
dc
R
stmm
R
dNs 1
312
de fczen
Rys.
stratośćmiemal
Rys.
dobNiesytu
15 D
factnia
. 6. M
Oata nć akerzolnyc
7. K
Zabór stet
uacj
D.N.
to twy
Mod
statnieoktywony ch o
Kapi
asaddanty, jji ek Cho
tymymo
del t
teczoczwów
jakoraz
itał e
dnicnychjak kstr
orafa
m saogu
testu
znązekiw nko z ak
ekon
czyh. Nwsp
rem
as: O
amyu kap
u wa
ą zmiwa
nettoróżktyw
nomi
ym pNajpom
maln
Op.
ym pita
arunk
mienana,o bażnicwam
iczn
probczę
mninych
cit.,
moałow
ków
nną kaankca pmi n
ny ba
blemęścieano
h ni s. 1
odelweg
w skr
ą ryapitaku. Wpomnett
anku
m zej so pre da
107.
lemgo (
rajny
yzykał eW t
międto w
u jak
zwiąstosrzy oają
To
m, kt(rys
ych
ka ekotymdzyw w
ko ró
ązasowokagw
oma
tórys. 6)
w o
monom
m osy wwaru
óżnic
anymwaneazji
wara
asz
y w).
parc
odelmicstatnartounk
ca ak
m ze poEV
ancj
Zie
wyko
ciu o
lu mcznynimości
kach
ktyw
z buodej
VT, i, że
elińs
orzy
o mo
moży15
m prią ah str
wów
udowjściniee w
ski
ysty
odel
że b(wy
rzypaktyresu
nett
wą ie beliczw sp
ywa
l kap
byćympadywóu (r
to w
i pabazuzne osó
any
pitał
ć wóg
dku,ów rys.
w war
aramuje z re
ób w
y je
łu ek
wielkkap kanet7).
runk
metna egu
wiar
st w
kono
kośpita
apitatto
kach
tryzdan
uły drygo
w b
omic
ć stałował ew
h nor
zacjąnycdanodn
bank
czne
tratwy)ekon
wa
rmaln
ą mch hne hny o
ku d
ego b
ty c lubnomarun
nych
modhistohistoodzw
do
bank
całkb te
micznkac
h i sk
elu oryorycwie
wy
ku
koweż wznych
krajn
STycznczneercie
yzna
witejwar
y jesnor
nych
T jesnyche dledla
a-
j, r-st r-
h
st h. la a-
Testy warunków skrajnych w ocenie adekwatności… 313
ją skalę i częstotliwość zdarzeń ekstremalnych w przyszłości. Z tego powodu alter-natywne podejście bazuje na danych hipotetycznych, których źródłem jest eksperc-ka ocena potencjalnych zagrożeń. Najbardziej zaawansowane podejście hybrydowe odwołuje się do danych historycznych, uzupełniając je o scenariusze hipotetyczne.
Obydwa podejścia wymagają określenia horyzontu czasowego. Również w tym zakresie brak jednoznacznych wytycznych prawnych i regulacyjnych. Obowiązujące zalecenia (np. 10 dni dla ryzyka rynkowego, 1 rok dla kredyto-wego) są wyrazem kompromisu pomiędzy czasem niezbędnym do wykrystali-zowania się zmienności a realizmem, z jakim model uwzględni odpowiedź na tą zmienność ze strony uczestników rynku i regulatorów. W tym kontekście ważny jest problem endogeniczności i egzogeniczności ryzyka. Wpływ czynników sys-temowych (egzogenicznych) wymaga z reguły zastosowania dłuższego horyzon-tu czasowego. Zmiany systemowe dokonują się bowiem z mniejszą częstotliwo-ścią. Szczególnego znaczenia nabiera również kwestia, czy scenariusz jest scenariuszem point-in-time czy też through-the-cycle. Podejście drugie, uśred-nione, jest mniej wymagające dla szacunku kapitału ekonomicznego.
