[czyli jak matki wspominają kuchnie swoich matek]
UWAGA: Przywoływanie wszelkich danych za podaniem źródła:
Badanie pt. „kuchnia Jak u Mamy”, MillwardBrown SMG/KRC na zlecenie WINIARY, producenta linii zup „Jak u Mamy”.
2
Informacje o badaniu
Cele badania Zebranie informacji na temat wspomnień związanych z kuchnią swojej mamy.
Metoda
Badanie przeprowadzone metodą CATI. Respondenci to kobiety (matki) w wieku 20+
Próba
Próba reprezentatywna dla populacji polek/matek, N=500
Czas realizacji
17-21.05.2010
3
Najważniejsze wyniki
Współczesne polskie mamy bardzo dobrze wspominają kuchnię swojej mamy, dla ogromnej większości kuchnia ta kojarzy się z dobrym, rodzinnym sposobem spędzania czasu
Mama jest postrzegana jako ekspert od gotowania, osoba po prostu dobrze gotująca: pożywnie, zdrowo, smacznie
Nieco gorzej wypada kuchnia mamy w konkurencji dobrego zbilansowania posiłków, co ciekawe starsze respondentki częściej niż młodsze uważają że gotują zdecydowanie zdrowiej od swoich matek.
W kuchennych wspomnieniach dominują aromaty i zapachy: zup, ciasta, przetworów.
Domowe zupy to najczęściej spontanicznie wymieniana kategoria potraw pamiętanych z kuchni mamy.
Obecnym mamom brakuje najbardziej dostępności naturalnych składników oraz czasu i cierpliwości do gotowania
Współczesne matki podzielają poglądy swoich na konieczność wspólnego spożywania posiłków, ich zdrowia, regularności, czy kompletności.
4
Wnioski
„Kuchnia mamy” to wyrażenie o bardzo silnym pozytywnym ładunku emocjonalnym które szczególnie silnie jest związane z:
wspólnotą rodzinną
swoistym spowolnieniem czasu
kunsztem i swoistym pietyzmem kulinarnym
Kuchnia ze wspomnień to przede wszystkim zapachy i smaki konkretnych potraw: zup, pierogów, ciast.
Polki – matki czują silną wspólnotę duchową ze swoimi mamami, uważają się niejako za spadkobierczynie ich poglądów. Jedynym wyjątkiem jest odpowiednie zbilansowanie posiłków, tutaj współczesne kobiety mają większe kompetencje.
Wyniki szczegółowe
6
Wspomnienia związane z kuchnią mamy
Odczytywaliśmy respondentkom zdania dotyczące wspomnień i prosiliśmy o ustosunkowanie się do nich na skali:
Zdecydowanie się zgadzamRaczej się zgadzamAni się zgadzam, ani się nie zgadzamRaczej się nie zgadzamZdecydowanie się nie zgadzam
Ze względu na bardzo przychylne nastawienie do odczytywanych stwierdzeń – świadczące o jednoznacznie pozytywnym obrazie „kuchni mamy” analizowaliśmy wyłącznie odpowiedzi Zdecydowanie się zgadzam świadczące będące wskaźnikiem silnego ugruntowania danej postawy.
7
Wspomnienia związane z kuchnią mamy
67
67
48
43
37
33
28
25
Bardzo dobrze wspominam kuchnię mojej mamy
Posiłki przygotowywane przez moją mamę dawałynaszej rodzinie okazję, aby być razem ze sobą
Moja mama nauczyła mnie gotować
Zawsze uważałam moją mamę za eksperta wprzygotowywaniu posiłków
Moja mama zawsze dużo czasu przeznaczała nagotowanie
Gotuję zdecydowanie zdrowiej od mojej mamy
J ako dziecko często pomagałam swojej mamie wcodziennym gotowaniu
Gotuję zdecydowanie lepiej od mojej mamy
Procent odpowiedzi „zdecydowanie się zgadzam”
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
Polki mają bardzo dobre wspomnienia z kuchni swojej mamy. Wspomnienia maminej kuchni wiążą się przede wszystkim ze wspólnymi posiłkami, byciem razem.
