OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
1
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
2
0- SARRERA 4.orria
0.1- Proiektua 6.orria
0.2- Metodologia 7.orria
0.3- Itzarri ikerketa taldeko kideak 10.orria
1- DIAGNOSIA 11.orria
A- HERRIALDEA 11.orria
A.1- Herriaren bilakaera 12.orria
A.2- Hezkuntza/formazio maila eta adinean
oinarritutako genero osaketa 14.orria
A.3- Migrazio mugimenduak 14.orria
A.4- Herriaren hizkuntza egoera 16.orria
B- MAPA SOZIAL EKONOMIKOA 17.orria
B.1- Egitura ekonomikoa 17.orria
B.2- Sail ekonomikoak 18.orria
B.3- Enplegu eta laneko merkatua 18.orria
C- ERAKUNDE PUBLIKOAK 23. orria
C.1- Udala 23.orria
C.1.1- Organigrama 24.orria
C.1.2- Udalean aritzen diren langileak 24.orria
C.1.3- Udal organoen eratzea 26.orria
C.1.4- Otxandioko Udalaren gizon eta
emakumeen arteko politika estrategi zehatzak 27.orria
D- HEZKUNTZA ZENTROAK 28.orria
E- KIROL ELKARTEAK 30.orria
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
3
F- ELKARTE KULTURALAK 35.orria
G- ELKARTEEI EGINDAKO INKESTEN
ONDORIOAK 41.orria
G.1- Genero parte hartzea 41.orria
G.2- Parte hartzearen eginkizunaren eragina 42.orria
G.3- Ekintza mota 43.orria
G.4- Elkarteetako karguak 43.orria
G.5- Elkarteen laburpena 44.orria
H- TAILERREN ONDORIOAK 45.orria
H.1- Egoera soziala 46.orria
H.2- Herriko egoera 48.orria
H.3- Udal politika eta errekurtso sozialak 50.orria
I- ONDORIO OROKORRAK 52.orria
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
4
0. SARRERA
Otxandioko Udalak Euskal Herriko beste hainbat udaletxek bezala orain arte
ezin izan du Berdintasun Plan organiko bat ezarri. Izan ere, biztanle gutxiko
herria denez, udaleko funtzionario kopurua murritza da eta arrazoi hau dela eta
ez da horrelako plan bat ezartzeko aukerarik egon.
Ideia hau gauzatzeko eman behar den lehenbiziko urratsa, herri honetan gaur
egun dagoen berdintasun alorreko Diagnosia egitea litzateke. Era honetan,
Euskal Herriko beste hainbat herrik bezala berdintasun planak ezartzeko
zerrendan izena eman ahal izango luke Otxandioko udalak (Emakunderen IV
Planak adierazten duen legez). Diagnostiko honek, berdintasun plan bat egiteko
edo eta Otxandioko udalak erabaki egokiak hartzeko balioko du.
Emakunderen EAEko emakume eta gizonen berdintasunerako IV planak “1.2.
Esku-hartze Estrategiak” atalean ezartzen duena kontutan hartuko dugu. Hau
da, ekimen instituzionalak planifikatzeko orduan, kontutan hartu beharko dira
berdintasun politikak eboluzionatzen joan diren heinean garatu diren estrategia
desberdinak.
Aipatutako dokumentuan bi estrategia nagusi zehazten dira: ekintza baikorra
eta genero ikuspegia barneratzea edo mainststreaminga:
- Ekintza baikorra : Ekonomiaren, politikaren, gizartearen eta
kulturaren arloko bizitzaren eremu guztietan dauden desorekak
murriztera edo desagerraraztera bideratutako neurri espezifikoak eta
behin behinekoak erabakitzea.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
5
- Genero ikuspegia barneratzea : Emakumezkoen eta gizonezkoen
arteko desorekak desagerrarazteko eta berdintasuna sustatzeko
oinarrizko helburua txertatzea politika publikoetan.
Helburu hau gauzatzeko intentzioz, Itzarri aholkularitzak herri honetako Gizon
eta Emakumeen arteko Berdintasun Proiektuaren Diagnosia aurkezten du
Otxandioko Udalerrian. Bertan hainbat ikuspegi ezberdin nabarmentzen dira:
gizarte ikuspegia, ekonomikoa, politikoa eta kulturala, beraz, politika zehatzak
eratzeko aukera bermatu nahi du udaletxe honetan oraindik hauetako asko
garatzeke daudelako.
Aurkeztutako diagnosiaren ildoak azaltzen hasi aurretik, jakinarazi nahi dizuegu
EAEko parlamentuak adostutako Gizon eta Emakumeen arteko Berdintasuna
lortzeko 4/2005 legea kontuan izan duela, ahaztu barik Emakunderen Gizon eta
Emakumeen arteko Berdintasuna lortzeko IV plana.
Hauek dira 4 ardatz estrategikoak:
1. Mainstreaminga edo zeharkakotasuna: gizon eta emakumeen
beharrizanak, jomugak, baldintzak eta egoera ezberdinen esleipenen
definizio sistematikoa da. Helburuak jasoz, ezberdintasun joerak ekidinez,
maila guztietako berdintasun ekintza politiko guztiak jorratzen dituena,
edozein erako planifikatze, betetze eta ebaluaketa mailatan.
2. Emakumeen ahalduntzea eta gizartearen eta politi karen arloko parte
hartzea: emakumeek material baliabideen kudeaketan, zein baliabide
intelektualetan, nahiz pentsaeretan aritzeko hurbilketan oinarritzen da. Ildo
honetan, 4/2005 Lege Araudiaren esanetan, emakumeek boterea eta
baliabideak lantzeaz gain kontrolatzeko eskubidea ere arautzen du.
Gainera emakumeen irla gizarte politiketan aritzeko neurriak ezartzen ditu.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
6
3. Bateragarritasuna eta erantzunkidetasuna gizarte eredu berriaren alde:
gizarte antolakuntza forma berrian definitzen da, lan jardueraren banaketa
orekatuan oinarrituta, gizon eta emakumeek etxeko lanetan zein etxetik
kanpo eginiko zereginen arteko oreka bermatuz.
4. Emakumeen aurkako indarkeria: emakumeen aurka egiten diren edozein
erako erasoak deskribatzen ditu definizio honek; min fisikoa, sexuala edota
psikologikoa barne. Gizarte mailako mehatxuak, zein askatasun pertsonala
murrizten dituen ekimenak ere kontutan hartzen direlarik.
0.1. Proiektua
Ikerketa proiektu honek eta diagnosiak berak, Otxandioko Udalak duen
errealitatearekin zein bertako emakumeen egoeraren errealitatearekin bat
egingo du. Gizon eta Emakumezkoen arteko berdintasuna jorratuko delarik,
herri honetako gazteriarekin izan behar dugun hurbiltasuna bermatu behar dela,
ahaztu gabe.
Diagnosi honen bidez, bertan bizi diren emakumeen arazoak identifikatuko dira,
baita, berdintasun alorrean lortu diren aurrera pausoak zein, hemendik aurrera
garrantzia izan dezaketen emakumeen inguruko esparruak ere kontuan izango
dira.
Konkretuki, teoriaren inguruko sarreraz gain (lurraldea, historia), ikerketa honek
beste erako esparru asko landuko ditu eta honetarako informazio guztia gure
esku izan beharko dugu, azkenik, Otxandioko Udalak duen helburu orokorra
bermatzeko moduan izango garelarik.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
7
0.2. Metodologia
Jorratuko dugun metodologia gure enpresak aurrez erabilitako tresna batzuetan
oinarritzen da. Ikerketa honetan eskainiko den egituraketa bereganatutako
datuen bilketa eta datu hauen gurutzatze prozesutik lortzen dugu. Datu hauek,
lehen aipatutako arlo ezberdinen inguruko informazioa adieraziko dute:
a- Iturri Dokumentalen bilketa eta ikerketa eta Kua ntitatiboak diren
datuen bilketa.
Hasiera baten, azterketa dokumentala jasotzen da, era honetan,
ondorengo azterketarako datu hauek erabilgarriak izango diren
jakiteko.
Emakundek egindako plana egiteko gidan agertzen den bezala
“Udalerri txikienetan edo baliabide gutxiago daukatenek, datu bilketa
(datu kuantitatibo eta kualitatiboak) partzialki talde gidariak egin ahal
izango du. Bereziki, bigarren mailako iturriak erabiliz (Eustat,
Emakunde, Egailan, Udala…), lan taldeak edo elkarrizketak ere
antolatu daitezke lan hau egiteko orduan.
b- Elkarrizketak
Aurretik aipatutako, aztertu eta diagnostikatu beharreko esparruetako
taldeekin egingo dira elkarrizketa hauek: udaletxea, eskola, emakume
elkarteak, mugimendu feminista, etab.
Prozedura erraza izango da, elkarrizketak aurretik antolatuko dira
behar den denbora hartuz (telefonoz edo posta elektronikoz) eta
Otxandion bertan egingo lirateke. Gure helburua gauzatzeko
aipatutako talde ezberdinekin aritzea ezinbesteko jarduera bilakatzen
da, beraien parte hartzea proiektuaren oinarria delarik.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
8
c- Inkestak eta eztabaida taldeak
Emakume elkarteen eta mugimendu feministaren parte hartzearekin
egingo dira, edo emakume banakakoen parte hartzea ere onartuko da.
