SOCIOLOGICAL AND ANTHROPOLOGICAL

THOUGHTS

แนวคดสงคมวทยาและมานษยวทยา รหสวชา 261124

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2556(สปดาหท 14

ทบทวนความหมายมานษยวทยา

จร จลละเกศ 2516 1( : ) ไดใหความหมายของมานษยวทยาวา มงศกษาเกยวกบเรองราวของ

มนษย ตลอดจนบรรดาผลงานทงหลาย ทมนษยไดสรางสรรคขน เพอประโยชนในการเขาใจเรองราวของมนษย

ไดกวางขวางขน และมหลกเกณฑยงขน พจนานกรมศพทสงคมวทยาองกฤษ ไทย – 2524(

21: ) ไดใหความหมายของมานษยวทยาไววา มานษยวทยาเปนทงวทยาศาสตรธรรมชาตและสงคมศาสตร แตเดมวชานมกจะศกษาเฉพาะมนษยและวฒนธรรมยคกอนประวตศาสตร ... แตในระยะหลงๆ น ไดมแนวโนมทจะขยายขอบเขตของมานษยวทยาไปรวมศกษาเรองวฒนธรรมของ

ทวปอเมรกาและยโรปปจจบนมากยงขน

มานษยวทยาวฒนธรรม

นกมานษยวทยา

ความแตกตาง ความเหมอน

อดต ปจจบน

ลกษณะทางสงคมและวฒนธรรม

• Technology & Innovation .. Media • Globalization• Westernization• Americanization• Similarity• Global Culture of Consumption

• การลาอาณานคม• การสำารวจทางทะเล• ฯลฯ• ชนเผาพนเมองมความหลากหลายทางวฒนธรรม• เรยนรจกกลมพนเมอง

• วฒนธรรม-เศรษฐกจ-การเมอง• การเผยแพรเทคโนโลย นวตกรรม การสอสาร• ฯลฯ• พลเมองปราศจากหลากหลายทางวฒนธรรม• รกษา+อนรกษวฒนธรรมของกลมพนเมองไว

การเปลยนแปลงทางสงคม 1( ) การเปลยนแปลง (Change) คอ การทำาใหสงตางๆ เปลยนไปจากท

เปนอยเดม การเปลยนแปลงทางสงคม (Social Change) หมายถง การท

ระบบสงคม กระบวนการแบบอยางหรอรปแบบทางสงคม เชน ขนบธรรมเนยมประเพณ ระบบครอบครว ระบบการปกครองได

เปลยนแปลงไป ไมวาจะเปนดานใดกตาม การเปลยนแปลงทางสงคมนอาจจะเปนไปในทางกาวหนาหรอถดถอย เปนไปไดอยางถาวรหรอ

ชวคราว โดยการวางแผนใหเปนไปหรอเปนไปเอง และทเปนประโยชนหรอใหโทษกไดทงสน (ราชบณฑตยสถาน 2524, )

การเปลยนแปลงทางสงคมเกยวของกบการพฒนาชมชน , แผนพฒนา , ความทนสมย , การพฒนาสงคม , ผลกระทบตอ

สงคม , การเปลยนแปลง , การพฒนา , สงคมเปลยนแปลง , การพฒนาสงคมของชมชน

การเปลยนแปลงทางสงคม (2 )การเปลยนแปลงทางสงคมทำาใหเกดการเปลยนแปลงใน

3 ดาน 1. ดานเศรษฐกจ

2. ดานสงคม 3. ดานวฒนธรรม

ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม 1. สภาพแวดลอม ธรรมชาต และประชากร 2. การพฒนาเศรษฐกจ 3. ทศนคต/ความเชอของคนในสงคม

4. การเคลอนไหวทางสงคม 5. กระบวนการทางวฒนธรรม *** 6. การประดษฐ คดคนสงใหมๆ

การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 1( ) สพศวง ธรรมพนธา 2538 68( : อางองมาจาก

Smelser, 1988 : 382) ไดใหความหมายไววา การเปลยนแปลงทาง“วฒนธรรม เปนการเปลยนแปลงเกยวกบ” ความร ความเชอ และลกษณะการแสดงออกของวถชวตทวไปในสงคม ผลของการคนพบทางวทยาศาสตรทำาใหเกดเทคโนโลยใหมททำาใหเปลยนแปลงวถใหมมาใหผคน เชน ความกาวหนาของวชาฟสกส ทำาใหเกดการผลตระบบสอสารทำาใหเกดการแลกเปลยนทางวฒนธรรมกวางขวางทวโลก เปนตน

