-A
Aagentziaaipamenaanaia
anbulantziaantzaarnasaarraausarta
autonomiaaxola
Bbalantzabanaketabidaiabikoitzabilerabiografiabiolentziabiologiabiraboleabuiaburdina
buztingintza
Ddirdiradistira
Eebakuntzaekologiaekonomiaemaitzaenergiaerakusketaerrakuntzaerreduraeskaintzaeskuilaeskukadaetsaiaetsaminaetxegintza
Ffamilia
Ggaitasunagalderaganoragauzagaztainagela
geografiageometriagola
Hhabia
harrokeriahartzahedadurahezkuntzahizkuntza
Iibaia
ideologiaindependentzia
Jjaiajaiotza
Kkandelakanpaiakatea
kontzientziakultura
Llapitzaliteraturalizentzialotsa
luzemetraia
Mmahaia
mekanografia
Nnatura
Oohituraortografiaosagaia
Ppaisaiapertsonaiaportzentajeaposta
potentziaprobintziapsikologia
Ttolerantzia
Uurdaiaumekeria
Zzientzia
zirkunstantzia
-- aa ii tt ssaa tt ss iidduunnaakk ee ttaa hh ii tt zz --ee ll kkaarrkkee ttaa
50 berrogeita hamar
57
-- aa øø
h_ _t_ bat
g_ _ ederra la_ _ _ _ txikia
ba_ _ _ _ _ _ bat bo_ _ _ ona k_ t_ luzea
e_ _ _i_ _ batzuk a_ _ _bi
ga_ _ _ _ _ _bost ka_ _ _ _ _zenbait b_ _ _hiru
_ a_ _ _ bi
• Zer dira marrazki horiek? Lauki gorrixketako hitzek -a itsatsia dute, hots, -aamaiera dute.
I N D E P E N D E N T Z I A Z
A Ñ T S E X B K N C L I U I S
I N E K R N L Z I E N T Z I A
Z C B A U G S I A T N E T A B
T W A U C T L I S S A T L R I
N T T O L E R A N T Z I A D O
E E T P T A A I Z T N E Z I L
I X S A K L N N P S Z W T T E
Z X I A G E N T Z I A I Z S N
T T K N C L E H Z S I A I I T
N P R O B I N T Z I A I A E Z
O S I A E N P T Z K A C L E I
K Z I R K U N S T A N T Z I A
berrogeita hamaika 51
58 • Ispilu sorgindu horretan -a itsatsidun hitzak baino ez dira islatzen. Bilatu hitz horiek eta idatzi.
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
...............................
in _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
to _ _ _ _ _ _ _ _ _
an _ _ _ _ _ _ _ _ _
zir _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
a _ _ _ _ _ _ _
zi _ _ _ _ _ _
kon _ _ _ _ _ _ _ _ _
li _ _ _ _ _ _ _
pro _ _ _ _ _ _ _
bio _ _ _ _ _ _ _
• Bilatu letra salda horretan dauden -ntzia amaieradun hamar hitzak. Gogoan izan: -ntzia amaierak -a itsa tsia du. Adibidez: zientzia zaila.
59
1. .....................................
2. .....................................
3. .....................................
4. .....................................
5. .....................................
6. ................................
7. .....................................
8. .....................................
9. .....................................
10. .....................................
11. ................................
12. ................................
13. ................................
14. ................................
bidaiaanaiajaiaibaiaurdaia
6.7.8.9.
10.
52 berrogeita hamabi
60
61 • Esku-zeinu bakoitza letra bat da. Deszifratu hitz horiek eta -a itsatsia dutenetanmarkatu gorriz letra hori. Amaitzeko, osatu esaldiak.
Ume horrek ez du amaren antz ikarik
Ez al dago hemen gazte ausart ik?arik?
Ez dugu nahi horrelako gauz ikarik
Zein gel sartu dituzu trasteak?atanetan
Lerro bikoitz idatziko dutatanetan
Bihar etsamin zaila dugu-a
Eroriko da noizbait habi tikatik
Bada beste galder ik?arik?
Mutiko horrek ez du lots ikarik
• Aurreko orrialdeko ariketei begiratuta, aukeratu atzizki egokia ondoko esaldietaneta ezabatu balio ez duena. Zenbakien koloreetan laguntza duzu.
15. Bi nagusi daude eleberri horretan.
16. ederra telebistan eman dutena!
17. Aurten oporretan ez dugu rik egingo.
18. Andoniren txikiak bost urte egin ditu gaur.
19. garbia ez da, baina adiskidea ere ez.
Laguntza:j = j p = p e = e
pertsonaiaerreportajealuzemetraiapaisaiaportzentajea
1.2.3.4.5.
osagaiakanpaiaetsaiamahaia
11.12.13.14.
-- aa ØØ
berrogeita hamahiru 53
62 • Bilatu hitz eskailera horretan hamabost atzizki desberdin eta idatzi zein beretokian.
