7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
1/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
1
III. EGZERSZ FZYOLOJS SEMPOZYUMU
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
2/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
2
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
3/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
3
Spor Bilimlerine Gnl Vermi Deerli Bilim nsanlar
Birincisini 2007 ylnda Konya Seluk niversitesinde, ikincisini ise 2009 ylnda zmir Dokuz Eyll
niversitesinde gerekletirdiimiz Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumlarnn ncsn Adana
ukurova niversitesi Yerlekesinde dzenlemi olmann mutluluunu yayoruz. ncelikle elinizdeki
kitapn hazrlanmasnda en byk katkya sahip olan sizlere, dzenleme komitesi adna teekkr
ederim. lkemiz iin yeni saylabilecek bu alma alannn insanla salayaca faydalar varlnzlaher geen gn daha da artacaktr.
Gnmzde insan sal konusunda yaplan almalar, bilimin her alannda olduu gibi, byk bir
hzla artmaktadr. Bizler egzersiz fizyolojisi konusundaki almalar sayesinde, fiziksel aktivitenin
insan vcudu zerinde yaratt etkileri daha ayrntl anlama ansn yakaladk. Bireyin fizyolojik
snrlarnn egzersiz kapasitesi zerindeki etkilerini irdeleyen almalar, performans sporcularnn
nesnel deerlendirilmesinde yol gsterici olmaktadr. Nitekim, performans beklentisi ile yaplan
sportif aktivitelerde baarl olabilmek iin egzersiz fizyolojisi konusunda aratrma yapan bilim
insanlarna olan gereksinim giderek artmaktadr. te yandan toplum asndan egzersizi vazgeilmez
yapan dier bir konu performanstan tamamen farkl bir balkta irdelenmektedir. Sedanter yaambiiminin bir sonucu olarak ortaya kan salk sorunlarnn ciddi bir blmnn egzersizle kontrol
altna alnabileceinin anlalmas, DORU EGZERSZ LATIR kavramn tartmaya amtr.
Dzenlemi olduumuz sempozyumda; salk iin spor yapan bir bireyden, en st dzeyde
performans beklentisi olan bir sporcuya kadar farkl form durumundaki insanlarn fizyolojisini anlama
ansn bulacaz. Sempozyuma katlan siz deerleri bilim insanlarnn aratrmalarnda kulland
farkl deney kurgularndan elde ettii ve bizlerle paylama kibarln gsterdii veriler, konunun daha
iyi anlalmas, renilmesi ve yorumlanmas iin bir ans olacaktr.
Baarl bir sempozyum dileiyle sayglarm sunarm.
Prof. Dr. S. Sadi KURDAK
Dzenleme Kurulu Bakan
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
4/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
4
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
5/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
5
Trk Fizyolojik Bilimler Dernei tarafndan dzenlenen bu etkinlie, TBTAK tarafndan 2223
Yurt i Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Program erevesinde Organizasyon ve Gen
Aratrmaclar Desteklemek iin katk verilmitir.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
6/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
6
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
7/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
7
SEMPOZYUM KURULLARI
ONUR KURULU
Prof. Dr. Alper AKINOLU ukurova niversitesi Rektr
Prof. Dr. Behnan ALPER ukurova niversitesi Tp Fakltesi Dekan
Prof. Dr. Neyhan ERGENE Trk Fizyolojik Bilimler Dernei Bakan
Prof. Dr. Tuncay ZGNEN Emekli retim yesi
Prf. Dr. Abidin KAYSERLOLU Emekli retim yesi
DZENLEME KURULU
Sempozyum Bakan Prof. Dr. Sanl Sadi KURDAK
Sempozyum Sekreteri Ali Ekber DAHAN
Sempozyum Sayman r. Gr. Dr. Kerem ZGNEN
Yardmc yeler Prof. Dr. Hakk GKBEL
Prof. Dr. Hzr KURTEL
Prof. Dr. Cem eref BEDZ
Do. Dr. Nilsel OKUDAN
Yrd. Do. Dr. Muaz BELVRANLI
Yrd. Do. Dr. Uur DAL
Uzm. Dr. idem ZDEMR
BLM KURULU
(Soyadna gre alfabetik)
Prof. Dr. Sami AYDOAN Prof. Dr. Glfem ERSZ Prof. Dr. Gkhan METN
Prof. Dr. Muzaffer OLAKOLU Prof. Dr. Ersin FADILLIOLU Prof. Dr. Fadl ZYENER
Prof. Dr. Birol OTUK Prof. Dr. Hakan GR Prof.Dr. Kubilay UZUNER
Prof. Dr. Haydar DEMREL Prof. Dr. Mehmet KARA Do. Dr. Kaan OK
Yrd. Do. Dr. Zeynep DN Prof. Dr. Ouz KARAMIZRAK Prof. Dr. Safinaz YILDIZ
Prof. Dr. Emin ERGEN
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
8/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
8
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
9/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
9
13 Mays 2011
08:4510:30 Al
Sayg Duruu ve stiklal Mar
Al Konumalar
DinletiDlem l
Al Dersi Oturum Bakan Prof. Dr. Neyhan ERGENE
Al Dersi- Prof. Dr. Tuncay ZGNEN
10:3011:00 Ara
11:0012:30 OturumI
Oturum Bakanlar - Prof. Dr. Abidin KAYSERLOLU, Prof. Dr. Sami AYDOAN
Egzersizde solunumun dzenlenmesiProf. Dr. Glderen AHN
Szel Bildiri1: Ksa Dnem Egzersizin skemi Reperfzyon Hasarna Bal Hemodinamik
Yantlara Etkisinde Atriyal Natriretik Peptidin Rol - Selma Arzu VARDAR
Szel Bildiri2: Egzersiz nkoullamasnn skemi-Reperfzyon Hasarna Bal Olarak
Sanlarn Gastrointestinal Dokularnda Oluan Oksidatif Stres ve Antioksidan Savunma
Deiiklikleri zerine Etkileri - Mehmet Z
Szel Bildiri3: Hipotiroidi Oluturulmu Kronik Orta Dzey ve Tketici Egzersiz YapanSanlarda Akut Stresin Etkileri - zgr KASIMAY
Szel Bildiri4: Streptozotosin le Diyabet Oluturulmu Akut Yzme Egzersizi Yaptrlan
Sanlarda Melatonin Uygulamasnn Kas Dokusundaki MDA ve GSH Dzeylerine Etkisi -
Nihal IIK
Szel Bildiri5: San Kalp Dokusunda Akut Tkenme Egzersiziyle Oluan Oksidatif
Strese Antrenmann ve CoQ10 Desteinin Etkileri - Serkan REVAN
12:3013:30 le Yemei
13:3015:00 OturumII
Oturum Bakanlar Prof. Dr. Hakk GKBEL, Prof. Dr. Kubilay UZUNER
Laktat Eii Yntemleri Nasl Karlatrlmal?Ne Kadar Geerli?Prof. Dr. Cem BEDZ
Szel Bildiri6: Yksek iddetli Sprint Antrenmannn Yorgunluk ve Performans zerine
Etkileri - Zbeyde ASLANKESER
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
10/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
10
Szel Bildiri7: Akut Yzme Egzersizi Yaptrlan Sanlarda Selenyum Takviyesinin Kalp
ve Akcier Dokularndaki Element Dalmna Etkisi - Mustafa AKIL
Szel Bildiri8: Antrene Spontan Hipertansif Sanlarn Gastrokinemius Diren
Arterlerinde Karbon Monoksit Yantlar - Gnnur KOER
Szel Bildiri9: Streptozotosin le Diyabet Oluturulmu Akut Yzme Egzersizi Yaptrlan
Sanlarda Melatonin Uygulamasnn Beyin Dokusundaki Element Dalmna Etkisi - Mine
YILMAZ
15:0015:30 AraPoster Tartma
15:3017:00 OturumIII
PanelI: ocuk ve Spor,
Oturum Bakan Prof. Dr. Birol OTUK
Panel BakanProf. Dr. Safinaz A. YILDIZ
ocuk Sporcularda Kalp Hastalklar ve Yaklam - Do. Dr. Erdem KAIKCIOLU
ocuk Sporcularda Sporcu Yaralanmalarndan Korunma ve nlemleri - Prof. Dr. Safinaz
A. YILDIZ
Yaa uygun aktiviteler ve ocuklarn Antrene Edilebilirlii - Do. Dr. Gkhan Metin
Szel Bildiri10: Kz Yldz Basketbol Takm Sporcularnn Sportif Performans Durumlar
le Beslenme Durumlar ve Antropometrik lmleri Arasndaki likiler - Eda PARLAK
Szel Bildiri11: Normal Kilolu, Fazla Kilolu ve Obez ocuklarda Egzersiz Sresince
Maksimum Ya Oksidasyon Hznn Belirlenmesi - Hamdi PEPE
17:1519:00 KursI
Risk Analizi ve Egzersiz Reetelendirmesi
Eitmenler:Prof. Dr. Hzr KURTEL, Uzm. Dr. zgr KASIMAY, Uzm. Dr. Bar AKIR,
Nilgn TRKEL, Murat BER, Ebru ENEL, Serpil EEN
19:30 - Gala Yemei
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
11/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
11
14 Mays 2011
09:0010:30 OturumIV
Oturum Bakanlar Prof. Dr. Mehmet KARA, Prof. Dr. Hzr KURTEL
Tendon D Kuvvet letimi ve Yeniliki Kas Mekanii Prensipleri - Do. Dr. Can YCESOY
Szel Bildiri12: Antik Dnem Gladyatrlerinin ve Galenosun Egzersiz Fizyolojisi
Asndan Deerlendirilmesi - Okan ARIHAN
Szel Bildiri13: Koldan Okunan Yzey Elektromyogram aretlerini Kullanarak El
Hareketlerinin Belirlenmesi - Sami ARICA
Szel Bildiri14: Egzersiz Fizyolojisi almalarnn Klinik Uygulamas - Nilay ERGEN
10:3011:00 AraPoster Tartma
11:0012:10 Oturum - V
PanelII: Performans Yzcsnn Geliiminde Bilim,
Oturum Bakan Prof. Dr. Feza KORKUSUZ
Panel BakanProf. Dr. Sanl Sadi KURDAK
Performans yzcsnn fizyolojisi, dadaki yzcler r. Gr. Dr. Kerem ZGNEN
Advanced lactate testing in swimmingDr. Dimitrij MANCEVIC
Performans Yzcsnn Geliiminde Bilimin Rol - Dr. Alpan CNEMRE
Szel Bildiri15: Maksimal iddet ve Kapsaml nterval Sprint Egzersizin Kas Hasar
Gstergelerine, Serum Inslin-Benzeri Byme Faktr-I ve nflamasyon Mediatrlerine
Etkisi - Selcen KORKMAZ
Szel Bildiri16: Yzme Antrenmannn San Karacier Dokusunda Tkenme
Egzersiziyle Oluan Oksidatif Strese Etkileri - Serkan REVAN
12:3013:30 le Yemei
13:3015:00 OturumVI
Oturum Bakanlar - Prof. Dr. Cem BEDZ, Do. Dr. Nilsel OKUDAN
Sporda Hareket Analizi - Prof. Dr. Feza KORKUSUZ
Yallk ve Kas Kuvveti Prof. Dr. mit Kemal ENTRK
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
12/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
12
Not: Poster bildirileri iki gn boyunca Mithat zhan Amfisi Fuayesinde srekli olarak asl
kalacaktr.
Szel Bildiri17: Yal Depresyonunda Fiziksel Performansn nemi - Hlya YCEL
Szel Bildiri18: Erikinlerde Depresyon, Anksiyete ve Fiziksel Uygunluk
Parametrelerinin likileri - mit ENER
15:0015:30 AraPoster Tartma
15:3017:00 OturumVII
Oturum Bakanlar Prof. Dr. Glderen AHN, Prof. Dr. mit Kemal ENTRK
Sporcu Anemisi - Do. Dr. Cem ETN
Szel Bildiri19: st Ekstremite Salnm Kstlanmasnn Oksijen Maliyeti zerine Etkisi -
Ayhan Taner ERDOAN
Szel Bildiri20: Obez Adlesanlarda Diren ve Dayankllk Antrenmanlarnn Max VO2
ve Bazal Metabolizma Hzna Etkisi - Meral Kk YETGN
Szel Bildiri21: Gen Erikinlerde Cinsiyete Gre Fiziksel Aktivite ve Yaam Kalitesi
Farkllklarnn Aratrlmas - Abdurrahman GEN
17:0017:30 Kapan
17:4519:30 KursII
Anaerobik Kapasitenin Belirlenmesi: Laktik Asit Ykleme ve Conconi Testleri
Eitmenler:Prof. Dr. Sanl Sadi KURDAK, r. Gr. Dr. Kerem Tuncay ZGNEN, Uzm.
