Kültür Tarihimizde Sivas lı Bir Aile
SARI HATiPZADElER Editör 1 Alim YILDIZ
Buruciye Yayınları Sivas-2011
SİVAS MÜFTÜSÜ ABDURRAUF EFENDi
Recep Çelik•
Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin oluşturulduğu Sivas Kongresi Milli Mücadele tarihinin en mühim hadiselerinden biridir. Tam ba
ğımsızlıktan mandacılığa kadar Türk milletinin muhtemel geleceğinin ayrıntıları bu toplantıda masaya yatırılnuştır. Milletin geleceği ile ilgili
yol haritası ve önemli çizgileri bu kongrede çizilmiştir. Bu tebliğimizde 108 gün Temsil Heyeti'ne ev sahipliği yaparak Sivas Kongresi'nin yapıl
masında ve Milli Mücadele Döneminde büyük emekleri bulunan Abdurrauf Efendi'yi tanıtmayı amaçlıyoruz.
HAYATI
Doğumu, Ailesi ve İlk Tahsili
Müftü Hacı Abdurrauf Efendi1 1877'de (H. 1294) Sivas'ta Camii-i
Kebir Mahallesi Hükümet Sokağı 3/1 numaralı hanede doğdu. Babası Ha
tip Sıbgatııllah Efendi, annesi Mecbure Hanım'dır. Babası Sivas'ta bulunan Sultan Alaaddin Cami-i Kebir'inin mütevellisi ve hatibiydi. Dedeleri ulemadandır. Şöhreti Sarıhatipzade idi. Abdurrauf Efendi uzun boylu,
ela gözlü ve buğday tenli idi.Z Müftü Abdurrauf Efendi, ilk tahsilini Sivas'ta özel hocalardan ya
parak Akaid-i Diniye, Mebadi-i Ulfun ve Fünful derslerini okudu. Babası ve dedelerinin de ulemadan olması sebebiyle medreselerde. ve ailesinden
dersler okumuştur. Daha sorıra Kayseri'ye giderek Kazanoğlu Medrese
si'nde tahsiline devam etmiştir. Kayseri' den sorıra Darende'nin Aşodi
(Yeniil) köyünde bulunan alimlerden Ömer Şemi Efendi'den aldığı dersler sorırasında icazetname almıştır. Arapça ve Farsça bilmektedir.
* Dr., Başbakanlık Osrnanh Arşivi, İstanbul.
1 Sivas Nüfus Müdürlüğü'ndeki kayıtlarda Mehmed Rauf ismi kullanılırken, mernuriyetleriyle ilgili belgelerde ve sicil dosyalannda Abdurıauf ismi ku11anılmaktadır. y.n.
2 · Diyanet İşleri Başkanlığı. Şeı'iyye Sicilleti Arşivi, Dosya no: 3916, Bkz: Ek 1
356 • Recep Çelik
Memuriyetleri Müftü Abdurrauf Efendi'nin devlet hizmetindeki ilk görevi 25 Teş
rinievvel 1315 (6 Kasım 1899) tarihinde 250 kuruş maaşla Sivas Bidayet Mahkemesi Üyeliği oldu. Bu göreve 19 Mayıs 1317 (1 Haziran 1901) tarihine kadar devarn etti. 24 Teşrinievvel1324 (6 Kas~ 1908) tarihinden 4 Kanunuevvel 1324 (17 Aralık 1908) tarihine kadar 495 kuruş maaşla Darende Kaymakarnlığı Vekaleti'nde bulundu. Dört sene Sivas Vilayeti İdare Meclisi Üyeliği yaptı. Fahri olarak Tevcih-i Cihat ve Muhacirin Komisyonlarında üye, seferberliğin ilanında ise asker aileleri hakkında incelerneler yapacak komisyonun başkanlığında ve vilayetçe geçici olarak bazı görevlerde bulundu. 30 Teşrinisani 1331 (13 Aralık 1915) tarihinde 900 kuruş maaşla Sivas Merkez Müftülüğü'ne atandı. Aynı zamanda Sultan Alaaddin Cami-i Kebir'inin rnütevellisi idi.3
