“Maak het toch gezellig!”
Historische recepten van de hongerwinter tot nu
Illustratie omslag: Ger Soutendijk
“Maak het toch gezellig!”
Historische recepten van de hongerwinter tot nu
“Wie het hedenbeoordeelt moet over voldoendeverleden beschikken.”
Wim de Bie
Voorwoord
Kruidmoes, hete bliksem en balkenbrij, wie weet nog wat het is? Gevoelens
van nostalgie overvielen mij toen deze recepten opdoken tijdens de
bewerking van het archief van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding (de
huidige Stichting Voedingscentrum Nederland) door het Project Wegwerken
Archief Achterstanden (PWAA). En dat was slechts één van de memorabele
momenten tijdens onze opdracht. Het bewerken en selecteren van alle
overheidsarchieven tot 1976 bleek één groot avontuur van nieuwe vormen
van samenwerking tot en met de introductie van een nieuwe werkwijze voor
archiefselectie.
We zijn trots dat duizenden documenten van de rijksoverheid uit de periode
tot 1976 nu via het Nationaal Archief voor het publiek toegankelijk zijn. We
vonden pareltjes, zoals een brief van Gerard Reve en deden vele bijzondere
ontdekkingen. Niet alleen brieven en nota’s, maar ook tekeningen van
vliegende schotels, een stiletto en spelletjes en dus ook deze recepten van het
Voorlichtingsbureau voor de Voeding. Een selectie van deze recepten hebben wij
in dit boekje voor u gebundeld. Ze bieden een kijkje in de Nederlandse keuken
en de heersende tijdsgeest. Sommige recepten staan in schril contrast met de
huidige tijd van overvloed, overgewicht en moderne keukentechnieken. Maar dat
jong en oud elkaar kunnen inspireren, bewijst Pierre Wind met zijn eigentijdse
bloembollenrecept.
Bij het samenstellen van dit boekje werd opnieuw duidelijk dat papieren
archieven slechts een deel van ons erfgoed vormen. De bollen van de Darwin
Tulp die de Nederlandse bevolking in de Tweede Wereldoorlog at, blijken niet
meer commercieel te verkrijgen. Ze zijn in Nederland alleen nog in “biologische
archieven” te vinden. Het reproduceren van recepten uit de oude doos en het
ontwerpen van een nieuw gerecht leek bijna onmogelijk. Dankzij een donatie
van Darwin Tulpen uit de Hortus Bulborum in Limmen is dit toch gelukt. Het
resultaat is het bewijs dat je met bestaande ingrediënten samen een nieuwe weg
in kan slaan. En het toont maar weer eens hoe belangrijk het goed bewaren van
informatie is.
Ik dank iedereen die geholpen heeft PWAA tot een goed einde te brengen. Veel
lees- en kookplezier gewenst!
Aart van der Kooij
Directeur PWAA
3
Inhoudsopgave4
Voorwoord3 Voorwoord
Oorlog 7 Oorlog in de keuken
9 Stamppot van tomaten en uien
9 Tomatenpuree
11 Stoofschotel prei, knolselderij en erwten
11 Stoofschotel herfst- of meiraapjes
12 Lente gewone dag
13 Zomer gewone dag
14 Herfst gewone dag
15 Winter gewone dag
16 Een Lenteavonddrank
17 Een Herfstavonddrank
19 Gemarineerde Haring
Hongerwinter21 Leven op Tulpenbollen en Dahliaknollen
22 De Suikerbiet op zijn best
23 Het gebruik van suikerbieten
29 Kalender November 1944
30 Het gebruik van tulpenbollen
32 Receptenvoor het gebruik van bloedplasma
34 Dahliaknollen of tuinknollen
Wederopbouw37 Nieuwe snufjes in de keuken
38 De Poffert: Een echte Groningse delicatesse
39 Kruidmoes
40 Hoofdkaas
41 Zuurkool
Feestdagen43 Maak het toch gezellig!
44 De toegenomen populariteit van de Matse
46 Paasrecepten
48 De Pinksterdagen eten we...
50 Snoeperijtjes, nagerechten en hartige hapjes
41 Pinksterdagen
42 Kerstdagen
Dranken56 Warme dranken met taptemelk
56 Koude dranken met taptemelk
56 Verfrisschende dranken met karnemelk
57 Vruchtenpuree en vruchtensap
57 Dunne soepen
57 Groente bouillon
57 Thee
Pierre Wind58 Tulpenbollen
Index64 Index
5
Oorlog6
Oorlog in de keuken
Er is altijd behoefte aan recepten in tijden van
voedselschaarste. Dat is een belangrijke les uit de Eerste
Wereldoorlog. Dankzij deze recepten stond ondanks de
beperkte middelen zo toch nog een goede en evenwichtige
maaltijd op tafel.