Dr. idem ZDEMR, Funda COKUN
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
13/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
13
KONUMA ZETLER
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
14/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
14
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
15/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
15
Egzersizde Solunum Dzenlenmesi
Prof. Dr. Glderen AHN
stanbul niversitesi, Cerrahpaa Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal, stanbul
Solunum sisteminin esas fonksiyonu normal fizyolojik artlar devam ettirmek iin yeterli O2
alnm ve CO2karlmasn salamaktr. Solunum sisteminin periferik ve santral organizasyonlar ile
kimyasal ve nral mekanizmalarla arteriyel kan gazlar ve alveolar ventilasyon normal deerlerinde
dzenler. Egzersizde O2tketimi ve CO2yapm artar. Bu artan ihtiyac karlamak iin eitli kimyasal
ve nral uyarlarla egzersizde solunum dzenlenerek alveolar ventilasyon modle edilir. nsanlarda,
modere sabit dzeyde egzersiz, artm metabolik CO2yapmna oranla alveolar ventilasyonun art ve
arteriyel kanda PCO2nin sabit olarak devam etmesiyle karakterize edilir (arteriyel izokapni) ve O2nin
parsiyel basnc ve pH, arteriyel kanda relatif olarak sabit kalr. Modere egzersize solunumsal cevap
esas olarak geleneksel kemoreseptr geribildirim ile yrtlmez. Egzersizin ilk saniyelerinde kan
gazlarnda deiiklik olumadan solunum artar. Bu da egzersizde solunum dzenlenmesinde kimyasal
mekanizmalar dnda da dzenlemeler olduunu gsterir.
Egzersize solunum yant fazda incelenebilir. Faz I; Egzersiz balangcnda serebral
korteksten balayan sinirsel uyarlar aktif kaslardan gelen uyarlarla birleir ve ventilasyonu ani olarak
arttrmak iin medulla da yer alan solunum merkezlerini uyarr. Kan gazlarnda hi bir deiim yoktur.
Faz II; 20 sn lik plato fazn takiben, dakika ventilasyonu metabolik gaz deiimi talepleri ile ilgili olarak
sabit bir deere ulamak iin eksponansiyel olarak artar. Kortikal ve lokomotor periferal impulslar
egzersiz sresi boyunca devam eder. Periferik kemoreseptrler impulslar bu fazda etkilidir. Faz III;
Esas dzenleme mekanizmalar stabil hale gelirken, periferal duysal geri bildirim mekanizmalarndan
gelen impulslarn ilavesiyle ventilasyon ayarlanr.
Oluan egzersiz hiperpnsnn mekanizmas tam olarak ortaya koyulamamakta ve egzersiz
srasnda solunumu arttran primer faktrler konusunda kart grler bulunmaktadr. Son yllarda
egzersizde solunum dzenlenmesinde adaptif kontrol mekanizmalarnn (modlasyon ve plastisite)
potansiyel nemi ortaya konulmutur. Nrobiyolojik almalarla solunumu kontrol eden nral
sistemin modlasyon ve plastisitesinin egzersiz ventilatuar cevapta da etkili olduu ile ilgili bilgiler
ortaya konulmutur. Bu adaptif mekanizmalardan ikisi egzersizde solunumsal cevabn ksa (STM) ve
uzun sreli (LTM) mdlasyonudur. STM zellikle Faz II de nemli rol oynar. LTM ise gerekte
solunum motor kontrolnde plastisitenin bir rneidir. STM nin tekrarlayan aktivasyonu LTM yi
aktive edebilmektedir.
Ventilatuar kas yk, kas gerimi veya gaz deiim yeterliliini deitiren hastalk durumlarnda,
egzersiz toleransndaki ve snrlanmasndaki net etki, kardiyo vaskler sistemden ziyade solunum
sistemi tarafndan oluturulmaktadr.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
16/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
16
Laktat Eii Yntemleri Nasl Karlatrlmal? Ne Kadar Geerli?
Prof. Dr. Cem eref BEDZ
Dokuz Eyll niversitesi, Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal, Spor Fizyolojisi Bilim Dal, zmir
alan kaslarda laktik asitin artt 19 yzyln ilk dnemlerinden beri bilinmektedir.
1930lardan itibaren egzersiz ve biyokimyas zerine alan O zamanlar, laktik asitin gilikoliz sonucu
ortaya kan bir atk rn olduu ve egzersiz yapan kaslara giden oksijen miktar yeterli olmadnda
kaslarda olutuuna inanlyordu. Yirminci yzyln ilk yarsnda aerobik dayankllk kapasitesini
deerlendirmede bir numaral zellik olarak benimsenen maksimum oksijen tketimi (VO2maks)
yannda, 1960larda dayankllk gstergesi olan baka submaksimal parametreler aratrlmaya
baland. Bu dnemde nce solunumsal/metabolik parametreler alld; daha sonra bu
parametrelerin fizyolojik aklamalarn desteklemek iin kan laktat lmleri youn olarak
aratrmalarda kullanld. Son 50 ylda yklenmesi giderek artan egzersizde grlen kan laktat erisi
ve bu erilerden belirlenen laktat eikleri (LT) dayankllk performansn belirlemede nemli bir ara
haline geldi. Sporcularn yan sra, kardiyak, solunumsal, metabolik vb sorunlar olan hastalarda da
durumlarn tespit etmek ve egzersiz reetelerini dzenlemekte kullanlmaya baland. Ancak bir
yandan da LT kavramlarnn terminolojisi ve fizyolojik temelleri zerine giderek artan younlukta bir
tartma balad. Birbirine benzeyen, benzemeyen onlarca tanmlama ve birbirinden farkl yntemler
ne srld. Sregelen ve giderek byyen kafa karklnn nedeni, ncelikle anaerobik eik olarak
isimlendirilen bir kavramnn herkes tarafndan kabul gren bir tanmlamasnn olmamas ve bu
yzden soyut kalmasdr Bunun yannda, egzersiz iddeti belirleme zerine yaplan aratrmalarda
gelitirilen farkl yntemlere isim verilirken kavramsal terimler kullanlmtr. Bu yzden ayn terimbazen bir kavram, bazen de bir yntemin ad olmaktadr.
stelik bir de yntemsel terimlerden yola klarak kavramlarn tanmlamalar yaplmaya
alldnda konu anlalr olmaktan iyice kmaktadr. Laktat eii de aslnda yntemsel
isimlendirmelerden biridir.
Genellikle, laktat erisini oluturmak iin iddeti giderek artan bir egzersiz kullanlr ve bu
srada alnan kan rneklerinden kal laktatnn dorusal deil, exponential olarak artt grlr.
Laktat erisinin btnyle saa veya sola kaymas dayankllk kapasitesinde bir deiiklik olduunu
gsterir. ok kolay ve yaygn olarak kullanlan bu yntemin hem hassasiyeti snrldr, hem de bu
yntemle, kazanmn ne byklkte olduunu ifade etmek zordur. LT kullanmak egzersiz iddetini
belirlemede bylece de kazanmlarn bykln gstermede fayda salar.
Aerobik dayankllk performansnn belirlenmesinde ve tahmininde laktat eii kavramlarnn
nemli bir deer tamakta olduunu gsteren ok sayda kant vardr. Yine belirtmek gerekir ki, LT
bal altna girebilecek almalarda yirmiden fazla farkl yntemden bahsedilmektedir.
Bu yntemleri teker teker incelenmek yerine, karlatrmalar yapabilmek iin bir eit
gruplamaya tabi tutmak gerekmektedir.
Bugn iin Aerobik-Anaerobik gei kavram (dier adyla egzersizde enerji salanmasnn 3faz kuram) performansn belirlenmesinde ve dayankllk sporlarnda antrenman iddetini
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
17/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
17
reetelendirmede giderek daha yaygn kabul grmektedir. Bu kuramn iskeletine LT kavramlar
entegre edilerek farkl LT yntemleri gruplanabilmekte ve yntemler kendi aralarnda
karlatrlabilmektedir. Bu modelde yklenmesi giderek artan egzersiz srasnda geilen iki krlma
noktas vardr: 1) kan laktatnn istirahat seviyesinin zerine kt egzersiz iddeti ve 2) laktat retimi
ve eliminasyonunun dengede olduu en yksek egzersiz iddeti. Burada sz edilen ikinci dzey ayn
zamanda maksimal laktat sabit dzeyi olarak tanmlanmaktadr (MLSS). Bir ok almada, farkl
yntemlerle de olsa, LTleri ile dayankllk sporlarndaki performanslar arasnda ok kuvvetli dorusal
korelasyonlar gsterilmitir. Ayrca baz yntemlerin MLSS dzeyini gstermekte olduka baarl
olduu grlmektedir.
Anaerobik eik kavramnn fizyolojik temelleri ve biyokimyasal srelerini anlamaya almak etrefilli
olduu kadar ok keyifli bir bilimsel yolculuktur; ama bu yol imdilik uzun grnmektedir. te
yandan, bugn egzersiz iddetini lmek iin uygun yntem bulmak ihtiyac giderek artmaktadr.
Kardiyovaskler veya solunumsal salk durumunun deerlendirilmesinde, antrenmanve iyiletirme
programlarnn etkinliinin belirlenmesinde, egzersiz iddetini hafif, orta, ar gibi snflandrabilmede
egzersiz iddetinin belirlenmesi gerekmektedir.
zellikle de iyiletirme asndan bakldnda egzersiz iddetinin hem en verimli, hem de en
yksek dzeyde gvenli olacak ekilde belirlenmesi gerekir. Bu yzden, hangi yntemin anaerobik
eii daha doru gsterdiinden ok, hangi yntemin egzersiz iddetini belirlemekte daha uygun
olduunu tartmak daha ie yarar grnmektedir.
Kaynaklar
1. Svedahl K, MacIntosh BR. Anaerobic Threshold: The concept and methods of measurement. Can J
Appl Physiol. 28: 299-323, 2003.
2. Faude O, Kindermann W, Meyer T. Lactate threshold concepts: How valid are they? Sports
Medicine. 39: 469-490, 2009.
3. Binder RK, Manfred W, Corra U, et al. Methodological approach to the first and second lactate
threshold in incremental cardiopulmonary exercise testing. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil. 15: 726-34,
2008.
4. Billat V, Sirvent P, Py G, et al. The concept of maximal lactate steady state. A bridge between
biochemistry, physiology and sport science.33:407-26, 2003.
5. Cairns SP. Lactic acid and exercise performance: Culprit or friend? Sports Medicine. 36:279-91,
2006.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
18/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
18
ocuk Sporcularda Kalp Hastalklar ve Yaklam
Prof. Dr. Erdem KAIKIOLU
stanbul niversitesi, stanbul Tp Fakltesi, Spor Hekimlii Anabilim Dal
Spor yapan ocuklar salkl olarak deerlendirilmesine ramen ounlukla bu yata
semptomsuz gidebilen hastalklar ciddi salk problemleri oluturabilmektedir. Bu hastalklardan en
nemlisi kalp hastalklardr ve ne yazk ki bu hastalklara bal gelien sorunlar zaman zaman ok
ciddi olabilmektedir. Bu hastalklara bal olarak geliebilecek en ciddi sonu saha ve saha dnda
geliebilen lm olgulardr. Aktif spor yaants olan sporcularda ani lm, sk grlmemesine
ramen olduka trajik bir olaydr. Yine bilmekteyiz ki, spor aktivitesi esnasnda gelien ani lmlerin
en sk karlalan sebepleri kardiyovaskler sistem patolojileridir (1, 2).