Abdurrauf Efendi iyi eğitimli, bilgili, geniş fikirli, halk tarafından sevilen bir rnüftü idi. İstanbul' da bile açık meydanlara büst dikiminin olmadığı o dönemlerde Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Gazi'nin büstü Zara-Hafik yolu üzerine dikilmiştir. Bu büst tahminen 1916 yılında Abdurrauf E~endi'nin rnüftülüğü ve Muamrner Bey'in4 Sivas Valiliği döneminde dikilmiştir. Büstün açılışı için yapılacak törende usulen Muamrner Bey'in açılış rnerasimi yapması gerekirken, gelecek eleştiri-
" lerden çekinen Muamrner Bey, açılış merasimini yapması için Abdurrauf Efendi'yi gör_evlendirrniştir. Heykelin açılış merasimine birkaç vilayet memurundan başka katılan olmamıştır. Halk bu büst dikme olayından dolayı, Abdurrauf Efendi'yi taş diken müftü narnıyla eleştirrniştir. Bu heykel1937 yılında dönernin valisi tarafından yıktırılmıştır.5
13 Teşrinisani 1333 (13 Kasım 1917) tarihli Sivas Valisi Şemsi tarafından Dahiliye Nezareti'ne yazılan şifreli telgraftan anlaşıldığı üzere Abdurrauf Efendi rütbe ve nişanla taltif edilmiştir.6
Milli Mücadeledeki Faaliyetleri Sivas'ta yükselen heyecan, Müftü Abdurrauf Efendi ve Şekeroğlu
İsmail Efendi'nin Heyet-i Temsiliye'yi karşılaması ve misafir etmesi:
3 Diyanet İşleri Başkanlığı, Şeı:'iyye Sicilieri Arşivi, Dosya no: 3916, Tercüme-i Hal Yilrakası için bkz. Ek.4
4 BOA, BEO, 4151/311302, İ.DUİT 64("~, MV, 246/86 .
5 Mithat, Sertoğlu, Türkiye'de ilkheykel1916 yılmda Zaıa-Hafik yolu üzerinde dikilıniştir, Hürriyet Gazete
si, 7 Ocak 1964, s.S. 6 BOA. DH.ŞFR 571/58. Belgede Müftü Hacı Rauf'un hangi dereceden riitl:ıe veya nişan aldığı belirtilmemiş
tir.
Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile- Sarıhatipzadeler • 357
Anadolu'nun birçok yerinde olduğu gibi Milli Mücadele'nin ilk
kıvılcımı Sivas'ta da İzmir'in işgalinden sonra yapılan heyecan verici bir mitingle başlamışh. Binlerce kişinin kahldığı mitingin tertip komitesi Müftü Abdurrauf Efendi'den başka Ahmed Paşazade Abdullah, Mahir
Beyzade Emin, Hazinedarzade Zihni ve Baytarzade Hakkı Efendilerden
meydana geliyordu. Komite, mitingden sonra milli hisleri ön plana çıkartan bir telgrafı Sadaret makamına çekerek işgali protesto etiİı.iştir7• Miting
ve telgraf çekme faaliyetleri Mustafa Kemal Paşa'nın Havza'dan 28 Ma
yıs'ta vilayetlere protesto eylemleri yapılması yönünde göndermiş oldu
ğu talimatından üç gün önce tamamlanmış bulunuyordu. Milli Mücadele'nin başından itibaren gittiği her yerde ve bir mü
nasebetle geçtiği her bölgede din adamlarından büyük destek gören Mustafa Kemal Paşa, Sivas Kongresi giinlerinde de bu sınıftan şahsiyetlere büyük itibar göstermiş ve onlar nezdinde de itibar görmüştür. Erzurum' dan Sivas' a hareket ettiği esnada yanında bulunan üç kişiden ikisi
Erzurum ulemasından Raif Efendi ile Erzincan' dan Şeyh Fevzi Efendi' dir8• Sivas kafilesinde bulunan Mustafa Kemal Paşa, Rauf Bey, Raif
Efendi ve Fevzi Efendi'yi Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Sivas Şubesi Başkanı Müftü Abdurrauf Efendi karşılamışhr. Müftü Efendi,
Erzurum yolcularını parlak bir karşılama töreni yapmak vazifesini almışh. Cübbesinin eteklerini toplayarak ev ev, dükkan dükkan dolaşıyordu.