Bereziki diskriminazio aniztasuna daukaten emakumeen parte hartzea
sustatuko da.
Lan hau egiteko erabiliko diren kudeaketa tresnak honen inguruan
aritzen diren giza kapitalen parte hartzearen areagotzea bilatzen du,
gure bezeroek ezarri nahi dituzten politika estrategiak bermatuz.
Era honetan, AMIA sesioak ezartzen ditugu, udaletxeko agintariek
aurrez aukeratutako pertsona taldeei zuzenduz. Gainera, inkesta
gidatuak egiten dira.
Metodologia honek, (gizon eta emakumeen arteko berdintasuna)
proposamenaren inguruko pertsona inplikatuenen identifikatze
prozesua bilatzen du. Beraz, pertsona hauen hausnarketek proiektu
honetan parte har dezaten bultzatzen ditugu. Honela, emakumeen
parte hartzea bilatu eta erraztuko da orokorrean, eta bereziki
diskriminatutako emakumeena.
d- Informazio-lanketa
Informazioa zorroztasunez ebazteko, estatistikak eta informeak egingo
dira, dokumentu bakar batean bilduko direlarik.
e- Emaitzen kontrastaketa
Emaitzen kontrastaketa emakumeen elkarte mugimenduekin eta talde
feministekin egingo da. Aipatutako taldeengandik jasotako “feed-back”
edo erantzunaren arabera izandako emaitzak argitu daitezke. Bestalde
badago aspektu desberdinei berriro heltzeko aukera.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
9
Nahiz eta ikerketa hau Itzarri aholkularitza enpresak beregan hartu, Otxandioko
Udaleko langileen parte hartzea eta koordinazioa bermatuko da zalantza izpirik
gabe. Politika hau erabiliz, ikerketak uneoro bat egingo du Otxandioko Udalak
ezarritako helburu orokorrekin.
Beraz, proposamen hau Itzarri aholkularitzak luzatu du, Emariren
elkarlanarekin. Helburua, Otxandioko udalak berdintasun politikak lantzea da.
Era honetan, guk gauzatzen ditugun lanen diagnosien arabera, Komite
Zientifiko bat izendatzen dugu, esparru ezberdinetan aritzen diren pertsonen
ibilbidea kontuan izanik eta beraien lan esparrutan duten abilezian oinarrituz.
Pertsona hauen funtzioa proiektuaren fase ezberdinak baieztatzea litzateke,
kontrola eta aholkularitza funtzioak betez.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
10
0.3. Itzarri Ikerketa Taldeko Kideak
Hauek dira proiektu honetarako Itzarri enpresako kideen zerrenda:
Koordinatzailea
Jabier Lertxundi Barañano
Zientzia Polítikoan y Soziologian Lizentziatua
Zientzia Ekonomikoetan Doktorea
Euskarako Goi Zikloa
Ikerlaria
Amaia Herrero Oiarzabal
Filologian Lizentziatua
EHU-ko Gizon eta Emakumeen arteko
berdintasun masterduna
Itzultzaile Berezitasunean Diplomatua
Euskara: 2. Profil linguistikoa (administrazioa)
Ikerlaria
Cristina Cordeiro López
Ingeles Filologian Lizentziatua
EHU-ko Gizon eta Emakumeen arteko
berdintasun masterduna
Irakaskuntzarako Gaitasun Ziurtagiria (IGZ)
Euskara: 2. Profil linguistikoa (administrazioa)
Lan talde honek egin beharreko ikerketa prozesua erabat ziurtatzeko beste
aholkularitza enpresa batzuen laguntza izango du, ondorioz, ikerketaren
inguruko emaitza ezin hobea bermatzen duelarik.
Komite Zientifikoari dagokionez, oso zehatzak diren bi pertsonek osotuko dute,
pertsona hauek bai teoriko zein kudeaketa mailan sakonki ezagutzen dute
egoera hau:
Komite Zientifikoa
Mertxe Larrañaga Dra.
EHU-UPV BERDINTASUN ARLOKO
ZUZENDARIA
- EHU-UPV fakultatean Ekonomi eta Enpresen
irakaslea
Yolanda Jubeto Ruiz Dra.
- EHU-UPV fakultatean Ekonomi eta Enpresen
irakaslea
- Gizon eta Emakumeen berdintasuna alorrean
esperientzia handia duen pertsona
-Autonomia Elkartegoan Gizarte Kontseilu
Ekonomikoan kide izandakoa
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
11
1. DIAGNOSIA
A- HERRIALDEA
Otxandio Kantauri isurialdetik at dagoen Bizkaiko herri bakarrenetakoa dugu,
Atlantiko eta Mediterranear isurialdeko Anboto eta Gorbeia mendien artean
kokatuta dagoelarik. Beraz, herrialde honetan suertatzen diren erlazio motak
oso zabalak dira. Arratia-Nerbioi eskualdean kokatua dago, baina halaber,
Durangaldeko Mankomunitatearekin harreman estua du, hau dela eta,
Durangaldeko Udaltalde 21 erakundearen partaide delarik. Azkenik, osasun
zakarren zerbitzuak eta Irakaskuntza alorrak Arabatik kudeatzen dira, Bizkaia
eta Arabako mugan kokatzen delako.
Otxandio, Bizkaiko herrien artean zaharrenetarikoa da. Egun, hurbilean dagoen
Aramaio herriarekin lur sailen inguruko auzi batean murgilduta dagoelarik. 12,4
kilometro karratuko lur-azalera duen herria dugu, gehiena mendia da eta ongi
babestutako lur eremuak bere artean ditu. Ingurugiro aldetik Otxandioko
Udalerriak ez du arazo handirik, beraz, gai honen inguruko jarduerak ez dituzte
herriaren geroan eragiten.
2006.urtean 1.112 ziren bertan bizi ziren pertsona kopurua. 2.000.urtetik
aurrera bertaratutako pertsona kopuruaren joera handituz joan dela adierazten
duelarik.
Herrian bizi diren pertsonen kokapena bitan banatzen da, alde batetik herriaren
alde zaharrean bizi direnak daude (gehiengoa) eta bestetik herriaren alde
zaharretik at bizi direnak daude.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
12
A.1- Herriaren bilakaera
2006.urteko biztanleen erroldaren arabera, Otxandion 1112 biztanle daude,
89,6 biztanle kilometro karratuko. Herrian enpresa industrialak finkatzean
biztanleriak gorakada izan zuen, 1981.urtean, 1287 biztanletara helduz.
1992.urtetik 2001.urtera biztanleriak era neurritsuan beherakada izan zuen.
Ondoren, 2006.urtera heldu arte gorakada txiki bat izanez, ziur aski etorkinak
herrira heltzearen ondorioz.
Hemen dugu azken urteetako biztanleria.
Urtea 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Biztanleak 1.018 1.025 1.032 1.040 1.063 1.112
Informazio iturria: herriko datuak.
2006.urtean, Otxandioko egitura honelakoa zen: %13,9a, 19 urte baino
gutxiagokoak; %63,7a, 20 eta 64 urte arteko biztanleria; eta %22,4k, 65 urtetik
gora zuten. Herriaren egituraren eboluzioan, inguruko herri gehienetan bezala,
biztanleriaren zahartzea ikusten da, nahiz eta azken urteotan, herriaren
hazkundea jende gaztez mantentzen den.
Biztanleria, nazionalitate, adin taldeen arabera.
Adin taldeak
Etorkinak
Biztanleria
0-19 20-64 65+ UE Gainontzeko
%100 13,9 63,7 22,4 1,4 2,1
Informazio iturria: Eustat
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
13
Biztanleria, sexua eta dentsitatearen arabera.
Guztira Gizonezkoak Emakumezkoak Biztanleriaren
dentsitatea
1.214 638 576 97,9
Informazio iturria: Eustat
Azken urteotako Otxandioko biztanleriaren azterketa eginez, (1986.urtetik
2004.urtera) 65 urtetik gorako pertsonen adin mailaren gorakada ikusi da.
Sexuaren araberako egituran, 2001.urteko desberdintasuna %7a izan zen
gizonen alde (%53,5-%46,5), hain esanguratsua ez den datua, alegia.
Biztanleria, adina, sexua eta urtearen arabera. 200 6
Adinak 1981 1986 1991 1996 2001 2006
Guztira 1288 1200 1112 1046 1017 1172
Gizonezkoak 675 632 584 546 541 610
Emakumezkoak 613 568 528 500 476 562
0 – 19 Guztira 415 330 259 191 156 163
Gizonezkoak 229 181 137 103 86 77
Emakumezkoak 186 149 122 88 70 86
20 – 64 Guztira 705 718 687 641 626 746
Gizonezkoak 379 388 374 345 340 409
Emakumezkoak 326 330 313 296 286 337
>= 65 Guztira 168 152 166 214 235 263
Gizonezkoak 67 63 73 98 115 124
Emakumezkoak 101 89 93 116 120 139
Informazio iturria: Eustat
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
14
A.2- Hezkuntz/formazio maila eta adinean oinarritut ako genero
osaketa
Otxandioko heziketa maila, Durangaldeko Udaltalde 21, Bizkaia eta EAE-ko
bataz bestekoa baino baxuagoa da. Ikasketarik gabeko edo lehen mailako
ikasketak dituztenak, 2.mailako ikasketak eta goi mailakoak dituztenak baino
gehiago dira. Hala ere, azken urteotan (1996-2001) goi mailako ikasketak
dituzten biztanleria hazi da. Otxandion Mainondoko Eskola Publikoa besterik ez
dago, 12 urtera artekoa eta guztiz euskaraz dena.