Kluczowym etapem implementacji ST jest wybór typu modelu16. Najprost-szą jego odmianą jest metoda algorytmiczna, której istotą jest ustalenie wrażli-wości zmiennej ryzyka na zmiany pojedynczego czynnika ryzyka. Metoda ta jest tania, prosta w implementacji i mało skomplikowana obliczeniowo. Kluczowym mankamentem jest koncentracja na pojedynczych czynnikach ryzyka (ceteris paribus), przez co pomija aspekt korelacji i wzajemnego wpływu na siebie czynników ryzyka. Bardziej zaawansowana jest metoda scenariuszowa, oparta na analizie scenariuszy historycznych lub hipotetycznych. W sposób bardziej wnikliwy odzwierciedla specyfikę banku. Uwzględniając wpływ kilku czynni-ków jednocześnie, łącząc podejście historyczne z hipotetycznym, uwzględnia korelację pomiędzy czynnikami. Istotną wadą metody scenariuszowej są duże wymagania w zakresie danych historycznych i wymagana głęboka wiedza eks-percka do budowy i weryfikacji przyjętych scenariuszy. Szczególnym przypad-kiem metody scenariuszowej jest metoda strat ekstremalnych. Podejście to opar-te jest na określeniu kombinacji czynników ryzyka, które spowodują najbardziej dotkliwe straty. W podejściu tym drugorzędne znaczenie ma kwestia korelacji czynników. Najbardziej zaawansowaną odmianą modeli ST są modele staty-styczne. Polegają one na symulacji zmian czynników ryzyka zgodnie z założo-nymi rozkładami statystycznymi, których parametry ustalane są bądź na podsta-
16 D. Lewandowski: Testy skrajnych warunków a zarządzanie ryzykiem w instytucjach finanso-
wych. „Bank i Kredyt” 2000, grudzień.
3
wcwwśWwtdo
(nM(psj
R
1
314
wieczywspw wśnieW owaćtodydeluosza
(Evena pMoż(Popunsię jako
Rys.
17 P
K
e danni
półcwynej oodrć wy jeu), aco
Oent-podżliwrtfo
nktekomo od
. 8. T
. Kl
Know
anyikówczynnikumóóżn
wartoest d
duowamó-Dr
dstawwe jolio-em wmbidwr
Trad
aass
w. El
ych w rnniu syówionienoścduż
uże ań i ówiorivewiejest-Drwyjinacrotn
dycy
sen, lsevi
hisryzykamymuonyniu i ekża z
wysko
one n A
e mat rówrivejściacje ny te
yjny
I. Vier,
storykami ulacych od
kstrzaleymomp
mApprało wni
en Aa sązdaest w
i od
Van E
200
rycza m
korcji nmeinn
remeżno
magaplik
moderoapraież Appą niarzewar
dwro
Eegh
09, s
znyogąrelana
etodnych
malność aniakowele ch l
awdpod
proaiebeeń, mrunk
otny
hen. 244
ych ą byacjiwyj
dachh m
ne, awy
a wwana
STlub
dopodejśach ezpimoków
y test
: Ec4.
bąyć . A
yjścih anmetoale ynikw za pr
T zaBo
odoście
lubieczgąc
w sk
t wa
cono
To
ądź ze
Anaiu mnaliod, pra
kówzakrrocealic
ottomobnye odb Tzne ce bkraj
arun
omic
oma
w soblizamodizę me
awdw odresieduczanm-UychdwrTop
strabyć nyc
nków
Cap
asz
spbą sa rodeluzaretoddopod paie ura one Up A, ale
rotn–
aty jeg
ch (
w skr
pita
Zie
posóskoozku) prówda sodoaramilośobldo Appe re
ne, oDona
go ź(Rev
rajny
l, H
elińs
ób orelokładpozno statobiemetści iczeka
proaealnopar
own waźródvers
ych
How
ski
arbowa
du zzwazm
tystyeństtrów
daenio
ategachnycharte
Apartośdłemse S
it W
bitraanezmila n
mienycztwaw manycowaorii
h) okh scna
pprości m. PStre
Works
alnye zgiennna w
nnośzna a ichmodch, a. i „okreścenawaoacporPod
ess T
ks an
y. godnej wniści tpozh w
delum
opaślajariuartośch)17
rtfeldejśTest
nd W
Gendnie
ryiklitypzwa
wystu (w
mało
artycą m
uszyści 7. Wla, dcie ting
What
nere z yzykiwszowala tąpi
wysoo d
ch możly czpor
W tdla tak
g) (r
t Eve
owpot
ka zą nej, jnieienioki
dokł
na liw
zynnrtfeltakiktó
kie rys.
