Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
InauguracjaRoku Akademickiego
2011/2012
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
Warszawa, 5 października 2011 r.
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Zdjęcia wykonane przez pracowników Działu FotomedycznegoWarszawskiego Uniwersytetu Medycznego – kierownik Ireneusz Rudnicki.
Projekt okładki i opracowanie graficzne: Michał Szulc
Skład komputerowy: Roman Sergej/Michał Szulc
Druk: EXPOL P. Rybiński, J. Dąbek Spółka Jawna ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek tel./fax: (054) 232 37 23, 232 48 73
nakład: 600 egz.
ISBN–978–83–7637–134–4
Warszawski Uniwersytet MedycznyWarszawa 2011
Redaktorzy wydania:Marek Krawczyk, Marta Wojtach, Magdalena Zielonka
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Spis treści
Gaude Mater Polonia .....................................................................................5
Hymn Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego .....................................9
Historia Uczelni .............................................................................................10
Poczet Rektorów ............................................................................................13
Poczet Doktorów Honoris Causa ................................................................16
Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego .................................20
Biografia prof. dr. hab. Jana Miodka ............................................................22
Wykład inauguracyjny prof. dr. hab. Jana Miodka pt. „Lekarz i choroba w komunikacji językowej ” ........................................24
Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumus .......................................................28
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
O ciesz się, Matko-Polsko, w sławne potomstwo płodna! Króla królów i najwyższego Pana wielkośćUwielbiaj chwałą przynależną.
Albowiem z Jego łaskawościBiskupa Stanisława mękiNiezmierne, jakie on wycierpiał,Jaśnieją cudownymi znaki.
Potykał się za sprawiedliwość,Przed gniewem króla nie ustąpił:I staje żołnierz ChrystusowyZa krzywdę ludu sam do walki.
Ponieważ stale wypominałOn okrucieństwo tyranowi,Koronę zdobył męczennika,Padł posiekany na kawałki.
Niebiosa nowy cud zdziałały,Bo mocą swą Niebieski LekarzPoćwiartowane jego ciałoPrzedziwne znowu w jedno złączył.
Tak to Stanisław biskup przeszedłW przybytki Króla niebieskiego,Aby u Boga StworzycielaNam wyjednywać przebaczenie.
Gdy kto dla zasług jego prosi,Wnet otrzymuje zbawcze dary:Ci, co pomarli nagłą śmiercią,Do życia znowu powracają.
Gaude, Mater Polonia,Prole fecunda nobili,Summi Regis magnaliaLaude frequenta vigili.
Cuius benigna gratiaStanislai PontificisPassionis insigniaSignis fulgent mirificis
Hic certans pro iustitiaRegis non cedit furiae:Stat pro plebis iniuriaChristi miles in acie.
Tyranni truculentiamQui dum constanter arguitMartyrii victoriamMembratim caesus meruit
Novum pandit miraculumSplendor in in sancto coaelicus,Redintegrat corpusculumSparsum caelestis medicus.
Sic Stanislaus PontifexTransit ad caeli curiam,Ut apud Deum opifexNobis imploret veniam.
Poscentes eius merita,Salutis dona regerunt:Morte praeventi subitaAd vitae portum redeunt.
Gaude Mater Polonia
Gaude Mater Polonia O ciesz się, Matko-Polsko
5
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Choroby wszelkie pod dotknięciemPierścienia jego uciekają,Przy jego świętym grobie zdrowieNiemocnych wielu odzyskuje.
Słuch głuchym bywa przywrócony,A chromy kroki stawia raźno,Niemowom język się rozwiązał,W popłochu szatan precz ucieka.
A przeto szczęsny ty, Krakowie,Uposażony świętym ciałem,Błogosław po wsze czasy Boga,Który z niczego wszystko stworzył.
Niech Trójcy Przenajświętszej zabrzmiCześć, chwała, sława, uwielbienie,A nam tryumfy męczennikaNiech wyjednają radość wieczną.Amen.
Przekład Leopold Staff
Cuius ad tactum anuliMorbi furgantur turgidi;Ad locum sancti tumuliMulti curantur languidi.
Surdis auditus redditur,Claudis gressus officium:Mutorum lingua solvitur,Et fugatur daemonium.