Met de aanvang van de Tweede Wereldoorlog werden dan
ook naarstig kookboekjes geproduceerd. Leraressen van
de huishoudscholen bleken creatief in het verzinnen van
recepten met ingrediënten die de mogelijke schaarste in
luxe voedingsmiddelen, zoals vlees, boter en suiker konden
opvangen.
Voedingsmiddelen gingen ‘op de bon’: in de kranten kon je
lezen op welke tijden je naar de winkel moest om de producten
aan te schaffen. Dit zorgde vaak voor enorme wachtrijen.
Vanuit de overheid was vooral het Voorlichtingsbureau
van de Voedingsraad actief met het experimenteren met de
voorhanden zijnde producten. Het bureau stelde recepten
en complete dagmenu’s samen die vervolgens in de diverse
kranten en folders werden gepubliceerd.
7
De tomaat: “Het Westlandsche product met zoo talrijke mogelijkheden!”1
Tijdens de oorlog kreeg de Nederlandse bevolking in
toenemende mate te maken met voedseltekorten. Om
toch voldoende voedingswaarden binnen te krijgen
werd gekookt met de groenten van het seizoen en werd
gebruik gemaakt van vervangende ingrediënten. Vooral
zuidvruchten waren slecht verkrijgbaar. Als vervanging
werd de tomaat een populair ingrediënt in de keuken van
de Nederlandse huisvrouw.
De tomaten werden vooral in de beginjaren van de oorlog op
de Westlandse veilingen met miljoenen verkocht. Wel was
er een verschil tussen de koude tomaten en de zogenaamde
stooktomaten, die afkomstig waren van de gestookte
warenhuizen. Deze stooktomaten konden eerder op de
markt worden gebracht maar waren daardoor wél aanzienlijk
duurder.
De tomaten werden gebruikt in stoofschotels, jams en puree.
Tips om tomaten te conserveren stonden in kranten en
kookboekjes.
1 Het Vaderland, avondblad (8 juli 1940).
8
9
10
(1)
(2) (3) (4)
(5)
Bereidwijze stoofschotelPeulvruchten worden gaar gemaakt in hooikist of kranten. (1) De schoongeboende
aardappelen worden in vieren gesneden. (2) De groente wordt in stukjes gesneden.
(3) De bijna gaar geworden peulvruchten worden met de aardappelen en groente een
half uur gekookt. (4) Alle bestanddeelen worden losjes door elkaar gemengd.
(5) Het vocht wordt er als saus bij gegeven.
11
12
13
14
15
16
17
Visch is Vleesch18
19
Hongerwinter20
Leven op Tulpenbollenen Dahliaknollen
In het bezette westen van Nederland was er tijdens de
winter van ’44-’45 nauwelijks voedsel. Deze Hongerwinter
was het gevolg van een spoorwegstaking en een daarop
volgende importblokkade. In oktober 1944 leefden de
mensen in de grote steden al op een hongerrantsoen:
1 brood en 1 kilogram aardappelen per persoon per week.
Op het platteland was wel voedsel beschikbaar. Lange rijen
mensen trokken te voet of met handkarren langs de boerderijen
om voedsel te halen. Deze hongertochten waren zeer gevaarlijk
vanwege de kou en de oorlog. Ruim 20.000 mensen stierven in
die rampzalige winter door ondervoeding en kou.
De overheid adviseerde in deze periode om het karige dieet
aan te vullen met tulpenbollen, suikerbieten en dahliaknollen
zodat de weerstand van de mensen beter op peil bleef. Om
deze voeding wat meer op smaak te brengen, voegde de kok
noodgedwongen bloedplasma van dode dieren toe.
21
De Suikerbiet op zijn best
Suikerbieten zijn normaal gesproken te hard voor
consumptie. Maar in de Hongerwinter drong de overheid er
toch op aan ze te eten. Om het gebruik van de suikerbiet in
de keuken aan te moedigen, verschenen er diverse artikelen
en recepten in de kranten om ze op een zo smakelijk
mogelijke manier klaar te maken. Het was de bedoeling
meer begrip voor het ‘nieuwe’ voedsel te verkrijgen en
duidelijk te maken dat je met de suikerbiet meer kon dan
er alleen stroop van maken.