ery M
anetwie(uzniż jak
e tyia. e ryładn
zde stnikóla bim órycokr 8).
Man
e roerdzzysk
wek i skylkoWayzyne
darztratyów bankprz
ch zreśla.
nage
ozkzonkiwe wkraj
o szadą yko
wy
zeniy baryzkowzypaznajane
er Sh
kładnym
wanewczeajnejzaco
memo
ynik
achankzykawegadkjduje jes
houl
dy mi ej e-j.
o-e-o-ki
h” ku a.
go ku je st
ld
Testy warunków skrajnych w ocenie adekwatności… 315
Zaprojektowany i wdrożony system ST spełniać może w banku różnorodne funkcje, zależne od wewnętrznego lub zewnętrznego przeznaczenia18. W przy-padku zastosowań wewnętrznych dominujące znaczenie ma funkcja zarządcza (np. wspomaganie w procesie zarządzania kapitałowego bankiem) i walidacyjna (np. wyznaczenie wymogu kapitałowego). W przypadku zastosowań zewnętrz-nych (np. z pozycji nadzoru finansowego, banku centralnego czy instytucji ra-tingowych) szczególnego znaczenia nabiera funkcja komunikacyjna, pozwalają-ca na wdrożenie dyscypliny informacyjnej19. 5. Dylematy testów warunków skrajnych
Wobec coraz większej kontestacji dotychczasowych metod oceny adekwatno-ści kapitałowej banków, testy warunków skrajnych zyskują coraz większe zastoso-wanie. „Duże instytucje finansowe na świecie przejawiają większą skłonność do stosowania i rozwijania testów warunków skrajnych niż do wykorzystania modeli statystycznych (VAR)”20. Zdaniem analityków, pozwalają one w sposób czytelny wyodrębnić kluczowe źródła ryzyka, ułatwiają komunikację na poziomie zarządu, organów nadzorczych i instytucji ratingowych. Niezależnie jednak od licznych i spektakularnych zalet, testom warunków skrajnych towarzyszy również wiele istotnych dylematów21 (rys. 9).
Dane historyczne, na podstawie których modelowane mogą być zdarzenia skrajne, są z reguły mało liczebne. Nawet jednak pełna dostępność danych histo-rycznych nie rozwiązuje problemu modelowania, grożąc nieefektywnością mo-delu złożonego z setek równań i milionów danych, bezużytecznych i nieczytel-nych w praktyce. Modele ST są użyteczne nawet wobec niedoboru danych, pod warunkiem świadomości poczynionych uproszczeń i założeń.
18 M. Drehmann: Stress Tests: Objectives, Challenges and Modelling Choices. „Economic Re-
view” 2008, Vol. 2, s. 64. 19 I. Farr: Op. cit. 20 D. Lewandowski: Op. cit. 21 Managing Economic Capital, Beyond Basel II. KPMG Financial Services.
Tomasz Zieliński 316
Rys. 9. Dylematy towarzyszące testom warunków skrajnych
Istotnym dylematem towarzyszącym budowie modeli ST jest zmienność korelacji pomiędzy czynnikami ryzyka. Wymownym opisem tego zjawiska jest wypowiedź A. Greenspana, związana z kryzysem 2008 r.: „Stosownie do znane-go od wieków spostrzeżenia, że dywersyfikacja zmniejsza ryzyko, komputery przeżuwały stosy danych historycznych w poszukiwaniu negatywnych korelacji pomiędzy cenami wystawianych na sprzedaż aktywów; korelacji, które mogą odizolować portfolia inwestycyjne od wielkich wahań w gospodarce. Gdy takie ceny aktywów, zamiast równoważyć wzajemnie swoje ruchy, wpadły w uniso-no, 9 sierpnia ubiegłego roku [2007, przyp. aut.] nastąpiły wielkie straty we wszystkich rodzajach aktywów podwyższonego ryzyka”22.
