Reuzen onder de moleculen
MACROMOLECULEN
1. Wat zijn kunststoffen?
1. natuurlijke macromoleculen
= biopolymeren
a) kunststoffen
2. gewijzigde natuurlijke macromoleculen = halfsynthetische kunststoffen
3. synthetische macromoleculen = (volsynthetische) kunststoffen
1. Enkele begrippen op een rijtje
1. natuurlijke macromoleculen = biopolymeren
a) kunststoffen
celluloïd (1850)
polyester, PVC, PET, …
Eerste synthetische kunststof in 1909 = bakeliet
door de belg Baekeland (1863-1944)
1. Enkele begrippen op een rijtje
b) polymeren
c) monomeren vaak uit aardolielichte, onverzadigde koolwaterstoffen (2 à 4 C-atomen)
polymerisatie: polyaddititie of polycondensatie
2a. Bereiding van kunststoffen
2a. Bereiding van kunststoffen
polymerisatie: polyaddititie of polycondensatie
2a. Bereiding van kunststoffen
polymerisatie: polyaddititie of polycondensatie
2a. Bereiding van kunststoffen
polymerisatie: polyaddititie of polycondensatie?
oefening 1 op kopie p. 2
Polyurethaan (PUR) Polycarbonaat
2a. Bereiding van kunststoffen
polymerisatie: polyaddititie of polycondensatie?
oefening 2 op kopie p. 2
PET (polyethyleentereftalaat)
2a. Bereiding van kunststoffenoefening 3 kopie p. 2
PE (polyetheen)
2b. Voorbeelden van kunststoffen
PE = polyetheen = polyethyleen
kopie p. 3
2b. Voorbeelden van kunststoffen
PP = polypropeen
2b. Voorbeelden van kunststoffen
PS = polystyreen
2b. Voorbeelden van kunststoffen
PVC = polyvinylchloride
2b. Voorbeelden van kunststoffen
PET = polyethyleentereftalaat
2b. Voorbeelden van kunststoffen
polyurethaan
3. Eigenschappen van kunststoffen
1. thermoplasten: worden week bij verwarming (85%)
moleculen blijven apart, niet verbonden met elkaar,wel verstrengeld (kluwen, cf. spaghetti)
Toepassing thermoplasten: PET-flessen maken
3. Eigenschappen van kunststoffen
2. thermoharders: worden NIET week bij verwarming
polyurethaan bakeliet
moleculen zijn ‘vernet’,dwarsbindingen= 3D-structuur
3. Eigenschappen van kunststoffen
2. thermoharders: worden NIET week bij verwarming
fenolformaldehyd (PF)
3. Eigenschappen van kunststoffen
2. thermoharders: worden NIET week bij verwarming
melamineformaldehyd (MF)
Thermoharders en –plasten 1
• Polymeren van thermoplasten bestaan uit ketens die naast elkaar liggen.
• Bindingen tussen ketens: vanderwaalsbindingen
• Polymeren van thermoharders bestaan uit een netwerk van ketens
• Bindingen tussen ketens: vanderwaalsbindingen en atoombindingen
Thermoharders en –plasten 2
• De polymeer van 3-hydroxy-pentaanzuur– Is de volgende polymeer een thermoharder of thermoplast?
– Teken een stukje polymeer
CH3CH2
CH2
OHO
CH3
CH
2
CH
2
O OH
CH3 CH2
CH2
O
CH3
CH2
CH2
O
O
O
O
Ketenpolymeer dus thermoplast
Thermoharders en –plasten 2
– Is de volgende polymeer een thermoharder of thermoplast?
– Uit welke monomeren bestaat de polymeer?
Netwerkpolymeer dus thermoharder
OH O
OHO
OH O
OOOOH
O
OH
OOO
O O O OH
O
OH
O O O
OOO O
OHO
OHO
OHOH
Thermoharders en –plasten 2
– Is de volgende polymeer een thermoharder of thermoplast?
– Uit welke monomeren bestaat de polymeer?
Netwerkpolymeer dus thermoharder
OH O
OHO
OH O
OOOOH
O
OH
OOO
O O O OH
O
OH
O O O
OOO O
OHO
OH
OO
OH
OH
OH
OO
OH
OH O
3. Eigenschappen van kunststoffen
3. elastomeren
moleculen zijn ‘vernet’maar toch nog grote mazen
waardoor elastisch!(nemen oorspronkelijke vorm aan
als kracht wegvalt)
Voorbeeld: rubber uit de heveaboom
macromoleculen ‘vernet’ met zwavel: elastomeer (stevig én elastisch rubber) indien verzadigd met zwavel: zeer hard, thermoharder (eboniet, in gummiknuppels, mondstuk saxofoon, schakelbord)