Natasja van SchoorNatasja van Schoor
CCaRe
Heupbeschermers en vitaminen ter Heupbeschermers en vitaminen ter
preventie van fracturenpreventie van fracturen
EMGO Instituut EMGO Instituut VU medisch centrumVU medisch centrum
• OsteoporoseOsteoporose
• HeupbeschermersHeupbeschermers
• Vitamine DVitamine D
PresentatiePresentatie
Botverlies met de leeftijd:verlies van dichtheid en architectuur
Man, 42 jaar Man, 90 jaarMosekilde, 1990
Aantal fracturen per jaar in Nederland bij personen van 55 jaar en ouder
• 16.000 heupfracturen
• 12.000 polsfracturen
• 16.000 wervelfracturen
Bron: Richtlijn Osteoporose, 2002
S. Schuit, proefschrift, 2004
Gevolgen heupfractuur
a. trancervical
b. trochanteric
Keene et al
BMJ 1993;307:
1248-1250
HEUPBESCHERMERSHEUPBESCHERMERS
Amsterdamse heupbeschermersstudieAmsterdamse heupbeschermersstudieNatasja van Schoor, Paul Lips, Lex Bouter, Jan Smit
Els Lommerse, Greetje Asma, Trees Haverkort, Laura Schaap
• Heupbeschermers effectief?Heupbeschermers effectief?
• Deelnemers therapietrouw?Deelnemers therapietrouw?
ControlegroepControlegroep
n=285n=285
Heupbeschermers-Heupbeschermers-groep groep
n=276n=276
ScreeningScreening
n=830n=830
Hoog risicoHoog risico
n=561n=561
Laag risicoLaag risico
n=269n=269R
70 weken70 weken
• val in laatste half jaarval in laatste half jaar
• duizeligheid duizeligheid
• CVA met gevolgenCVA met gevolgen
• lage lichamelijke activiteitlage lichamelijke activiteit
• urine incontinentieurine incontinentie
• gebrekkige mobiliteitgebrekkige mobiliteit
• cognitieve stoorniscognitieve stoornis
Compliance Compliance
Compliance = therapietrouwCompliance = therapietrouw
• Onverwachte bezoeken door onderzoeksteamOnverwachte bezoeken door onderzoeksteam
na 1, 6, en 12 maandenna 1, 6, en 12 maanden
ResultatenResultaten
Compliance Compliance
Na 1 maand:Na 1 maand: 61%61%
Na 6 maanden:Na 6 maanden: 45%45%
Na 12 maanden:Na 12 maanden: 37%37%
correct:correct:
- na 1 maand: 87% - na 1 maand: 87%
- na 6 maanden: 92% - na 6 maanden: 92%
- na 12 maanden: 97%- na 12 maanden: 97%
correct =correct =
onbeschadigde schelpen, onbeschadigde schelpen, geplaatst over trochantergeplaatst over trochanter
‘‘s nachts:s nachts:
- na 1 maand: 15% - na 1 maand: 15%
- na 6 maanden: 16% - na 6 maanden: 16%
- na 12 maanden: 9% - na 12 maanden: 9%
Heupbeschermer Heupbeschermer
Systematisch literatuuronderzoekSystematisch literatuuronderzoekBelangrijkste redenen voor het niet dragen Belangrijkste redenen voor het niet dragen van heupbeschermers:van heupbeschermers:
- niet comfortabel (te strak /slechte pasvorm)- niet comfortabel (te strak /slechte pasvorm)
- de extra moeite (en tijd) die het dragen kost- de extra moeite (en tijd) die het dragen kost
- urine incontinentie- urine incontinentie
- lichamelijke problemen /aandoeningen- lichamelijke problemen /aandoeningen
• 18 heupfracturen in interventiegroep 18 heupfracturen in interventiegroep
• 20 heupfracturen in controlegroep20 heupfracturen in controlegroep
• 4 heupfracturen met heupbeschermer aan4 heupfracturen met heupbeschermer aan
• ten minste 4 heupfracturen ‘s nachtsten minste 4 heupfracturen ‘s nachts
Effectiviteit Effectiviteit
Time (weeks)
140120100806040200
Cu
m H
aza
rd
,25
,20
,15
,10
,05
0,00
intervention group
control group
P=0.86