Biztanleriaren eboluzioa heziketan.
1986 1991 1996 2001
Analfabetoak 1,04 2,25 1,53 1,15
Ikasketarik
gabekoak
60,36 4,02 3,27 2,40
Eskolaurre eta
lehen maila
15,89 64,12 58,98 51,67
Profesionalak 11,54 12,75 17,35 16,18
2.mailakoak 4,26 10,10 11,22 17,33
Erdi-goi maila 3,60 2,55 3,78 5,53
Goi maila 3,31 4,22 3,88 5,74
Informazio iturria: Diagnóstico de Sostenibilidad Municipal de Otxandio 2005-
2006
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
15
A.3- Migrazio mugimenduak
1996.urtetik 2003.urtera, jaiotzak hilketak baino gutxiago izan dira.
1999.urtetik, migrazioa baikorra izan da. Batez ere, bertako migrazioa, EAEko
herri batetik beste batetara joan direlako, kasu honetan, Otxandiora.
Azken urteotan, etorkin atzerritarrak hurbildu dira Otxandiora, industrial
prozesua zela eta. 2002.urtetik, Otxandion 28 etorkin daude hauetatik 12
herrian erroldatu ziren 2005.urtean. Gainera, etorrera hauen gehiengoa
gizonezkoa dela esan dezakegu (%65), etorkinen lehen fasean normala den
datua.
Migrazioa, sexu eta epeen arabera
2003 2004 2005 2006 2007 2008 Guztira 10 16 24 24 23 25 Gizonezkoak 8 5 10 13 14 16 Emakumezkoak 2 11 14 11 9 9
Informazio iturria: Eustat
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
16
A.4- Herriaren hizkuntza egoera
Eustat datuen arabera, 2001.urtean biztanleriaren %86,2ak euskaldunak ziren
edo ia euskaldunak, %13,79a aldiz erdaldunak. Hala ere, Otxandioko Euskara
Komisioaren arabera, datu hau ez doa erabilerarekin bat. Umeek nahikoa
erabiltzen dute euskara %40ak, baina gazteetan ehuneko hau %6ra murrizten
da.
Euskararen eboluzioa 1986-2001
Eboluzioa
1986 1991 1996 2001
Euskaldunak 905 849 799 742
Ia euskaldunak 40 130 119 114
Erdaldunak 234 117 117 137
Guztira 1.179 1.096 1.035 993
Informazio iturria: Eustat
Euskara maila orokorra, biztanleriaren arabera.
2006
Euskaldunak 800 Eusk. Eskolatuak 503 Eusk. partzialki eskolatuak 207 Eusk. ez eskolatuak 90 Ia euskaldunak 180 Ia-eusk. Eskolatuak 94 Ia eusk. ez eskolatuak 60 Ia-eusk. Pasiboak 26 Erdaldunak 159
Informazio iturria: Eustat
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
17
B- MAPA SOZIAL-EKONOMIKOA
B.1- Egitura ekonomikoa
Industria, Otxandioko lehen jarduera da. Establezimenduen jarduerari
dagokienez, zerbitzuen arloak, lehenengo postua du, hauetan ostalaritza
bereizten delarik.
Herriko establezimenduetan, jarduera arloei egindako azterketan, %78,81
zerbitzu saila direla ikus dezakegu, azken urteotan gorakada egin duten
zerbitzuak alegia. Azpisail desberdinetan, “merkataritza, ostalaritza eta
garraioak” bereiz daitezke. 2008.urtean, %43ak aipatutako azpisail honi
erantzuten dio; %19,5 beste zerbitzuen jarduerei; %12k industria eta energiari;
%16,5ek banku, aseguru eta enpresetako zerbitzuei eta %9k eraikuntzari.
Establezimenduak jardueraren arabera. 2008.
Guztira Industria
eta
Energia
eraikuntza ostalaritza
eta
garraioa
Banku,
aseguru,
enpresa
zerbitzuak
Beste
zerbitzuak
67 8 6 29 11 13
100% 12% 9% 43% 16,5% 19,5%
Informazio iturria: Eustat
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
18
Industria Otxandioko motore ekonomikoa da nahiz eta establezimenduen %12
izan. Baina, zerbitzuek ere jende askorengan eragina du, establezimendu
askorekin.
B.2- Sail ekonomikoak.
Otxandion, 2.sektorea dugu nagusi, metalezko elementuak ekoizten duen
industria bereiziz. Bertako herritik sortutako industria da, beraz, lurraldeari
fidela.
Bizkaiko beste toki batzuetan moduan, lehen sektorea beherakadan dago,
ustiapen familiarra murriztuz. Bere etorkizuna, produktuak era elkartuan
eskaintzean datza, jatorria eta kalitatea bermatua izatea baloratuko duten
kontsumitzaileak erakarriz. Udalak bere aldetik, guztien lurretan lan egiteko
aukera ematen du.
3.sektorearen garrantzia, 70.hamarkadaren ondoren, handitu egin zen, herri
nahiz ekonomikoki duen eraginen ondorioz. Batez ere ostalaritza, merkataritza
txikia murriztuz joan delako. Otxandiok aukera turistiko asko ditu, baina gaur
egun ez daude garatuak.
B.3- Enplegu eta laneko merkatua.
Herriaren laneko egoera jakitea garrantzitsua da, zehazki emakumezkoen
egoera ezagutzea, normalean zerbitzu sektoretan eta kolokako lanpostuak
baitituzte eta txarto ordainduak (aldikotasun handiarekin, jardunaldi erdiko
kontratuekin, batzuetan kontraturik gabe, etab.). Datu hauei Otxandio bezalako
herri txikietan garrantzi berezia eman behar zaie.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
19
2001.urtean Otxandiok 460 pertsona lanean eta 557 jarduera ezean zituen,
lurralde osoaren %45,2 eta %54,8a bataz beste. Nahiz eta langabezia baxua
izan, aldikotasuna altua da, kontratu finkoak gutxi izanez.
Jarduera eza, aldatzen joan da sexu artean oreka mantenduz. Gutxitu den
taldea, etxeko lanak egiten zituzten emakumeena da, eta gehiagotu dena
jubilatuen taldea, Otxandioko zahartzea dela eta. Jubilatuen artean
desberdintasuna ikusten da emakumezkoen eta gizonezkoen artean.
16 urtetik gorako biztanleria, jarduera eza eta gen eroaren arabera. 2001
Jarduera
eza
ikaslea Etxeko
lanak
jubilatuak bestelakoak
Guztira 472 71 159 216 26
Gizonezkoak 200 35 12 136 17
Emakumezkoak 272 36 147 80 9
Informazio iturria: Eustat
Aurreko taula begiratuz, jarduera eza duten pertsonen %45,7, jubilatuak dira,
talde honetan %37 emakumezkoak dira. Adina kontutan izanik, ezin dugu
baieztatu, emakume hauek dituzten pentsioek zein erlazio daukan Segurantza
Sozialari egin dizkieten ekarpenekin, ezta pentsioak alarguntasunagatik direla
ere.
Azpimarratu behar da, taula berdinean etxeko lanetan aritzen direnetatik %92,4
emakumezkoak direla. Datu honek emakumeek lan erreproduktiboaren jabe
direla ematen digu; sozialki ez du balorerik eta ez da ordaindua, beraz,
emakumezkoek ez dute pentsiorik.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
20
Jarduera duen biztanleriak, gehienbat 2.mailako sektorea betetzen du, hau da,
industrial sektorea. Beraz, orokorrean biztanleria langilea dela esan daiteke eta
lan hau baserriko lanekin bateratzen dute.
Otxandioko errenta, aztertutako lurraldeetan baino baxuagoa da. Langabezia
eskasa dela kontutan izanik, arrazoi bi aurki ditzakegu. Batetik, pertsonek
jarduera eza dutelako edo soldatak beste lurraldeetan baino baxuagoak
direlako.
Langabeziaren azterketa eta eboluzioa
Otxandion, langabezia 2005.urtean lanean zegoen jendetik %4,4 igo zen eta
2007.urtean 4,7ra.
Biztanleriaren jarduera urte desberdinetan.
2005 2006 2007
Biztanleria 1017 1017 1107
Biztanleria jardunean 460 460 513
Langabeak 20 23 24
Langabezi tasa (%) 4,4 5 4,7
Sexu eta adinaren arabera langabezian dauden pertsonetan gizonezkoak dira
kaltetuak. 2005.urtean langabezian apuntatutako gizonezkoak 14 ziren (%70a),
emakumezkoak aldiz 6 (%·30a). Hala ere, 2007.urtean gizonezkoak 6ra
murriztu dira, emakumezkoak aldiz 18 dira. Nahiz eta langabezia ez den aldatu,
emakumezkoen presentzia hirukoiztu da, gizonezkoena %25era murriztuz.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
21
Langabezia, generoaren arabera
2005 % 2006 2007
Guztira 20 23 24
Gizonezkoak 14 70% 5 21,7% 6 25%
Emakumezkoak 6 30% 18 78,3% 18 75%
Informazio iturria: Eustat
Langabezian dagoen biztanleria adin eta generoaren arabera.