ณรงค เสงประชา 2541207 ใหความหมายไววา การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม เปนการ“ ” เปลยนแปลงสงท

มนษยกำาหนดใหมขนทงสงทเปนวตถและไมใชวตถทนำาเอามาใชเปนองคประกอบในการดำาเนนชวตรวมกนในสงคม

การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 2( ) พจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ ไทย – ฉบบราชบณฑตยสถาน

2532 99 100( : – ) ไดกำาหนดความหมายไววา การ“เปลยนแปลงทางวฒนธรรม หมายถง ” การเปลยนแปลงทเกดขนในวฒนธรรมของประชาชาตหนงๆ ทงวฒนธรรมทางวตถและวฒนธรรมทไมใชวตถ แตอตรา

การเปลยนแปลงของวฒนธรรมสองประเภทนเปนไปไมเทากน โดยทวไปวฒนธรรมทไมใชวตถเปลยนแปลงชากวา

เมอมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม กจะมการเปลยนแปลงทางสงคมควบคไปดวย เชน การประดษฐซงเปนผลทางวฒนธรรมหลายอยางดวยกน เชน โทรศพท รถยนต อนเตอรเนต ฯลฯ ไดสรางพนฐานการดำาเนนงานของคนในสงคม อนเปนอทธพลของ

วฒนธรรมทมการเปลยนแปลงทางสงคม ในทำานองเดยวกน อทธพลของสงคมทมตอการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม เชน การทสงคมอตสาหกรรมสมยใหม ถอวาเศรษฐกจ

สำาคญกวาเรองอนๆ ทำาใหระบบคานยมในวฒนธรรมเปลยนแปลงไป

ลกษณะของการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม

1. การเปลยนแปลงทเกดขนในสงคมหนง หรอในวฒนธรรมหนงเปนไปอยางรวดเรวและสมำาเสมอ

2 . การเปลยนแปลงนนไมไดเปนไปชวครงชวคราว หรอเปนการเปลยนแตเฉพาะเรองนนๆ โดยลำาพง แตการเปลยนแปลงจะเกดขนในลกษณะของลกโซ คอมผลตอเนองกน เมอเปนเชนนผลของการเปลยนแปลงกมแนวโนมทจะขยายออกไปในอาณาบรเวณกวาง หรอแผออกไปทวโลก

3 . การเปลยนแปลงอาจเกดไดทกสถานท และมความสำาคญตอสงคมและวฒนธรรมนนๆ การเปลยนแปลงทเกดขนและผลของมนยอมมความสมพนธกน คอ กอใหเกดการเปลยนแปลงในดานอนๆ ตดตามมาอก

4 . การเปลยนแปลงมผลกระทบกระเทอนถงประสบการณของปจเจกบคคล และการหนาททางสงคมอยางกวางขวาง คนทกคนยอมมประสบการณเปลยนแปลงอยเสมอ

กระบวนการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 1( )

การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม จะขนอยกบกระบวนการเปลยนแปลงทางความคดของมนษย ซงมกระบวนการอกหลายอยางทมอทธพลตอกระบวนการเปลยนแปลงของความคดของมนษย คอ (ผจงจตต อธคมนนทะ 2526 19, : )

1 การขอยมวฒนธรรมของสงคมอน (Cultural Borrowing) เปนการยมหรอรบเอาแนวความคด คานยม เทคโนโลย และวตถตางๆ ของสงคมอน เขามาใชโดยพจารณาวาวฒนธรรมเหลานน มความเหมาะสมกบสงคมของเราหรอไม เชน การทสงคมไทยรบเอาเทคนคการผลตสนคาโดยเครองจกร เขามาทำาใหเกดการเปลยนแปลงในวธการผลตสนคาในประเทศไทยอยางมาก

กระบวนการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 2( )