• Safehip heupbeschermer niet effectief bij bewoners van Safehip heupbeschermer niet effectief bij bewoners van
verzorgingshuizen en verpleeghuizen in Nederlandverzorgingshuizen en verpleeghuizen in Nederland
• Compliance overdag redelijk, ‘s nachts minimaalCompliance overdag redelijk, ‘s nachts minimaal
ConclusiesConclusies
Simulatie “gemiddelde” oudereSimulatie “gemiddelde” oudere
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000femur
soft tissue
Hornsby Healty Hip
KPH2
Safehip (old)
Safehip (new)
Impactwear
Gerihip
HipSaver
Lyds Hip Protector
Safetypants (FI)
Safetypants (NL)
3100 N
Soft HPHard HP
• Harde heupbeschermers lijken beter te werken dan zachte Harde heupbeschermers lijken beter te werken dan zachte
• Effecten verschillen sterk tussen de verschillende Effecten verschillen sterk tussen de verschillende
heupbeschermers. KPH2 heupbeschermer beste in heupbeschermers. KPH2 heupbeschermer beste in
biomechanische testen, maar slechts 1 (positieve) biomechanische testen, maar slechts 1 (positieve)
patiëntstudiepatiëntstudie
ConclusiesConclusies
• Heupbeschermers lijken effectief in het verpleeghuis, Heupbeschermers lijken effectief in het verpleeghuis,
alhoewel de grootte van het effect niet duidelijk is (23-60% alhoewel de grootte van het effect niet duidelijk is (23-60%
reductie in fracturen)reductie in fracturen)
• Effectiviteit in verzorgingshuis onduidelijkEffectiviteit in verzorgingshuis onduidelijk
• Geen effect bij thuiswonende ouderenGeen effect bij thuiswonende ouderen
Cochrane review + reviews SawkaCochrane review + reviews Sawka
Parker MJ 2005Sawka AM 2005Sawka AM 2007
CCaRe
Vitamine D deficiëntie en het risico op Vitamine D deficiëntie en het risico op
verminderd fysiek functioneren, vallen en verminderd fysiek functioneren, vallen en
fracturenfracturen
EMGO Instituut EMGO Instituut VU medisch centrumVU medisch centrum
Natasja van Schoor
Ilse Wicherts
Marieke Snijder
Paul Lips
Introductie (1)Introductie (1)
FracturenFracturen• Vitamine D suppletie vermindert de incidentie Vitamine D suppletie vermindert de incidentie
van fracturen van fracturen (Chapuy 1992 and 2002)(Chapuy 1992 and 2002)
• Twee grote negatieve studies Twee grote negatieve studies (RECORD Trial Group (RECORD Trial Group
2005, Porthouse 2005) 2005, Porthouse 2005)
• Afkappunt Afkappunt vitamine D deficiëntie onduidelijkvitamine D deficiëntie onduidelijk
Introductie (2)Introductie (2)
Fysiek functionerenFysiek functioneren- Vitamine D deficiëntie kan leiden tot verlies van Vitamine D deficiëntie kan leiden tot verlies van
spierkracht en verminderde balans spierkracht en verminderde balans (Bischoff-Ferrari (Bischoff-Ferrari
20042004; ; Visser 2003)Visser 2003)
- Weinig studiesWeinig studies
VallenVallen- Meta-analyse: vitamine D suppletie kan wsl. vallen Meta-analyse: vitamine D suppletie kan wsl. vallen
voorkomen voorkomen (Bischoff-Ferrari 2004)(Bischoff-Ferrari 2004)
- Kleine studies, vnl. vrouwen, deels verpleeghuizenKleine studies, vnl. vrouwen, deels verpleeghuizen
VraagstellingenVraagstellingen
Is er een associatie tussen vitamine D deficiëntie enIs er een associatie tussen vitamine D deficiëntie en
- verminderd fysiek functioneren- verminderd fysiek functioneren
- vallen- vallen
- fracturen- fracturen
bij Nederlandse ouderen?bij Nederlandse ouderen?