Mustafa Kemal Paşa'nın Sivas'ta oturup dinlenebileceği, çalışacağı
ve yatacağı odaya konulacak eşyayı Müftii Abdurrauf Efendi, Şekeroğlu
İsmail Efendi9 ve Sığırcıoğlu Hayri Efendiler evlerinden getirmişlerdi.
7 BOA, BEO, A VRK, 829/100; Bkz. Ek.2, Hadisat, 25 Mayıs 1919, nr.145. Telgrafm özeti: "Sulh konferansının vatanunız hakkında adilane karar vereceğine inanarak, sabırla beklerken Yunanlılarm İzmir i işgal ettiğini ve ilerlemeye başladıklannı duyduk. Bu elim hadiseyi itilaf devletleri nezdinde protesto eyleriz. Osmanlı vatanı Osmanlılarmdır. Bunu her milletin olduğu gıbi bizim de iddia etme haklomız vardır. Bu haklomızı
savunmak için canuruzia malımızia şerefli bir ölüme razı olduğumuzu bütün cihana göstermek için yüz
bin kişilik bir miting tertip ettik. İzmir Vilayetinin işgalden kurtanlması için İtilaf Devletlerinin Dersaadet
temsilcilerinden istiıfıam ettik. Osmanlı Hükümetinin milletimizi bu zor durumdan kurtaracağmdan emin
olduğumuzu ve bunu sabırla beklediğimizi bildiririz." Belgeninorijinaliiçin bkz: EK. 2
8 Necdet Refik Aktaş, Atatürk'ün Bağımsızlık Savaşı Nasıl Başladı, c. I, İstanbul 1973, s. 207-211; Mazhar Müfit Kansu, Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber, c. I, Ankara 1988, s. 203-207; Vehbi Cem Aşkm, Sivas Kongresi, İstanbul 1963, s.llü-111.
9 Şekeroğlu İsmail Bey: 1867 tarihinde Sivas'ta doğdu. Babası Ali Efendi, annesi Zeynep Hanım' dır. Sivas Kongresi gürılerinde Sivas'ta Mustafa Kemal ve arkadaşlannı3 ay boyunca evinde ağırlamıştır. İsmail Bey,
Zile ve Yenihan isyanlarırun bashnlmasma bizzat katılmış, isyanm bashnlmasmda Kılıç Ali ile birlikte bulunmuştur. Terakkiperver Partisi'nin Sivas kuruculan arasında yer almıştır. Taşhan'a şapka inkııabma muhalif olarak asılan yafta soruşturması kapsamında gelen Ankara İstiklaJ Mahkemesi heyeti, 25 Kasım
358 • Recep Çelik
Temsil Heyeti'ni Mekteb-i Sultani önünde karşılayan Sivaslılar akşam da
heyetin gelişi şerefine bir ziyafet çekmişlerdir. Yapılan ziyafette nutuk
veren Mustafa Kemal Paşa; ''Milli ve mukaddes amaçların gerçekleştiril
mesi için ordu ile taşra hükümetinin birlikte hareket etmekte olduğunu"
beyan etmiştir.10 Başta Müftü Efendi olmak üzere, Sivas'ın ileri gelenleri
Sivas Kongresi'ne kahlan üyeleri 108 gün misafir ederek misafirperverli
ğin nasıl yapılacağını cümle aleme göstermişlerdir11 •
Kongre Öncesi Sivas'ın Durumu
Kurtuluş Savaşı başlarında Sivas Vilayeti, 3 sancak, 22 kaza ve 65
nahiyeden meydana geliyordu. Bu 3 sancak Amasya, Tokat ve Karahisar
ı Şarki mutasarrıflıkları idi. Sancaklar, mutasarrıflıklarla yönetiliyor ve
doğrudan doğruya validen emir alıyordu. Bu durumda Sivas Vilayeti
yaklaşık 1.000.000 nüfusu barındırıyordu12.