Obok stałości związków korelacyjnych, kolejnym – powszechnie stosowa-nym – uproszczeniem modeli ST jest sprowadzanie wszelkich zależności do po-staci liniowej. O ile w przypadku zmienności typowej (relatywnie niewielkich zmian wokół stanu równowagi) podejście takie jest uzasadnione, o tyle w przy-padku zmian ekstremalnych uproszczenie to może okazać się krytyczne. Jednym z kluczowych wyzwań stojących przed autorami modeli ST jest zatem uwzględ-nienie nieliniowości szczególnie tam, gdzie ma ona krytyczne znaczenie23.
22 A. Greenspan: We Will Never Have a Perfect Model of Risk. „Financial Times” 2008, March. 23 E. Derman: Models Behaving Badly, Why Confusing Illusion with Reality Can Lead to Disaster,
on Wall Street and in Life. Wiley, 2011, s. 139.
• Problem dostępności danych
• Korelacje w warunkach stresu
• Nieliniowość rzeczywistości
• Trudności szacunku prawdopodobieństw zdarzeń ekstremalnych
• Krótkoterminowa perspektywa
• Sekwencyjność zdarzeń skrajnych
• Efekt zarażania
• "Macro Feedback"
• Endogeniczność a egzogeniczność danych
Testy warunków skrajnych w ocenie adekwatności… 317
Ograniczeniem ST jest (dla większości metod) brak przypisania prawdopo-dobieństwa do zdarzeń ekstremalnych. W praktyce, spośród omówionych wcze-śniej modeli testów, jedynie metoda statystyczna pozwala oszacować określony poziom prawdopodobieństwa dla skrajnych wartości zmiennej ryzyka. Towarzy-szy temu jednak duże ryzyko modelu, które próbę taką uczynić może niecelową.
Jednym z kluczowych dylematów ST jest ich perspektywa czasowa, która jak wcześniej wspomniano jest zwykle efektem kompromisu. Skracanie hory-zontu analizy sprzyja wykryciu gwałtownych, a zatem najgroźniejszych zmian. Jednocześnie jednak, wydłużenie horyzontu pozwoli uwzględnić nieuchronne, niemal automatyczne działania zapobiegawcze24.
Czynnikiem komplikującym ustalenie horyzontu czasowego analizy jest możliwość wystąpienia sekwencji zdarzeń ekstremalnych i zjawiska zarażenia. W warunkach kryzysów finansowych szczególnym powodem obaw mogą być nie pojedyncze zdarzenia, a całe ich sekwencje. ST nie uwzględniają ich konse-kwencji prowadzących do utraty wszystkich elementów przewagi konkurencyj-nej banków lub wręcz do załamania systemu25. Równie trudne jest uwzględnie-nie w modelach ST „zjawiska zarażenia” (Contagion Effect) określanego często mianem „efektu domina”. Stosowane podejścia w zasadzie w ogóle nie uwzględniają zjawiska paniki. Ponieważ płynność poprzedza zwykle niewypła-calność banku, poddanie tego procesu analizie jest szczególnie pożądane. Skraj-nym przypadkiem utraty płynności jest „run na bank”. Zamiast modelować ten proces (w praktyce niemożliwe), doświadczenia historyczne wykorzystuje się jako dane do historycznego ST.
Oddziaływanie czynników egzogenicznych na bank, modelowane w trady-cyjnym ST, może nie uwzględniać sprzężenia zwrotnego (Macroeconomic Fe-edback). Decyzja banku (np. zmniejszenie podaży kredytu) może spowodować negatywne konsekwencje makroekonomiczne (np. zmniejszenie popytu kon-sumpcyjnego), które na zasadzie sprzężenia zwrotnego wpłyną na funkcjonowa-nie banku (np. zmniejszenie popytu na kredyt).