Wat is het optimale afkappunt?Wat is het optimale afkappunt?
Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA)Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA)
• CohortonderzoekCohortonderzoek
• 25(OH)D in 1995/9625(OH)D in 1995/96
• Fysiek functioneren in 1995/6Fysiek functioneren in 1995/6
• Vallen gedurende 1 jaarVallen gedurende 1 jaar
• Fracturen gedurende 6 jaarFracturen gedurende 6 jaar
Zwolle
Oss
Amsterdam
Germany
Belgium
North Sea
MethodeMethode
Physical performance (0-12)Physical performance (0-12)
ResultatenResultaten
Vitamine DVitamine D
Prevalentie:Prevalentie: 11.3% < 25 nmol/l (vitamine D deficiëntie)11.3% < 25 nmol/l (vitamine D deficiëntie) 48.4% < 50 nmol/l (vitamine D 48.4% < 50 nmol/l (vitamine D
insufficiëntie)insufficiëntie) 82.4% < 75 nmol/l 82.4% < 75 nmol/l
Resultaten fysiek functionerenResultaten fysiek functioneren
25 (OH)D nmol/l.
5,00
6,00
7,00
8,00
9,00
Ph
ysic
al P
erfo
rman
ce S
core
(0-
12)
6,84
n= 455
8,15
n= 422
4,99
n= 134
8,71
n= 227
< 25 25 - 50 50 - 75 >75
Wicherts et al.
25(OH)D nmol/l Mean
PHYSICAL PERFORMANCE (0-12)
Model 1A
B
Model 2B
B
< 25 5.0 -3.7*** -1.6***
25-50 6.8 -1.9*** -0.4*
50-75 8.2 -0.6* -0.03
75 8.7 Reference group
A: Univariate modelA: Univariate model
B: Na correctie voor geslacht, leeftijd, BMI, roken, alcoholgebruik, chronische B: Na correctie voor geslacht, leeftijd, BMI, roken, alcoholgebruik, chronische ziektes, fysieke activiteitziektes, fysieke activiteit
* P< 0.05 * P< 0.05 ** P< 0.01** P< 0.01 *** P< 0.001*** P< 0.001
Wicherts et al.
25 (OH)D Model 1
Univariate
Model 2
Adjusted for confounding
< 75 years
< 25 nmol/l 4.41 (1.84-10.57) * 5.21 (2.03-13.40) *
75 years
< 25 nmol/l 1.37 (0.77-2.46) 1.24 (0.65-2.33)
Resultaten vallenResultaten vallen
Snijder et al.
Model 2: Na correctie voor leeftijd, geslacht, educatie, regio, seizoen, fysieke activiteit, roken, alcohol
25 (OH)D Model 1
Univariate
Model 2
Adjusted for confounding
< 75 years
<= 30 nmol/l 3.26 (1.57-6.77) * 3.07 (1.37-6.88) *
75 years
<= 30 nmol/l 1.28 (0.77-2.13) 1.25 (0.72-2.17)
Resultaten fracturenResultaten fracturen
Van Schoor et al.
Model 2: na correctie voor leeftijd, geslacht, educatie, BMI, aantal chronische ziektes, roken, alcohol
ConclusiesConclusies
• Prevalentie vitamine D deficiëntie en insufficiëntie Prevalentie vitamine D deficiëntie en insufficiëntie hooghoog
• Vitamine D deficiëntie is geassocieerd met Vitamine D deficiëntie is geassocieerd met verminderd fysiek functioneren (<50 nmol/l), vallen verminderd fysiek functioneren (<50 nmol/l), vallen (<25 nmol/l) en fracturen (<30 nmol/l)(<25 nmol/l) en fracturen (<30 nmol/l)
Toekomstig onderzoekToekomstig onderzoek
• Effectiviteit van vitamine D ter preventie van Effectiviteit van vitamine D ter preventie van verminderd fysiek functioneren, vallen en fracturenverminderd fysiek functioneren, vallen en fracturen
• Combinatie vitamine D en bewegingsoefeningenCombinatie vitamine D en bewegingsoefeningen