De commissie Boon nam de voorlichting over het
suikerbietengebruik in Den Haag voor haar rekening. Er
werden avonden bij cafetaria en restaurants georganiseerd
om de Haagse bevolking in te lichten hoe je op smaakvolle
wijze een heerlijke voedzame pap kon maken. ‘Door wat
citroenessence of wat azijn toe te voegen, kan de bietensmaak
weggenomen worden’.1
De suikerbiet was in grote hoeveelheden beschikbaar en had
een hoge voedingswaarde. Er bestond daarom een speciale
rasp om die biet klaar te maken. Deze knol hielp daarmee de
Haagse bevolking en de rest van Nederland de Hongerwinter
iets dragelijker te maken.
1 Het Vaderland (17 januari 1945).
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Wederopbouw36
Nieuwe snufjes in de keuken
In de periode na de Tweede Wereldoorlog begonnen de
herstelwerkzaamheden in Nederland. Het Marshallplan
- een omvangrijk financieel hulpplan uit de Verenigde
Staten - bekostigde de wederopbouw van de infrastructuur,
de economie, en het herstel van de oorlogsschade. Het
kenmerk van de Nederlandse wederopbouw is soberheid
maar ook een voorzichtig optimisme. Voedsel was nog
altijd schaars en veel zaken waren nog op de bon.
Onder de bezielende leiding van Willem Drees bouwde
Nederland de verzorgingsstaat uit. Door de geleide
loonpolitiek, een systeem waarbij lage lonen werden
gehanteerd, kon Nederland zijn positie in de wereldeconomie
danig verbeteren. Ons land krabbelde langzaam uit de
crisis en met Amerika als voorbeeld streefden we een snelle
industrialisatie na. Steeds meer luxegoederen deden hun
intrede in de Nederlandse keuken. Zo verlichtten nieuwe
snufjes als broodroosters en handmixers in de jaren vijftig de
taken van de moderne huisvrouw.
37
De Poffert: Een echte Groningse delicatesse
De Poffert - ofwel ketelkoek - werd vroeger in een speciale
pofferttrommel au bain-marie gekookt. Om te voorkomen
dat de Poffert vast bleef zitten aan de wanden van de
trommel werden de zijkanten belegd met plakjes spek. Het
beslag is nagenoeg hetzelfde als van de pannenkoek, maar
dankzij de stroop en droge worst is de Poffert een echte
delicatesse uit Groningen.
De Poffert is naast een typisch Gronings gerecht, ook een
klein gehucht aan het Hoendiep in de gemeente Zuidhorn in
Groningen. Het plaatsje is vernoemd naar de boerderij
De Poffert die in het gebied staat. De betreffende boerderij is
op haar beurt naar het Groningse gerecht vernoemd. Een
andere nabij gelegen boerderij in De Poffert heet
De Pannenkoek. In de volksmond heet het gehuchtje dan
ook De Poffert en De Pannenkoek.
38
39
40
41
Feestdagen42
Maak het toch gezellig!
Het dagelijkse leven van de Nederlander tijdens en net na
de oorlog stond vooral in het teken van spaarzaamheid.
Maar juist in deze moeilijke periode, wilden Nederlanders
er tijdens de feestdagen iets goeds van maken. Het
Voorlichtingsbureau van de Voedingsraad riep daarom
in december 1942 op: “Laat in dezen tijd toch vooral de
feestdagen niet onopgemerkt voorbijgaan. Meer dan ooit
heeft iedereen behoefte aan gezelligheid!”1
En daarom bood het bureau in de oorlogstijd oplossingen
om cake niet te bakken maar te koken, omdat kolen, gas en
elektriciteit schaars waren. Bovendien is gekookte cake minder
droog dan gebakken: ook omdat er geen boter en eieren waren.
Op die manier bereidde de kok ook in spaarzame tijden toch
nog een feestelijke maaltijd.
1 Het Vaderland, avondblad (24 december 1942).
43
De toegenomen populariteit van de Matse
De Matse is een Joods plat ongerezen brood, dat
traditioneel gegeten wordt met Pesach. Dit is het Joodse
feest waarbij de uittocht van de Joden uit Egypte wordt
herdacht. Van Matse kunnen ook Matseballetjes en
-pannenkoekjes worden gemaakt.