Ze zjawiskiem sprzężenia makroekonomicznego związany jest problem uwzględnienia zjawisk endogenicznych. Zasadniczy schemat działania ST obejmu-je trzy etapy: 1) szok egzogeniczny, 2) generowanie danych, 3) zmiany endoge-niczne. Na przykład rozpatrywana w horyzoncie rocznym zmiana wartości portfela rynkowego w odpowiedzi na skrajną zmianę parametru egzogenicznego spowoduje prawdopodobnie endogeniczną zmianę dostosowawczą struktury tego portfela w ciągu roku. Trudność formalnej implementacji takiej zależności wymaga częstego stosowania reguły zdrowego rozsądku (Rule of Thumb). 24 P. Klaassen, I. Van Eeghen: Op. cit., s. 248. 25 J.K. Solarz: Zarządzanie ryzykiem systemu finansowego. PWN, Warszawa 2008.
Tomasz Zieliński 318
Podsumowanie
Pomimo ożywionej dyskusji, pełnej krytycznych opinii na temat obowiązu-jących regulacji kapitałowych26, brak jest przesłanek wskazujących na pozba-wienie kapitału własnego kluczowej roli w zapewnieniu stabilności i bezpie-czeństwa banku. Basel III i CRD IV, wprowadzając nowe akcenty (głównie płynność i dźwignia finansowa), nie odżegnują się od koncepcji kapitału eko-nomicznego, podkreślając dodatkowo troskę o jakość kapitałów własnych za-bezpieczających jego pokrycie.
Przedmiotem nieustającej troski pozostaje jednak metodologia szacunku kapitału ekonomicznego banku. Doświadczenia ostatniego kryzysu obnażyły słabości modeli ilościowych opartych w zasadniczej mierze na koncepcji ryzyka typowego. Poszukiwania nowej metodologii, uwzględniającej w większym stop-niu zagrożenie ryzykiem skrajnym, doprowadziły do popularyzacji technik te-stów warunków skrajnych.
Jak wskazano w opracowaniu, zalecenia związane z ich wykorzystaniem są dalece nieprecyzyjne. Brak jest jednoznacznej definicji ST, brak regulacji praw-nych określających precyzyjnie zasady ich konstruowania i wykorzystania. Wbrew powszechnym opiniom można jednak wyrazić wątpliwość, czy powyż-sze stanowią o ułomności czy raczej o sile koncepcji. Wcześniejsze doświadcze-nia w szacowaniu kapitału ekonomicznego jednoznacznie potwierdziły, że omnipotencja organów nadzorczych zaowocowała tysiącami stron kosztownych, rozbudowanych i obszernych regulacji, które nie rozwiązują istoty problemu, ja-ką jest bezpieczeństwo banku. Zakładając, że zarządzanie ryzykiem jest nie tyl-ko rzemiosłem, ale w dużym stopniu sztuką, warto pozostawić bankowcom większą swobodę doboru narzędzi, koncentrując uwagę jedynie na efektach ich działania. Z tego powodu testy warunków skrajnych, mimo licznych ograniczeń, wydają się narzędziem użytecznym i atrakcyjnym.
26 „Niektórzy poddają […] w wątpliwość sens regulacji kapitałowych, argumentując, że nie są
skuteczne, skoro – pomimo ich obowiązywania – zdarzają się upadłości banków. Wskazuje się nawet, że zasady adekwatności kapitałowej wpływają negatywnie na zachowania banków, pro-wadząc do wzrostu podejmowanego przez nie ryzyka. Siglitz twierdzi, że regulacje kapitałowe są nieefektywne i odnoszą skutek odwrotny od zamierzonego […]. Przegląd literatury na temat zachowań banków pod wpływem regulacji kapitałowych wskazuje na mieszane wyniki odno-śnie do poziomu ryzyka oraz kondycji i bezpieczeństwa systemów bankowych. […] Debata na ten temat będzie się z pewnością rozwijać”. M. Marcinkowska: Kręte ścieżki Bazylei … czyli standardy kapitałowe banków: wczoraj, dziś i jutro. W: Rynek finansowy – nowe perspektywy. Red. P. Karpuś, J. Węcławski. Annales UMCS Sectio H, tom XLIV, z. 2, Lublin 2010, s. 46.