Sivas merkezi ve çevresinde büyük sayıda Ermeni göçmeni bu
lunmaktaydı. Azınlıklara karşı hiçbir olumsuz davraruşta bulunulmama
sına rağmen yapılan gösteri ve mitingler onları bir hayli etkilemiş, hatta
endişelendirmişti. Bu arkda dış tahrik ve baskılar başlamış ve etkisini
göstermekte gecikmemiştir. Nitekim ,Adana'~a bulunan Fransız Komu
tanAlbay Demange'ın Kadı ve aynı zamanda Vali Vekili bulunan Hasbi
Efendi'ye13 çektiği bir telgrafta, İzmir' e Yunanlıların girişi üzerine Azizi
ye' de Hıristiyanların ölümle korkutulduğu iddia edilerek böyle bir tutum
1925'te Sivas'a ~!erek çalışmalara başlamış, mahkeme heyetinin çalışmalan sonucu Şekeroğlu İsmail Bey 15 sene küreğe mahkUmiyeıle Edirne Cezaevi'ne gönderilmiştir. 1934 yılındaki afla hüniyetine kavuşmuştur. 17 Mart 1940 tarihinde Sivas'ta vefat etmiştir. 10 Haziran 1%1 tarihli ve 75523 numaralı TBMM karanyla Milli Mücadele günlerindeki hizmetleri sebebiyle "İstikJal Madalyası" almaya hak kazanmışbr. 7 çocuk sahibidir (Fatih M Dervişoğli.ı, "Galip Tali ile Hasbihal", Hayat Ağacı, sayı 1, Sivas 2005, s. 40-43); Kansu, a.g.e., c. Ls. 207-211; Ramazan Tosun, Milli Mücadelede Sivas, S.Ü. S.B.E. Yüksek lisans Tezi, Konya 1987, s. 30-31; Hasan İzzettin Dinamo, Kutsal isyan Milli Kurtuluş Savaşı'nın Gerçek Hikayesi, c. IV, İstanbuİ 1967,s.100-101.
10 BOA. DHŞFR 645/93 11 Kansu, a.g.e., c. Ls. 207-21l;Tosun, a.g.t., s. 30-31; Dinamo, a.g.e., c. IV, s. 100-101; Cevdet R Yularloran, Re
şit Paşa'nın Habraları, İstanbul1940, s. 123; Mahmut Goloğlu, Sivas Kongresi, Ankara 1969, s. 22; Recep Çelik, "Milli Mücadele' de Sivas'tan Bir Kesit", Revak, 2002, Sivas, s. 212-213.
12 Recep Çelik, "Sivas'ta Milli Mücadele ve Din Adamlan", Osınanlılar Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri, ;c.l, s. 657, Sivas 21-2SMayıs2007. ·
13 Hasbi Efendi (Muıgul 1869): Muhammed Hilmi Efendi'nin oğludur. İlk öğrenimini Uvane'de }raptı. İstanbul'a gelerek Mekteb-i Nüvvab'da okudu. İlk görevi Hisar niyabetidir. 1909'da Elazığ, 1913'te Adana, 1916'da Sivas Kadılıklannda bulundu. Yargıtay üyesi oldu. Enurum, Kayseri ve Adana'da hakimliklerde bulundu (Süreyya Hami Şehidoğlu, "Kadı Hasbi Efendi", Atatürk Araşbrınalan Merkezi Dergisi, c. X, sayı 28, s. 209-210, Mart 1994), Salname-i Devlet-i Osınaniye-1333-1334, Dersaadet, 1334, s.643.
Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile- Sarıhatipzadeler • 359
ve davraruşın şehrin Müttefik güçlerin eline geçmesine sebep olacağı vurgulanmıştır. Hasbi Efendi__ gelişmelerden Mustafa Kemal Paşa'yı
anında haberdar etmiştir. İstanbul' da ise söz konusu durumla bizzat İn
giliz Komiserliği ilgilenmiş ve benzer haberlerden dolayı, Mustafa Kemal Paşa'nın gelişmelere müdahale edip hadiselerin önüne geçmesini, aksi
takdirde ortaya çıkacak olaylardan kendisinin sorumlu tutulacağını bildirmiştir. Bu yönde, Harbiye Nezareti'nin talimatını alan Mustafa Kemal
Paşa da Kadı Hasbi Efendi'nin kendisine verdiği bilgiler ışığında Harbiye Nezareti'ne gönderdiği bir telgrafında İstanbul' daki haberlerin kesinlikle