Sporcular genellikle salkl, antrenmanl ve ar egzersizleri tolere edebilen bireyler olarakdnlmekte ve zellikle asemptomatik bireylerde patolojiler gzden karlarak istenmeyen
sonular ortaya kabilmektedir. Dier taraftan egzersize fizyolojik kardiyak adaptasyon sonucu
ortaya kan bir takm deiiklikler de yanllkla patolojik olarak deerlendirilip bireyin sportif
aktivitesi gereksiz yere engellenmektedir. Sonuta her iki durumda da birey hem bedensel hem de
psikolojik olarak olumsuz etkilenmektedir. Bu nedenle sportif aktiviteye balayacak kiileri
deerlendiren hekimler, sportif faaliyetlerin engellenmesini gerektiren kardiyovaskler problemlerle,
sporcularda ortaya kan egzersize fizyolojik adaptasyona bal deiiklikleri ok iyi tanyp birbirinden
ayrt edebilmelidir.
ocuk ya gruplarnda istenmeyen olaylara sklkla yol aabilen kardiyovaskler hastalklarnbalcalarn sralamak gerekirse; hipertrofik kardiyomiyopati, koroner arter anomalileri, sa kalp
displazisi ve aritmilerdir.
Bununla birlikte, istenmeyen kardiyak olaylara yol aan kardiyovaskler hastalklarn ounun
tans ocukluk dnemlerinde olduka gtr ve tanda en nemli aama phelenmektir. Kullanlan
standart tarama testleri yeterli olmazsa mutlaka ileri inceleme yntemleriyle ayrc tanya
gidilmelidir. Bu incelemeler sonras tespit edilen ciddi ve yksek lm riski tayan kardiyak
patolojilerde, bireylerin youn egzersiz programlarna ve yarmal sporlara katlm yasaklanmaldr.
Kukusuz kispor, ocuk ve gen bireylerin bedensel ve ruhsal geliiminde ve salkl bir yaamsrdrmelerinde son derece nemli bir aktivitedir. Ancak hem profesyonel sporcu olmay planlayan
hem de ar fiziksel egzersiz gerektiren sporlarla uramak isteyen bireyler, bu aktivitelere
balamadan nce ve baladktan sonra periyodik olarak mutlaka ciddi bir kardiyak deerlendirmeden
geirilmelidir.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
19/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
19
ocuk Sporcularda Sporcu Yaralanmalarndan Korunma ve nlemler
Prof. Dr. Safinaz A. YILDIZ
stanbul niversitesi, stanbul Tp FakltesiSpor Hekimlii Anabilim Dal, stanbul
ocuk ve adolesanlarda ok erken yalarda spora katlm, gittike artmaktadr. Spora katlan okul
ocuklarnn her yl yaklakolarak % 311ri spor yaralanmalarna maruz kalmaktadr. Ayn ekilde
Amerikada 5 ile 18 ya aras ocuklarn yaklak yars eitli sportif aktivitelere katldklar
bildirilmektedir. Bu ocuklarn te birinden fazlas, ciddi spor yaralanmalarna maruz kaldklar
bildirilmitir. Bu orann daha fazla olaca muhakkak, nk ocuk sporcular tbbi tedaviye fazla nem
vermemektedirler. Buna karn baz yaralanmalar rnein gz yaralanmalar, n apraz ba
yaralanmalar, bilin kayb gibi problemlerin tedavileri olduka uzun srmektedir. Bu nedenle
ocuklarda sporla ilgili yaralanmalar nemli bir morbidite sebebi olmaya devam etmektedir.
ocuk ve adolesanlarda spor yaralanmalarnda risk faktrleri intrensek ve ekstrensek olarak iki
balkta toplayarak incelenmektedir.
1-kstrensek risk faktrleri: Atletin kendisi ile ilgili faktrlerdir. Ya, cinsiyet, vcut kompozisyonu,
fiziksel kondisyon dzeyi, anatomik faktrler, geirilmi fakat yeterince tedavi edilmemi
nromskler yaralanmalar, psikolojik ve sosyal problemler gibi.
2-Ekstrensek risk faktrleri: Sporcu d faktrlerdir. Sporun ierii ve uygunluu, uygun sportif
ekipman seimi, koruyucu spor malzemeleri, oyun kurallar, oyun sahalar yzeyleri, kolarn ve
atletin eitimi, uygun ve doru antrenman programlar. Oynanan sporun ferdi veya kontak sporuolmas, sporcunun oyun seviyesi yani elit sporcu veya rekreasyonal sporcu olmas, oyun pozisyonu,
hava ve evre koullar, sezon zaman olup olmamas, gnn zaman, oyun kurallar, oyun yzey
alanlarnn fiziki koullar, koruyucu ekipmanlarn kullanm, spor giysilerinin zellikle ayakkablarn
zellikleri olarak saylmaktadr.
ocuk ve adolesanlarda spor yaralanmalarn nleme programlar; pasif nleme stratejileri, aktif
nleme stratejileri protokoller dahilinde dzenlenip uygulanmasnda; sporcular, antrenr ve ocuun
ailesi programa iyi uyum salad takdirde yaralanmalarn anlaml derecede azald gsterilmitir.
Kaynaklar
1-Almquist J., Valovich McLeod T.C., Cavanna A., et. al. Summary Statement: Appropriate medical Car
efor the Secondary School-Aged Athlete. Athl Train, 2008, 43(4): 416- 127.
2-Flynn JM,Lou JE,Ganley TJ.Prevention of sports injuries in children.Curr Opin Pediatr. 2002;14 (6):
719- 722.
3- Stephens M. B., Beutler A. Principles to Help Prevent Youth Sports-Related Injuries Letters to the
EditorAm Fam Physician.2007 1;75 (11):1620.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=%22Flynn%20JM%22%5BAuthor%5Dhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=%22Lou%20JE%22%5BAuthor%5Dhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=%22Ganley%20TJ%22%5BAuthor%5Dhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=%22Ganley%20TJ%22%5BAuthor%5Dhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=%22Lou%20JE%22%5BAuthor%5Dhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=%22Flynn%20JM%22%5BAuthor%5D7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
20/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
20
Yaa Uygun Aktiviteler ve ocuklarn Antrene Edilebilirlii
Do. Dr. Gkhan METN
stanbul niversitesi,Cerrahpaa Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal, stanbul
Byme ve gelime; beslenme, sosyo-ekonomik durum, kronik hastalklar ve egzersizin de
dahil olduu bir ok faktr tarafndan etkilenmekte olup esasen genetikle ilgilidir. Ancak yaplan
dzenli antrenmanlarn vcudun yasz toplam kitle ve yzdesel miktarlarndaki olumlu deiime
ynelik etkisi, zellikle uzun sre takip edilen erkek ocuklarn boy geliimi srasnda aka ortaya
konmutur. Buna ilave olarak, dzenli fiziksel aktivite normal byme ve geliim iin gerekli olan
kemik younluu ve mineralizasyonun uyarlmas iin de ayrca nemlidir.
Yaa Uygun Aktiviteler
ocuklarn yalarna uygun olan fiziksel aktivitelerinin planlanmas, byme ve
geliimlerindeki bireysel farkllklar nedeni ile ynlendirilecek faaliyetlere psiik adan hazr olmalar
ve olgunluklar temel alnarak gerekletirilmelidir. ocuklara ok sayda ve deiik spor aktivitelerini
tanma ve anlamalar iin geni zaman verilmelidir. Bu konuda anne-baba veya yatlarndan
kendilerine ynelik bask olmamaldr. nk ocuklar olgunlatka ve yeteneklerini ayrt ettike
daha karmak becerileri edinir ve youn fiziksel aktivitelere katlmay renirler.
Okul ncesi dnemi sresince, ocuklar farkl planlanm aktiviteleri ve oyun oynamay
tecrbe etme konusunda cesaretlendirilmelidir. Bu sre hzl bir byme ve gelime periyodudur.
zellikle hedeflenecek nokta, koma, denge, srama, vurma, atma ve yakalama gibi temel hareketbecerilerine ynelik olmaldr. 6 ile 12 yalar arasnda yaplan egzersiz programlar ince motor
hareket geliimine odaklanmaldr. Bu srada ocuklar eitli spor branlarna katlmalar iin
zendirilmeli ve oluturulan aktivite gruplar elence ve farkllk zerine younlamaldr. zetle
uygulanacak olan programlar bu esas zerine yaplandrlmaldr. 12 yandan sonra ise, temel
becerilerde yeterli olgunlua ulam ve uzmanlam olan bireyler iin farkl disiplinlerde zellemi
antrenmanlara kademeli olarak balamakta herhangi bir saknca yoktur.
ocuklarn Eitilebilirlii
Antrene edilebilirlik; dier deyile eitilebilirlik, organizmaya ait bir doku, organ ve sistemde
egzersizin tipi, iddeti ve sresi gibi etkenlere kar yant olarak gelien morfolojik ve/veya
fonksiyonel deiiklikler ile ekillenir. Bu durumun ocuklardaki derecesi ise byme ve olgunlama
oranlarnn fizyolojik snrlarn yakalayp arttrabilen ve antrenman program sresince egzersizi daha
canl yapabilenlerde daha st seviyelerde olur. ocuklarn egzersize kar olan cevaplar genelde
yetikinlerle ayn olup hedefi yakalamak adna ou zaman onlardan daha avantajldrlar.
Kaynaklar
Robergs R.A., Roberts S.O. Exercise Physiology. Exercise, Performance and Clinical Applications. St
Louis, MO: Mosby. 1997.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
21/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
21
McArdle W.D., Katch F.I., Katch W.L. Exercise Physiology Nutrition, Energy and Human Performance.
7th edition. London; Lippincott Williams and Wilkins, 2011.
Gnay M., Tamer K., Ciciolu . Spor Fizyolojisi ve Performans lm. Ankara, Gazi Kitapevi, 2006.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
22/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
22
Tendon D Kuvvet letimi Ve Yeniliki Kas Mekanii Prensipleri
Yrd. Do. Dr. Can A. YCESOY
Boazii niversitesi, Biyomedikal Mhendislii Enstits, stanbul
Klasik bak as, iskelet kasnda kuvvet iletiminin sadece kas fiberlerinin aponevroz ile
birletii ularda gerekletiini kabul etmektedir. Bu tr miyotendinz kuvvet iletiminin kontroll
eklem hareketi iin nemi aktr. Ancak, on yl akn sredir yrttmz almalar, bu bak
asnn yetersiz olduunu ve kas mekaniinde nemli rol oynayan tendon d balantlarn da dikkate
alnmas gerektiini ortaya konmutur:
(i) Birbirine komu miyofibriller arasnda bulunan ve kas fiberi eperindeki miyofibrillerin de
ekstraseller matrise transsarkolemal balantlarn salayan multi-molekler yaplarn kuvvet
iletiminde nemli rol vardr (miyobadokusal kuvvet iletimi).
(ii) in vivo kas fonksiyonunda kaslar, izole (evresindeki kaslar ve kas olmayan dokulardan
tamamen bamsz) olmaktan ok uzaktr. Komu kaslarn birbirine dorudan kolajen balantlar
vardr (intermskler balantlar) ve kasn fizyolojik durumda olmasn salayan kan damarlar ve
sinirler bir badoku yaps iinde kasa gelmekte ve bu yap septum, membran ve kemik gibi
kompartman snrlarn belirleyen dokularla sreklilik gstermektedir (ekstramskler balantlar). Bu
entegre yap sisteminin byk miktarlarda kuvvet iletebildii kantlanmtr (epimskler
miyobadokusal kuvvet iletimi).
Bu tr kuvvet iletimi klasik bak asnn hesaba katmad nemli etkilere yol amaktadr: (1)Kasn proksimal ve distal tendonlarndan etkiyen kuvvetler eit deildir. (2) Kasn kuvvet- uzunluk
ilikisi o kasa has ve biricik deildir, kasn iinde bulunduu mekanik koullara gre deikenlik
gsterebilir. (3) Bu etkilerin temel belirleyicisi olacak ekilde kas fiberleri iinde seri olarak dizili
sarkomerlerin boylar heterojendir. Kas kuvvetinin bykln ve kuvvet- uzunluk ilikisinin temel
parametrelerini (optimum ve aktif geveklik kas boyu gibi) belirleyen epimskler miyobadokusal
kuvvet iletimi, bu gne kadar iyi anlalmam olan eitli kas kastalklarnn etiyolojisini ve tedavi
yntemlerinin ileyi mekanizmalarn anlamamza olanak salayacak yeniliki kas mekanii
prensipleri ortaya koymaktadr. Konumada bu prensiplerin tantlmas ve egzersiz fizyolojisi alan
asndan implikasyonlarnn dnlmesine ortam yaratlmas amalanmaktadr.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
23/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
23
Performans Yzcsnn Fizyolojisi, Dadaki Yzcler
r. Gr. Dr. Kerem ZGNEN
ukurova niversitesi, Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal Spor Fizyolojisi Bilim Dal, Adana
Performans yzmesi, kas kuvveti / gc ile dayankllk arasnda hassas bir dengenin
kurulduu ve teknik becerinin n planda olduu etkinlik gsteren fizyolojik sistemleri olduka
zorlayan bir spor daldr. Karada gerekletirilen fiziksel etkinliklerden farkl olarak yerekiminden
kaynaklanan etkinin olduka azald bir ortamda gerekletirilen yzme dikey eksende sporcuya
kolaylk salarken, etkinliin havadan ok daha youn bir ortamda gerekletiriliyor olmas yzcnn
karsna diren olarak kmaktadr. Bu nedenle de yzmede performans, yzcnn oluturduu iti
kuvveti ile suyun yzc zerine yapt diren arasndaki ilikiye baldr. ti kuvvetini artran
faktrler arasnda kas kuvveti, aerobik ve anaerobik enerji sistemleri, kassal dayankllk ve kula
teknii saylabilir. Vcut kompozisyonu ile antropometrik zellikler suya kar oluturulan direnci
azaltan faktrlerdir.