Hauek dira -a itsatsia duten atzizkiak:
errakuntzagaitasuna
ardozalea
zabortegiabizardunaarrazakeria
banaketa
eskaintzapentsalaria
errepikapenabuztingintza
erreduraaurrerakada
pentsaera
antolakuntza
etorkizuna
harrokeriaerakusketa
jaiotza
tentelkeria
hedadura
gurdikada
bezeria
apalategiazabalera
hirigintza
gazteria
luzera
AtzizkiakAtzizkiak-a itsatsia dute
– _ i_ _ _ _
– _ u_ _ _ _
– _ e_ _ _
– t_ _
– _ a_ _
– _ e_ _
– _ u_ _
– _ r_
– _ _ i_
AtzizkiakAtzizkiak-a itsatsirik ez
– _ _ s_ _
– l_ _ _
– z_ _ _
– t_ _ _
– _ _ n
– k_ _ _ _
54 berrogeita hamalau
63
64
1. Erre larriak eragin zizkion suak.
2. Ez zidan beste eskain rik egin.
3. Gaur egun, buztingin n ez dabil
artisau askorik.
4. Esan duzuna harro hutsa da.
5. Esku bat karamelo eman dit izebak.
6. Erra baten ondorioz buruketa osoa txarto irten zait.
7. Futbolari izateko gai ik baduela esan dio entrenatzaileak.
8. Egin duzun bana hori ez zaigu gustatu.
• Ipini hurrengo hutsuneetan falta den atzizkia.
Zenbat langilek egiten du lan etxegintz ?anean
Kontu horretaz ez zuten egin aipamen .arikik
Gaur egun, anestesia gabe ez da egiten ebakuntz .arikik
Ez ibili beti umekeri , nagusitxoa zara-eta!atanetan
Horrek ez du aitzurrean egiteko ohitur .arikik
Ahalegindu arren, ez dugu lortu iaz bezalako emaitz .arikik
Eskultore horrek oraindik ez du egin erakusket .arikik
• Aukeratu amaiera zuzenak, atzizkiak -a itsatsia duen ala ez duen kontuanizanda. Eza batu gaizki dagoena. Zenbakien koloreetan duzu laguntza.
-- aa ØØ
berrogeita hamabost 55
65
hiz_ _ _ _ _ _ bur_ _ _ _ hiz_ _ _ _ _ _
kul_ _ _ _ na_ _ _ _ li_ _ _ _ _ _ _ _
Hitz elkarketa: hitza + hitza. Bi izen elkarturik, bat eginik.Hitz horiek -a itsatsia dute, baina hitz elkarketan galdu egiten dute.
Hitz elkarketan, -ia amaiera dutenek -i zein -ia egin dezakete:geografi eremua zein geografia-eremua (marraz, kasu horretan).Gomendioa: hitz elkarketan idatzi -a gabe (marra gabe).
• Bilatu hiztegian sei hitz hauek. Ondoren elkartu banan-banan ondoko izenekin.
66 • Sortu hitz elkarketak. Horretarako bilatu falta diren izenak letra saldan.
....................... eredua
....................... aroa
....................... eskola
....................... jardunaldiak
....................... zientziak
....................... sariak
1. Ortografi ........................
2. Energi ..........................
3. Zientzi ..........................
4. Geometri ........................
5. Autonomi ........................
6. Psikologi ..........................
7. Mekanografi .........................
8. Biologi ..........................
Ñ T K E F B U X A C E D W A
E N E L A B O R A T E G I A
A I L K Y J T M A Z A K E W
K T T A I S K A R A Z O A K
E U B R N C A E A T D I K E
P R Z T Ñ I K E R K E T A K
K R E E P S Z W L T S A T I
K I K A S T A R O A I T S N
E A G O I A E I A T Z W A T
Ñ K T J I L E U S S I A K N
56 berrogeita hamasei
67
Izena + izena = Hitz elkarketaAdib: Energi iturria
Izena + adjektiboa ≠ Hitz elkarketaAdib: Energia berriak
-ntzia, -metria, -nomia,
-logia, -grafia amaitzen diren
hitzek -a itsatsia dute.
1. Famili handia
2. Zientzi fakultatea
3. Ideologi arazoak
4. Autonomi maila
5. Ortografi zuzena
6. Ekonomi garatua
7. Geografi ikerketak
8. Ekologi plana
9. Potentzi kalkulua
10. Biografi zehatza
11. Famili egoera
12. Zientzi abstraktua
13. Ideologi berria
14. Autonomi mugatua
15. Ortografi akatsa
16. Ekonomi plana
17. Geografi menditsua
18. Ekologi zaindua
19. Potentzi handia
20. Biografi liburuak
• Irakurri berriz aurreko ariketako gomendioa eta aukeratu -a, -ia edo ezer ezondoko sintagmetan. Laukietako koloreak lagungarri dituzu.
-- aa ØØ