8
67
58
57
56
51
38
35
31
Dania mojej mamy przygotowywane były znaturalnych składników
Posiłki przygotowywane przez moją mamę to bardzopożywne posiłki
Kuchnia mojej mamy to gwarancja dobrego smakupotraw
Posiłki przygotowywane przez moją mamę zawszeoparte były na tradycyjnych recepturach
Dania mojej mamy były zawsze dobrze przyprawione
Dania mojej mamy były przygotowywane zeskładników wysokiej jakości
Moja mama zawsze dużą wagę przywiązywała doprawidłowego żywienia
Kuchnia mojej mamy opierała się na dobrzezbilansowanych posiłkach
Procent odpowiedzi „zdecydowanie się zgadzam”
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
Wspomnienia związane z jakością posiłków przygotowywanych przez mamę
We wspomnieniach respondentek mama przygotowywała posiłki w oparciu o naturalne składniki, wspomnienie to najsilniejsze jest wśród Polek po 40tce
9
Wspomnienia związane z kuchnią mamy wśród poszczególnych grup wiekowych kobiet
Procent odpowiedzi „zdecydowanie się zgadzam”
Podstawa: Matki w danej grupie wiekowej
71 65 64 70
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Bardzo dobrze wspominam kuchnię mojej mamy”
63 62 65 73
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Posiłki przygotowywane przez moją mamę dawały naszej rodzinie okazję, aby być razem
ze sobą”
43 39 48 55
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Moja mama nauczyła mnie gotować”
5239 38 47
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Zawsze uważałam moją mamę za eksperta w przygotowywaniu posiłków”
10
Wspomnienia związane z kuchnią mamy wśród poszczególnych grup wiekowych kobiet
38 34 36 39
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Moja mama zawsze dużo czasu przeznaczała na gotowanie”
23 30 35 36
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Gotuję zdecydowanie zdrowiej od mojej mamy”
27 3120
34
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Jako dziecko często pomagałam swojej mamie w codziennym gotowaniu”
14 20 24 33
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Gotuję zdecydowanie lepiej od mojej mamy”
Podstawa: Matki w danej grupie wiekowej
Procent odpowiedzi „zdecydowanie się zgadzam”
11
Wspomnienia związane z jakością posiłków przygotowywanych przez mamę wśród poszczególnych grup wiekowych kobiet
4557
72 78
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Dania mojej mamy przygotowywane były z naturalnych składników”
52 52 57 64
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Posiłki przygotowywane przez moją mamę to bardzo pożywne posiłki”
55 50 56 63
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Kuchnia mojej mamy to gwarancja dobrego smaku potraw”
3246
5670
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Posiłki przygotowywane przez moją mamę zawsze oparte były na tradycyjnych
recepturach”
Podstawa: Matki w danej grupie wiekowej
Procent odpowiedzi „zdecydowanie się zgadzam”
12
5543 51 55
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Dania mojej mamy były zawsze dobrze przyprawione”
34 33 40 43
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Dania mojej mamy były przygotowywane ze składników wysokiej jakości”
34 26 3243
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Moja mama zawsze dużą wagę przywiązywała do prawidłowego żywienia”
32 26 33 34
20- 30 lat 31- 40 lat 41- 50 lat 51- 60 lat
„Kuchnia mojej mamy opierała się na dobrze zbilansowanych posiłkach”
Wspomnienia związane z jakością posiłków przygotowywanych przez mamę wśród poszczególnych grup wiekowych kobiet
Podstawa: Matki w danej grupie wiekowej
Procent odpowiedzi „zdecydowanie się zgadzam”
13
Wspomnienia potraw mamy
Odczytywaliśmy respondentkom nazwy różnych rodzajów potraw i prosiliśmy o potwierdzenie czy łączą się one z ich wspomnieniami.
14
Wspomnienia potraw z kuchni Mamy
92
91
91
83
83
82
81
80
72
68
Zapach i aromat zup
Zapach i aromat domowego ciasta
Ogórki i inne produkty ze słoikówmamy
Mięsa podawane z sosem iziemniakami
Mama pozwalała mi oblizywaćłyżkę od ciasta
Własnej roboty surówki przydrugim daniu
Zupy z dodatkiem śmietany
Kompot do obiadu
Aromat pieczeni z pierkarnika
Wspólne lepienie pierogów
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
Odpowiedzi w procentach.
15
Wspomnienia potraw z kuchni Mamy
Z kuchnią Mamy najsilniej kojarzy się zapach i aromat
zup i domowego ciasta, a także domowe przetwory.
Kobiety mieszkające w dzieciństwie na wsi częściej
wspominają przetwory ze słoików, kompot oraz domowe
ciasto niż mieszkanki miast.
Przetwory i kompot są częściej wspomnieniami
najstarszych respondentek.