2. การประดษฐ (Invention) เปนการนำาเอาความรทางเทคโนโลย หรอความรทางวชาการทมอยแลวมาผสมผสานกบความรใหม แลวนำาเอาประดษฐเปนของใหมขนมา เชน การนำาเอาเครองยนตทประดษฐขนมาไปใสในเรอ ทำาใหเกดการประดษฐเรอยนตขนมา เปนตน นอกจากจะมการประดษฐทางดานวตถแลว กยงมการประดษฐทางดานสงคม เชน การจดตงรฐบาล วฒนธรรมและการเมอง เปนตน การประดษฐเปนกระบวนการเปลยนแปลงแบบคอยเปนคอยไป และมการผสมผสานปรบปรงทตอเนองกน เพอใหเหมาะสมกบความตองการของสงคมมนษยมความตองการไมสนสด

3. นวกรรมหรอสงประดษฐใหมๆ (Innovation) หมายถง พฤตกรรมหรอสงของซงเปนทสรางขนหรอประดษฐขนมาใหม โดยไมเคยมมากอน มรปแบบ หรอปรมาณแตกตางกนไปจากเดม

กระบวนการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม (3 )

4. การคนพบ (discovery) หมายถง การคนพบขอเทจจรงทไมเคยรจกมากอน หรอเปนการคนพบสงทมอยแลว และสามารถนำาเอาสงทคนพบนนมาใชใหเกดประโยชนแกสงคมได เชน การคนพบแกสในอาวไทย ซง

จะกอใหเกดประโยชนทางดานเศรษฐกจแกประเทศไทยมาก การคนพบเปนปจจยททำาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมมาก เพราะผลของการคนพบในดานตางๆ

ไดถกนำามาใชในสงคม จงทำาใหความเปนอยและความสมพนธของคนในสงคมเปลยนแปลงไปจากเดมมาก

5 . การกระจายทางวฒนธรรม (Cultural diffusion) หมายถง การทวฒนธรรมจากสงคมหนงกระจายไปสสงคมอน สวนใหญของการกระจายการเปลยนแปลงทางสงคม มกจะมสาเหตมาจากการกระจายของวฒนธรรมของสงคมหนง ไปส

อกสงคมหนง หรอการกระจายกนภายในสงคมนนกได การกระจายทางวฒนธรรมจะเกดขนเมอมการปะทะสงสรรคระหวางวฒนธรรมของแตละสงคม ตวอยางการกระจายทางวฒนธรรมตะวนตกทเขามาสสงคมไทย เชน การรบเอา

เครองแตงกายชดสากลของผชายไทย หรอการนงกระโปรงของหญงไทย

แนวโนมของกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคม 1( )

ในสงคมปจจบน มกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมทสำาคญเกดขนหลายลกษณะ ไดแก

1. การทำาใหเปนอตสาหกรรม (Industrialization) หมายถง กระบวนการพฒนาการเทคโนโลย โดยการใชวทยาศาสตรการประยกตในการขยายผลตกรรมขนาดใหญ ดานกำาลงเศรษฐกจ เพอตลาดการคาอนกวางใหญโดยการใชแรงงานทชำานาญเฉพาะอยาง

2. การทำาใหเปนเมอง (Urbanization) หมายถง กระบวนการทชมชนกลายเปนเมอง หรอการเคลอนยายของผคน หรอการดำาเนนกจการงานเขาสบรเวณเมอง หรอการขยายตวของเมองออกไปทางพนท การเพมจำานวนประชากร หรอการดำาเนนกจการตางๆ มากขน เชน การขยายวถชวตแบบชาวเมอง โดยการผานการแพรของไฟฟา ถนนหนทาง และโทรทศน

แนวโนมของกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคม 2( )

3. การทำาใหประชาธปไตย (Democratization) ประชาธปไตย หมายถง ปรชญาหรอระบบสงคมแบบหนงทเนนการทประชากรมสวนรวม และควบคมกจการของชมชนในฐานะเปนตวเอง โดยไมคำานงถงยศ สถานภาพ หรอทรพยสมบต

