Inspectie en onderhoud: Een systematische aanpak voor veilige tunnels
Mirjam Nelisse
TNO
Problematiek tunnels
Groeiend probleem bij m.n. tunnelbeheerders en inspectie- en
onderhoudsbedrijven:
Er gaan dingen mis; vluchtdeuren die niet meer open kunnen, etc.
Discrepantie tussen gevraagd en geleverd inspectie en onderhoud
Veiligheidsniveau is in het geding?
Oorzaken – meer onderhoud nodig
Toename aantal oudere tunnels; oudste tunnel is bijna 70 jaar oud
Hogere verkeersintensiteit (t.o.v. ontwerp)
Toename complexiteit TTI
Oorzaken – veranderde eisen
Verschuiving van bestekseisen naar prestatiecontracten
Hogere en aantoonbare eisen aan veiligheid, beschikbaarheid en
betrouwbaarheid; onderhoud binnen strengere randvoorwaarden
Relatie: veiligheid ↑, dan beschikbaarheid ↓en onderhoudskosten ↑
Doel: optimaliseren van totaal van:
Beschikbaarheid, veiligheid, onderhoud en kosten
Waarom is I&O belangrijk?
Veiligheidsniveau in het geding
Tunnels langdurig gesloten levert grote problemen op
Systematische aanpak van onderhoud leidt tot betere prijs/kwaliteit
Wat is onderhoud?
Onderhoud omvat het geheel aan
maatregelen, producten en diensten,
dat noodzakelijk is om
de gebruikswaarde en goede functievervulling (prestatie),
de belevingswaarde,
de technische waarde en daarmee
de economische waarde
van de tunnel te waarborgen gedurende de
economische levensduur.
Onderhoud - RWS
“Acties om een constructie in een gespecificeerde staat te brengen,
waarin de constructie de vereiste functies kan uitvoeren”.
Functies (RAMSHE):
Mobiliteit (RAM)
Verkeersveiligheid (S)
Kwaliteit van leven (H)
Gebruikscomfort en esthetica (E)
Soorten onderhoud:
Correctief onderhoud (na falen) laag risico
Storingsafhankelijk (SAO)
Preventief onderhoud (voor falen) hoog risico
Tijdsafhankelijk
Gebruiksafhankelijk (GAO)
Toestandsafhankelijk (TAO)
Gelegenheidsafhankelijk
Verschillende onderhoudsstrategieën
Prestatieconcept
Resultaatgericht onderhoud
Life Cycle Management (LCM)
Total Productive Maintenance (TPM)
Reliability Centered Maintenance (RCM)
allemaal ten doel om onderhoud versus kosten te optimaliseren
wezenlijke verschillen zijn klein
Prestatie-concept
Werkwijze waarbij de vraag naar onderhoud (in de vorm van een
product of dienst) geheel of gedeeltelijk wordt omschreven in
prestatie-eisen.
(de meetbare eigenschappen, de output)
De opdrachtnemer maakt de vertaalslag van prestaties naar
technische oplossingen met de zekerheid dat de prestaties worden
geleverd.
(de procesbeschrijving)
Een stap verder… resultaatgericht-concept
Werkwijze waarbij de vraag naar onderhoud (in de vorm van een
product en / of dienst) geheel of gedeeltelijk wordt omschreven in het
gewenste kwaliteitsniveau, m.b.t.
de gebruikswaarde en goede functievervulling,
de belevingswaarde,
de technische waarde.
(het resultaat, de outcome)
De opdrachtnemer maakt de vertaalslag van het gewenste
kwaliteitsniveau naar prestatie eisen en naar technische en
organisatorische oplossingen met de zekerheid dat aan het gewenste
kwaliteitsniveau wordt voldaan en de prestaties worden geleverd.