Voor de Tweede Wereldoorlog aten vooral Joden de Matse.
Na de desastreuze gevolgen van de Holocaust zagen de
producenten zich echter genoodzaakt om ook andere
bevolkingsgroepen warm te krijgen voor het platte brood. En
hoewel de Matse nog steeds sterk verbonden is met het Joodse
Pesach, is de flinterdunne cracker nog steeds een graag geziene
verschijning bij ieder paasontbijt.
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
Pierre Wind58
Tulpenbollen,een culinair hoogtepunt
De vraag ‘om de tulpenbol culinair uit te proberen’ ervaar
ik als enorm spannend. Zeker, omdat ik nu weet dat de
bollen, waar ik mee gewerkt heb, historisch erfgoed zijn.
Een geweldige uitdaging. Het begon al met de aanvoer
van de tulpenbol. ‘Heel’ Nederland is afgebeld om de
oorspronkelijke tulpenbollen uit het recept Darwin Tulips,
type Cottage, English Breed of Dutch Breed te vinden.
Niemand kon ons namelijk bevestigen dat andere soorten
van deze tulp, die na de oorlog zijn gekweekt eetbaar
waren. En van deze oude oorspronkelijke soort weten we
dat zeker wel. Dat is historisch bewezen.
Deze bollen bestaan alleen nog in “biologische archieven”.
We vonden ze uiteindelijk in de Hortus Bulborum in Limmen,
waar de conservator Joop Zonneveld speciaal naartoe
is gereden… de schop in de grond heeft gestoken… en
vijfentwintig bollen heeft gerooid (uit zijn eigen “archief”)
om ze naar mij in de Keuken in Den Haag te brengen.
59
Alle bollen, die er nu zijn van dit type, zijn kruisingen met andere
soorten. We hebben uiteindelijk dus toch de originele gevonden. Maar
het recept dat ik hiermee heb gemaakt is dus moeilijk reproduceerbaar,
omdat de bollen nauwelijks verkrijgbaar zijn. Dus, waar kun je de bollen
eventueel mee vervangen? Merkwaardig is dat het per bereidingswijze
verschilt. Naar gelang wat je ermee doet transformeert de tulpenbol qua
smaak nogal. In rauwe vorm ligt de smaak bij een kastanje en dan qua
mondgevoel van een waterkastanje, maar dan wel met in de nasmaak
een enorm venijnig scherpe bitter. Bij het garen van de tulpenbol wordt
de smaak zoeter. Het scherpe bittertje verdwijnt nagenoeg wanneer
je de tulpenbol konfijt met honing of suiker. Dan, nijgt de smaak
naar gekookte rettich, met de kastanjesmaak in de achtergrond. Deze
techniek gebruikte ik bij het gerecht van de tulpenbolvisfrikandel met
geconfijte tulpenbollen.
Tijdens de bereiding voor de tulpenbolmousse ( bij de zalm) verandert
de smaak in die het dichts ligt bij mierikswortel, daarom is deze mousse
ook zeer geschikt voor bij gerookte producten. De smaak van de rauwe
tulpenbol kun je ook zeer goed gebruiken om gerechten het puntje op
de i te geven. Bijvoorbeeld op een carpaccio een beetje superfijne rasp
van de rauwe tulpenbol te strooien. Of de fijne tulpenbolrasp op salades,
etc. Heb je geen tulpenbol dan kun je ook de rasp van mierikswortel of
bloemkool gebruiken.
Bovenal was mijn beste ervaring: het eindproduct van de
tulpenbollenchips. Vooral de ringstructuur van de tulpenbollen is
uniek. Zover ik weet is deze structuur nergens mee te vergelijken. Ook
het mondgevoel is een unicum. Ik heb de chips gemaakt van de rauwe
tulpenbollen, doormiddel op een keukenschaaf flinterdunne plakjes
te maken, ze op vetvrij papier te leggen, en dan in de magnetron ze
tot status krokant te bakken. Wanneer de chips licht bruin zijn, een
minuut op de werkbank laten afkoelen, en dan worden ze knapperig.
Zoals op de foto te zien is, zijn er met de tulpenbolringen verschillende
chipsfiguren te maken. Bij de mousse en zalm is het een langwerpige
60
figuur. De langwerpige is makkelijk te doen omdat deze gelijkmatig
krokant wordt. De smaak is geweldig.