2005 2006 2007
< 20 Gizonezkoak 0 0 0
Emakumezkoak 0 1 0
20 - 24 Gizonezkoak 3 1 0
Emakumezkoak 0 1 2
25 - 29 Gizonezkoak 3 2 1
Emakumezkoak 0 2 1
30 - 34 Gizonezkoak 5 1 1
Emakumezkoak 0 6 6
35 - 39 Gizonezkoak 1 0 1
Emakumezkoak 0 2 2
40 - 44 Gizonezkoak 0 0 2
Emakumezkoak 1 0 1
45 - 49 Gizonezkoak 0 0 0
Emakumezkoak 2 2 1
50 - 54 Gizonezkoak 1 0 0
Emakumezkoak 0 1 1
55 - 59 Gizonezkoak 0 0 1
Emakumezkoak 2 2 3
> 59 Gizonekoak 1 1 0
Emakumezkoak 1 1 1
Emakumezkoen langabezian, bereizi behar da gehiengoaren adin tartea 30-34
urte direla, normalean seme alabak dituzten garaia alegia. Kontutan izan behar
da emakumezko asko haurdun gelditzean, lanetik botatzen dituztela. Nahiz eta
arrazoia hau dela ezin daiteke jakin, hurbiletik jarraitu behar da emakume
hauen langabezia.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
22
Produkzio sektorearen arabera dagoen langabeziaren gehiengoa, industriak eta
zerbitzuek duten lana sortzeko pisua dela eta gertatzen da.
Langabezian dagoen biztanleria sektore ekonomikoare n arabera.
2005 2006 2007
Guztira 20 23 24
Nekazaritza, abeltzaintza eta
arrantza
0 0 0
Energia, gasa eta ura 0 0 0
Erauzteko industriak 0 0 0
Industria manufakturatuak 9 8 5
Eraikuntza 0 1 2
Merkataritza eta ostalaritza 2 6 4
Garraioak eta komunikazioa 1 0 0
Aseguruak eta finantzak 1 0 1
Beste zerbitzuak 6 7 10
Aurreko lanik gabe 1 1 2
Informazio iturria: Eustat
Enplegu kalitatea
2005.urteko 3.hiruilabetean, 95 kontratu sortu ziren, hauetatik %71 gizonezkoei
eta %28a emakumezkoei eginak. %82a zerbitzu edo obretan izan da, lanordu
osoarekin edo iraunkorrekin, eta %18a erdizkako jardunaldia. 2005.urteko
4.hiruilabetean 92 kontratu sortu ziren, kasu honetan 71 (%77) gizonezkoei eta
21 (%23) emakumezkoei eginak. Talde honetan 4 izan ziren kontratu
iraunkorrak.
Kontratuak gehienbat, 30 urtetik gorako pertsonei egin zaizkie %90a eta 20-30
urte arteko gazteei %10a. Gainera, ikasketa maila txikia zutenei egin zaizkie
kontratu hauek (%70).
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
23
C- ERAKUNDE PUBLIKOAK
C.1- Udala
Egitura politikoa
Otxandioko Udaleko gobernu eta erabaki organoak Alkatetza eta Udalaren
Osoko Bilkura dira.
Gai gehienak hilero biltzen diren udalaren osoko bilkuran edo plenoan
erabakitzen dira. Noiz behinka aparteko plenoak egiten dira. Herritarrei
zabalduak izaten dira.
Alkatetzak, arlo desberdinen funtzionamendua zuzentzen du, kontu
ekonomikoen kudeaketa, finantzarioa, lankideena…
Berri emateko batzordea
Beraien eremuko gaiak aztertzen dituzten organoak dira. Aukeraketarako
beraien proposamenak landu eta plenoetan erakusten dituzte. Beharrizanak eta
kasuak direla eta biltzen dira, astero edo hamabostero. Herritarrei zabalduak
dira.
Otxandioko Udaleko berri emateko batzorde edo eremuak hauek dira:
• Euskara
• Hirigintza, obrak eta zerbitzuak
• Kultura, kirola, heziketa eta ongizate soziala
• Ogasuna, pertsonala eta ondarea
• Presoak
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
24
C.1.1- Organigrama
Alkatea Aritz Otxandiano Batia
1. Alkateordea Txomin Bengoa Batia
2. Alkateordea Idurre Alonso Batia
3. Alkateordea Alberto Llona Batia
Zinegotzia Santiago Uribe Batia
Zinegotzia Ignacio Maria Urigoitia Batia
Zinegotzia Maria Isabel Ingunza E.A.J./P.N.V.
Zinegotzia Ramon Intxausti E.A.J./P.N.V.
Zinegotzia Elixabete Etxanobe E.A.J./P.N.V.
Udaletxeko kargu politikoetan gehienak gizonezkoak dira, alkatetik hasita.
Bederatzi kargutik, bakarrik hirutan emakumezkoak daudelarik. Emakumeen
presentzia kargu politikoetan garrantzitsua da emakumeen beharrei erantzuteko
eta Udaletxean genero ikuspegia bultzatzeko.
C.1.2- Udaleko langileak
Administrazioa: 2 administrari laguntzaile, emakumezkoak , lanaldi osoa.
Idazkari–Kontuhartzailea: 1,lanaldi osoa, gizonezkoa da,
Liburutegia : liburuzain 1, emakumezkoa da, lanaldi erdia.
Eraikinen garbiketa : 2 garbitzaile, emakumeak dira, 5 edo 4 orduko lanaldia.
Lanbide eta mantentze-lanak : 2 mantentze teknikari, gizonak, lanaldi osoa
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
25
Udaletxeko langileak, gehienak emakumezkoak dira (62,5%) eta genero rolen
presentzia nabaria da lan postuetan, adibide moduan; emakumezkoak
garbitzaile lanetan eta gizonezkoak mantentze-lanetan aritzen dira. Genero rol
hauek sistema patriarkalaren ondorio dira eta jendartea haien arabera
antolatuta dago; emakumeen lanbideak garbiketa edo zaintza lanetara lotuta
eta gizonezkoenak lanbide teknikonetara.
Udaleko Langileak sexuaren arabera
Aipatutako antolaketa sozial honek eragin kaltegarria du emakumeen bizitzan
eta Otxandion ere ikus daiteke. Ia emakume guztiek lanaldi erdia dute, baina
gizonek osoa lan egiten dute, emakumeen soldata, beraz, txikiagoa izango da.
Horrela gauzak, emakumeek zailago dute independenteak izateko, beste
pertsonaren soldata beharko dute bizitzeko daukaten soldatarekin ezinezkoa
baita.
Udaleko langileak sexu eta lanaldiren arabera
62,50%
40%
60%
37,50%
100%
00,0%
20,0%
40,0%
60,0%
80,0%
100,0%
Emakumeak Gizonak
guztira
lanaldi osoa
lanaldi erdia
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
26
C.1.3- Udal organoen eratzea (genero arabera)
Batzordea Lehendakaria Zinegotziak
OGASUN, LANGILERIA ETA ONDARE
BATZORDEA
Aritz Otxandiano
Iñaki Urigoitia eta Ramon
Intxausti
HIRIGINTZA BATZORDEA
Aritz Otxandiano
Txomin Bengoa eta Elixabete
Etxanobe
KULTURA BATZORDEA
Txomin Bengoa
Idurre Alonso eta Mª Isabel
Ingunza
EUSKERA BATZORDEA
Idurre Alonso Txomin Bengoa eta Mª Isabel
Ingunza
PRESO BATZORDEA
Idurre Alonso Santiago Uribe eta Mª Isabel
Ingunza
LANDA GARAPEN ETA INGURUGIRO
BATZORDEA
Alberto Llona
Santiago Uribe eta Mª Isabel
Ingunza
ZERBITZU, KIROL, HEZKUNTZA,
OSASUN ETA ONGIZATE BATZORDEA
Santiago Uribe
Alberto Llona eta Ramon Iturregi
GARAPEN EKONOMIKORAKO
BATZORDEA
Iñaki Urigoitia
Aritz Otxandiano eta Elixabete
Etxanobe
BATZORDETAKO LEHENDAKARITZA:
Datuen arabera, zortzi batzordetik, bakarrik bitan lehendakaria emakumea da:
EUSKERA eta PRESO batzordetan.
BATZORDETAKO ZINEGOTZIAK:
Bost batzordetako zinegotziak emakumezkoak eta gizonezkoak dira.
KULTURA batzordeko zinegotziak emakumeak dira eta ZERBITZU, KIROL,
HEZKUNTZA, OSASUN ETA ONGIZATE BATZORDE eta OGASUN,
LANGILERIA ETA ONDARE batzordetako zinegotziak gizonak dira.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
27
Batzordeetako osaketan genero rolak agertzen dira; gizonak gehienbat
lehendakariak dira, emakumeak kulturarekin lotuta izaten dira beti eta gizonak
kirol, ogasun, … eta horrelako arloekin lotuta. Hala ere, Hirigintzan eta Garapen
ekonomikorako batzordeetan emakumeek parte hartzen dute arlo hauek,
normalean gizonezkoenak izan arren.