4 . การแพรของการจดองคการสมยใหม (Bureaucratization) หมายถง การแพรของระบบบรหารงาน โดยมเจาหนาทตามลำาดบขน ซงแตละคนตองรบผดชอบตอผบงคบบญชาของตน โดยปกตมกจะมอยในองคการรฐบาลในสาขาตางๆ มในธรกจ การอตสาหกรรม การเกษตร สหภาพแรงงาน องคการศาสนา และธนาคาร แตการทมกฎเฉพาะระเบยบตายตวใชทวไป อาจทำาใหลาชาไมเตมใจรบผดชอบ

แนวโนมของกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคม 3( )

5. กระบวนการสรางคนชายขอบ (Marginalization) หมายถง การเปลยนแปลงทางสงคมทยงผลใหเกดความเหลอมลำามากยงขน โดยขณะทเกดความทนสมยในสวนหนงในสงคม แตกทำาใหคนอกสวนหนงอยหางไกลจากการทมสวนรบผลกระทบดานลบของการเปลยนแปลงไปทกท ตวอยางเชน การพฒนาเมองใหเจรญในดานตางๆ ขณะเดยวกนกสรางแหลงสลมสำาหรบคนจำานวนมากดวย การพฒนาชนบทใหทนสมยดวยไฟฟา และถนน แตขณะเดยวกนกเพมคนทยากจนขนแคน จนตองอพยพจากบานในชนบท

ไปรบจางในรปแบบตางๆ มากขน 6. กระบวนการโลกาภวตน (Globalization) หมายถง การทสงคมโลกใน

ปจจบนมระบบการตดตอสอสารกนอยางมประสทธภาพและทวถง จนกระทงกลาวไดวาเปนยคของการทโลกไรพรมแดน การตดตอระหวางสงคม

ตางๆ จงกระทำาไดงายและรวดเรว ทำาใหการรบวฒนธรรมระหวางสงคมตางๆ เกดขนไดงายและรวดเรว จงทำาใหการเปลยนแปลงทาง

สงคมและวฒนธรรมเกดขนไดงายและรวดเรว

การผสมผสานทางวฒนธรรม 1( )ACCULTURATION

การผสมผสานทางวฒนธรรม หมายถง วธการทจะรบเอาวฒนธรรมของสงคมอนมาประพฤตปฏบต เชน เมอเราอยสงคมใด เรากตองเอา

วฒนธรรมนนมาปฏบต การผสมผสานกจะเกดขน เชน ถาจะรบเอาเดกฝรงมาอบรม เลยงดแบบไทย เดกกจะ มลกษณะเหมอนคนไทย อนเนองมาจากผลของการเรยนรทไดรบการอบรมสงสอนมา ไมวาจะโดยแบบรตวหรอไมกตาม นนยอมแสดงวา วฒนธรรมมอทธพล

เหนอ ความคดและพฤตกรรมของมนษยในสงคมนนๆ การผสมผสานทางวฒนธรรมจะมมากเมอสงคมหนงถกรกรานหรออกฝาย

หนงชนะ พวกทชนะจะพยายามบงคบพวกทแพใหปฏบตตามแบบอยางการดำารงชวตของตน เชน องกฤษ ฝรงเศส เมอยดครองดนแดนตะวนออกและแอฟรกาใตได กใหชาวพนเมองเรยนภาษาของตน อนเดย พมา มาเลเซย จงพดภาษาองกฤษไดด อยางไรกตาม การถายทอดทางวฒนธรรม

นไมจำาเปนเสมอไปทฝายแพจะ รบเอาวฒนธรรมฝายชนะ ถาฝายชนะมวฒนธรรมดอยกวาอาจจะรบเอาวฒนธรรม ฝายแพกได

การผสมผสานทางวฒนธรรม 2( )ACCULTURATION

การผสมผสานทางวฒนธรรม กระบวนการผสมผสานทางวฒนธรรมไมใชเรองงายดายเสมอไป บางคนอาจจะถายทอด

และรบงายกวาบคคลอน หรอบางคนอาจจะตอตาน เชน ชาวจนในสหรฐ มไดถกกลนหายไปในสงคมอเมรกนเหมอนชาตอนๆ

การผสมผสานทางวฒนธรรมมกจะเกดขนเมอสมาชกของวฒนธรรมหนงเกดตดตอเกยวของกบสมาชกของอก

วฒนธรรมหนงเปนเวลานาน ยกตวอยาง ชาวตางขาต ปฏบตตามประเพณไทย เชน ขบรถทางซาย เขาโบสถถอดรองเทา ซอของตองใชเงนไทย เปนตน โดยทวไปการรบวฒนธรรมของเราจากการอบรมสงสอน แตเราจะรบเอาวฒนธรรมคนอน เกดจากการตดตอ จากการเดนทาง จากการอยตางแดน จาก