Ergo, felix Cracovia,Sacro donata corpore,Deum, qui fecit omnia,Benedic omni tempore.
Sit Trinitati gloria,Laus, honor, iubilatio,De Martyris victoriaSit nobis exsultatio.Amen.
Wincenty z Kielczy
Gaude Mater Polonia6
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Drodzy Pracownicy Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,
Koledzy studenci,
Dostojni Goście,
Szanowni Państwo,
D zisiaj inaugurujemy rok akademicki 2011/2012 w Warszawskim Uniwersytecie
Medycznym.
To ważne, że w tym wyjątkowym dniu cała społeczność akademicka i przyjaciele naszej Uczelni są razem w Auli Centrum Dydaktycznego, by uroczyście rozpocząć nowy rok akademicki.
Do naszej społeczności akademickiej, której tradycje liczą ponad 200 lat, dołącza
dzisiaj blisko trzy tysiące nowych studentów. Cieszymy się, że także w tym roku są to najlepsi maturzyści z całego kraju, którzy właśnie naszą Uczelnię wybrali do realizacji swoich życiowych pasji i planów.
Przed całą ponad 9-tysięczną bracią studencką miesiące nauki, ale również czas wielu radości. Przed nauczycielami akademickimi okres wytężonej pracy poświęconej kształceniu studentów i realizacji naukowych planów. Przed nami wszystkimi kolejny rok pracy na rzecz naszego Uniwersytetu.
Zachęcam każdego z Państwa do angażowania się w życie Uczelni, do udziału w Wydarzeniach, jakie się odbywają przez wszystkie akademickie miesiące, do aktywności na polu naukowym i pozanaukowym. To jest nasz wspólny Uniwersytet i od naszej współpracy zależy przyszłość Almae Matris. Współdziałanie jest kluczem do rozwoju Uczelni, do czynienia jej jeszcze lepszą.
W tym roku do wygłoszenia wykładu inauguracyjnego został zaproszony wybitny językoznawca, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej i kierownik
7Wstęp JM Rektora
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Wstęp JM Rektora8
Marek Krawczyk Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Warszawa, 5 października 2011 r.
Zakładu Historii Języka Uniwersytetu Wrocławskiego Pan prof. Jan Miodek. Jestem przekonany, że wykład zatytułowany: „Lekarz i choroba w komunikacji językowej”, będzie na długo zapamiętamy przez uczestników tegorocznej Inauguracji.
Wszystkim członkom naszej uczelnianej Rodziny życzę dobrego roku akademickiego 2011/2012, wypełnionego nie tylko pracą, ale też obfitującego w niezapomniane, radosne chwile.
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
9Hymn Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Hymn Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
To jest jak rodzaj WiaryW mądrość i doświadczenie.Po jednej stronie człowiekPo drugiej cierpienie.
To jest rodzaj Nadziei,Którą ktoś niesie w sobie.Ona pomaga chorymI Wiarę wzmacnia w Tobie.
To jest rodzaj Miłości,Która każe Ci nieraz,Stawać z Wiarą przy chorym,Dopóki jest Nadzieja.
Medycyna jest sztuką,Rozkwita z wielką siłą,Kiedy po obu stronachSą Wiara, Nadzieja i Miłość.
Medycyna jest cnotąJest siostrą trzech cnót boskich,Których szukamy w sobie:Wiary, Nadziei, Miłości.
Medycyna jest pasją,Umie życiem zawładnąć,Lecz bez Wiary, Nadziei, MiłościJest tylko wstążką ładną.
Niech zaświadczy AsklepiosCo umiał dusze leczyć:Ten, kto uczy tej sztukiMa szacunek na wieki.
Wołajcie Panakeję,Uosobienie leku.Niech znajdzie „panaceum”Na wiedzę po wiek wieków.
Niech świadczy Hipokrates,Że według Jego prawa,Już dwieście lat nauczaMedycyny Warszawa.
Medycyna jest sztuką...
Służba, pożytek chorych,Honor, wiedzy potęga,Medycyna, medycyna,Przysięgam, przysięgam, przysięgam!
Medycyna jest sztuką...