C.1.4- Otxandioko Udalaren gizon eta emakumeen art eko
berdintasunaren inguruko politika estrategi zehatzak, gazteriaren
ingurukoak ahaztu barik (aurrekariak, egungo planak , ekintzak,
aurrekontuaren irteerak)
Otxandioko Udalak ez du gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren
inguruko politika estrategi zehatzik, baina “Plan para la Sostenibilidad de
Otxandio” dokumentuan, bai agertzen dira ekintza batzuk emakumeen
egoerarekin zerikusia dituztenak.
- “Genero Diagnostiko” hau egitea
- Haurtzaindegi berri bat eraikitzea
- Ekintza 3.5.2an, “Herrian lan iraunkorra eta kalitatezkoa sortzeko
garapen ekonomikoa bultzatzea”, emakumeen egoera espezifikoki
aipatzen da.
Emakundek estrategikoki ezarritako arloak:
- Kultura
- Hezkuntza
- Lana
- Gizarte mailakoa
- Osasuna
- Hirigintza, Garraio Publikoa eta Ingurugiroa
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
28
Genero ikuspuntua barneratzen den ekintzarik ez da egiten. Indarkeriari
buruzko daturik, ezta familietan bateragarritasuna eta erantzunkidetasuna
hobetzen duen proiekturik ere. Hala ere, herriko bizitza soziokulturalean
emakumezkoen parte hartzea handia da.
D- HEZKUNTZA ZENTROAK
Otxandio Herri Ikastetxearen irakasle kopurua 21ekoa da; 18 emakumezko
eta 3 gizonezkoz osatua.
Lan jardunaldiari dagokionez, 21 pertsonetatik 15ek lanaldi osoa dute,
%71,48k, eta 5 pertsonek lanaldi erdia dute %23,8k. emakumezkoen artean,
%72,22k lanaldi osoa dute eta %27,78k lanaldi erdia. Gizonezkoen artean,
%66,66k lanaldi osoa dute eta %33,34ak lanaldi erdia. Grafikoan ikusten
denez, desberdintasunak ez dira handiak. Hau normalean gertatzen ez den
datua da, normalean emakumezkoak dira lanaldi erdia izaten dutenak eta ez
gizonezkoak.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
29
Ikaslegoaren arabera, 129 neska-mutil daude. Datu hauetan ez dugu kontutan
izango generoa, ez baitira garrantzitsuak berdintasun planaren akzioak
ezartzeko.
Ikastetxean ez da gizon eta emakumezkoen arteko berdintasunarekin
zerikusia duten ekintza berezirik egiten. Hala ere, aipatu beharra dago gai
hauen inguruan sentsibilizazioa eta ahaleginak egiten direla neska eta mutilen
arteko desberdintasunik ez egoteko. Adibide moduan, zentruko zuzendariak
dio, jolastordua barruan denean, irakaslegoak, neskak bazterturik ez
sentitzeko tokiari erabilera desberdina ematen diotela, baloiaren erabilera
debekatuz.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
30
E- KIROL ELKARTEAK
ELKARTEA: VULCANO (Futbol Elkartea) Elkartearen jarduera: Futbol Taldea Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
100 (25%) 300(75%) 400
Adinak (orokorrean) 10etik 30 urtera 10etik 65
urtera
Familia ardurak (orokorrean) Ez daki Ez daki
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria Bete beharreko paper guztiak kudeatu
Bilera baten bitartez
4 urte
89-90 denboraldian bazen emakume bat lehendakari, gaur ez
Idazkaria Fitxen kudeaketa eta ordutegiaren aldaketak bermatu
Bilera baten bitartez 4 urte Ez
Diruzaina Dirua kudeatzen dute
Bilera baten bitartez
4 urte Ez
Beste batzuk:…………..….
Bokalak Bilera baten bitartez
4 urte Ez
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona Ez daude egun Ona X Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
Luzea X X Motza Aldizkako Bilerak
Zenbatera egiten dira? Hilean behin
Zein ordutan egiten dira? Arratsalde partera, arratsaldeko 8etan
Zenbat irauten dute? Ordu bete
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
31
ELKARTEA: Koikili Peña Elkartearen jarduera: Koikiren irudia goraipatu elkartearen bitartez
Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
30% 70% 80
Adinak (orokorrean) 5 urtetatik 65era 5 urtetatik 65era
Familia ardurak (orokorrean)
ez daki Ez daki
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria (TOMI) Junta eta egutegia kudeatu Batzar orokor
baten bidez 2 urte Ez
Idazkaria (MªTere) Idazkiak prestatu ordenagailuetan trebatua
Batzar orokor baten bidez 2 urte Ez
Diruzaina (MªTere) Diruaren egitekoak kudeatzen ditu Batzar orokor
baten bidez 2 urte Ez
Beste batzuk:…………..….
Bokalak 2 urte
Bai
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona X Ona X Gutxi Oso gutxi
Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
oso berria denez erakunde hau ez du erantzun
Luzea Motza Aldizkako Bilerak
Zenbatera egiten dira? Astero
Zein ordutan egiten dira? Arratsaldeko 19:30-etan
Zenbat irauten dute? Ordu bete
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
32
ELKARTEA: MIRUGAIN (Mendigoizale Elkartea) Elkartearen jarduera: Mendi irteerak antolatu
Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
40% 60% 330
Adinak (orokorrean) 25etik 50 urtetara 20tik 60 urtetara
Familia ardurak (orokorrean)
1etik 5urtera 1etik 5urtera
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria (TOMI) Junta eta egutegia kudeatu
Juntak lehendakaria izendatzen du
Ez dago mugarik
Ez gizona da
Idazkaria (MªTere) Idazkiak prestatu ordenagailuetan trebatua
Juntak izendatu Ez dago mugarik
Bai emakumea da
Diruzaina (MªTere) Diruaren egitekoak kudeatzen ditu
Juntak izendatzen du
Ez dago epe mugarik
Bai emakumea da
Beste batzuk:…………..….
Bokalak Juntak izendatzen du
Ez dago epe mugarik
3-tik 1 emakumea da
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona X Ona Gutxi X Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
Luzea X X Motza Aldizkako Bilerak
Zenbatera egiten dira? Astean behin
Zein ordutan egiten dira? Arratsaldeko 8etan
Zenbat irauten dute? ordu bete eta erdi edo bi orduko bilerak egiten dituzte
Haurren eskasia salatzen dute, emakume eta gizonen parte-hartze maila nahikoa da hala ere, bi estamentu hauetako parte-hartze maila areagotzea ere gustuko lukete. Elkartearen helburu nagusia elkartea gaztetzea litzateke, honek elkartea indartuko lukeelako.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
33
ELKARTEA: Iluntxo pilota-kirol elkartea Elkartearen jarduera:
Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
1 14 15 ez dago bazkiderik
Adinak (orokorrean) 8 8tik 22ra
Familia ardurak (orokorrean)
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria entrenatzailea batzar orokorra
Idazkaria batzar orokorra Bai
Diruzaina
pertsona bera
batzar orokorra Bai
Beste batzuk:…………..….
Delegatu 1 batzar orokorra Ez
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona X X Ona Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
Luzea X X Motza Aldizkako Bilerak
Zenbatera egiten dira? Hilean behin
Zein ordutan egiten dira? 20:00tan
Zenbat irauten dute? Ordu 1
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
34
Gustatuko litzaieke neska gehiago joatea
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
35
F- ELKARTE KULTURALAK
ELKARTEA: Kementsu elkartea Elkartearen jarduera: Arlo kulturala jorratzea Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
40% 60% 20-30
Adinak (orokorrean) 20tik 70 urtera 20tik 70 urtera
Familia ardurak (orokorrean)
bat 1 1
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria elkartearen ordezkaria bilera orokorra 4 urte Ez
Idazkaria bilerak prestatu eta aktak jaso bilera orokorra 4 urte Bai
Diruzaina diru kontuak eraman
bilera orokorra 4 urte Ez
Beste batzuk:…………..…. 3 bokal bilera orokorra 4 urte Bai 3rak
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona Ona X X Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
Luzea X X Motza
Bilerak
Zenbatera egiten dira? Hilean behin
Zein ordutan egiten dira?
Arratsaldeko 20:00-etan
Zenbat irauten dute? Ordu bete
Emakumeen parte-hartze maila indartu beharko litzateke antolatutako ekintzetan
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
36
ELKARTEA: SOINUBIL (Kantarien Elkartea) Elkartearen jarduera: Euskaldunon eta Otxandiarren kanten kudeaketa
Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
40% 60% 20-30
Adinak (orokorrean) 30etik 60 urtera 40tik 60 urtera
Familia ardurak (orokorrean)
1 - 5 1 - 5
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria Bilerak prestatu eta idazkaritza lanak
Batzar baten bitartez
Irauten duen ez dago denbora eperik
Ez
Idazkaria Lehendakaria lagundu
Batzar baten bitartez
Irauten duen ez dago denbora eperik
Bai
Diruzaina Batzar baten bitartez
Irauten duen ez dago denbora eperik
Bai
Beste batzuk:…………..….