Pek ok spor dalnda olduu gibi yzmede de baary belirleyen fiziksel zelliklerden
bahsedilebilir. Yzcy hidrodinamik adan rakiplerinden avantajl klacak her trl antropometrik
zellik baarl kabul edilen yzclerde neredeyse ortak biimde karmza kmaktadr. Bu nedenle
performans yzcsn tanmlarken neredeyse her zaman belirli bir fenotipik grnmden
bahsedilir.
Performans yzcleri tarafndan gerekletirilen yksek hacimli antrenmanlarda genelde
yzme ekonomisinin, aerobik ve anaerobik g ve dayanklln gelitirilmesi amalanmaktadr. Biryzcnn elit olarak tanmlanabilmesi iin de yaklak 10 yllk dzenli almaya veya 10000
antrenman saatine gereksinimi bulunmaktadr. Bu nedenle uzun sre yzme antrenman yapm olan
bir bireyin pulmoner, kardiyovaskler ve metabolik sistemlerinin de antrenmana uyum salam
olmas beklenilen bir sonutur. Performans yzclerinin bu 3 temel sisteminde meydana gelen
adaptif deiikliklerin bir ksm farkl branlardaki atletlerde de karmza karken baz deiimler
zellikle yzme sporuna zgllk gstermektedir. Yzmede yerekimi etkisinin dk olmas ve
etkinliin yatay eksende yaplyor olmas kardiyovaskler ve pulmoner sistemin ileyilerini karasal
aktivitelerden farkl biimlerde etkilemektedir.
Elit dzeydeki yzclerin antrenman programlarnn byk blm dayankllngelitirilmesi zerine kurulmutur. Yllar sren dayankllk antrenmanlarnn sonucu olarak da
performans yzclerinin maksimal oksijen almlar ve aerobik dayankllklar olduka yksektir. Fick
denkleminin de ngrd zere bir bireyin maksimal oksijen alm, oksijenin dokuya tannmas ve
dokuda tketilmesinin ortak fonksiyonudur. Antrenmanl olmayan bireylerde maksimal oksijen
almn dokunun oksijen tketimi belirlerken, dayankllk atletlerinde oksijenin dokuya tanmas
balca snrlayc faktr durumundadr. st dzey performans yzmesinde antrenman programna
dahil edilen uygulamalardan bir tanesi de ykselti kamplardr. Bu tip kamplardaki temel ama
yzclerin hafif oranda hipoksiye maruz kalarak eritropoezin uyarlmasn salamaktr. Hipoksinin
dozu, gnlk maruz kalma ile toplam uygulama sresi atletlerin olas kazanmlar zerine dorudan
etkilidir.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
24/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
24
Tm bunlarla birlikte olas kazanmlarn ok kk olmas sradan atletler iin bir ey ifade etmese
de olimpik dzeyde madalyalarn genellikle saniyenin kesirlerinde kazanld veya kaybedildii
performans yzmesi iin byk nem tamaktadr.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
25/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
25
Advanced Lactate Test in Swimming
Dr. Dimitrij MANCEVIC
Technical Director of the Turkish Swimming Federation, stanbul
The most important physiological parameters to describe the conditioning profile in
swimming are the aerobic (VO2max) and anaerobic (VLmax) capacities. These parameters play a
decisive part not only in determining the swimmers maximal competition performance but also in
the way the aerobic and anaerobic systems contribute in the metabolic energy supply during
exercise. Lactate is an intermediary product in the process of delivering energy and is released
through the anaerobic lactic metabolism when the energy delivered by the anaerobic alactic and
aerobic system becomes insufficient. This may happen during an effort when the workload
(swimming speed) is so high that the aerobic energy supply approaches its maximal capacity. In this
case it is clear that lactate test reflect the performance of both, the anaerobic lactic and aerobic
energy supply systems.
The model for the interpretation of lactate tests was patterned by Prof. Mader, German
University of Sport Sciences of Cologne (Olbrecht, 1989). The classical method of interpretation is
directly based on the relation between lactate and speed, i.e. the position of the lactate curve in the
lactate-speed diagram. Although lactate curve has already been used to optimize training since the
1970s, there quickly appeared some unexplainable problems. Many coaches and sport scientists
noticed that, as the season progressed, the lactate curve often did not change or even got worse
(shift of the lactate-speed curve to the left) as the swimmers were getting faster in competition
(Olbrecht, 2000). Some questioned whether there was any further improvement in aerobic
endurance or that the lactate tests were not a good measure of aerobic endurance. Since we
believed that the theory was good and the aerobic capacity was increasing there must be something
missing from the interpretation of the lactate tests.
As pointed out by Craig and Pendergast (1979), swimming, like most other method of
locomotion, involves the intermittent application of force which results in movement. In all of the
stroke patterns used in swimming the mean velocity (V) is the product of the stroke rate (SR=strokes
x min) and distance moved through the water with each complete stroke (DS= distance x stroke).
V=SR x DS. On the other hand, Stroke Rate or Stroke Frequency depended from individual technical
level and reflected the activities (contribution) of the fast and slower muscle fibers. Swimmers
increase their swimming speed by a combination of taking more strokes and decreasing the distance
per stroke. This ability to adjust stroke rate and distance per stroke can to be learned as part of
training and testing. In our research was founded that the interpretation of results of the lactate test
(the position of the lactate curve in the lactate-speed diagram) will be more efficiency if we
determine also technical skills changes as Stroke Rate and Stroke Length changes.
A comparison between the classical interpretation of the shift of the lactate curve (move to the
right and to the left) and interpretation based on the use of the Stroke Rate and Stroke Length changes,
reveals that:
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
26/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
26
move lactate curve to the right with increasing Stroke Rate and decreasing Stroke Length leads
to decrease the maximum of the swimming speed;
move lactate curve to the left with increasing Stroke Length leads to increase the maximum of
the swimming speed.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
27/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
27
Performans Yzcsnn Geliiminde Bilimin Rol
Dr. Alpan CNEMRE
Hacettepe niversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yksekokulu, Ankara
Yzmede sporunda yksek dzeyde performans sergileyebilme becerisi, antrenman
srecinde kazanlan ve gelitirilen btn kondsyonel zelliklerin yarmalar srasnda kullanlmas ile
ilgilidir. Bu kondsyonel zelliklerin gelitirilmesi yllar sren ciddi antrenmanlar gerektirmektedir ve
hem antrenman hem de yarma srecinde pek ok bilim dal ve disiplin, sporcu performansn
optimum dzeyde gelitirecek destekleri uzun yllardan beri vermektedirler.
Antrenman ve yarma srecinde, yzcnn daha yksek antrenman yk ile daha sk
antrenman yapabilmesi, tekniinden bamsz olarak sporcunun antrenmanlar sras ve arasnda
dinlenebilme yeteneini ve rejenerasyonu arttrc uygulamalar ile mevcuttur. Bu anlamda sporcubeslenmesi ve ergojenik yardmlar, masaj ve fizyoterapi uygulamalar, sporcunun daha yksek
antrenman hacimlerinde daha iddetli ve daha sk antrenmanlar yapabilmesini tetikleyen balca
unsurlardr. Deiik evresel koullarn (s, ykselti) yzc zerinde yaratt fizyolojik stres ve bu
stresle baa kabilme stratejileri, bu stresin yarmalar ve btn yl sren antrenmanlar srecinde
avantaj olarak ynlendirilebilmesi yzme sporunda uzun yllardan beri kullanlan uygulamalardan
biridir. Dier yandan sporcunun teknik kapasitesini gelitirici ve yzcye etkiyen su direncini azaltc
biyomekanik yaklamlar yzme iin olmazsa olmaz desteklerden biridir nk yzc su ierisindeki
ileri hareketi srasnda ok net bir srtnme direnci ile kar karyadr. Su ierisindeki verimli hareket
sualt ve su st teknik analiz yoluyla ok net artlar gsterebilmektedir. Yarmalar ve antrenmanlar
srasnda yzcnn psikolojik faktrlerden olumsuz olarak etkilenmesi de spor psikolojisinden
alnacak desteklerle minimuma indirgenebilir. Stres ve heyecanla baa kabilme, hayal etme ve
canlandrma; antrenman ve yarmann zorluklarna diren gsterebilme psikolojik destekle daha
kolay ynlendirilebilir.
Yzcnn srantrene olmadan kendini gelitirici antrenman ykleri ile uygun antrenman
blgelerinde almas; yarmalar srasnda sergilenecek olan Tempo ve Kula Oran, antrenmanlar
ve yarmalar srasnda elde edilen Laktat, Kula Oran ve Kalp Atm Hz verilerinin yl boyunca sren
takibi ve antrenmanlarn yeniden ynlendirilmesi ile mmkndr. Ayrca uzun yllar sren yzme
antrenmanlar srasnda, dayankllk, kuvvet, srat, esneklik ve baz koordinatif becerilerin
gelitirilmesi, bymenin takip edilmesi ve uygun antrenman yknn uygun ya dneminde
verilmesi ile olasdr. Bu anlamda fizik yap srekli olarak takip altndadr.
Performans yzcs ve antrenrnn alaca sonu; kullanlan bilimsel yntemlerin
gvenirlii ve geerli ile ilgili olup sporcu kayplarnn nlenmesi, yzc kaynann daha iyi
ynlendirilmesi ve hedef belirleme konusunda lke politikalarnn oluumuna yardmc olacaktr.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
28/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
28
Sporda Hareket Analizi
Uur dek, Emre Ak, Prof. Dr.Feza KORKUSUZ
Orta Dou Teknik niversitesi, Eitim FakltesiBeden Eitimi ve Spor Blm, Ankara
Sporda hareket analizi tarihsel sre ierisinde yaayan canllarn hareketlerinin incelenmesi
amacyla ortaya kan teknolojiden yararlanlarak gelitirilmitir. Hareketin mekanik ilkeler
kullanlarak incelendii bilime biyomekanik ad verilir (Hatze, 1974). Biyomekanik zaman ierisinde
olduka geni uygulama alan kazanmtr. Mekanik ve biyolojik bilimler arasnda gzlenen ortak
noktalarn gn getike artmas ve gelien teknoloji ile bu ortak noktalarn gzlenebilir hale gelmesi
biyomekanii birok aratrma sahasnn ats haline getirmitir. Biyomekanik almalar
incelendiinde ounlukla mhendislik ve salk bilimlerinin ortak kullanmna son yllarda spor
bilimlerinin de eklendii grgrlmektedir. Genellikle birbirinden bamsz olarak nitelendirilen
mekanik ya da elektrik gibi mhendislik alanlar ile fizyoloji, biyoloji ve spor gibi salk bilimi alanlar
biyomekanik ats altnda sklkla birlikte kullanlmaktadr. Bu nedenle biyomekanik hem salk -spor
hem de mhendislik alanlar asndan bakldnda en kapsaml ve karmak bilim alanlarndan biridir.
Biyomekanik aratrmalar sonucunda salk, ergonomi, spor, sinema gibi farkl alanlardaki sorulara
yantbulmak olasdr.
Hareket analizinin amac normal hareketi bireysel farkllklardan bamsz saysal verilerle
ifade edebilmek ve normalden farkl hareketi, bu bozukluun altnda yatan neden veya ilevsel uyum
ile ilikilendirebilmektir.