Słowa: Jacek CyganMuzyka: Miłosz Bembinow
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Historia Uczelni10
W arszawski Uniwersytet Medyczny jest jedną z najstarszych uczelni medycznych w Polsce. Od ponad 200 lat kształci najlepszych spe-cjalistów w zakresie nauk medycznych i farmaceutycznych. Ko-
rzenie uczelni sięgają 1809 roku, kiedy to z inicjatywy lekarzy – Augusta Wolffa, Jacka Dziarkowskiego, Józefa Czekierskiego i Franciszka Brandta – oraz asesora farmacji, Józefa Celińskiego, powstał Wydział Akademicko-Lekarski. W 1816 roku Wydział Akademicko-Lekarski wszedł w skład powołanego przez władze zaborcze Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Uniwersytet funkcjonował do października 1831 r., kiedy to po Powstaniu Listopadowym zlikwidowano wszystkie wyższe uczelnie Królestwa Polskiego. Akademickie nauczanie medycy-ny w Warszawie zostało przerwane na 26 lat, a o rozwój naukowy i zawodowy środowiska lekarskiego dbały w tym czasie Warszawskie Towarzystwo Lekarskie oraz Rada Lekarska Królestwa Polskiego.
Wybuchy kolejnych epidemii i brak odpowiedniej liczby lekarzy wymusiły na zaborcy podjęcie decyzji o powołaniu uczelni medycznej. Najpierw w 1857 roku powołano Cesarsko-Królewską Akademię Medyko-Chirurgiczną, kontynuują-cą tradycje Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie w 1862 roku Akademię przyłączono do Szkoły Głównej Warszaw-skiej jako Wydział Lekarski. Niestety wzmożona rusyfikacja uczelni po upadku Powstania Styczniowego przerwała jej działalność.
W 1869 r. powstał Cesarski Uniwersytet Warszawski, w którym obowiązko-wym językiem wykładowym zamiast polskiego stał się rosyjski, a miejsce polskich wykładowców zajęli Rosjanie. Z tych powodów uczelnia była bojkotowana przez patriotyczną młodzież, która na studia medyczne wybierała się m.in. do Dorpatu lub Petersburga.
Odrodzenie polskiego kształcenia medycznego stało się możliwe dopiero w początkach I wojny światowej, gdy w 1915 r. do Warszawy wkroczyli Niemcy.
Do najbardziej zaangażowanych organizatorów nowego Uniwersytetu War-szawskiego należał wówczas lekarz i społecznik – Józef Polikarp Brudziński, któ-ry został pierwszym rektorem odrodzonego uniwersytetu.
Zanim w 1916 roku powołano samodzielny Wydział Lekarski, przez pierw-sze 10 miesięcy działalności uniwersytetu nauczanie medycyny odbywało się w Oddziale Przygotowawczo-Lekarskim przy Wydziale Matematyczno-Przy-rodniczym.
Historia Uczelni
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Historia Uczelni 11
Pierwszym dziekanem Wydziału Lekarskiego został prof. Leon Kryński. Kadrę stanowili profesorowie praktykujący od lat w Warszawie oraz osoby, które przeno-siły się z innych ośrodków akademickich, najczęściej z Krakowa i ze Lwowa.
Odrodzony Uniwersytet powołał w swojej strukturze osobny wydział dla kształ-cenia farmaceutów. Najpierw w 1915 r. utworzono kursy farmaceutyczne, które od roku akademickiego 1917/18 przemianowano na Studium Farmaceutyczne.
W 1920 r. Studium to przekształcono w Oddział Farmaceutyczny przy Wy-dziale Lekarskim. W 1926 r. przy Uniwersytecie Warszawskim został utworzony pierwszy w Polsce samodzielny Wydział Farmaceutyczny. Jego dziekanem został prof. Władysław Mazurkiewicz.
W 1920 r. powołano w Warszawie Państwowy Instytut Dentystyczny kształ-cący dentystów na poziomie wyższym. Instytutowi, który nie posiadał pełnych praw akademickich, patronował Wydział Lekarski UW. Kadra naukowa wydzia-łu uzupełniała obsadę nauczycieli akademickich instytutu i była gwarancją wy-sokiego poziomu nauczania. W 1933 r. przemianowano tę uczelnię na Akade-mię Stomatologiczną. Działała ona do 1949 roku, kiedy została włączona jako Oddział Stomatologiczny do Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego.