Zoals in de originele opgeduikte Darwinrecepten is er met de
tulpenbollen ook zeer goed soep te maken. Een goede combinatie is
dan ook een tulpenbolknoflooksoep. Belangrijk om te weten is dat bij
het verwerken van de tulpenbol eerst de dunne schil verwijdert moet
worden, vervolgens doormidden snijden en de gele kiem en spruit
verwijderen.
Voordat ik de tulpenbollen in een gerecht heb verwerkt, heb ik
12 stuks bollen eerst schoongemaakt en in het volgende mengsel
tot status beetgaar voorgekookt:
n 70 cc (2 borrelglazen) witte wijn
n 1 dl room
n Peper en zout
n 2 volle eetlepels witte chocolade (ongeveer 25 gram)
Om gezondheidsrisico’s te voorkomen raden wij op advies van de
Stichting Voedingscentrum Nederland de consumptie van tulpenbollen
ten strengste af. Dit in verband met restanten van bestrijdingsmiddelen.
61
Gerookte zalm met Tulpenbollenmousse
Ingrediënten voor 4 couvert n 4 lepelquenelle tulpenbolmousse
n 4 x 80 gram dun gesneden plakjes gerookte zalm
n 4 stuks toast
n 4 langwerpige chips van Tulpenbollen
n 2 gram Broccocress
Tulpenmoussen Voorkookmengsel 70 cc (2 borrelglazen) witte wijn,1 dl room,
peper en zout, 2 volle eetlepels witte chocolade (ongeveer 25 gram)
n 6 stuks schoongemaakte tulpenbollen
n 12 druppels citroensap
n 1 dl slagroom (crème fraîche kan ook, maar dan wordt
de smaak anders)
n Peper en zout
Materialenn Snijplank
n Koksmes
n Mengkom(men)
n Eetlepel
n Keukenpapier
n Steelpannetje
n Keukenmachine
n Bolzeef
n Bord
n Vetvrij papier
n Magnetron voor de chips
62
Bereidingsstappenn Maak de tulpenmousse: Kook de rauwe schoongemaakte (kiem, schil
verwijderd, etc.) tulpenbollen in het voorkook-mengsel tot status
beetgaar. Laat deze afkoelen. Doe de tulpenbollen in een bolzeef. Het
vocht kun je eventueel voor andere keukenbereidingen gebruiken,
want dat is zonde om weg te gooien. Doe de uitgelekte bollen in
een keukenmachine. Voeg de niet opgeklopte slagroom, druppels
citroensap, peper en zout naar smaak toe. Maal dan het geheel fijn
tot de dikte van opgeslagen slagroom. Maal niet te ver anders wordt
het boter. Je kan ook eerst de voorgekookte tulpenbollen malen
en dan door de handmatige (met garde) opgeklopte slagroom
(of crème fraîche) door spatelen. Laatste methode kun je gebruiken,
wanneer je geen ervaring hebt met slagroom op te kloppen in de
keukenmachine. Doe de mousse afgedekt in de koeling.
n Snijdt het bruin van de zalm af (bitter). Snijdt vervolgens,
indien nodig, dunne plakjes.
n Maak een roos van de zalm.
n Leg in het midden van het bord de zalmroos.
n Doop een eetlepel in een steelpannetje met kokend water.
Haal de lepel eruit en trek dan een quenelle van de tulpenmousse
en leg deze op het bord. Kun je geen quenelle trekken van de
mousse, dan kun je ook een lepel met mousse bij de zalm leggen.
n Leg op de tulpenmousse een tulpenbolchip en garneer
met broccocress.
n Serveer er twee toastjes bij.