Testy warunków skrajnych w ocenie adekwatności… 319
Bibliografia Jorion P.: Value at Risk – The New Benchmark for Managing Financial Risk. Mc Graw
Hill, 2007. Chorafas D.N.: Economic Capital Allocation with Basel II, Cost, Benefit and Implemen-
tation Procedures. Elsevier, 2004. Caserta S., de Vries C.G.: Extreme Value Theory and Statistics for Heavy Tail Data.
EURONEXT N.V. and Tinbergen Institute, Erasmus University Rotterdam and Tinbergen Institute.
Allen D.E., Powell R.: Measuring Real Capital Adequacy in Extreme Economic Condi-tions: An Examination of the Swiss Banking Sector. Edith Cowan University. „Journal of Modern Accounting and Auditing” 2011, June.
Guidelines on the Application of the Supervisory Review Process under Pillar 2. Comit-tee of European Banking Supervisors, 25 January 2006.
Principles for Sound Stress Testing Practices and Supervision. Basel Comittee on Banking Supervision, May 2009.
CEBS Giudelines on Stress Testing. Comittee of European Banking Supervisors (obecnie EBA), 26 August 2010.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (CRD IV).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjny-mi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (CRD IV).
Uchwała nr 258/2011 w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania systemu zarządza-nia ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szaco-wania przez banki kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szaco-wania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz zasad ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w banku.
Uchwała Nr 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu po-szczególnych rodzajów ryzyka.
Farr I.: Economic Capital Based on ST. ERM Symposium 2007. Lewandowski D.: Testy skrajnych warunków a zarządzanie ryzykiem w instytucjach fi-
nansowych. „Bank i Kredyt” 2000, grudzień. Klaassen P., Van Eeghen I.: Economic Capital, How it Works and What Every Manager
Should Know. Elsevier, 2009. Drehmann M.: Stress Tests: Objectives, Challenges and Modelling Choices. „Economic
Review” 2008, No. 2. Managing Economic Capital, Beyond Basel II. KPMG Financial Services.
Tomasz Zieliński 320
Greenspan A.: We Will Never Have a Perfect Model of Risk. „Financial Times” 2008, March. Derman E.: Models Behaving Badly, Why Confusing Illusion with Reality Can Lead to
Disaster, on Wall Street and in Life. Wiley, 2011. Solarz J.K.: Zarządzanie ryzykiem systemu finansowego. PWN, Warszawa 2008. Marcinkowska M.: Kręte ścieżki Bazylei … czyli standardy kapitałowe banków: wczoraj,
dziś i jutro. W: Rynek finansowy – nowe perspektywy. Red. P. Karpuś, J. Węcław-ski. Annales UMCS Sectio H, tom XLIV, z. 2, Lublin 2010.
STRESS TESTS IN THE ASSESSMENT OF BANK CAPITAL ADEQUACY
Summary
Capital adequacy of the bank is only theoretical concept. In conditions of extreme complexity of banking activity as well as its market environment, it’s impossible to en-sure, that in case of bankruptcy, the bank is able to fully satisfy all of its external obliga-tions. Contemporary, prudential regulations tend to improve regulatory framework of calculating economic capital in possibly the most perfect way. Providing coverage of economic capital in own funds, bank ensures the best safeguard for its stability. Unfortu-nately, all capital measures appear to be highly imperfect because of inconsistency of stylized statistical models with much more complex reality. One of the relatively new so-lutions, which are expected to improve the foregoing methodology, became stress testing method. Its role is to take into account not only typical risks events, but also those that may occur with a very little probability, but which may also result with serious losses. The main target for this paper is to introduce basic ideas of stress testing, to present fun-damental rationales and to confront its pros and cons.