asılsız olduğunun İngilizlere bildirilmesini istemiştir14 •
Kadı Hasbi Efendi, Sivas Valisi Reşit Paşa'nın asil olarak göreve
atanmasıyla müftülük vazifesinin başına dönrnüşse de Mustafa Kemal Paşa ile olan irtibatını kesmemiştir. Nitekim Sivas Kongresi öncesinde Sivas' ta bulunan Fransız binbaşısının bir kongre düzenlenmesi halinde şehrin işgal edileceği yönündeki tehdidi karşısında Reşit Paşa'nın tered
düde düşmesi üzerine, Mustafa Kemal Paşa Hasbi Efendi'yle irtibat kurarak Reşit Paşa'yı ikna etmesi yönünde ricada bulunmuştur15 •
Kadı Hasbi Efendi, vazife yaphğı esnada adil, dürüst ve vatansever kişiliği ile tanınmıştır. Kendisinin başka bir mahalle nakli haberi gel
diğinde yürütmenin durdurulması yönünde Sivas'ın Türk ileri gelenleri ile beraber Ermeniler de tepki göstermişlerdir16•
Müftü Abdurrauf Efendi ülkenin yabancı devletler tarafından işgal edilmesinden büyük üzüntü duymaktaydı. Sivas'ta 6 Eylül 1919 tarihin
de Kurban Bayramı narnazına müteakip vatanın düşman elinden kurtarılması ve bir an önce istiklaline kavuşması için Sivas' ın bütün camilerin
de dualar edilmiştir. Camü Kebir' de yaphğı dua ile herkesi ağiatan Müftü Abdurrauf Efendi, devlet ve milletimizin içinde bulunduğu durumu
anlattıktan sonra, Allah'tan millet ve memleketimizin düşman istilasm
dan kurtulması için dua ve niyazda bulunmu~tur. Sivas halkının da önemli görevleri olduğunu, bu uğurda yapılacak hizmetlerin sevapının büyük olduğunu Sivas halkına anlatmıştırP
14 Yularkıran, age, s. 3.5-36; Kamil Erdeha, Milli Mücadelede Vilayetler ve Valiler, İstanbul1975, s. 77-78; Çe-lik. agm. s211-212.
·ıs Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, c. m, Ankara 1987, Belge43-44. 16 Şehidoğlu, a.g.m. s. 209-210. ı7 Sivas'ta Kurban Bayramı, Sivas İstik!al Gazetesi, Haz. ANecip Günaydın, yı1.1, S.B 7 Eylül1335 (1919) Pa
-zar
360 o Recep Çelik
İstanbul Hükümeti'nin Kongreyi Engelleme Çabaları ve Müftü Abdurrauf Efendi Kongre öncesi kongreyi engelleme girişimleri olmuştur. İstanbul
Hükümeti Sivas Kongresi'ni dağıttırmak ve kongreye katılanları hapset
tirmek için 3. Kolordu kumandanlığırun da eklenmesiyle Sivas valiliğine
Elazığ valisi Ali Galib Bey'i Meclis-i Vükela kararıyla atadı.18
Elazığ Valisi Ali Galip kongrenin yapılmasını önlemek için bir ça
lışmada bulunmuş ve Mustafa Kemal Paşa ve Heyet-i Temsiliye'nin geçeceği bölgeye bazı birlikler göndermiştir. Ali Galib Bey'in atama karar
namesi geciktiğinden bölgeye ulaşması da gecikmiştir. Bu gecikme üzerine Heyet-i Temsiliye erken davranarak bu engellemeden kurtulmuş ve
Sivas'a ulaşmıştır. Ali Galib meselesi kongrenin kapandığı 12 Eylül1919
tarihine kadar sürmüş ve onun Urfa üzerinden Haleb'e gittiğinin anla
şılması üzerine kapanm1ştır. Sivas Valisi Reşit Paşa resmen bağlı olduğu
hükümetle duyguları ve vicdanı ile desteklediği kongre arasında seçim
yapmak zorunda (kendi deyimiyle örs ve çekiç arasında) kalmıştır. Ancak aklı ve vatan sevgisi ağır basar. İstanbul Hükümetine Mustafa Kemal
ve arkadaşlarının milletiiçin çalışhklarını ve onlara karşı bir harekette bu