16
Poprosiliśmy respondentki o spontaniczne dokończenie następujących zdań:
1. W kuchni mojej mamy najlepiej pamiętam…………..
2. W swojej kuchni, podobnie jak moja mama robię………..
3. Pamiętając kuchnię mojej mamy, w mojej brakuje mi……………
4. Chciałabym tak jak moja mama ……………
5. Najczęściej dzwonię do mamy, kiedy potrzebuję przepisu na ……………
Poniższe wyniki pokazują jakie są najsilniejsze spontaniczne wspomnienia naszych
respondentek.
Wspomnienia – test niedokończonych zdań
17Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
W kuchni mojej mamy najlepiej pamiętam…
Odpowiedzi w procentach.
18
„przygotowania do wigilii” „racuchy, pampuchy czyli drożdżowe kluski kładzione, smaczne wzuty, placki ziemniaczane przepyszne” „jak gotowała rosół i kluski swojej roboty”„przeróżne ciasta” „zapach pieczonego mięsa i smak” „rosół, biały barszczyk, pomidorową, jarzynówkę, sos, surówkę zawsze jakąś, buraczki, grzybki, mizerię, sałatę” „szykowanie do wyrabiania pasztetu, zawsze kuchenka była pełna garnków gotujących się” „ciasta ze świeżymi owocami” „pierogi, gołąbki, zrazy wolowe” „wspólne przygotowanie posiłków, ja, moja mama i rodzeństwo. Pamiętam, że było mi ciepło i smacznie” „niedzielne obiady” „miłą atmosferę i mamę w fartuchu” „pory spożywania posiłków” „porządek, fajny zapach” „półkę z przyprawami” „moją pomoc” „domowe obiady w gronie rodzinnym” „kluski parowane” „powidła śliwkowe” „dania mięsne, np. roladki wieprzowe” „ciepłe posiłki i obiady. Jak przychodziłam ze szkoły i pracy, zawsze czekał ciepły posiłek” „potrawy takie jak bigos i fasolka po bretońsku” „szynkę wędzoną wiejską „jak mama mnie uczyła gotowa攄kluseczki wszelkiego typu” „fartuszek w którym chodziłam” „zapach smażonych kotletów mielonych” „piękny zastawiony stół, bogato zastawiony i bogato podane potrawy” „zapachy, to że robiła dużo rzeczy własnoręcznie, nie kupowała półproduktów, makarony, przetwory na zimę” „przetwory mączne, zbożowe, chleb, ciasto, zupy doprawione naturalnymi warzywami prosto z pola, rosół. Potrawy oparte na naturalnych składnikach” „to co pamiętam, to mi nie smakowało, np zacierka„to, że mało czasu było poświęcone a w miarę ładnie to wyglądało” „sterty garów do umycia” „szynkę z kością, buraczki z chrzanem, piwo swojej roboty, placek drożdżowy, makowiec”„zadowolenie rodziny spędzającej czas przy wspólnych posiłkach”
W kuchni mojej mamy najlepiej pamiętam:
Cytaty
19
14
11
11
10
10
8
7
6
5
5
5
3
3
3
2
2
1
12
PierogiWszystko/wiekszość potraw, staram się kontynuować
tradycjeZupy
Mięso pieczone/gołąbki
Tradycyjne domowe obiady/potrawy
Rosół
Surówki/sałatki
Ciasta/ciasteczka
Bigos
Podobnie jak ona staram sie gotować smacznie
Mięso (smażone, kotlety)
Kluski/kopytka/pyzy
Nic/gotuje zupelnie inaczej
Naleśniki/ racuchy
Przetwory/konfitury
Świąteczne obiady
Sosy
Inne
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
W swojej kuchni, podobnie jak moja mama robię…
Odpowiedzi w procentach.