หนงสอหรอขอเขยน และจากวธการอนๆ

การผสมผสานทางวฒนธรรม 3( )(ACCULTURATION)

การผสมผสานทางวฒนธรรม หมายถง การเชอมตอและกอใหเกดความเปลยนแปลงในวฒนธรรมแตละฝายขน กลายมาเปนวฒนธรรมใหมทยอมรบใชรวมกน การผสมผสานทางวฒนธรรม เปนรปแบบหนงของการตดตอทางวฒนธรรม เปนผลมาจากการทปจเจกชนหรอกลมคน ตาง ๆ รบเอาวฒนธรรมอน ๆ มาเปนของตน เชน กรณการแตงงานขามวฒนธรรม กระบวนการบรณาการของกลมชาตพนธตาง ๆ ปรากฏวามอย 2 รปแบบ คอ

1. The Melting Pot หมายถง กลมชาตพนธนน ๆ จะสญเสยอตลกษณทางวฒนธรรมของตนเองไปในทสดเมอเวลาผานไปและจะผสมผสานเขากบ

วฒนธรรมใหญ 2. Culture Pluralism หมายถง การยอมรบความแตกตางทางวฒนธรรมของกลมชาตพนธตาง ๆ ในสงคม การผสมผสานทางวฒนธรรมอาจเกดขนในสภาพการณทถกบงคบระหวางการดำารงอยของกลมชาตพนธนน เชน ความแตกตางทางวฒนธรรมและความขดแยงเชงโครงสรางของการเขาถงทรพยากรในการผลต อำานาจ ความร สทธกฎหมาย และผหญง เปนตน

การตอตานและการยอมรบการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 1( )

ปรากฏการณทางสงคมหรอวฒนธรรมใหมๆ ไมใชวาจะไดรบการยอมรบจากสงคมเสมอไป กระบวนการยอมรบสงใหมๆ บางครงสงนนไดรบการยอมรบทงหมด ยอมรบบางสวน หรอไดรบการปฏเสธไปเลย สงคมจะยอมรบสงใดเขามานนกตองผานการเลอกสรรมากอนทงสน แตอยางไรกตาม อปสรรคของการเปลยนแปลงทางสงคมมดงน คอ (สพตรา สภาพ ,

2522 154 156: – ) 1. เจตคตและคานยมเฉพาะ (Specific Attitudes and Values) ในแตละสงคมจะม

คานยมและเจตคตเฉพาะ ซงมสวนสมพนธกบกจกรรมตางๆ ในสงคม ความรสกชอบหรอไมชอบของประชาชนเปนปจจยสำาคญสำาหรบการเปลยนแปลงทางสงคม เชน ในสมยหนงชาวชนชนบทไทยไดรบแจกนมผงสำาเรจรป มาจากองคการยนเซฟเพอนำามาเลยงเดกในชนบท ปรากฏวาไมไดรบการยอมรบจากชาวชนบท เพราะชาวชนบทในขณะนยงไมรจกประโยชนของนมผงสำาเรจรป ซงมรสจด แตมความคนเคยกบนมขนหวาน และนยมเอาเลยงเดกทงๆ ทประโยชนนอยกวานมผงสำาเรจรปมาก ทงนเนองจากเปนของใหมทยงไมเคยชน จงไมยอมรบเอาไปเลยงดบตรหลานของตนแทนนมขนหวาน

การตอตานและการยอมรบการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 2( )

2. การแสดงใหเหนคณประโยชนของสงใหม (Demonstrability or Innovations) การเปลยนแปลงอะไรใหมๆ จะเปนทยอมรบอยางรวดเรว กตอเมอประชาชนเหนประโยชนของสงนนไดงาย เชน การนำาเอาแทรคเตอรเขามาใชแทนแรงงานสตวในการไถนาของชาวนาไทย ปรากฏวาไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง เพราะแทรคเตอรทำางานไดรวดเรวมาก และชาวนาไดรบความสะดวกไมตองมภาระในการเลยงดสตวอกตอไป