Ez daude
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona Ona X X Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
Luzea Motza Aldizkako X X Bilerak
Zenbatera egiten dira? Hilean behin
Zein ordutan egiten dira? Gaueko 22:00etan
Zenbat irauten dute? 1-2 orduko iraupena
Elkarte honetan bazkidetutako pertsonen parte-hartze eta inplikazio maila erdizkakoa da,
emakume eta gizonen arteko parte-hartze eta inplikazio maila alderatzekotan, aipatu beharra
dago, emakumezkoen jarduera askoz hobeagoa dela.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
37
ELKARTEA: Gurasoen elkartea Elkartearen jardueara: Bertako gauzak kudeatu
Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
3 3 6
Adinak (orokorrean) 35etik 40 urtera 35etik 45 urtera
Familia ardurak "cargas familiares". (orokorrean)
ez ez
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria Bertakoa kudeatu Batzar orokor bat 2 urtero ez
Idazkaria Administrazioa Batzar orokor bat 2 urtero bai
Diruzaina Diru kontuak Batzar orokor bat 2 urtero bai
Beste batzuk:…………..….
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona X X Ona Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
Luzea Motza Aldizkako X X Bilerak
Zenbatera egiten dira? 15 egunero
Zein ordutan egiten dira? 21:30tan
Zenbat irauten dute? Ordu terdi
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
38
ELKARTEA: Ohiandi abesbatza
Elkartearen jarduera: herriko korua Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira
Elkartearen bazkide kopurua
19 16 35
Adinak (orokorrean) 54 52
Familia ardurak (orokorrean)
X X
Arduradunak Eginkizunak Nola
izendatzen da? Zenbatera
aldatzen da? emakumea
da?
Lehendakaria entsaiuak prestatu eta erabakiak hartu
Bilera orokor batean
irauten duena
bai
Idazkaria administrazioa Bilera orokor
batean irauten duena bai
Diruzaina diru kontuak Bilera orokor
batean irauten duena
bai
Beste batzuk:…………..….
ordezkariak Bilera orokor
batean irauten duena
ez
Parte-hartzea (markatu X batekin)
Emakumeak Gizonak
Oso ona X X Ona Gutxi
Oso gutxi
Iraunkortasuna elkartean (markatu
X batekin) Emakumeak Gizonak
Luzea X X Motza
Aldizkako
Bilerak
Zenbatera egiten dira? Urtean hiru
Zein ordutan egiten dira? 20:00 - 21:00 Zenbat irauten dute? 2 Ordu
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
39
ELKARTEA: PASEALEKU Elkartea Elkartearen jarduera: Adin aurreratuentzako taberna eta ibilaldiak kudeatzen dituzte
Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
80% 20% 194
Adinak (orokorrean) 60-90 70-90
Familia ardurak (orokorrean)
Ez 1ek badu familia ardura
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria Mankomunitatearekin harremanak bete eta taberna kudeatu
Batzar Orokorrak izendatzen du
2 urtearen buruan
Bai
Idazkaria Juntakideei transmisio funtzioak betetzen ditu
Batzar Orokorrak izendatzen du
2 urtearen buruan
Ez
Diruzaina Elkarteko diruak kudeatu: taberna, bazkideei informatu..
Batzar Orokorrak izendatzen du
2 urtearen buruan
Bai
Beste batzuk:…………..…. bokalak eta hiru lehendakari orde
Batzar Orokorrak izendatzen du
2 urtearen buruan
Bai
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona X Ona Gutxi Oso gutxi X
Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Luzea X X Motza Aldizkako Bilerak
Zenbatera egiten dira? Hilean behin
Zein ordutan egiten dira? Gaueko 9etan egiten dira bilerak
Zenbat irauten dute? Ordu bete eta ordu eta erdi beste batzuetan
Antolatzen diren txangoetan gizonen parte-hartzea oso murritza izan ohi da, joaten diren
gutxiengoa bere emazteek tiraka egiten dietelako joaten dira. Antolatzen diren hitzaldietara zein
ikastaroetara ere parte-hartze maila eskasa erakusten dute gizonek. Argi dago erakunde
honetan emakumeak direla kudeaketa orokorra lantzen dutenak eta gizonen presentzia garesti
dago egun.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
40
ELKARTEA: URDURI DANTZA TALDEA Elkartearen jarduera: Herriko dantza talde ezberdinek kudeatu
Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua
60% 40% 55
Adinak (orokorrean) 4tik 16 urtera 4tik 12 urtera
Familia ardurak (orokorrean)
Ez Ez
Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?
Zenbatera aldatzen da?
emakumea da?
Lehendakaria Ardura orokorra Urtean eginiko
batzar orokorrean Irauten duen denbora
Bai
Idazkaria Lehendakaria lagundu
Urtean eginiko batzar orokorrean
Irauten duen denbora
Ez
Diruzaina Diru kontuak kudeatu Urtean eginiko
batzar orokorrean Irauten duen denbora Bai
Beste batzuk:…………..…. Lehendakari ordea eta hiru bokal
Urtean eginiko batzar orokorrean
Irauten duen denbora
Lehendakari ordea emakumea da
Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Oso ona X Ona X Gutxi Oso gutxi
Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak
Luzea X Motza Aldizkako X Bilerak
Zenbatera egiten dira? Era formalean ez dira egiten haur txikiak direlako eta beraien arduradunek antolatzen dutelako ekimena bere artean
Zein ordutan egiten dira? Ez
Zenbat irauten dute? Ez
Elkarte honetan nesken ardurak eta inplikazio maila oso nabarmena da. Bertan aritzen diren
emakumeen osotasunak herriko mutilen inplikazio maila areagotzea nahiko lukete, era honetan,
dantzek sortutako ingurugiroa asko indartuko zelakoan.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
41
G- ELKARTEEI EGINDAKO INKESTEN ONDORIOAK
G.1- Genero parte hartzea
Otxandion lan egiten duten elkarteen osaera aztertzean, gizonezkoen parte
hartzea gehienezkoa dela egiaztatzen da. Hau egia izan arren, elkarteetan
emakumezkoen parte hartzea eta inplikazioa balioztatzen da, nahiz eta
emakumezkoak umeak izan. (Pasealeku Elkartea, Urduri Dantza Taldea).
Hala ere, badaude parte hartze paritarioa eta berdintasunezkoa ematen diren
kasuak, lehen esan bezala, gehienez gizonezkoez osaturikoak edo argi eta
garbi emakumezkoak direnak.
Elkartea Jarduera Adinak Osaketa Bilerak
Kementsu kultura 20-70 paritarioa 20.00etan
Soinubil kantak 30-60 paritarioa 22.00etan
Miru-gain mendizaleak 20-60 paritarioa 20.00etan
Gurasoen
elkartea
35-45 Berdintasunezko
osaketa
21.30etan
Ohiandi abesbatza 54 Gehienak
emakumezkoak
20.00/21.0
0etan
Pasealeku jubilatuak 60-90 Gehienak
emakumezkoak
21.00etan
Gazte
Asanblada
Gazteak 19-25 Gehienak
emakumezkoak
22.00etan
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
42
G.2- Parte hartzearen eginkizunen eragina
Emakumezkoen parte hartzea esparru sozioekonomikoan, adinean eta honekin
harreman estua duen, familiaren erantzukizunarekin, hau da lan
erreproduktiboarekin baldintzatuta daude.
Horrela Pasealeku Jubilatuen Elkartea edo Ohiandi Abesbatza bezalako
elkarteetan emakumeak gehienezkoak dira, beraien adina 55 eta 90 urte artean
dagoelarik. Emakumezkoentzat, adin tarte hau, familia erantzukizunak baretu
diren garaia da, ez dutelako 24 ordutan umerik zaindu behar. Nahiz eta bilobak
zaindu, ez diete hainbeste lan ematen, aisialdi eta jarduera sozialetan parte
hartzeko denbora gehiago dutelarik.
Hala ere, 27 eta 40 urteko emakumeek, seme-alabak dituzte, gainera baliteke
etxean eta etxetik kanpo lan egitea, honek parte hartzearen aukerak murriztuz.
Emakume hauentzat, ekintza edo elkarteen bilerak zein ordutan eta zein
aldikotasunarekin egiten diren erabakiorra izan daiteke. Kasu batzuetan, bilerak
21:30 edo 22:00etan izaten dira, lan erreproduktiboarekin ezin egokituz. Baina
ekintza hauek, eskola orduan egingo balira edo haurtzaindegi zerbitzua
emango balitz, beraien presentzia izatea errazagoa litzateke.
Zailtasun hauek izanda ere, parte hartze parekidea dagoela ikusten da, 20-30
eta 60 urte arteko jendearen artean.
Elkarteek emakume eta gazte gehiagok parte hartu dezaten interesa dute,
baina parte hartzea eragiteko edo bultzatzeko ekintzak egiten direnik
informaziorik ez dugu.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
43
G.3- Ekintza mota
Elkarteen jardueraren arabera, emakumezkoen eta gizonezkoen parte hartzea
aztertzeko adierazgarria da genero rolen eragina. Adibidez, futbolarekin
zerikusia duten elkarteetan, karguetan gizonezkoen presentzia erabatekoa da
eta parte hartzean emakumezkoena %25-30ekoa eta gizonezkoena %70-
75koa.
Emakumezkoak, kultur jarduerarekin zerikusia duten elkarteetan parte hartzen
dute baina ez hainbeste kirol elkarteetan.