lunmanın birlik ve bütünlüğümüzü bozacağını bildirerek milli kongrenin
yanında olduğunu göstermiştir. Mustafa Keinal Paşa ve Heyet-i Temsili
ye'yi karşılamış ve sonuna kadar yanlarında olmuştur19. Kongre taraftarı
18 BOA, MY, 251/90 19 Reşit Paşa (ı868 Şam doğumlu dur. Çeşitli valilik görevlerinde bulunmuş, en son Sivas Valisi İsınail Kemal
Bey'in tehdr meselesinden dolayı muhakeme altına alınmasından dolayı azliyle Kastamonu Valiliği'nde bulunan Reşit Paşa Sivas V9liliği'ne tayin olmuştur. Sivas Kongresi döneminde vali olarak görevde bulunan Reşit Paşa Atatürk ve arkadaşlannı karşılamada tereddüt göstermiştir. Bu sadece Reşit Paşa için geçerli olmayıp dönemin bütün kamu görevlileri için geçerlidir. Çünkü bir tarafta bağlı olduklan İstanbul Hükümeti diğer tarafta ortaya çıkan yeni gelişmeler söz konusudur. Bunu Mustafa Kemal Paşa'nın Sivas Kongresi'nin yapılacağı Use binası önünde Erzurum Mebusu Raif Efendi'ye söylediği sözlerden anlamaktayız. Valinin Lise binası önünde heyeti karşılamasını gören Mustafa Kemal Paşa Raif Efendi'ye dönerek yavaşça: "Diplomat vali, şehir dışına gelmiyor, büsbütün görünmemeyi de hoş bulmuyor, bizi burada kazşılıyor." demiştir. Ali Galib'in göreve gelişi ile görevden alındığı bildirilen Sivas Valisi Reşit Paşa'nın görevden alınış sebebi Dahiliye nazınnın ifadesi ile yapılacak kongrenin Mondros Mütarekesinin 7. maddesi gereği İtilaf Devletlerince suç unsuru olabileceği, büyü.k istilalara yol açabileceği, kongrenin Sivas'ta ve sair vilayetlerdeasayişi bozabileceğinden dolayı azil işleminin yapıldığı belirtiliyordu. Fakat Ali Galib Sivas·a·ulaşamadığmdım Mustafa Kemal Paşa tarafından gazetelerde görevden alındığıhaberlerine ilimat etmeden görevine devam etmesi istenmiştir. 9 Ekim 1919 tarihinde Meclis-i Vükela karaoyla yeniden Sivas Valiliği'ne tayin edilmiştir. (BOA, DH. KMS, 53-1/12, 55-1/46; MY, 250/163, 251/90, 253/25; Habralar, Sivas Valisi Reşit Paşa'nın Habralan, Sivas İli Sanat, Kültür ve AraŞbrma Vakfı, Yayın No: 2, Sivas 2001. s. Önsöz)
Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile- Sarıhatipzadeler • 361
olmasından dolayı bir süre sonra görevden alınmıştır. Bunun üzerine Si
vas ileri gelenleri görevden alınmayı protesto etmişlerdir20•
Müftü Abdurrauf Efendi'nin çalışmaları sadece bu kadar değildir.
Müftü Efendi, camiierin güvenlikli olması sebebiyle Ulu Cami' de Musta
fa Kemal Paşa ve Heyet-i Temsiliye üyeleriyle 7-8 defa toplantıya katıl
mıştır. Diğer taraftan o, her vaazında: "Toprak olmazsa özgürlük olmaz,
vatan olmaz, ibadet olmaz." demiştir. Yine, Antep ve Maraş mücahitleri
ne mal ve para yardımlarını göndermiştir. Onun bir başka özelliği de
Osmanlı' mn son, Cumhuriyet'in ise ilk müftüsü oluşudur21 •
Vefatı:
Hacı Abdurrauf Efendi, 1915-1927 yılları arasında Sivas Müftülüğü
yapmıştır. Osmanlı'nın son, Cumhuriyet'in ilk Sivas Müftüsü olma un
vanını taşımaktadır. Abdurrauf Efendi, Sivas Müftüsü görevindeyken
1927 yılında vefat etmiştir.22 Evli ve Sıdıka Tunçal isminde bir kız çocu
ğunasahip olan Abdurrauf Efendi Ulucami Haziresi'ne defnedilmiştir.