W latach II wojny światowej w ramach uniwersyteckiego podziemnego na-uczania medycyny działała m.in. Szkoła Docenta Zaorskiego, której lekarze i studenci zapisali piękną kartę podczas Powstania Warszawskiego, niosąc po-moc rannym i biorąc udział w walkach. Warszawska medycyna w latach wojny poniosła ogromne straty – z 23 profesorów ocalało tylko jedenastu, poległa także wielka liczba lekarzy, pielęgniarek i studentów.
W 1950 roku, z połączenia wydzielonych z Uniwersytetu Warszawskiego wydziałów lekarskiego i farmaceutycznego oraz Akademii Stomatologicznej, powstała samodzielna Akademia Lekarska, której nazwę zmieniono wkrótce na Akademia Medyczna.
W 2006 r. Senat AM przyjął nowy statut dostosowujący uczelnię do wymo-gów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Na jej podstawie Senat uczelni podjął uchwałę o rozpoczęciu starań o zmianę nazwy Akademii Medycznej w Warszawie na Warszawski Uniwersytet Medyczny. 23 stycznia 2008 roku Sejm RP zaakcep-tował tę zmianę, a 7 lutego Senat RP ją potwierdził. Rok akademicki 2008/2009 nasza uczelnia rozpoczęła już jako Warszawski Uniwersytet Medyczny.
W 2009 roku uczelnia obchodziła Jubileusz 200-lecia nauczania medycyny w Warszawie.
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Poczet Rektorów 13
Poczet Rektorów
Profesorowie Wydziału Lekarskiego – Rektorzy Uniwersytetu Warszawskiego
Prof. dr hab.Józef BrudzińskipediatraRektor UWw latach1915–1917
Prof. dr hab.Jan MazurkiewiczpsychiatraRektor UWw latach1921–1922
Prof. dr hab.FranciszekKrzyształowiczdermatologRektor UWw latach1924–1925
Prof. dr hab.MieczysławMichałowiczpediatraRektor UWw latach1930–1931
Prof. dr hab.JerzyModrakowskifarmakologRektor UWw roku 1939
Prof. dr hab.FranciszekCzubalskifizjologRektor UWw latach1947–1950
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Poczet Rektorów14
Prof. dr hab.Franciszek CzubalskiRektorAkademii Medycznejw latach 1950–1955
Prof. dr hab.Marcin KacprzakRektorAkademii Medycznejw latach 1955–1962
Prof. dr hab.Bolesław GórnickiRektorAkademii Medycznejw latach 1962–1972
Prof. dr hab.Szczęsny LeszekZgliczyńskiRektorAkademii Medycznejw latach 1972–1979
Prof. dr hab.Jerzy SzczerbańRektorAkademii Medycznejw latach 1979–1981
Prof. dr hab.Jan NielubowiczRektorAkademii Medycznejw latach 1981–1986
Rektorzy Akademii Medyczneji Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Poczet Rektorów 15
Prof. dr hab.Bogdan PruszyńskiRektorAkademii Medycznejw latach 1986–1990
Prof. dr hab.Tadeusz TołłoczkoRektorAkademii Medycznejw latach 1990–1996
Prof. dr hab.Andrzej GórskiRektorAkademii Medycznejw latach 1996–1999
Prof. dr hab.Janusz PiekarczykRektorAkademii Medycznejw latach 1999–2005
Prof. dr hab.Leszek PączekRektorAkademii Medycznejod 2005 r.do 21 marca 2008 r. i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego od 22 marca 2008 r. do 31 sierpnia 2008 r.