3 . การสอดคลองกบวฒนธรรมทมอยเดม (Compatibility with Existing Culture) สงใหมหรอนวตกรรมจะไดรบการยอมรบไดงายขน ถาสงนนสอดคลองกบวฒนธรรมเดมของสงคมนน เชน ระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม ไดรบการยอมรบอยางรวดเรวจากคนไทย เพราะวาไปสอดคลองกบปรชญาการดำาเนนชวตของชาวไทย ทชอบความอสระและเปดโอกาสใหทกคนไดแขงขนกนอยางเตมท ดงคำากลาวทวา ใครมอ“ยาวสาวไดสาวเอา อยางไรกตามสงทใหมไมใชวาจะดทกอยาง เพราะจะ”มบางอยางทอาจไมสอดคลองเหมาะสมกบวฒนธรรมเดม

การตอตานและการยอมรบการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม 3( )

3 . การสอดคลองกบวฒนธรรมทมอยเดม 31. สงทเปลยนใหม อาจจะขดแยงกบแบบของความประพฤตแตเดม เชน

ในบางสวนของทวปเอเชย และแอฟรกา ศาสนาอสลาม ไดแพรหลายเรวกวาศาสนาครสต ทงนกเพราะวาหลกของครสตศาสนา ขดแยงกบขนบธรรมเนยมประเพณของชาวพนเมองทอนญาตใหผชายมภรรยาไดหลายคน แตศาสนาอสลามสอดคลองกบสงทชาวพนเมองยดถออย

32 สงทเปลยนใหม อาจจะสรางแบบความประพฤตใหม ซงไมเคยปรากฏในวฒนธรรมเดมทยดถอปฏบตอย ปกตสงคมจะยอมรบและใชสงใหมตอเมอเปนสงทคลายคลงกบของเดม แตถาของเดมใชไมไดผลสงคมกจะพยายามหาสงใหมทดกวามาใชแทน เชน การสรางบานดวยคอนกรตแทนไม ซงเปนของทหายากราคาแพง คณภาพกสคอนกรตเสรมเหลกไมได เปนตน

33. สงใหมทเปนของทดแทน ไมใชการเขาไปผสมผสานจะไดรบการยอมรบนอย แตถาสงใหมนนเขาไปผสมผสานกบวฒนธรรมเดมไดงาย สงนนจะไดรบการยอมรบอยางรวดเรว เชน การแตงกายตามแฟชนจะเปนทนยมอยางแพรหลายในหมคนไทย ซงมคานยมยกยองความทนสมยอยแลว เปนตน

การตอตานและการยอมรบการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม (4 )

4. คาในการเปลยนแปลง (Costs of Change) การเปลยนแปลงมกจะถกตคาออกมาทงทเปนเงนตรา หรอคาทางจตใจ เพราะการเปลยนแปลงบางอยางเปนการทำาลายทงทางดานวฒนธรรมเดม และความรสกของบคคลดวย เชน การทหญงไทยยอมไปเปนเมยเชาของฝรงนโกรนน จะเปนการเหมาะสมหรอคมคากนหรอไม ตอศกดศรของหญงไทย ถาพจารณาแลววาคมคา การยอมรบกจะเกดขนไดงายแตถาไมคมคาการยอมรบอาชพเมยเชาของหญงไทยกคงจะไมเกดขน นอกจากนยงมสงอนๆ ทเปนปญหาตอการเปลยนแปลงคอ

41 อปสรรคทางเทคนคในการเปลยนแปลง มขอนาสงเกตวามสงใหมๆ ไมมากนกทสามารถนำาไปผสมผสานกบวฒนธรรมเดม สงใหมสวนมากทำาใหวฒนธรรมเดมเปลยนไป การทจะเอาสงใหมไปผสมผสานกบวฒนธรรมนน ตองอาศยเทคนคและวธการอกมาก ทำาใหไมสะดวก จงมกจะไมไดรบการยอมรบ