20 Kemal Anbumu, Sivas Kongresi, Samsun'dan Ankara'ya Kadar Olaylar ve Anılar, Ankara 1997, s. 62-63;
Hahrat, s. 134. Telgrafın Görüntüsü için bkz. Ek:3
21 Abdurrauf Efendi'nin torun u Uğur Sansözen'le yapnuş olduğum özel müiakattan 22 Salname-i Devlet-i Osmaniye, s.643, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi 1925-1926, İstanbul, 1926, s.658,
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi 1927-1928, istanbuı 1928, s.960
362 • Recep Çelik
Devlet-i Alive-i Osmaniye Tezkirasidir Isim ve Şöhret ·Baba adı AnneAdı Doğum Milleti Görevi Evli olup Askerdeki
ve lkameli ve lkameti Tarihi olmadı ii ı derecesi Sanhatipzade Sıbgatullah Mecbure 1294 H. Islam Hatip Evli Mehmed Rauf Efendr Hanım 1293 R.
Efendi sıvas" Sivas ... : ... ·. ..
,. Eskall Nüfus Kavdı Boy Gö Sima. Görünü- Mahal- Sokak M es- M es-
z mü Vila- ı Kaza· yeti sı le/Köy ken No k en
Cinsi Uzun- Efa·· Buğ- Tam Sivas Cami-iKe- H ükü- 3/1 Hane
ca •.
day bir Mahal- m et .. lesi
Balada isim ve şöhret ve ~aı ve sıfah muharer olan 1\1ehmed Rauf Efendi bin Sıbgatullah Efendi Devlet-i Aliyyenin tabiiyetini haiz olup ol suretle ceride-i nüfus ta mukayyet olduğunu mübeyyin işbu tezkire ita kılındı.
28 Eylül 1328 (ll Ekim 1910)
Sivas Vilayeti Nüfus Müdürü N ezaret-i Umur-ı Dahiliye
Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile- Sarıhatipzadeler • 363
İmza/Mühür İmza/Mühür
EK 2 İzmir'in işgalini protesto maksatlı Miting Tertip Komitesi Başkanı
364 • Recep Çelik
EK 3 Sivas Valisi Reşit Paşa'nın görevden alınınası üzerine Müftü Ab
durrauf Efendi ve Sivas ileri gelenlerinin Dahiliye Nezareti'ne protesto telgrafı
Telgraftıiime
Devlet-i Azim
Kültür Tarihimizde Sivaslı BirAile- Sarıhatipzadeler • 365
Posta ve Telgrafve Telefoıı Neziireti Malırec: Sivas Numarası: 14479
Dahiliye Neziiret-i Celilesi'1ıe Vilayetimize başka bir valinin tayin edildiğini ajanscia gördük. Sivas efkar-ı
umınniyesi Reşit Paşa'mn amaı ve İcraatından memmmdur. Memleketin bu gibi azi ü nasbdan ve bilhassa vekaleten idareden maddeten [ve] manen ne derece müteessir ve mutazarnr olduğu malfund ur. Hükfunetin İcraatında milletin azim ve arzusuna da bir
366 • Recep Çelik ·
ehemmiyet-i mahsusa atfetmesi lüzumu kabil-i inkar değildir. Buna bmaen funaı ve mesffisinin nef'-i milli ve vataniye hadim olduğu tahakkuk etmiŞ olan müş§runileyhin vilayetimizden miliarakab sebebini hükfunetimizden istlzah etmek hakkımızdır. V atanın aôsi mukadderatı kocaman bir memleketin idaresi elden ele tevdr etmekden mutazarnr olacağı nezd-i sfunllerince de malfundı.rr. Bmaenaleyh esbab-ı iftirakın tasrili ve teşribine bi 'I-istihkak intizar etdiğimizi arz eyleriz.
7 E Iili [13]35/ [7 E lill1919] ~yJ sene ~yl
Sivas Vilayeti Belediye Reisi Ulemadan Müderris Ulemadan Müftüsü Abdurrauf Abdullah Kadri Rahmi Zekeriya
Tokuş Ağazade Na.suhizade Ticaret Odası Mütevellizade
Tüccardan Osman Reisi Mehıned Ali Semru Hayri Zeki
HaoRecep Ticaret Odası
Baytarzade Tüccardan Rı d-Sığıraoğlu Abdi Reis-i Sfuıisi
oğluRıza İsınail
Hakkı vanzade Bekir
Tüccardan Handanzade Hasan 1 Mü etebakzade ihsan23
EK 4 Abdurrauf Efendi'nin Tercüme-i Hai Va:rakası
23 BOA, OH KMS, 53-3/34;
. d ı o 367 Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile- Sarıhatipza :e er
368 • Recep Çelik