(de meetbare prestatie en de procesbeschrijving)
Prestatie-concept vs resultaat-concept
1. Omtrekspeling deuren herstellen:
Scharnierzijde 2mm
Bovenzijde 3mm
Sluitzijde 4 mm
Onderzijde 5 mm
1. Deuren functioneel gedurende 20
jaar:
Mogen niet klemmen
Wind- en waterdicht
Brandwerend
Resultaatgericht onderhoud
Vastleggen kwaliteitsniveau, functionele en prestatie-eisen
Uitvoeren inspectie en inventarisatie
Opstellen onderhoudsscenario’s en kostenramingen
Keuze en uitwerking onderhoudsscenario
Uitvoering onderhoud
Monitoring resultaten
14
Componenten
Elementen
Tunnel
- Beschikbaarheid
- Veiligheid
Functies per onderdeel
- Verkeer
- Beschikbaarheid - Veiligheid
Producten en materialen
(tunnelbuis, middentunnelkanaal, enz)
(wegdek, ventilatie, vluchtdeuren, hulpposten, enz)
(asfalt, schoepen, deurgreep, lampen, handblusser, enz)
- Rookverdrijving
- Vluchten
- Licht
- Blussen
- Veiligheid
- Veiligheid
Resultaatgericht onderhoud
Vastleggen kwaliteitsniveau, functionele en prestatie-eisen
Uitvoeren inspectie en inventarisatie
Opstellen onderhoudsscenario’s en kostenramingen
Keuze en uitwerking onderhoudsscenario
Uitvoering onderhoud
Monitoring resultaten
17
Inspectie
Een inspectie is gericht op:
het bepalen van de invloedsfactoren
het inventariseren van de symptomen / gebreken
het prognosticeren van de degradatiecurve
het achterhalen van oorzaken
het bepalen van mogelijke maatregelen (preventief en curatief)
het bepalen van de wijze waarop de uitvoering kan worden verricht
18
Conditiemeting NEN 2767
Voordelen:
Kant en klaar voor infra
Meestal bekend bij opdrachtgevers
Het is een norm waar naar
verwezen kan worden
Eenvoudige berekeningen
Relatief snel
Nadelen:
Geen tunneltechnische installaties
Geen relatie met eisen OG
Geen relatie met functionaliteiten
Degradatieverloop is moeilijk te
meten
Er wordt niet/weinig gekeken naar
invloedsfactoren
Wat kan er wel mee en wat niet?
Wat is het doel?
Conditiescore is een oordeel wat een indicatie geeft van de technische waarde
van een object, gebaseerd op de geconstateerde gebreken
Gemakkelijk te gebruiken als handleiding voor globale inspectie, echter er is een
aantal tekortkomingen t.a.v. de grondige inspectie.
Resultaatgericht onderhoud
Vastleggen kwaliteitsniveau, functionele en prestatie-eisen
Uitvoeren inspectie en inventarisatie
Opstellen onderhoudsscenario’s en kostenramingen
Keuze en uitwerking onderhoudsscenario
Uitvoering onderhoud
Monitoring resultaten
20
Schematische weergave
Tijd
Pre
sta
tie
Vervolg- onderhoud
minimaal gewenst
kwaliteitsniveau
maximaal kwaliteitsniveau
initieel
kwaliteitsniveau
Vervolg- onderhoud
Basis onderhoud
periodieke prestatiemetingen en
degradatieverloop
Activiteitenplan a Activiteitenplan b Activiteitenplan c
Resultaatgericht onderhoud
Vastleggen kwaliteitsniveau, functionele en prestatie-eisen
Uitvoeren inspectie en inventarisatie
Opstellen onderhoudsscenario’s en kostenramingen
Keuze en uitwerking onderhoudsscenario
Uitvoering onderhoud
Monitoring resultaten
22
Periodieke prestatiemeting
Inzicht in:
Geleverde prestatie
Prestatieverloop
Afwijkingen / symptomen
Invloedsfactoren
Oplossingen Tijd
Pre
sta
tie
Minimale prestatie
Maximale prestatie
= Meetpunt
Kapstok is goed… nu de invulling!
Vastleggen kwaliteitsniveau, functionele en prestatie-eisen:
Topniveau eisen aan beschikbaarheid, betrouwbaarheid, veiligheid
Functiedefinitie en decompositie
Faaldefinities
Uitvoeren inspectie en inventarisatie:
Faaloorzaken, MTBF, MTTR, …
Degradatiecurves
Maatregelen
Kapstok is goed… nu de invulling!
Opstellen onderhoudsscenario’s en kostenramingen
Inspectie-interval
Onderhouds-interval
Monitoring resultaten
Invloedsfactoren bepalen
Betrokkenheid alle ketenpartijen: tunnelbeheerders, inspectie- en
onderhoudsbedrijven, toeleveranciers, kennispartners
Inspectie en onderhoud:
Dat kan beter
Belangrijk voor het veiligheidsniveau en beschikbaarheid
Kapstok gepresenteerd, nu de invulling!
Invulling: ketensamenwerking, breed draagvlak, systematiek
bruikbaar voor alle wegtunnels!
Samenvatting
Contact
Ir. R.M.L. (Mirjam) Nelisse
Technisch Consultant tunnelveiligheid
088 866 3492
06-51 74 33 24
http://nl.linkedin.com/in/mirjamnelisse