42 กลมผลประโยชนจะขดขวางการเปลยนแปลงทางสงคม เพราะถาสงคมเปลยนแปลงหรอมการยอมรบสงใหมขนมาใช กลมบคคลทไดรบผลประโยชนอยเดมจะตอตาน เพราะเกดสญเสยผลประโยชน ตวอยางเชน ในชนบททมหมอแผนโบราณ เมอนำาเอาวธการรกษาโรคแบบสมยใหมเขามาเผยแพร กมกจะไดรบการขดขวางจากกลมของหมอแผนโบราณ

ผลของการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม 1( )

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม มผลตอมนษยและสงคมหลายประการ ดงน

1. ทำาใหมนษยเกดความสะดวกสบายในดานตางๆ เชน การประดษฐเครองมอเครองใชและสงตางๆ ขนเพอใชงานแทนมนษย เปนตน

2 . ทำาใหเกดการขยายตวทางดานการผลตสนคาและสงตางๆ มากขน สนคาอปโภคและบรโภคจงมเพยงพอแกสมาชกในสงคม

3 . ทำาใหเกดการวางแผนพฒนาสงคม เพอความเปนอยทสะดวกสบายขนของมนษย

4 . ทำาใหมนษยในแตละสงคมเกดการเรยนร และแลกเปลยนวฒนธรรมกนขน และมผลทำาใหวถชวตของมนษยเปลยนแปลงไปจากเดม

5 . ทำาใหเกดความลาหลงทางวฒนธรรมขนได หากอตราการเปลยนแปลงระหวางวฒนธรรมทางวตถกบวฒนธรรมทไมใชวตถเกดขนไมเทากน เชน มถนน มรถยนตททนสมย แตคนในสงคมไมปฏบตตามกฎหมายจราจร เปนตน

การลาหลงทางวฒนธรรม (CULTURE LAG)

William F. Ogburn ใหความหมายวา การลาหลงทางวฒนธรรม หมายถง “สถานการณซงสวนใดสวนหนงของการลาหลงทางวฒนธรรมอยหลงอกอนหนงและ กอใหเกดการขาดดลและความไมกลมกลนขนในสงคม ”

สงคมทเปนระเบยบเรยบรอยดนน สวนประกอบตาง ๆ ของวฒนธรรมจะตองเจรญกาวหนาพรอม ๆ กนไปหมดทกดานและสวนตาง ๆ เหลานนจะมความสมพนธตอกนเปนอยางด เพอธำารงไวซงความเปนระเบยบของสงคม การเปลยนแปลงของวฒนธรรมทางวตถจะลำาหนาการเปลยนแปลงของวฒนธรรมทไมเกยวกบวตถ จงเกด การลาหลงทาง วฒนธรรม เชน ความ“ ”เจรญของระบบอตสาหกรรม ซงเปนความเจรญกาวหนาของ วฒนธรรมทางวตถ มสวนชวยใหมนษยไดรบความสะดวกสบาย แตขณะเดยวกน วฒนธรรมทเกยวของกบการจดระเบยบโรงงานอตสาหกรรมยงลาหลงอย ซงกอใหเกดปญหาการขดแยงระหวางนายจางกบลกจาง ปญหาการคมครองแรงงาน เปนตน หรอในสงคมไทยมยวดยานพาหนะอนเปนความเจรญทางวตถอยางมากมาย แตวฒนธรรมทางจตใจ คอ มรรยาทการขบรถแยมาก

ผลของการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม 2( )

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม มผลตอมนษยและสงคมหลายประการ ดงน

6. ทำาใหเกดความไมเปนระเบยบทางสงคม เพราะเมอเกดการเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรมขนนน คนในสงคมบางสวนสามารถปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงได แตบางสวนไม

สามารถปรบตวได จงนำาไปสการตอตานการเปลยนแปลง กอใหเกด ความขดแยงกนขน และนำาไปสความไมเปนระเบยบทางสงคม

ขน 7 . ทำาใหเกดปญหาสงคมขนได ถาหากวาการเปลยนแปลงทางสงคม

และวฒนธรรมนน ทำาใหคนในสงคมมพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากปกต เชน มลพษ อาชญากรรม ยาเสพตด เปนตน

8 . ทำาใหสงคมทมวฒนธรรมเหนอกวาไดเปรยบสงคมทมวฒนธรรมดอยกวา หรอเกดการดอยพฒนาและการพงพาขน ซง