20
„dobre obiady”„bigos, pierogi, naleśniki, zupy” „posiłki z naturalnych składników” „gotuję, usługuję, podaję” „dania tradycyjne, polskie”„nie robię podobnie jak moja mama niestety”„sałatę, kurczaka gotowanego i przysmażanego” „grochówkę tradycyjnie na boczku wędzonym”„smaczne i zdrowe posiłki dla dzieci i męża i mamy i taty” „smaczne posiłki” „np sosy, ciasta, staram się dania mięsne, np zupy gotuje jak moja mama” „dobrze przyprawiam dania, dużo przypraw, danie nie może być mdłe, ma dobrze pachnieć i dobrze smakować” „wszystkie posiłki podstawowe, staram się kontynuować tradycje rodzinne” „potrawy mączne”„staram się z naturalnych składników, bez środków zastępczych” „oj dużo rzeczy, bigos, ciasta, rosół, kapustę gotuje, no staram się ją bardzo naśladować w tym co pamiętam”„prawie wszystkie oprócz klusek na parze” „wypieki ciast, konfitury, kompoty, różnego typu pieczone mięso, sałatki” „dużo niezdrowych potraw” „żurek z kiełbasą tradycyjnie i gulasz wieprzowy” „barszcz ukraiński, zupę szczawiową, pierogi i kopytka, królika w śmietanie, zupę pomidorowa, rosół i bitki wolowe w sosie, kotlety mielone i schabowe” „pierożki, torciki- chociaż rzadziej, wypieki mięsne” „nie dania gotowe, tylko zdrowe potrawy naturalne” „codziennie gorące posiłki” „swojski makaron, dobre dania, zupy” „przyprawiam mięsa” „niektóre produkty, czy przyprawy” „przygotowania na święta” „posiłki tradycyjne, regionalne” „dużo potraw jak moja mama ,ale częściowo doprawiam po swojemu” „potrawy niezbyt tłuste i niezbyt wysoko kaloryczne” „nie ma takich potraw, które gotuję tak jak moja mama” „kompot z suszonych owoców”
W swojej kuchni, podobnie jak moja mama robię:
Cytaty
21
19
17
10
9
8
5
5
4
4
2
2
1
17
Naturalnych, zdrowych składników
Czasu, cierpliwości i chęci do gotowania
Niczego/mam wszystko co miała moja mama
J ej przepisów i doświadczenia
J ej smaku/zapachu
Niektórych potraw- klusek/pierogów
Niektórych potraw-innych
Przypraw, dodatków
Mamy i jej porad
Niektórych potraw -zup
Niektórych potraw - ciast
Wspólnych posiłków
Inne
*Odpowiedzi podane w wartościach procentowych
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
Pamiętając kuchnię mojej mamy, w mojej brakuje mi …
Odpowiedzi w procentach.
22
„raczej mam wszystko to co moja mama”„tego smaku pysznych dań” „czasu na gotowanie” „tego czegoś, co mama ma” „takich typowych, starszych narzędzi jak ręczny młynek” „prawdziwych składników” „klusek ziemniaczanych, kapuśniaku” „tak dobrych dań, jak mama gotowała” „naturalnych składników” „umiejętności lepienia pierogów”„chęci do gotowania” „świeżego mięsa” „pierogów, takich wymyślnych surówek i sałatek” „takiej atmosfery jaką tworzył rodzinny dom i moja mama” „rozmachu, jak mama to robiła dużo przewidując, że mogą być goście. Nigdy nie mam czasu na takie coś” „swojskiej śmietany” „pieca na drzewo”„umiejętności i doświadczenia”„dobrego bigosu, który robiła mama” „różnorodności potraw i pomysłowości” „np. pierogów i makaronu swojskiej roboty” „dobrych upieczonych mielonych” „domowej atmosfery” „na pewno produktów wysokiej jakości np. serów wiejskich” „pełnej rodziny przy stole” ”tak wykwintnej zupy pomidorowej” „całkowicie naturalnych surowców, świeżych i zdrowych bez konserwantów” „takiej ręki i smaku” „przypraw prosto z pola, marchewki, pietruszki pachnącej” „brakuje mi takiego doprawienia potraw, dokończenia aby potrawa była super” „tych naturalnych przypraw i składników”
Pamiętając kuchnię mojej mamy, w mojej brakuje mi:
Cytaty
23
44
17
14
9
4
4
3
2
2
5
Tak dobrze i smacznie gotować
Tak piec ciasta, ciasteczka
Umieć gotować pewne dania
Mieć czas, cierpliwość na gotowanie
Przyrządzać zdrowe posiłki, gotować na bazienaturalnych, zdrowych produktów
Tak dbać o rodzine, przygotowywać domowe posiłki ijeść je wspólnie z rodziną
Tak doprawiać potrawy
Być tak dobrze zorganizowaną w kuchni
Nie chciałabym być jak moja mama
Inne
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
Chciałabym tak jak moja mama:
Odpowiedzi w procentach.