Prof. dr hab.Marek KrawczykRektorWarszawskiegoUniwersytetu Medycznegood 1 września 2008 r. – nadal
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
1921 r. Wydział Lekarski Józef Piłsudski (1867–1935) – Naczelnik Państwa
1921 r. Wydział Lekarski Władysław Stankiewicz (1837–1929) – chirurg
1924 r. Wydział Lekarski Tadeusz Browicz (1847–1928) – anatomopatolog
1931 r. Wydział Lekarski Bogdan Hutten-Czapski (1851–1937) – twórca Fundacji na rzecz Uniwersytetu Warszawskiego
1937 r. Wydział Lekarski Constantin D. Angelescu (1869–1948) – chirurg
1938 r. Wydział Lekarski Edward Śmigły-Rydz (1886–1941) – Marszałek Polski
1947 r. Wydział Farmaceutyczny Arthur Stoll (1887–1971) – biochemik
1960 r. Wydział Lekarski Wilder G. Penfield (1891–1976) – neurolog
1965 r. Wydział Lekarski Eugeniusz Minkowski (1885–1972) – psychiatra
1975 r. I Wydział Lekarski Henryk Brokman (1886–1976) – pediatra
1975 r. I Wydział Lekarski Björn Folkow (ur. 1921) – fizjolog
1975 r. I Wydział Lekarski Adam Gruca (1893–1983) – ortopeda
1975 r. I Wydział Lekarski Jan Oszacki (1915–1982) – chirurg
1975 r. Wydział Farmaceutyczny Edward J. Shellard (ur. 1913) – farmaceuta
1975 r. I Wydział Lekarski Witold Zawadowski (1888–1980) – radiolog
Poczet Doktorów Honoris Causa
Poczet Doktorów Honoris Causa16
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Poczet Doktorów Honoris Causa 17
1976 r. I Wydział Lekarski Aleksander Rytel (1896–1984) – internista
1977 r. I Wydział Lekarski David J. Waterston (1910–1985) – chirurg dziecięcy
1978 r. I Wydział Lekarski Ludwig Mecklinger (1919–1994) – specjalista medycyny społecznej
1978 r. I Wydział Lekarski Witold Rudowski (1918–2001) – chirurg
1980 r. I Wydział Lekarski Halfdan T. Mahler (ur. 1923) – Dyrektor Generalny Światowej Organizacji Zdrowia
1980 r. I Wydział Lekarski Bernard Sureau (1914–1989) – fizjolog
1981 r. I Wydział Lekarski Piotr Kubikowski (1903–1991) – farmakolog
1982 r. I Wydział Lekarski Jerzy Choróbski (1902–1986) – neurochirurg
1983 r. I Wydział Lekarski Maurice Dérot (1901–1985) – nefrolog
1984 r. I Wydział Lekarski Jean-Claude Czyba (ur. 1934) – histolog
1984 r. I Wydział Lekarski Bengt E. Öwall (ur. 1935) – stomatolog
1986 r. I Wydział Lekarski Richard N. Fine (ur. 1937) – pediatra
1988 r. I Wydział Lekarski Milan R. Dimitrijevic (ur. 1931) – neurolog
1990 r. I Wydział Lekarski Douglas Bratthall (1938–2006) – stomatolog
1990 r. I Wydział Lekarski Frans M. J. Debruyne (ur. 1941) – urolog
1990 r. I Wydział Lekarski Albert Herz (ur. 1921) – neurofarmakolog
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Poczet Doktorów Honoris Causa18
1990 r. I Wydział Lekarski David H. Shmerling (ur. 1928) – pediatra
1990 r. I Wydział Lekarski Stefan Wilk (1917–2008) – radiolog
1992 r. I Wydział Lekarski Hansjörg Riehm (ur. 1933) – pediatra
1993 r. II Wydział Lekarski Henk C. S. Wallenburg (ur. 1938) – ginekolog
1994 r. Wydział Farmaceutyczny Erhard Röder (ur. 1929) – farmaceuta
1996 r. I Wydział Lekarski Edward Donnall Thomas (ur. 1920) – hematolog
1997 r. II Wydział Lekarski Michael Berger (1944–2002) – diabetolog
1998 r. I Wydział Lekarski John E. Cotes (ur. 1924) – patofizjolog
1999 r. I Wydział Lekarski Jan Nielubowicz (1915–2000) – chirurg
1999 r. I Wydział Lekarski Tadeusz Orłowski (1917–2008) – internista
1999 r. I Wydział Lekarski Alexander A. Borbély (ur. 1939) – neurofarmakolog
1999 r. I Wydział Lekarski Franciszek Kokot (ur. 1929) – nefrolog
2000 r. I Wydział Lekarski Nicholas L. Tilney (ur. 1935) – transplantolog
2000 r. I Wydział Lekarski Hilary Koprowski (ur. 1916) – wirusolog