ทำาใหสงคมในโลกขาดความเสมอภาคและ ความเปนธรรม

พหวฒนธรรมนยม 1( )(MULTICULTURALISM)

การดำารงอยรวมกนของวฒนธรรมทหลากหลายของกลมคน ชนชน ชาตพนธ เพศ ทองถน ฯลฯ ในสงคมทมความสลบซบซอน อนเนองมาจากการอพยพผคนและแรงงาน การเคลอนยายทางสงคม การผสมกลมกลน การปรบตว ความขดแยง และปญหาตางๆ เชน การมสวนรวมทางการเมอง สทธและความเสมอภาค

สงคมพหวฒนธรรม (Multicultural Society) คอ สงคมทมบคคลหลากหลายครอบครว หลายเชอชาต หลายศาสนา หลายชนชน มาอยรวมกนอยางสนตสข ไมมการแบงแยก ชนชน และสงคมพหวฒนธรรม กอใหเกดปญหาความขดแยงได

พหสงคม พหวฒนธรรมในสงคมไทย 1. พหลกษณ (Plurality) ทางความคด การยอมรบความตาง การดำารงอย

ของสวนทตาง กลบปรากฏในชวงการปฏรปการเมองในป 2540 พหลกษณทางดานสงคม  ความตางในกลมคนในทองถนตาง ๆ อาชพ

ชนชน เมองตาง ๆ

พหวฒนธรรมนยม 2( )(MULTICULTURALISM)

การรบรองพหนยมทางวฒนธรรมกคอการรบรองหลกเกณฑวา ไมมตนแบบแบบอเมรกน (Americanization ) เพยงแบบ

เดยว พหนยมทางวฒนธรรมเปนมากกวาการปรบตวชวคราว เพอทจะทำาใหชนกลมนอยทางชาตพนธและเชอชาตสงบลง มนเปนแนวคดทมงหมายจะไปสความรสกตระหนกถงการ

ดำารงอย และความเปนหนงเดยวกนของสงคมทงหมด อนมรากฐานอยบนความเขมแขงของทก ๆ สวน จากแนวคดเชนน

ไดทำาใหเกดการปรบนโยบายครงใหญจาก การผนวกรวม (assimilation) เปนการประสานรวม

(integration) ซงถกนำาไปใชทงในอเมรกาและองกฤษในลกษณะการยอมรบความแตกตางภายในเอกภาพ

เดยวกน

การบรณาการทางวฒนธรรม (CULTURE INTEGRATION)

เมอผหยบยมวฒนธรรมของผอนกลบเขาสกลมเดมของตน วฒนธรรมเดมนนกจะคงรปแบบเดมไดด แตเมอออกมาพบปะกบคนวฒนธรรมอนอกเขาจะผสมผสานเขากบวฒนธรรมใหมทมาสมผสกนอก

การปลกฝงวฒนธรรมของตนมาดแลวการรบวฒนธรรมใหมกเปนไปไดคอนขางยากในทางตรงกนขามถาบคคลนนไดรบการปลกฝงวฒนธรรมอยางหละหลวมการรบวฒนธรรมใหมกเปนไปไดโดยงาย

วฒนธรรมสองกลมทแตกตางกนมาปฏสมพนธกน มการปรบตนเองใหเขากบวฒนธรรมทมพลงมากกวา เพอคงเอกลกษณทางชาตพนธ หรอผสมกลมกลนทางวฒนธรรม เกดเปนวฒนธรรมใหมทยอมรบใชกน

กระบวนการหลอหลอมทางวฒนธรรมจากรฐ ไดแก 1. การกำาหนดนโยบายของรฐ เชน การศกษา 2 . การดำาเนนการภายใตนโยบาย เชนการสงเสรมกจกรรมตางๆ 3 . การยอมรบภายใตกฎหมายของรฐ

อางอง อมรา พงศาพชญ . วฒนธรรม ศาสนาและ

ชาตพนธ : วเคราะหสงคมไทย ในแนวมานษยวทยา  . พมพครงท 5 . กรงเทพฯ :สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ,2541.

อมรา พงศาพชญ . ความหลากหลายทางวฒนธรรม (วธวทยาและบทบาทในประชาสงคม)  . พมพครงท  3 . กรงเทพฯ : สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ,2 5 4 5 .