24
„tak pysznie gotować” „robić makaron ręcznie a nie kupować” „piec ciasta” „być taka gospodarną, jednoczyć rodzinę, w czasie świąt przyciągać potrawami” „umieć przyprawiać potrawy” „gotować, usługiwać” „poświęcać tyle czasu na przyrządzenie posiłków” „być dobrą gospodynią” „smacznie gotować i długo żyć” „być tak systematyczna i odpowiedzialna w gotowaniu” „być właśnie w kuchni i mieć dużo czasu na kuchnie, przyrządzanie potraw w kuchni, móc więcej czasu spędzać w kuchni, żeby przyrządzać pyszne potrawy” „zrobić coś z niczego” „skupiać rodzinę przy stole” „potrafić poprzez gotowanie zaangażować rodzinę, tak jak moja mama” „umieć gotować przede wszystkim zdrowo”„szybko zapanować nad tym co robię w kuchni i żeby wszystkim smakowało, tak jak mojej mamy jedzenie” „przygotowywać wszystkie posiłki idealnie” „mieć więcej cierpliwości do gotowania” „wydobywać z potraw smak” „podtrzymać tą tradycję w tym gotowaniu i zdrowym żywieniu” „być dobra, miła i z sercem przygotowywać posiłki” „z malej ilości produktów robić super potrawy” „zachować porządek” „dużo rzeczy, dbać o swoją rodzinę” „nie będę naśladować, raczej zupełnie co innego, nie te charaktery” „ugotowane potrawy, spożywać razem z rodziną czy poprzez wspólne obiady spędzać czas z rodziną” „wkładać tyle serca w przygotowanie posiłków” „gotować więcej potraw tradycyjnych” „sporządzać posiłki z naturalnych, zdrowych produktów”„mieć dobrą opinie u swoich dzieci na temat gotowania”„przekazać dzieciom przepisy” „prowadzić ekonomiczniej gospodarstwo”
Chciałabym tak jak moja mama:
Cytaty
25
33
24
13
7
7
7
5
4
Po przepis na ciasta/wypieki
Nie dzwonię do mamy (nie mam takiejmożliwości/potrzeby)
Po różne przepisy na smaczne potrawy
Po przepisy na tradycyjne, świąteczne dania
Po przepisy na przyrządzanie mięsa
Po inne przepisy
Po przepisy na zupy
Po przepisy na pierogi
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
Najczęściej dzwonię do mamy, kiedy potrzebuję przepisu na….
Odpowiedzi w procentach.
26
„mięsa pieczone i nie pieczone i farsze do pierogów i przepis na placek”
„na jakieś takie dawne potrawy wigilijne, wielkanocne”
„na pasztet, nóżki w galarecie”
„makowiec, ciasto”
„nie dzwonię do mamy w takim wypadku”
„przyrządzenie mięsa wolowego, rożne typy mięs jak przyrządzać”
„potrawy z dań mięsnych i ciasta, porady przy pieczeniu ciasta”
„potrawy do gotowania, obojętnie zupy czy drugie danie”
„gołąbki z kaszą i mięsem”
„coś ze starszych przepisów”
„na jakieś przetwory”
„tort”
„barszcz czerwony”
„jak robić pierogi z jagodami i innymi owocami”
„pierogi z kapustą i z rybami i przepis na chleb”
„tatara”
„kluski (takie specjalne, które nie są dostępne w sklepie)”
„po części składników w jakiej kolejności się dodaje”
„mięso w słoikach tzw. weki których ja nie mogę zrobić, tak dobrych jak mama”
„potrawy mięsne, wyroby mięsne, marynaty, solanki”
„na pączki”
„przyprawy i mięsa duszone jak przygotować”
„tradycyjne, polskie, świąteczne potrawy - pierożki z grzybami, mięsa świąteczne, kaczki, gęsi”
„czym przyprawić potrawę”
„zupy”
Najczęściej dzwonię do mamy, kiedy potrzebuję przepisu na:
Cytaty
27
Wartości były odczytywane respondentkom, a następnie pytaliśmy się które z nich są wspólne dla nich i dla ich mam.
Wartości ważne dla respondentek i ich matek
28
83
80
79
74
72
63
Dbanie o to, aby posiłki były spożywaneprzez rodzinę we wspólnym gronie
Dbanie o to, aby posiłki były przygotowanezdrowo
Dbanie o to, aby w ciągu tygodnia rodzinazjadała na obiad także zupy
Dbanie o to, aby posiłki były spożywaneregularnie
Ważne jest dla Pani i Pani mamy to, abyPani posiłki przygotowywane przez Was
były ze składników wysokiej jakości?
Ważne dla Pani i Pani mamy, abyprzygotowywane przez Was posiłki oparte
były na tradycyjnych recepturach
Wartości ważne dla respondentek i ich matek
Podstawa: Kobiety (matki) w wieku 20+, N=500
Wartości zdecydowanie
silniejsze na wsi niż w mieście
Wspólne, rodzinne spożywanie posiłków jest największą wspólna wartością dla matek i dorosłych córek .
Odpowiedzi w procentach.
Dziękujemy