Sz konusu insan olduunda biyomekanik, hareketin gzlendii ve hareketin bileenlerininincelenmek istendii hemen her alanda karmza kmaktadr. nsan performansnn snrlarn
zorlayan gnmz sporunda ise biyomekaniksel aratrma yntemlerine, genel olarak iki ama
dorultusunda bavurulmaktadr. Spora zg performanslarn incelenmesi, elde edilen bulgularn
yine performans arttrmada kullanlmas spor biyomekaniinin birincil amac olarak karmza
kmaktadr. Sakatlklarn nlenmesi ve tedavi srecinden maksimum verim alnabilmesi ise sporda
biyomekaniin yaygn olarak kullanlan ikinci amacn oluturur.
Veri eitlilii asndan baklacak olursa kinetik ve kinematik veriler biyomekanik
aratrmalarn veri tabannn byk bir blmn iermektedir. Sporcularnya da evresel etkenlerin
sahip olduu ktle, kuvvet, arlk merkezi gibi deikenler biyomekaniin kinetik konseptininparalardr. Basite tanmlanacak olursa kinetik, insan vcudu ya da objeye etki eden kuvvetlerin
belirlenmesi ve deiimlerin incelenmesini hedefler. Masa tenisi, bilardo ve dart gibi teknik
becerilerin n planda olduu spor branlarnda kk deerler ile llebilen kinetik deikenler,
halter, boks ve gre gibi kuvvetin youn olarak gzlemlendii spor branlarnda olduka byk
deerlere ulaabilmektedir. Kinetik deikenlerin llmesinde aratrmaclarn en ok bavurduu
lm aralar kuvvet platformlar, yk hcreleridir. Nesnelerin ya da vcut blmlerinin uzaydaki yer
deiimleri sonucu ortaya kan hz, asal hz, ivme gibi deikenlerin incelendii lmler,
biyomekaniin kinematik veri tabann oluturur. Kinematik deikenlerin gzlenebilmesi hareket
takibine dayanr. eitli lm aralar ile yaplan hareket izleme sreci sonunda cisimlerin ne kadar
hzl, ne kadar uzaa ve ne kadar yksee gittii gibi bilgiler salanm olur. Ayrca cisimlerin
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
29/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
29
pozisyonlar, vektrel hzlar ya da ivmeleri de kinematik lmler ile belirlenir. Yksek hzl grnt
yakalama sistemleri kinematik lmler iin en ok kullanlan yntemler arasndadr. Ancak teknolojik
geliimler ile birlikte farkl sensrler yardmyla hareketi takip etmek mmkn hale gelmitir.
vmelerler, jiroskoplar, manyetometrelerden oluan sistemler grntye ihtiya duymadan
kinematik lmler yapabilmektedir. Genel olarak kinematik deikenler asal ve dorusal olmak
zere iki tip veriden oluur. Kompleks bir hareketin gzlenmesinde i ie gemi ve birbirinden
ayrlmas zor olmasna ramen kinematik verilerin analizinde kullanlacak formllerin veri tipine gre
seilmesi olduka nemlidir.
Kalitatif ve kantitatif yaklamlar, hemen her alanda olduu gibi biyomekanik aratrmalar
iinde uygulanabilmektedir. Kantitatif yaklamlar vcut ya da vcut blmlerinin hareketlerini saysal
veriye dntrerek incelenmesini salar. rnein aratrmac bir vcut blmnn hareketlerini
belirli zaman aralklarnda takip ederek, bu blmn ne kadar hzl hareket ettiini bulabilir. Bu
yaklamn en nemli avantajlarndan birisi, tercih edildiinde sbjektif tanmlamalardan uzaklalr.
Ayrca aratrmacya istenen veriyi yksek hassasiyetle inceleme olana tanr. Ancak veri
saysallatrmada kullanlan donanm gz nne alndnda bu yntemin olduka pahal ve zaman
alc bir yntem olduu anlalacaktr. Buna ramen zellikle gzn grmekte zorland hareket
trlerinde, kantitatif yaklam kullanlmas en doru yaklamdr. Biyomekanikte kalitatif yaklam ise
hareketi saysal ifadeler kullanmadan tarif etmektir. Bu yaklam daha ok konunun uzmanlar
tarafndan becerinin kritik noktalarnn belirlenmesi amacyla kullanlr. Yzme antrenr tarafndan
sporcusunun teknik yanlnn belirlenmesi ve dzeltilmesi kalitatif yaklama rnektir. Mhendislik
asndan bakldnda kalitatif yaklam nem sralamasnda ikinci gibi grnmesine ramen,
biyomekanik sorularn olumas ve cevaplanmas aamasnda uzmanlarn ortaya koyduu kalitatif
yaklamlar olduka nemlidir.
Hareket analizinde kullanlan donanm ok eitli olmakla birlikte genellikle (a) yet tepki
kuvvetlerini len bir kuvvet platformu, (b) vcuda yerletirilen iaret noktalarn hareket srasnda
izleyen kameralar ve yazlm sistemi, (c) ekstremite bileenlerinin hzlanmas ve yavalamas srasnda
ivmeyi ynde kaydeden ivme lerler ve (d) kastaki elektriksel etkin lii len elektromiyografi
(EMG) kullanlr. lm ncesi eklem dnme noktalarnn saptanmas iin kalibrasyon gerekir. Ayca
EMG lm iin maksimum kuvvette kaslmann llmesi sz konusudur. Biyomekanik modelleme
iin antropometrik lmler de yapldktan sonra sporcunun llecek hareketi yapmas istenir.
Son ylalrda gelien teknoloji ile artk sporda sahada da lm yapma olana bulunmaktadr.
Teekkr
Sporda hareket analizi almalarmzn bir blmn gerekletirdiimiz TSK-ODT MODSMERe
teekkr bor biliriz.
Kaynak
Hatze, H. (1974). The meaning of the term: Biomechanics.Journal of Biomechanics, 7, 189190.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
30/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
30
YALILIK ve KAS KUVVET
Prof. Dr. mit Kemal ENTRK
Akdeniz niversitesi, Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal, Antalya
Gelimi toplumlarda nfus iindeki yal orannn artmas, salk giderlerine nemli maddi
yk getirmektedir. Yaa bal skl artan eitli hastalklardan (ateroskleroz, KOAH, diyabet,
hipertansiyon gibi) ziyade, yallarn kendi ilerini yapabilme yeteneklerinin kayb ise maddi ykten
baka nemli lde toplumsal yk te getirmektedir. Yallarda herhangi bir hastalk olmadan
grlen, kalp debisinin azalmas, akcier performansnn azalmas, kemik dansitesinin azalmas ve
mineral kayb, sinaps say ve boyut azalmas sonucu hafza kayb, hormonal dzenlemelerdeki
deiimler, immun yeteneklerin azalmas gibi grlen nemli fonksiyonel deiikliklerin hepsinin
izgili kaslardaki grlen deimelere sekonder olarak balad kabul edilmektedir.
Yaa bal olarak kas kitlesi ve kuvvetindeki azalmaya sarcopenia ad verilmekte ve 50
yandan sonra yaklak izgili kas kitlesinin her yl %1-2 sinin kaybedildii hesaplanmaktadr.
Yallktaki kas kitlesi ve kuvveti azalmasndan sorumlu fizyopatolojik mekanizmalar iinde,
mitokondrial disfonksiyon, kortikal ve spinal uyarlabilirlik azalna bal Tip II liflerde atrofi, kas
hcresi protein sentezinin azalmas, IGF-1, testosteron, TNF- gibi humoral faktrlerdeki deiimler
ve tendon kompliansnn artmas n plana kmaktadr. Bu olumsuz srelere bal yallkta oluan
izgili kaslardaki bozulma, bireyi hareketsizlik ve daha sedanter bir yaama yneltmekte ve bir ksr
dngye neden olmaktadr. Yallarn gndelik yaamda daha az harekete bal fiziksel yetenekleri nin
azalmas sonucu, sosyal ve psikolojik yalanma olgusu ortaya kmakta, bu da fiziksel aktivitede daha
ileri azalmay getirmekte ve fiziksel bozulmaya kadar sre devam etmektedir.
Yaa bal izgili kasta grlen olumsuzluklarn nne geebilmenin tek yolu dzenli olarak
yaplacak kuvvet egzersizleridir. Yaplan ok sayda kohort alma, kardiyovaskler nedenler bata
olarak, her trl lm nedeni dahil olmak zere, kuvvet egzersizlerinin mortaliteyi nemli lde
azalttn gstermektedir. Ayrca kuvvet egzersizleri ile kan basncnn ve kan ekerinin reglasyonu,
obesite kontrol, kemik mineral younluu art gibi olumlu metabolik etkiler ile yallkta eitli
hastalklara bal oluan morbitide de azalmaktadr. Hem bireysel mutluluk hem de toplum refah iin
her yata yaplacak kuvvet egzersizleri ok nemli kazanmlar salayacaktr, fakat dzenli uygulanacak
kuvvet egzersizleri yal nfusta birok ynden hayati neme sahiptir.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
31/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
31
Sporcu Anemisi
Do.Dr. Cem ETN
Sleyman Demirel niversitesi, Tp Fakltesi Dahili Tp Bilimleri Spor Hekimlii, Isparta
Sporcu anemisi terimi ilk defa egzersiz ile ilikili anemiyi tariflemek iin kullanmtr. Bu terimi
bazlar sporculardaki herhangi bir anemiyi tariflemek iin kullanrken, bazlar da yalnzcasporculara
zg anemiyi tanmlamak iin kullanmaktadr. Son yllarda sporcularda grlen anemiyi etiyolojik
nedenlerine gre snflama ve isimlendirme gerektii kabul grmektedir. Buna gre konu 4 temel
etiyolojik neden bal altnda incelenecektir.
Dilsyonel Yalanc Anemi
ntravaskuler Hemoliz
Demir Eksiklii Anemisi
Kaltsal Eritrosit Hastalklarna Bal Anemi
1. Dilsyonel Yalanc Anemi
Sporcularda en sk grlen anemi tipidir. Gerek bir kan kaybndan ok plazma hacminin
genilemesine bal olarak gelien benign ve geici bir durumdur. Dilsyonel yalanc anemi hafif bir
anemiye neden olmaldr. Hemoglobin erkeklerde >13gr/dl, kadnlarda >11.5gr/dl olmal, ortalamaeritrosit hacmi (OEH), ferritin ve haptoglobulin normal snrlarda olmaldr. Semptomlar elik
etmemeli, egzersizin bitiminden sonra 3-7 gn iinde normale dnmelidir. Gerek bir patoloji
olmad iin herhangi bir tedavi gerektirmez.
2. ntravaskuler Hemoliz
intravaskuler hemoliz baz sporcularda zellikle orta ve uzun mesafe koucularnda nadir
grlmeyen, sk bir bulgudur. Ayak vuruunun (footstrike) dahil olmad baz spor dallarnda da
hemoliz olabilecei gsterilmitir. Eer phe ediliyorsa antreman sonras hemen uygun tetkikler
yaplmaldr. Tanda haptoglobulin seviyesinin azalmas nemlidir. Eer haptoglobin balamakapasitesinin zerinde serbest hemoglobin varsa hemoglobin idrarla atlr. Kemik iliinin aktivasyonu,
gen eritrosit yapmnn gstergesi olan retikulosit art olup, makrositoz geliir. Serum biluribininin
artve sarlk nadir bir bulgudur. Oluan hemoliz genellikle klinik olarak anemi olacak kadar deildir.
Retikulositoz ile bu ak kapatlmaya allr. Egzersizle indklenen hemoliz tansn koyarken dier
hemoliz yapabilecek nedenlerin zellikle genetik eritrosit membran hastalklarnn (talasemi, orak
hcre anemisi gibi) dlanmas gerekir. Tedavi alma yzeyinin, ayakkablarn ve alma
younluunun deitirilmesi eklinde olabilir. Egzersizin birka gn kesilmesi ile hemolizin durmas
gerekir. Hemoliz hafif, anemi ve hemoglobinuriye neden olmuyorsa zgn bir tedavi yapmaya da
gerek yoktur.
3. Demir Eksiklii Anemisi
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
32/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
32
Demir sporcu performansnda oksijen tama ile gerekte en nemli anahtar rol
oynamaktadr. Ayn zamanda oksidatif fosforilasyon, mitokondrial elektron tama gibi birok
reaksiyonda kofaktr olarak kullanlmaktadr.