2000 r. I Wydział Lekarski Mark A. Hardy (ur. 1938) – transplantolog
2001 r. I Wydział Lekarski Henri Bismuth (ur. 1934) – transplantolog
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Poczet Doktorów Honoris Causa 19
2002 r. II Wydział Lekarski Antonio Onnis (ur. 1927) – ginekolog
2002 r. I Wydział Lekarski Andrzej Szczeklik (ur. 1938) – internista
2002 r. I Wydział Lekarski Ewa Radwańska (ur. 1938) – ginekolog
2002 r. I Wydział Lekarski Jerzy W. Kupiec-Węgliński (ur. 1951) – transplantolog
2003 r. I Wydział Lekarski Roger M. Greenhalgh (ur. 1941) – chirurg
2004 r. II Wydział Lekarski Charles Balabaud (ur. 1942) – gastroenterolog
2005 r. II Wydział Lekarski Zbigniew Religa (1938–2009) – kardiochirurg
2005 r. I Wydział Lekarski Tadeusz Popiela (ur. 1933) – chirurg
2006 r. I Wydział Lekarski Barry Donald Kahan (ur. 1939) – transplantolog
2007 r. I Wydział Lekarski Kazimierz Ostrowski (ur. 1921) – histolog
2008 r. I Wydział Lekarski Jerzy Hołowiecki (ur. 1937) – hematolog
2008 r. I Wydział Lekarski Allen W. Cowley (ur. 1940) – fizjolog
2009 r. I Wydział Lekarski Kypros H. Nicolaides (ur. 1953) – specjalista medycyny płodu
2009 r. II Wydział Lekarski Zbigniew Pawłowski (ur. 1926) – specjalista medycyny tropikalnej i parazytologii
2010 r. I Wydział Lekarski John Hansen (ur. 1943) – hematolog i onkolog
2011 r. I Wydział Lekarski Janusz Woytoń (ur. 1932) – ginekolog
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Władze Rektorskie
Dr hab.Sławomir NazarewskiProrektor do spraw Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem
Prof. dr hab.Sławomir MajewskiProrektor do spraw Nauki i Współpracy z Zagranicą
Prof. dr hab.Anna KamińskaProrektor do spraw Kadr
Prof. dr hab.Marek KulusProrektor do spraw Dydaktyczno--Wychowawczych
Prof. dr hab.Marek KrawczykJM Rektor
Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego20
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Władze Dziekańskie
Prof. dr hab.Mirosław WielgośDziekanI Wydziału Lekarskiegoz Oddziałem Stomatologii
Prof. dr hab.Renata GórskaProdziekanI Wydziału Lekarskiego do spraw Oddziału Stomatologii
Prof. dr hab.Jerzy PolańskiDziekanII Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim i Oddziałem Fizjoterapii
Prof. dr hab.Marek NaruszewiczDziekan Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej
Dr hab., prof. nadzw. WUMZdzisław WójcikDziekan Wydziału Nauki o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa, Oddziałem Zdrowia Publicznego i Oddziałem Dietetyki
Prof. dr hab.Zbigniew GaciongDziekanCentrum KształceniaPodyplomowego
Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 21
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
U rodzony 7 czerwca 1946 roku w Tarnowskich Górach na Górnym Śląsku, absolwent polonistyki wro-
cławskiej z roku 1968, od 1968 roku pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Wrocław-skiego, profesor zwyczajny doktor habilitowany, językoznawca, dyrektor Instytutu Filologii Pol-skiej i kierownik Zakładu Historii Języka Pol-skiego, członek Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Języka Polskiego i Prezydium Wrocław-skiego Towarzystwa Naukowego, doktor honoris
causa Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego i Uniwersytetu Opolskiego, redaktor naczelny „Rozpraw” Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.
Wypromował na Uniwersytecie Wrocławskim 24 doktorów i ok. 200 ma-gistrów.
W roku akademickim 1974/75 także wykładowca Wyższej Szkoły Pedago-gicznej (dzisiejszego Uniwersytetu) w Opolu, w latach 1975-1977 lektor języka polskiego na Uniwersytecie Wilhelma w Münster.