Zentzu honetan, genero rolak birsortzen direla baiezta daiteke: Gizonezko ume
eta helduak, jarduera fisikoa, indarra, lehiakortasuna etab. Emakumezko ume
eta helduak aldiz, jarduera artistikoetan, indar fisikoa eta lehiakortasuna lantzen
ez den horietan alegia.
G.4- Elkarteetako karguak
Parte hartzea parekidea den elkarteetan (%40-60), karguak emakume
eta gizonezkoen artean banatuak daude, nahiz eta gehienetan lehendakaritza
gizonezko batek eduki. Emakumezkoek diruzaintza eta idazkaritzako lanak
hartzen dituzte, lehendakaritzarekin alderatuz, hain publikoak ez diren karguak
alegia.
Horregatik, kasu honetan ere genero rolek eta estereotipoek
emakumezkoek eta gizonezkoek dauzkaten eginbeharrak baldintzatze dituztela
baiezta daiteke.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
44
G.5- Elkarteen laburpena
Pasealeku: Jubilatuen elkartea. Gehiengoa emakumezkoak dira bai karguetan
baita bazkideetan ere.
Urduri Dantza Taldea: Parekidea da (%60 emakumeak-%40 gizonak). Kasu
honetan lehendakaria emakumea da, diruzaintza arduraduna gizona eta
idazkaria emakumea. Gizonezkoen iraunkortasuna aldizkakoa da,
emakumezkoena aldiz, ez.
Vulcano Futbol taldea: Bere jarduera futbolaren inguruan garatzen du. Parte
hartzearen gehiengoa gizonezkoena da. Bai barne karguetan nahiz
bazkideetan. (%25 emakumeak-%75 gizonak).
Koikili Peña: Parte hartzearen gehiengoa gizonezkoa da, bai barne karguetan
nahiz bazkideetan. (%30 emakumeak-%70 gizonak).
Kementsu: Jarduera kulturalak. Parte hartze parekidea (%40
emakumezkoena-%60 gizonezkoena), nahiz eta antolatutako ekintzetan
emakumezkoen parte hartzea areagotu nahi dute.
Mainondo: ( Ikasleen guraso elkartea). Berdintasunezkoa, baina 6 pertsonek
parte hartzen dute bakarrik. Bilerak 15 egunero antolatzen dira, oso berandu,
21:30etan. Emakume eta gizonezkoen parte hartzea aldizkakoa da.
Soinubil: bere jarduera, Euskal Herriko eta Otxandioko herri abestiak
erakustea datza. Parte hartzea parekidea da (%40a emakumezkoak-%60a
gizonezkoak). Lehendakaria gizonezkoa da eta diruzaintza arduraduna eta
idazkaria emakumeak dira. Hilero biltzen dira 22:00etan.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
45
Ohiandi abesbatsa: Gutxigatik bada ere, gehiengoa emakumezkoak dira.
Kasu honetan, lehendakaritza diruzaintza eta idazkaritza emakumezkoen
eskuetan daude. Jarduera eta duten adinarengatik (54) izan daiteke.
Miru-gain: mendira irteerak antolatzen dituzte. Elkarte parekidea da,
lehendakaria gizonezkoa da eta diruzaintza eta idazkaria aldiz emakumezkoa.
Iluntxo pilota elkartea: Neska bakarra dago. Gehiagok parte hartzea
gustatuko litzaieke, baina ez dute ekintza zehatzik egin neskak erakartzeko.
Barne karguetan, diruzaintza eta idazkaritza emakumezkoak darama,
lehendakaritza aldiz, gizonezkoa de entrenatzaileak.
Gazte asanblada: Parte hartzearen gehiengoa emakumezkoena da, %66,6,
%33,4a aldiz gizonezkoena. Neskek diruzaintzan eta komunikazioan dute
kargua, mutilek aldiz kultura eta mantenimenduan. Normalean kultur arloan
emakumezkoak aritzen dira, beraz esan dezakegu genero rolak kasu honetan
aldatu direla.
H- TAILERREN ONDORIOAK Hiru tailer antolatu dira adin ezberdinetako emakumeekin.
1. 30 urtetik beherako emakumeak
2. 30-50 urteko emakumeak
3. 50 urtetik gorako emakumeak
Alde batetik, tailer hauen helburuak , emakumeek nola ikusten duten haien
egoera gizonezkoekin alderatuz eta, beste batetik, zer iritzi duten
Otxandioko Udaletxetik berdintasun arloan egiten de n politikaz izan dira.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
46
H.1- Egoera soziala
Emakume eta gizonen desberdintasunei buruzko iritziak ezberdinak izan dira
emakumeen artean eta honek oso lotura estua du beraien adinarekin .
Gazteek oraindik ez dute desberdintasun asko nabaritzen berdintasun
formala onartuta daukatelako. Momentuz, bere bizitzan berdintasun erreala
eta formalaren artean gabezia ez dute ikusten . “Berdintasun faltsua ” da
hori, hedabideetatik eta askotan instituzioetatik bultzatzen dena.
“Orain askeagoak gara emakumeak.”
“Gazteen artean gauzak aldatzen doaz, baina adibidez orain arte pertsona
nagusiak zaintzea beti izan da emakumeen gauza bat.”
“Mugak sentitzen dituzte batzuetan diren modukoak edo izan nahi duten
modukoak izateko eta erakusteko. “
Gazteen artean kontraesan asko agertzen dira, oraindik ez dutelako oso argi
emakume eta gizonen artean gertatzen dena. Alde batetik, haien bizitzan
berdintasuna errealitate bat dela esaten dute eta, beste batetik, honako
baieztapena egin dute:
“Emakumeek ez dugu beste emakume erreferenterik normalean.”
Emakume helduagoek (50 urtetik gorakoek) berriz, badakite emakumeen eta
gizonen egoera jendartean ez dela berdina bere bizitzan ezberdintasuna
presente egon delako. “Genero berdintasunaren aldeko kontzientzia gutxi
dago”.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
47
30-50 urteko emakumeek gizonen inplikazioa lan erreproduktiboan lehen
baino handiagoa dela diote, baina hala eta gutiz ere, haiek ardura gehiago edo
astunagoa izaten dutela onartzen dute. “ Etxeko karga emakumearena da”.
Haurren adinak, haien aisialdia eta parte-hartze soziopolitikoa asko
mugatzen duela esan dute, denboraldi batetako gauza bezala kokatzearren.
50 urtetik gorakoek erraztasun gehiago dute parte-hartzeko, seme-alabak hazi
direlako. “ Gauden adinean, bizitza publikoan gehiago parte hartzen dugu,
baina alde pribatuak gure ardura izaten jarraitzen du.”
Etxeko eta familiaren arduraz aparte, lan-arloan , emakume helduek
diskriminatuak daudela ikusten dute . Adibide moduan jarri daiteke haurdun
izatea oraindik arazoa dela lana bilatzeko edo lan-postuan jarraitzeko.
“Haurdun geratu eta kaleratzearen beldurra badago”
“Lana bilatzeko orduan ere, emakumeek bere zereginekin (haurrak)
bateragarriak izango diren ordutegiak bilatzen dituzte. Gizonek ez diote horri
begiratzen.”
“Kontziliaziorako ez dago inolako erraztasunik ez gizon ez emakumeentzat ere,
lanpostuetan ere ez da erraztasunik ematen.”
“Emakumeek zailtasun handiagoa dute bilera baten parte hartzeko eta horren
adibide da gaur 5 emakume baino ez egotea. Etxe guztietan ez delako egoten
ume bi aitarekin uzteko aukerarik”
30 urtetik gorako emakumeek argi dute genero rolak eta estereotipoak
bizirik egoten direla jendartean eta horrek eragina handia duela emakume
eta gizonen bizitzan.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
48
“Hazi ahala rol gehiago hartuz doaz neska zein mutilak eta haien bizitzetan
eragin gehiago dute.”
“Askotan, haurrak ikusita, pentsatzen dugu, gutxi aurreratu dugula. Rolak,
neska eta mutilen koloreak, ezkontzeko neska mutila baino gazteagoa izan
behar dela…badirudi orain dela mende erdi moduan gaudela.”
“Baten ilobak, 5 urtekoak, orain dela gutxi esan zion oraintxe konturatu zela
neska batzuk gidatzen zekitela eta batzuk etxetik kanpo lan egiten zutela. Bere
erreferentzia bere ama da, etxekoandrea eta gidabaimena poltsikoan duena
erabili gabe.”
“Semea baduzu galdetuko diozu, nahi duzu hasi futbolean; baina zenbat alabari
galdetzen zaie hori?”
H.2- Herriko egoera
“Bizitza handia dago herrian”
“Otxandion genero berdintasun kontzientzia oso gutxi dago eta gehienbat
emakumeen partetik”
Parte hartze sozial eta politikoa:
Emakumeen parte hartzea oso baldintzatuta dago lan erreproduktibo eta
genero rolengatik . Egoera hau ez da Otxandioko gertakizun espezifikoa baizik
eta jendarte patriarkalaren ondorio bat.
“Zailtasun nagusia: lana eta haurrak direla lehentasun nagusiak.”
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
49
“Gurasoen elkarteak antolatutako haurtzaindegia behin bakarrik egin zen
eskolako batzar garrantzitsu bat egon zenean, baina normalean ez da egiten
horrelakorik.”