Demir eksikliinin altta yatan nedeni ya kan kayb ya da besinsel eksikliktir. Her ne kadar kan
kayb en sk grlen neden olsa da gnll olarak rejim yapan, kstl diyetle beslenen sporcular herzaman aklda tutulmaldr.
Demir eksiklii 3 aamada oluur. 1. aama: Prelatent anemi: ferritin tek bana dmtr,
kemik iliinde demir depolar boalmtr. Hemoglobin seviyesi normal olup anemi yoktur. 2. aama:
Demir eksik eritropoez: Demir depolar daha da azalr, serum demiri der, transferin satrasyonu
azalr, total demir balama kapasitesi ykselir. Balangta anemi hafif normositik olup zamanla
mikrositik olur. 3. aama: Demir depolar daha da azalarak aikar mikrositik hipokrom anemi geliir.
Koucular gibi ar dayankllk sporu yapanlarda yksek oranda demir eksiklii grlmektedir.
Bununla beraber demir eksikliine ikincil anemi normal toplumda ki oranlara benzer ekilde
sporcularda da %0- 3 orannda saptanmtr.
Demir eksikliinin klasik grnm dayankllk koucusu olan bir kadn sporcuda halsizlik ya
da performansnda azaln ortaya kmasdr. Mutlaka ayrntl bir ekilde genitoriner,
gastroentestinal sistem sorgulanmal, menstrel ve beslenme yks alnmaldr. Demir eksiklii
tansnda u aratrmalar yaplmaldr: Hemoglobin, hematokrit, OEH, serum demiri, total demir
balama kapasitesi, transferin satrasyonu ve serum ferritini. ou olguda serum ferritin dzeyi
demir eksikliinin tansnda kullanlabilecek kolay ulalabilir bir tetkikdir. Serum ferritini 10-15ng/mL
ise demir eksiklii olarak tanmlanabilir. Tan konduktan sonra altta yatan etyoloji aydnlatlmaya
allr. Mutlaka spor d GE kayplar irdelenmelidir.
Eer gdasal dzenleme ile sporcunun demir durumu dzelmezse altta yatan nedeni
aydnlatmaya ynelik tetkikler devam ederken demir eksikliinin esas tedavisi demir yerine koyma
tedavisine balanr. Azdan ferrz sulfat en uygun yaklamdr. Gastroentestinal yan etkiler tedavinin
etkinliini bozabilir. Alternatif yaklam ferrz glukonat olabilir. Daha kolay tolere edilebilmektedir.
Yant birka haftada retikulosit art eklinde ortaya kar. Tedavi demir depolarnn tam dolmas iin
6- 12 aya kadar uzatlmaldr.
4. Kaltsal Eritrosit Hastalklarna Bal Anemi
Orak hcreli anemi: Hemoglobin S kaltsal bir hemoglobin olup fizyolojik stres ile oraklama
ve eritrositlerin hasar ile karakterizedir. Orak hcre hastalarnn ou (SS) altta yatan anemi ve arl
oraklama ataklar nedeniyle aktif spor yapamamaktadrlar. Sporcularda daha sk grlen normal
hemoglobin A ile hemoglobin S in (AS) sonucunda oluan orak hcre taycldr (OHT).
Her ne kadar OHT arl krizlere neden olmasa da egzersiz toleransn drebilir. Egzersiz
srasnda oluan s art, hipoksi, asidoz ve dehidratasyon OHT olan sporcularn hemoglobinlerinde
patolojik deiikliklere neden olabilir. Egzersiz ile OHT arasndaki en nemli iliki ani lme neden
olmasdr.
Ani lmn nedeni rabdomyoliz, s oku ve anikalp aritmileridir. Bu nadir komplikasyonun
oluumu asndan risk faktrleri dehidratasyon, ar s, yksek rakmda egzersiz eklindezetlenebilir. Ani lm riskini en alt dzeye ekebilmek iin OHT tans alm sporcularda s ve
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
33/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
33
dehidratasyonun minimize edilmesi iin nlemler alnmaldr. Scak ortamlarda zellikle hidrasyona
dikkat edilmelidir. Ayrca dk oksijen dzeylerinde oraklamann artaca hatrlanp yksek rakmda
antreman yaplrken dikkatli olunmaldr.
Talasemi: Dier sk grlen kaltsal hemoglobin hastaldr. Orak hcreli anemiden farkl
olarak burada hemoglobin zincirlerinden biri eksik yaplmaktadr. Talasemi major hastalarnda tipikyz grnm, anemi, dalak bykl ve kemik anomalileri saptanr. Daha sk grlen ise talasem i
taycl olup belirgin mikrositoz (
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
34/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
34
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
35/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
35
SZL BLDRZETLER
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
36/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
36
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
37/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
37
SB-1 KISA DNEM EGZERSZN SKEM REPERFZYON HASARINA BALI HEMODNAMK YANITLARA
ETKSNDE ATRYAL NATRRETK PEPTDN ROL
Selma Arzu VARDAR1, Orkide PALABIYIK1, Ruhan topuz2, Elif Ezgi GREL1, Semra ALIKAN2, Serap
TOPU1, Hakan KARADA2
1Fizyoloji Anabilim Dal, Trakya niversitesi Tp Fakltesi, Edirne 2Farmakoloji Anabilim Dal, Trakya
niversitesi Tp Fakltesi, Edirne, [email protected]
Giri ve Ama:Atriyal natriretik peptidin (ANP), izole san kalbinde oluturulan iskemi reperfzyon
hasarndan koruyucu etki gsterdii belirtilmektedir (1). Bu almada, ksa dnem uygulanan
egzersizin global kardiyak iskemi sonras reperfzyon periyodundaki hemodinamik yantlara etkisi ve
bu etkide ANPnin rol incelendi.
Materyal ve Metod:Ardk olarak be gn sreyle yry egzersizi yapm ya da yapmam olarak
gruplanan izole san kalpleri drt gruba ayrld. Kontrol (n=6) veEgzersiz (n=6) gruplarna 35 dakika
global iskemi ve takiben 30 dk reperfzyon uyguland. Ayrca iskemi ncesi 0.1 M/L atriyal
natriretik peptid (ANP) infzyonu yaplan iki grup; ANP grubu (n=6) ve Egzersiz -ANP (n=5) grubu
olarak belirlendi. Egzersiz uygulanan sanlarn kalpleri egzersizi takiben iki saatlik periyotta perfze
edildi. Ventrikl basn geliimi, maksimum ve minimum sol ventrikl basn deiim oranlar ve aort
perfzyon basnlar srekli olarak kaydedildi. Elde edilen veriler grup iinde Kruskall Wallis testi ile
gruplar arasnda Mann Whitney U testi ile karlatrld. Post hoc Dunn test uyguland.
Bulgular: Kontrol ve Egzersiz gruplarnda, global iskemi sonras reperfzyonun birinci dakikasnda,
miyokardiyal kontraktilite fonksiyonunun gstergesi olan ventrikl basn geliiminde belirgin azalmagrld (p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
38/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
38
SB-2 EGZERSZ NKOULLAMASININ SKEM-REPERFZYON HASARINA BALI OLARAK SIANLARIN
GASTRONTESTNAL DOKULARINDA OLUAN OKSDATF STRES VE ANTOKSDAN SAVUNMA
DEKLKLER ZERNE ETKLER
Hakk GKBEL, Mehmet Z, Nilsel OKUDAN, Muaz BELVRANLI
Seluk niversitesi Meram Tp Fakltesi Fizyoloji AD, Konya, [email protected]
Giri ve Ama: Bu almann amac, egzersizle oluan intestinal iskeminin deneysel mezenterik
iskemi iin iskemik nkoullama etkisi gsterip gstermeyeceini oksidatif stres ve antioksidan sistem
deiiklikleri zerinden ortaya koymaktr.
Materyal ve Metod: Yerel Etik Kurul izni alnan almada toplam 60 Wistar Albino soyunda erkek
san kullanld. Sanlar randomize olarak her grupta 10 san olacak ekilde 6 gruba ayrld: Sham:
Anestezi sonras superior mezenterik arter (SMA) klemplenmeden laparotomi yapld. Egzersiz: 4hafta, haftada 5 gn 25 m/dk hznda 45 dakika sreyle egzersiz yaptrld. skemi-reperfzyon (IR):
Orta hat infzyonunu takiben SMAya atravmatik vaskler klemp yardmyla 45 dakika iskemi
uyguland, klemp karldktan 120 dak sonra sanlar sakrifiye edildi. EIR: E grubundaki egzersiz
protokol uygulandktan sonra iskemi ve reperfzyon protokol uyguland. skemik n koullama
(IPC): Laparotomi sonras 10 dak iskemi ve 10 dak reperfzyonu takiben sanlar sakrifiye edildi.
IPC+IR: Gerek iskemi-reperfzyon ncesi 10 dak sreyle iskemi ve reperfzyon uygulanarak n
koullama oluturuldu. Kan IL-6 ve TNF- dzeyleri ELISA yntemiyle, barsak dokusundaki MDA
dzeyleri, MPO ve SOD aktiviteleri spektrofotometrik yntemle alld.
Bulgular: IL-6 seviyeleri asndan gruplar arasnda fark bulunmad. Egzersiz grubunun ortalamaserum TNF- dzeyi sham grubuna gre daha dkt. IR grubunda ortalama MPO aktivitesi sham,
egzersiz ve IPC gruplarna gre yksek bulundu. leum MDA seviyeleri asndan gruplar arasnda
anlaml fark bulunmad. leum ortalama SOD aktivitesi IR grubunda dier gruplara gre dk
bulundu.
Tartma ve Sonu: Dzenli egzersiz, sanlarda intestinal iskemi reperfzyona bal gastrointestinal
dokuda oluan hasar azaltyor gibi grnmektedir. MPO retimi asndan iskemik nkoullama ile
benzer sonular elde edilmesi, etkisini bu yolla gsterdiini dndrmektedir.
Kaynaklar:
1. Moses FM. Exercise-associated intestinal ischemia. Curr Sports Med Rep. 2005 Apr;4(2):91-5
2. Aban N, Cinel L, Tamer L, Aktas A, Aban M. Ischemic preconditioning reduces caspase-related
intestinal apoptosis. Surg Today. 2005;35(3):228-34
3. Ding Y, Li J, Luan X, Ding YH, Lai Q, Rafols JA, Phillis JW, Clark JC, Diaz FG. Exercise pre-
conditioning reduces brain damage in ischemic rats that may be associated with regional
angiogenesis and cellular overexpression of neurotrophin. Neuroscience. 2004;124(3):583-91
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
39/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
39
SB-3 HPOTROD OLUTURULMU KRONK ORTA DZEY VE TKETC EGZERSZ YAPAN
SIANLARDA AKUT STRESN ETKLER
zgr KASIMAY, Dilek ZBEYL, Ebru ENEL, Gazi CONTUK, ule ETNEL, Berrak . YEEN
Marmara nivertesi Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal
1
, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dal
2
Tbbiye Cad. 34668, Haydarpaa, STANBUL, [email protected]
Giri ve Ama: Hipotiroidide strese olan yant farkllklar gsterir. Hipotiroidili sanlara kronik
orta dzey egzersiz (ODE) veya tketici egzersiz (TE) uygulamas sonras oluturulan akut stresin
dokular zerine etkilerini aratrmak amalanmtr.
Materyal ve Metod: almada 200-250g erkek Sprague-Dawley sanlarda anksiyete dzeyi
deerlendirildikten sonra sanlarn bir grubuna hipotiroidi oluturmak amacyla intraperitoneal15 gn, 6-n-propil-2-tiourasil (PTU,10 mg.kg-1) uyguland. Hipotiroidi oluturulan ve
oluturulmayan sanlarn bir ksmna koubandnda 6 hafta, ODE (30dak/5gn/hafta), bir ksmna
ise TE (60dak/5gn/hafta) yaptrld. Bir ksm egzersiz yapmad. Gruplara 6 hafta sonunda sudan
kanma stresi ve anksiyete testi yapld. Sanlar dekapite edildi. Kalp, mide, karacier, ince
barsakta oksidan hasarn bir gstergesi olan lipit peroksidasyonu (LP) ve glutatyon (GSH)
dzeyleri, dokuya ntrofil infiltrasyonunun bir gstergesi olan miyeloperoksidaz aktivitesi (MPO)
lmleri yaplarak stresin oluturduu oksidan hasar ve buna egzersizin etkisi deerlendirildi.