63
Index van recepten
Dranken16 Warme vruchtendrank 17 Anijsmelk17 Citroenmelk17 Slemp49 Frissche drank
(Hoofd)gerechten, diversen14 Aardappelvischkoekjes40 Balkenbrei39 Betuwse kersensap15 Bleekselderij14 Boekweitgrutten met karnemelk14 Champions (of eieren) met Kaassaus26 Drie in de pan met zure pulp 34 Gebakken dahliaknollen 30 Gebakken tulpenbollen 34 Gekookte dahliaknollen19 Gemarineerde haring12 Gepocheerde eieren62 Gerookt zalm met Tulpenbollenmousse30 Geroosterde tulpenbollen26 Gestoofde uien met suikerbiet48 Gortmoutlapjes met geraspte aardappelen15 Goulasch15 Groentebeignets12 Havermoutpap40 Hoofdkaas13 Kaasomelette39 Kruidmoes40 Leverpastei31 Meel van tulpenbollen26 Nassi goreng met zure pulp33 Pannekoek met bloedplasma39 Poffert (broeder) met spek12 Schoteltje van Lof en Kaassaus35 Slaatje van dahliaknollen48 Spinaziesla27 Stroop uit suikerbieten40 Zultspek40 Zuurkool40 Zwoerdrolletjes
Stamppot26 Hutspot- en boerenkoolstamppot met zure pulp32 Stamppot met bloedplasma25 Stamppot van roode kool of roode bieten met
suikerbieten of zoete pulp30 Stamppot met tulpenbollen9 Stamppot van tomaten en uien
25 Stamppot van witte koop, roode kool, roode bieten, spruiten, uien met zure pulp
25 Stamppot van zuurkool met suikerbieten of zoete pulp
Stoofschotels35 Stoofpot met dahliaknollen11 Stoofschotel herfst- of meiraapjes11 Stoofschotel prei, knolselderij en erwten
Nagerechten: koekjes, taart en andere snoeperijtjes
46 Eimandje46 Roomtoetje46 Matzepannekoekjes47 Matzeballetjes31 Hartige koekjes van tulpenbollen31 Zoete koekjes van tulpenbollen30 Groente met tulpenbollen49 Rabarbercakes49 Aardappelcake49 Notenstaafjes50 Wafels of oublies51 Appelkoek (in de koekepan)51 Gertmoutvlaai of appelvlaai48 Pinkstertaart 48 Havermoutpudding met stroopsaus48 Rabarber met schuimvla52 Appelbeignets52 Gevulde koek (in de koekepan)52 Kruidkoek (zonder oven)53 Poffert met roomsaus53 Stroopsaus53 Citroenvla54 Wentelcompote54 Appelvla met roggevlokken54 Kerryschotel55 Uienkoekjes55 Zoute aardappelflappen
Soepen en sauzen47 Bietensoep48 Kervel - of selderijsoep13 Pikante saus32 Saus met bloedplasma25 Soep van zoete pulp32 Soep met bloedplasma34 Soep van dahliaknollen30 Soep van tulpenbollen9 Tomatenpuree
13 Tomatensoep
64
Colofon
Uitgave van het Project Wegwerken Archiefachterstanden (PWAA)
in samenwerking met de Stichting Voedingscentrum Nederland
ter afsluiting van het project op 4 december 2008.
Project Wegwerken Archiefachterstanden
Postbus 580
3000 AN Rotterdam
www.minocw.nl/archieven/756/Project-wegwerken-archiefachterstanden.html
Eindredactie
Rusken PR & Communicatieadvies, Zoetermeer
Recepten en foto’s afkomstig uit het archief van
de Stichting Voedingscentrum Nederland
Ontwerp
GBE communicatie, Den Haag
Productiebegeleiding
Rusken PR & Communicatieadvies, Zoetermeer
ISBN nummer
978-90-9024170-8
December 2008
Een mens moet eten, hoe onrustig de tijden ook zijn. Oorlog,
wederopbouw, de heftige jaren zestig… Het Voorlichtingsbureau
voor de Voeding (het huidige Voedingscentrum) voorziet de
Nederlandse bevolking al sinds jaar en dag van informatie over
gezond en verantwoord eten. De recepten in dit boekje stammen
uit verschillende perioden en geven een mooi tijdsbeeld. Ze zijn
een voorbeeld van het zeer uiteenlopende materiaal dat het Project
Wegwerken Archiefachterstanden (PWAA) heeft overgedragen aan
het Nationaal Archief.
Topkok Pierre Wind is geïnspireerd geraakt door de recepten en
heeft een moderne variant van een tulpenbollengerecht bedacht.
Een mooi voorbeeld van hergebruik van informatie die in
archieven is opgeslagen. Het Voedingscentrum is zo vriendelijk
geweest toestemming te verlenen voor het gebruik van hun
voorlichtingsmateriaal.
Dit boekje, uitgegeven door PWAA, is uitgereikt tijdens
de officiële afsluiting van het project door staatssecretaris
Bijleveld van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
op 4 december 2008.