“Gizonezkoek, nahiz eta haurrak izan, ibiltzen dira aisialdian bizikletan edo
kirolak praktikatzen…”
“Jarduerak denei zuzentzen zaizkie baina rolak hartuta dituztenez batzuetara
gizonak eta beste batzuetara emakumeak baino ez doaz. Adibidez, gizonak ez
doaz esku lanetara, ezta gimnasia edo “Pilates” egitera ere ez.”
“Futbolean eta pilotan mutil gehiago, Mirugainen antzera, eta politikan (ezker
abertzalean) mutilak alde handiarekin”
“Eskaintzen dena oso tradizionala da. Boluntario izateak badauka bere parte
oso ona baina ez dago inolako kontzientziarik nesken parte-hartzerako”.
Gazteen ustez ez da berdin bultzatzen nesken parte hartzea eta mu tilen
parte hartzea.
“Vulcano futbol taldean ez dago emakumerik”, baina lehen, “neskak jokatzen
zutenean ez zeuden ezta kirol batzordean. Neskak beraiek izan ziren futbol
taldera joan eta talde bat zutela esan zutenak, haiena izan zen iniziatiba eta ez
ekipoarena.”
Hala ere, Udaletxeak emakume eta gizonak kontutan hartzen dituen bere
eskaintzak egiteko galdetzean “ez dela sexu kontua” “Udaletxeak planteatzen
duena herriaren iniziatibatik sortzen da” Ez dute oso argi neskentzako
eskaintza berezirik egin behar denik, “neska zein mutilentzako izan behar dira
eskaintzak” diote. Erantzun honek genero perspektibaren garrantzia ez
dutela ezagutzen adierazten du, zerbait susmatzen dute baina ez dute argi.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
50
Lehen aipatu dugun zailtasuna berdintasun formala eta errealaren artean
dagoen distantzia ikusteko, hemen berriro agertzen da.
Emakumeek , oro har, ez dute ezer berezirik faltan botatzen eta herrian
elkarte berririk ez dutela behar diote.
H.3- Udal politika eta errekurtso sozialak
Udaletxearen aldetik faltan botatzen dute bai genero ikuspegia, bai
etorkinen integrazioa lantzeko baliabideak eskaintz ea.
“Eskolaz kanpoko eskaintza adibidez; lehen futbola eta pilota zeuden eta
gehienak mutilak. Lan handia egin zen eta orain multikirolak eskaintzen hasi
dira eta gehienak neskak dira. Estrukturalki ez dago interesik neskak hor parte
hartzeko”
Gazteen esanetan “Futbolean, adibidez, diru laguntzak ematen zaizkio
elkarteari, baina gero Udaletxeak ez dio eskatzen berdintasuna bultzatu behar
duenik. Vulcanok ez du ahaleginik egingo neska taldeagatik baina Udaletxeak
exijitu diezaioke Vulcanori.”
Kultur ekitaldiak faltan botatzen dituzte, baina Otxandio herri txikia izanik
badakite ezin dela horrenbeste eskaintzarik ere egin.
Genero estereotipoek, parte-hartzean ere eragina dutela ikusten da esaldi
hauetan.
“Udal eskaintzak, adibidez, Kultura aldetik emakumezko zein gizonezkoentzat
dira”
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
51
“Euskara batzordean emakume gehiago daude baina batzuk utzi egin dute eta
hirigintzan edo “memoria historikoan” gizon gehiago,…” “Asanblada gehienetan
gizonen parte hartzea handiagoa da, haurrekin zerikusia duten gauzekin
emakume gehiago doaz”
Dena den, 50 urtetik gorako emakumeek hauxe esan dute: “Parte hartu dugu
eta ez dugu trabarik izan, ezta hainbeste gizonen artean emakume bakarra
ginenean ere”.
Beraz, herriko emakumeek ondo baloratzen dute Genero Diagnostiko bat
egitea. “Udaletxeak diagnostiko hau eskatzea seinale ona da”
Herrian faltan botatzen dituzte:
Pediatra
Zinea
Igerileku estalia
Liburutegian umeen gunea
Kirol eskaintza zabalagoa
Bidegorriak paseatzeko zein bizikletan ibiltzeko eta patinatzeko bideak.
Talde handian elkartzeko lekuak, estaliak ( bazkari bat egiteko edo antzerki bat
egiteko…)
Herriaren zerbitzura egoteko sukalde bat
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
52
I- ONDORIO OROKORRAK
Herriko politikan, genero ikuspuntua barneratzea ezinbestekoa ikusten dugu.
Hauek eraginkorrak izan daitezen, pertsona guztiek parte hartzea garrantzitsua
da. Gainera, herri bateko emakumeek, bertako garapeneko ekarpena baloratua
izatea nahi dute, baina beraien interesak eta beharrak kontutan izateko premia
dute.
Azkenik, gaur egun, gai honek politikan lehentasuna du; herri, estatu eta
Europa mailan. Horregatik proiektu eta programa hauekin dabiltzanei trebeak
izatea eskatzen zaie.
Genero ikuspuntuak suposatzen du:
a) Genero artean ematen diren erlazioak ezagutu, gehienetan
gizonezkoentzat lagungarriak eta emakumezkoak baztertuak
diren erlazioak.
b) Erlazio hauek sozial eta historikoki sortuak izan direla.
c) Erlazio hauek, beste erlazio sozialekin harremana dute.
Genero ikuspegiak, genero roletara eta bere erlazioetara hurbiltzea eragiten
digu. Desberdintasun erlazioak genero alorrean, esparru guztietan ematen
diren diskriminazioetan eragina du: lana, familia, politika, erakundeak, artea,
enpresak, osasuna, zientzia, sexualitatea, historia.
Genero begirada ez da emakumeei zuzendua egon behar; gizonezko eta
emakumezkoen berdintasunerako politika zehatzak ezartzean baizik.
Horretarako, “binako estrategia” ezartzen da, (1995.urteko Europa kontseiluko
mainstreaming adituek xedatua) alde batetik politika zehatzak eta bestetik
zeharkako generoa begiztatzen dena.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
53
Zeharkako generoa edo mainstreaming, herriko politikaren pausu guztietan
genero ikuspegia zeharkako erara ezartzea da; erabakiak hartzetik,
planifikazioa, politika hauek martxan jartzea edo ebaluazioa. Esparru, sektore
edo esku hartzen duten ekintzetatik pasatuz, aurrekontuak generoarekin
sentikorrak direla ahaztu gabe.
Adibidez, emakumeen kontrako indarkeriari aurka egiteko herri egitasmoa,
politika zehatzaren adibide ona da. Egitasmo honen barruan indarkeria jaso
duten emakumeei etxebizitza sozialetan erreserbak egitea ekintza baikorra da.
Otxandioko herrian, zehazki herri politikan, berdintasunarekin zerikusia duten
gabeziak daude. Dagoen dokumentazioa aztertu ondoren, (Otxandio herrirako
iraunkortasunerako plan eta diagnosia) dokumentu hauek genero ikuspegirik ez
dutela egiaztatzen da.
Beharrezkoa da emakumezkoen eta gizonezkoen errealitatea isladatzen
dituzten datuak argitaratzea, modu egokian ulertzeko eta erakunde kudeatzaile
politikoek haietan eragina izan dezaten.
Dokumentu hauen edukiei dagokienez, parte hartze sozialak interes handia
dauka, “Otxandioko iraunkortasun planeko” lehenengo esaldiak “ezaugarri
integrala parte hartze eredu moduan garatzea, planaren egitea era
eragingarrian koordinatzeko” dio eta.
Udaletik ezarri nahi den kudeaketa eredu honek benetan parte hartze ona izan
dezan, kontutan izan behar du herriko jendeak dituen zailtasunak, batez ere
emakumeek dituztenak.
OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA
54
Historikoki, diagnosian agertzen den ekintza bat, elkartetasuna bultzatzea bada,
kontutan izan behar da zama familiarra duten emakumeek ez dutela hauetan
parte hartzeko aukerarik, denbora falta eta ordutegiak direla eta; normalean
emakumeak baitira lan erreproduktiboaz jabetzen direnak.
Genero diagnosi bat egiteak, udalaren partetik, gabezia hauek konpontzeko
interesa adierazten du, nahiz eta sentsibilizazio eta formazioa beharrezkoak
diren, udaleko pertsonengan eta herriari zuzenduak ere izan behar dute.
Alde batetik, programak diseiniatzen lan egiten duten pertsonek errekurtsoak
beharrezkoak dituzte genero ikuspegitik lan egin dezaten. Udaleko arlo
ezberdinek erantzukizuna hartu behar dute lan honetan. Bakoitzak
desberdintasunak atzean uzteko ekarpenak egin behar dituzte, herriaren
konpromisorako.
Beste alde batetik, herritarrek kontutan izan behar dute, libre izateko eta
herritarren beharrizanak exijitzeko aukera dutela. Sentsibilizazioa beharrezkoa
da, desabantailak dituzten emakumezkoek batzuetan egoera hauek
identifikatzeko zailtasuna dutelako.
Berdintasunerako bidea luzea da, baina Otxandion lehenengo urratsak eman
dira eta diagnosi hau horretan laguntzeko tresna egokia da.