Kalp, mide, karacier, incebarsak, mesane ile ekstensr digitorum longus, soleus v e plantaris
rnekleri alnarak histolojik deerlendirme yapld. Karlatrmalar iin Student'n t testi veya
ANOVA kullanld.
Bulgular:Hipotiroidi grubunda stres uygulamas ile kontrol grubuna gre mide, incebarsak, kalp
ve karacier dokusunda MPO, LP ve GSH dzeylerinde anlaml bir deiik gzlenmemitir. ODE
uygulanan hipotiroidili sanlarda kalp ve midedeki MPO dzeylerinin kontrol grubuna gre
anlaml ekilde yksek olduu tespit edilmitir (p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
40/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
40
SB-4 STREPTOZOTOSN LE DYABET OLUTURULMU AKUT YZME EGZERSZ YAPTIRILAN
SIANLARDA MELATONN UYGULAMASININ KAS DOKUSUNDAK MDA VE GSH DZEYLERNE ETKS
Mrsel BER1, Mustafa AKIL2, Nihal IIK3,Mine YILMAZ3, Abdulkerim Kasm BALTACI3, Rasim
MOULKO3
1Seluk niversitesi. Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Konya 2Karabk Universitesi, Hasan Doan
Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu, Karabk 3Seluk niversitesi Seluklu Tp FakltesiFizyoloji
Anabilim Dal, Konya, [email protected]
Giri ve Ama: Tip I diyabet pankreatik hcrelerdeki iddetli hasar nedeniyle geliir ve yaygn bir
ekilde insulin bamllyla sonulanr. Beta hcre hasarna itirak ettii dnlen mekanizmalarn
banda oksidatif stres gelir. Melatonin en zararl radikal olan hidroksil radikalini ortadan kaldran
gl bir antioksidandr. Bu nedenle melatoninin diyabete kar da koruyucu bir roloynayabilecei
ileri srlmektedir (1,2). Mevcut almann amac da, streptozotosin ile diyabet oluturulmu ve akutyzme egzersizi yaptrlan sanlarda 4 haftalk melatonin takviyesinin kas dokusundaki serbest
radikal oluumuna etkisini belirlemekti.
Materyal ve Metod:Aratrma 80 yetikin erkek san zerinde gerekletirildi. Sanlar eit sayda 8
gruba ayrld: Grup 1, genel kontrol. Grup 2, melatonin uygulanan kontrol.Grup 3, yzme kontrol.
Grup 4, melatonin uygulanan diyabetli kontrol. Grup 5, melatonin uygulanan yzme. Grup 6,
melatonin uygulanan diyabetli yzme. Grup 7, diyabetli yzme. Grup 8, diyabetli kontrol grubu.
Sanlara 40 mg/kg dozunda intraperitoneal (ip) streptozotosin (STZ) 24 saat arayla iki kez enjekte
edildi (3). Enjeksiyonlardan 6 gn sonra kan glukozu 300 mg/dlt ve zerinde olan hayvanlar diyabetik
olarak kabul edildi. Melatonin 4 hafta sreyle 3mg/kg/gn (ip) olarak uyguland. Uygulama sresisonunda dekapitasyonla ldrlen hayvanlardan alnan kas dokusu rneklerinde GSH ve MDA
seviyeleri deerlendirildi.
Bulgular:Doku MDA seviyeleri diabet ve yzme gruplarnda (grup 3, 4 ve 5) kontrol grubundan daha
yksekti (p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
41/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
41
3.Havel PJ,Uriu-Hare JY,Liu T,Stanhope KL,Stern JS,Keen CL,Ahrn B.Marked and rapid decreases
of circulating leptin in streptozotocin diabetic rats: reversal by insulin.Am J Physiol 1998; 274: 1482
1491.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Havel%20PJ%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Uriu-Hare%20JY%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Liu%20T%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Stanhope%20KL%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Stern%20JS%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Keen%20CL%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Ahr%C3%A9n%20B%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Ahr%C3%A9n%20B%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Keen%20CL%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Stern%20JS%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Stanhope%20KL%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Liu%20T%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Uriu-Hare%20JY%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlushttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=Search&Term=%22Havel%20PJ%22%5BAuthor%5D&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DiscoveryPanel.Pubmed_RVAbstractPlus7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
42/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
42
SB-5 SIAN KALP DOKUSUNDA AKUT TKENME EGZERSZYLE OLUAN OKSDATF STRESE
ANTRENMANIN VE CoQ10DESTENN ETKLER
Serkan REVAN1, Nilsel OKUDAN2,kr Serdar BALCI3, Muaz BELVRANLI2, Hamdi PEPE1, Hakk
GKBEL2
Seluk niversitesi 1Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu Beden Eitimi ve Spor retmenlii Blm
Beden Eitimi ve Spor retmenlii Anabilim Dal, 2Meram Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal,
3Antrenrlk Eitimi Blm Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dal, Konya,
Giri ve Ama: Enzimatik ve enzimatik olmayan antioksidanlar dzenli egzersizlerle beraber ya da
bamsz olarak serbest radikallerin zararl etkilerini azaltr. Bu almada dayankllk
antrenmanlarnn ve koenzim Q10 (CoQ10) desteinin san kalp dokusunda tkenme egzersiziyle
oluan oksidatif stres zerine etkilerinin deerlendirilmesi amaland.
Materyal ve Metod:Altm drt san randomize olarak antrenman ve kontrol olmak zere iki ana
gruba ve bu gruplar da istirahat, tkenme egzersizi, CoQ10 + istirahat, CoQ10 + tkenme egzersizi
olmak zere drder alt gruba ayrld. Antrenman gruplarna alt hafta, gnde bir saat yzme egzersizi
yaptrld. CoQ10 destei alan sanlara intraperitoneal olarak gnde 10 mg/kg CoQ10 verildi.
Antrenman grubundaki sanlarn yars son antrenmandan iki gn sonra tkenene kadar yzme
egzersizi yaptrldktan sonra, dier yars ise tkenme egzersizi yaptrlmadan sakrifiye edildi. Kalp
dokusunda lipid peroksidasyonunun gstergesi olan malondialdehit(MDA), DNA hasarnn gstergesi
olan 8-hidroksi 2-deoksiguanozin (8-OH-dG) ve antioksidan olarak toplam glutatyon (GSH) ve
speroksit dismutaz (SOD) dzeylerine bakld. Sonular tek ve faktrl (2x2x2) varyans
analizleriyle deerlendirildi.
Bulgular:CoQ10 desteinin 8-OH-dG zerine etkili olduu bulundu (P
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
43/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
43
SB-6 YKSEK DDETL SPRNT ANTRENMANININ YORGUNLUK VE PERFORMANS ZERNE ETKLER
Zbeyde ASLANKESER1, Selcen KORKMAZ2, idemZDEMR3, zlem METE4, Sanl Sadi KURDAK3
1Seluk niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu 2Erciyes niversitesi Beden Eitimi ve
Spor Yksekokulu
3
ukurova niversitesi Tp Fakltesi Fizyoloji AD
4
Gaziantep niversitesi KlinikMikrobiyoloji AD, [email protected]
Giri Yorgunluk, kaslma kuvvetinde azalma olarak tanmlanmaktadr. Hcre ii Pi, ADP, H+, laktat
art ve enerjetiklerin azalmasnn yan sra hcre d K+, kreatin kinaz (CK) ve laktat dehidrogenaz
(LDH) artlar yorgunluk srecinde aratrmaclar tarafndan gsterilmitir. Antrenmanlar
performans artrarak yorgunluk oluum srecini geciktirmeyi, yorgunlua kar dayankll
gelitirmeyi hedeflemektedir. Bu almann amac maksimal iddetteki sprint yklemeleri ieren
antrenmann yorgunluk ve performans zerine etkilerini aratrmaktr.
Materyal-Metod Bu almaya 14 erkek (22 3 ya, 177 7 cm boy, 71 6 kg vcut arl) gnll
olarak katlmtr. Katlmclara 5 hafta sre ile (3 gn/hafta) iddeti kademeli olarak artan sprint
koular yaptrlmtr. Sprint koular 30 metreden oluan dz bir parkurda ve her 10 sprint 1 set
olacak ekilde planlanmtr. Antrenmanlardan nce ve sonra tkeninceye kadar bisiklet
yklemelerini ieren bir yorgunluk protokol uygulanmtr. Yorgunluk protokolnden nce ve sonra
venz kan rneklerinden Pi, K+, CK, LDH, Na+konsantrasyonlar ve kulak memesinden alnan klcal kan
rneklerinden de laktat miktar llmtr. zometrik diz ekstensiyon kas kuvveti, 90lik eklem
asnda 30 saniye sreyle llmtr.
Bulgular Antrenmanlardan sonra kas kuvveti ve sprint zaman (p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
44/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
44
SB-7 AKUT YZME EGZERSZ YAPTIRILAN SIANLARDA SELENYUM TAKVYESNN KALP VE AKCER
DOKULARINDAK ELEMENT DAILIMINA ETKS
Mustafa AKIL1, Mrsel BER2, Ersan KARA1, Abdlkerim Kasm BALTACI3, Rasim MOULKO3
1Karabk Universitesi, Hasan Doan Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu, Karabk 2Seluk
niversitesi. Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Konya 3Seluk niversitesi Seluklu Tp Fakltesi
Fizyoloji Anabilim Dal, Konya,[email protected]
Giri ve Ama: Element metabolizmas egzersizden etkilenmektedir (1). Bu almann amac akut
yzme egzersizi yaptrlan ve selenyum takviyesi yaplan ratlarn kalp ve akcier dokularndaki
element dalmna olan etkisini belirlemekti.
Materyal ve Metod: Mevcut alma 32 adet Spraque Dawley cinsi erkek rat zerinde
gerekletirildi. Deney hayvanlar eit sayda 4 gruba ayrld. Grup 1, genel kontrol. Grup 2, selenyumuygulanan kontrol (0.6 mg/kg/gn sodyum selenit). Grup 3, yzme kontrol grubu. Grup 4,selenyum
uygulanan yzme (0.6 mg/kg/gn sodyum selenit). Drt hafta sren almann bitiminde dekapite
edilen deney hayvanlarndan alnan kalp ve akcier doku rneklerinde molibden, kobalt, kalsiyum,
bor, krom, bakr, demir, potasyum, magnezyum, sodyum, fosfor, kurun, selenyum ve inko seviyeleri
belirlendi (atomik emisyon). Deerler mg/L olarak verildi.
Bulgular: Akcier dokusundaki krom sevileri yzme ile artarken, fosfor ve selenyum deerleri
azalmtr (p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
45/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
45
SB-8 ANTRENE SPONTAN HPERTANSF SIANLARIN GASTROKNEMUS DREN ARTERLERNDE
KARBON MONOKST YANITLARI
Gnnur KOER, Seher LKER, Filiz GNDZ, mit Kemal ENTRK
Akdeniz niversitesi Tp Fakltesi Fizyoloji A.D. Antalya, [email protected]
Giri:Dzenli fiziksel aktivitenin kan basncn drd hem insan hem de deney sel hipertansiyon
modellerinde gsterilmitir. Son yllarda yaplan almalar karbon monoksidin (CO) kan basncnn
dzenlenmesinde katks olduunu ortaya koymaktadr. CO retiminden sorumlu enzimlerden
hemoksijenaz 1in (HO1) egzersizle birlikte ekspresyonun artt bilinmektedir. Fakat egzersizin
uyard HO aracl endotelyal geveme ile ilgili bir alma yoktur. Bu bilgilerden yola karak
almamzn amac, antrene spontan hipertansif sanlarn (SHR) gastrokinemius kasna ait rezistans
damarlarnda COin geveme yantna katksn ve etki mekanizmasn ortaya koymaktr.
Materyal Metod:12-13 haftalk 40 adet erkek sanlar kontrol (K), egzersiz (E), SHR ve SHR egzersiz
(SHR-E) olmak zere 4 gruba ayrld. Egzersiz grubu deneklere 8 hafta sresince haftada 5 gn, gnde
1 saat olmak zere yzme egzersizi yaptrld. Tm gruplara ait hayvanlarn gastrokinemius kasndan
izole edilen diren arterleri telli miyograf dzeneine asld. Diren damarlarnn fenilefrin (Phe)
kaslma yantlar, HO inhibitr inkbasyonu ncesi ve sonrasnda alnd. COin gastrokinemius
damar yatanda etki mekanizmasn saptamak amacyla karbon monoksit donr (CORM) geveme
yant sonrasnda CORM cGMP inhibitr(ODQ) ve CORM potasyum kanal blokr (TEA) (yantlar
incelendi. statistiksel analiz olarak tekrarlayan lmlerin varyans analizi ve paired t testi yapld, p
0.05 anlaml kabul edildi.
Sonular ve Tartma:Gruplarn, HO inhibisyonu ncesi ve sonrasnda Phee verilen kaslma yantlar
benzer dzeydeydi. Karbonmonoksit donr olan CORMa verilen geveme yantlarnda K ve E grubu
arasnda fark yoktu. K ve E gruplaryla karlatrldnda SHR ve SHR-E gruplarnda CO geveme
yantlar artm bulundu. (p0.05). COnun etki mekanizmasn ortaya koymak iin ODQ ve TEA
inkbasyonu sonrasnda CORM yantlar incelendi. Kontrol grubu dndaki gruplarda ekzojen verilen
CO geveme yantlarna ODQ etki etmezken TEA ile nlendi. Bu durum gastrokinemius kas rezistans
arterlerinde COin etkisini K kanallar ile gsterdiini iaret etmektedir. almamzn sonular; NO
eksikliinde bir yedekleme molekl olduu ileri srlen CO retiminin SHR gastrokinemius diren
arterlerinde daha fazla olmadn ama ekzojen COe verilen geveme yantnn arttn
gstermektedir.
Referanslar:
1- Ndisang JF, Tabien HE, Wang R. Carbon monoxide and hypertension. J Hypertens. 22(6):1057-74,
2004.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
46/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
46
SB-9 STREPTOZOTOSN LE DYABET OLUTURULMU AKUT YZME EGZERSZ YAPTIRILAN
SIANLARDA MELATONN UYGULAMASININ BEYN DOKUSUNDAK ELEMENT DAILIMINA ETKS
Mrsel BER1, Mustafa AKIL2, Mine YILMAZ3,Nihal IIK3, Rasim MOGULKOC3, Abdulkerim Kasm
BALTACI3
1Seluk niversitesi. Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Konya 2Karabk Universitesi, Hasan Doan
Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu, Karabk 3Seluk niversitesi Seluklu Tp FakltesiFizyoloji
Anabilim Dal, Konya, [email protected]
Giri ve Ama:Diabet metabolizmay nemli ekilde etkileyen bir hastalk olup, diyabetik sanlarda
da plazmadaki elementlerin azaldna dikkat ekilmektedir (1,2). Bu almann amac ise
streptozotosin ile diyabet oluturulmu ve akut yzme egzersizi yaptrlan sanlarda melatonin
uygulamasnn beyin dokusundaki element dalm zerine olan etkisinin aratrlmasdr.
Materyal ve Metod:alma 80 yetikin erkek san zerinde gerekletirildi. Sanlar eit sayda 8
gruba ayrld: Grup 1, genel kontrol. Grup 2, melatonin uygulanan kontrol. Grup 3, melatonin
uygulanan diyabetli kontrol. Grup 4, yzme kontrol. Grup 5, melatonin uygulanan yzme. Grup 6,
melatonin uygulanan diyabetli yzme. Grup 7, diyabetli yzme. Grup 8, diyabetli kontrol grubu.
Sanlara 40 mg/kg dozunda intraperitoneal (ip) streptozotosin (STZ) 24 saat arayla iki kez enjekte
edilerek diabet oluturulmas amaland. Enjeksiyonlardan 6 gn sonra kan glukozu 300 mg/dlt ve
zerinde olan hayvanlar diyabetik olarak kabul edildi (3). Melatonin 4 hafta sreyle 3mg/kg/gn (ip)
olarak uyguland. Beyin doku rneklerinde molibden, kobalt, kalsiyum, krom, bakr, demir, potasyum,
magnezyum, sodyum, nikel, fosfor, kurun, kkrt, selenyum ve inko dzeyleri belirlendi. Deerler
ml/L olarak verildi.
Bulgular: Beyin dokusundaki en yksek kalsiyum deerleri grup 8 (diyabet)de belirlendi (p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
47/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
47
SB-10 KIZ YILDIZ BASKETBOL TAKIM SPORCULARININ SPORTF PERFORMANS DURUMLARI LE
BESLENME DURUMLARI VE ANTROPOMETRK LMLER ARASINDAK LKLER
1Eda PARLAK, 1Cahide YAMUR, 1ule Yldrm AKICI, 2Sanl Sadi KURDAK.
1
ukurova niversitesi, Ziraat Fakltesi, Gda Mhendislii Blm, Adana,
2
ukurova niversitesi,Tp Fakltesi, Fizyoloji Blm, Adana, [email protected]
Giri ve Ama: Sporda performans motor zelliklerin, psikolojik ve antropometrik faktrlerin
oluturduu bir bileenler btndr. Yeterli ve dengeli beslenmenin de sporcularda performans
olumlu etkiledii bilinmektedir. Bu alma, yldz basketbol kz takm oyuncularnn sportif
performans durumlar ile beslenme durumlar ve antropometrik lmleri arasndaki ilikileri
belirlemek amacyla planlanmtr.
Materyal ve Metod: alma, ya ortalamalar 14.10.8 yl olan 11 sporcu ile yrtlmtr.Bireylerin esneklikleri (cm) otur-uzan testi, aerobik kapasiteleri Cooper testi ve anaerobik gleri ise
Wingate testi kullanlarak llmtr. Bireylerin vcut ya yzdeleri 4 ayr anatomik blgeden
(triseps, subskapular, suprailiak, abdominal) deri kvrm kalnl llerek hesaplanmtr. Bireylerin
beslenme durumlar 3 gnlk besin kayt yntemiyle deerlendirilmitir. statistiksel analizler, SPSS
13.0 paket program ile yaplmtr.
Bulgular: Sporcularn performans deerleri ile antropometrik lmleri karlatrldnda; esneklik
deerlerinin (23.06.7cm) subskapular DKK (10.63.1mm), abdominal DKK (16.52.8mm) yannda
vcut ya yzdesindeki (%13.91.2) arttan olumsuz etkilendii grlmtr (p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
48/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
48
SB-11 NORMAL KLOLU, FAZLA KLOLU VE OBEZ OCUKLARDA EGZERSZ SRESNCE MAKSMUM
YA OKSDASYON HIZININ BELRLENMES
Hamdi PEPE1, Hakan YILMAZ2, kr Serdar BALCI3, Serkan REVAN1
Seluk niversitesi 1Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu Beden Eitimi ve Spor retmenlii Blm
Beden Eitimi ve Spor retmenlii Anabilim Dal, 2smail Kaya Koleji, Beden Eitimi retmeni
3Antrenrlk Eitimi Blm Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dal, Konya,
Giri ve Ama:Salkla ilikili olarak egzersiz srecinde enerji metabolizmasnn dzenlenmesinde ya
oksidasyon hznn artrlmas nemlidir. Egzersiz balangcnda ya oksidasyon hz artsa da egzersizin
iddeti arttka karbonhidrat oksidasyon hz daha fazla artmaktadr (Jeukendrup ve Achten 2001).
Yetikinlerde egzersiz srecinde maksimal ya oksidasyon hzndaki deiimler ok sayda almayla
ortaya koyulmutur, bununla birlikte farkl vcut kompozisyonlarna sahip ocuklarda bu konudaki
bilgi snrldr. Bu aratrma normal kilolu, fazla kilolu ve obez ocuklarda egzersiz sresincemaksimum ya oksidasyon hzndaki deiimlerin incelenmesi amacyla yaplmtr.
Materyal ve Metod: Aratrmaya yalar 12-15 arasnda deien normal kilolu, fazla kilolu ve obez
olmak zere 26 ocuk gnll olarak katld. Aratrma gruplar Dnya Salk rgtnn beden ktle
indeksi persentil deerlerine gre belirlendi. Egzersiz srecinde farkl younluklarda maksimal ya ve
karbonhidrat oksidasyon hzlar (g/dk), idrar nitrojen atlm hz gz ard edilerek, VCO2ve VO2(l/dk)
deerlerinden Frayn (1983) stoichiometric eitlikleri kullanlarak hesapland. statiksel analizler tek
ynl varyans analizi ve Bonferroni oklu karlatrma testi kullanlarak yaplmtr. Anlamllk dzeyi
(p
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
49/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
49
2-Pillard F, Moro C, Harant I, Garrigue E, Lafontan M, Berlan M, Crampes F, de Glisezinski I, Rivire D.
Lipid oxidation according to intensity and exercise duration in overweight men and women. Obesity
(Silver Spring). 2007;15(9):2256-62.
3- Frayn KN. Calculation of substrate oxidation rates in vivo from gaseous exchange. J Appl Physiol.
1983;55:628-34.
7/26/2019 Sempozyum Kitapc_4 Egzersiz Fizyolojisi
50/114
III. Egzersiz Fizyolojisi Sempozyumu 13-14 Mays 2011, Adana
50
SB-12 ANTK DNEM GLADYATRLERNN VE GALENOSUN EGZERSZ FZYOLOJS AISINDAN
DEERLENDRLMES
Okan ARIHAN1, Seda Karaz ARIHAN21Hacettepe niversitesi Tp Fakltesi Fizyoloji Anabilim Dal 2Ankara niversitesi Dil ve Tarih Corafya
Fakltesi Paleoantropoloji Blm, Ankara, [email protected]
Giri ve Ama Latince kl anlamna gelen Gladius kelimesinden kken alan gladyatrler, Antik Roma
gsteri dnyasnn nemli paralarydlar. M.. 3 yyda balayan bu oyunlarda dven gladyatrler;
kleler, savalar srasnda esir denler, mahkmlar ya da kendi istei ile gladyatr olmay seen
zgr yurttalardan oluurdu. Gladyatr, dvten sa kabilirse yaralarnn tedavi edilmesi ve bir
sonraki mcadeleye hazr hale gelmesi salanrd. Bu nedenle gladyatrlerin tbbi yardm almas
zorunluydu. Gladyatrlerin tedavisinde birok hekim grev alrd. Bu hekimlerden biri de Galenostur
(Galen). Bu alma, antik dnem gladyatr oyunlarnn, gladyatrlerin ve Galenosun egzersiz
fizyolojisi asndan deerlendirilmesi amacyla yaplmtr.
Materyal ve Metod Bu alma iin antik dnem gladyatrlerine dair mevcut literatr, arkeolojik ve
antropolojik veriler incelenmitir. Galenosun bu konudaki deerlendirmelerini ieren modern
yazarlarn gncel kitaplar ve makaleleri gz nne alnmtr. Buna ek olarak antik dnem
gladyatrlerinin eitimleri, beslenmeleri ve tedavileri ile gnmzde yaplan benzer mcadele
sporlarndaki durum karlatrlmtr.
Bulgular Efesten elde edilen gladyatr iskeletlerinde yaplan paleoantropolojik almalarda ar
egzersize bal olarak kemik dokular zerinde izler tespit edilmitir. Bu izler kemik zerinde;
kntlar, kabartlar, anmalar eklinde gzlenmektedir. Bununla birlikte eitli silahlarla
oluturulmu ve kemiklere kadar etkileyerek iz brakm olan yaralanmalar da belgelenmitir.
Pergamonlu (Bergama -zmir) Galenos, gladyatrler arasndaki mcadeleler sonrasnda zedelenmi
tendonlar ve hasar grm kaslar kendi icat ettii pek ok cerrahi yntemle tedavi etmitir. Galenos
pek ok rehabilitasyon terapilerini ve egzersiz rejimlerini formle etmitir. Gladyatrler iin egzersizin
yan sra nemli bir unsur da beslenmeydi. Genellikle tahl ve baklagil arlkl beslenen gladyatrlerin
ve Roma halknn beslenmesi konularnda Galenosun deerlendirmeleri bulunmaktadr
Tartma ve Sonu Galenos, gladyatrleri tedavi ederken anatomi konusundaki bilgi ve deneyimini
geniletmi, ok sayda yaralanmay tedavi etmi, diyet ve egzersiz konusunda uzmanlama imkn
bulmutur. Galenosun varm olduu ne