Od listopada 1968 roku – autor cotygodniowych felietonów „Rzecz o języ-ku” we wrocławskim „Słowie Polskim”, dzisiejszej „Polsce. The Times”, „Gazecie Wrocławskiej” (ponad 2100 artykułów). W latach 1987 – 2007 prowadził coty-godniową audycję telewizyjną „Ojczyzna-polszczyzna”, od roku 1995 obecny jest w Telewizji Wrocław w cotygodniowym programie „Prof. Miodek odpowiada”, a od roku 2009 – w TVP „Polonia” w programie „Słownik polsko@polski”.
W latach 1993-2002 publikował artykuły popularnonaukowe w miesięczniku „Wiedza i Życie”, w latach 2001-2004 w miesięczniku „Charaktery”, od 2003 do 2009 – w katowickim „Dzienniku Zachodnim”, a od roku 2004 do chwili obecnej – w miesięczniku katowickim „Śląsk”.
Jest autorem 16 książek i ponad 760 rozpraw i artykułów naukowych, szkiców, recenzji i tekstów popularnonaukowych.
Biografia prof. dr. hab. JANA MIODKA
Biografia prof. Jana Miodka22
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Z wykładami wyjeżdżał za granicę – na Litwę, do Niemiec, Szwecji, Czech, Słowacji, USA, Kanady, Austrii, Danii.
Jest honorowym obywatelem Tarnowskich Gór i Kalet oraz Honorowym Ślą-zakiem Roku 2002. Szkoła Podstawowa nr 21 w Jastrzębiu Zdroju od roku 2006 nosi jego imię. Od 20 lat przewodniczy jury katowickiego konkursu gwarowego „Pogodomy po naszymu”.
Jest laureatem wielu nagród, m.in. Prasy Dolnośląskiej, dwukrotnie miasta Wrocławia, dwukrotnie Ministra Edukacji Narodowej, kilkunastokrotnie Rek-tora Uniwersytetu Wrocławskiego, Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławskich, Nagrody im. Cierniaka, Nagrody im. Wojciecha Korfantego, Nagrody im. Hu-gona Steinhausa, Nagrody Towarzystwa Przyjaciół Śląska w Warszawie, Loży Liderów w Katowicach, Dolnośląskiego Klucza sukcesu, Nagrody „Kuriera Pol-skiego”, „Panoramy”, „Problemów”, miesięcznika „Odra”, wrocławskiej „Złotej Kuli”, Nagrody Kulturalnej Śląska i Dolnej Saksonii (2007).
Za działalność medialną uhonorowany 3 Wiktorami, Super-Wiktorem i Zło-tym Ekranem. W plebiscycie „Polityki” na najwybitniejsze osobowości telewizyjne minionego stulecia zajął 4 miejsce, a w plebiscycie „Gazety Wyborczej” w Katowi-cach na największe postacie Śląska i Zagłębia XX wieku – miejsce 15. Zwyciężył też kilka razy w plebiscycie „Słowa Polskiego” na najpopularniejszego wrocławiani-na, nominowany do tytułu Ambasadora Wrocławia w plebiscycie „Gazety Wybor-czej. Wrocław” w roku 2007. Zaliczono go także do 50 Gwiazd Telewizji Polskiej na jej 50-lecie w roku 2002.
Biografia prof. Jana Miodka 23
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
L ingwistę rozpatrującego zjawiska językowe w szerszym aspekcie teo-rii międzyludzkiej komunikacji musi szczególnie interesować wyjąt-kowość relacji lekarz – pacjent. Ten drugi przychodzi do pierwszego
z całą swoją ludzką biedą, z całą psychofizyczną biedą – podkreślmy. A miser res sacra („biedny rzeczą świętą”) – mówił Seneka. Czy zapracowany lekarz zawsze jest świadom tej sytuacji komunikacyjnej? Czy pamięta o zasadzie Hipokratesa primum non nocere („po pierwsze nie szkodzić”), rozpatrywanej z punktu wi-dzenia językowego stosunku do chorego człowieka? Chciałoby się mu więc przypomnieć: pomóc nie zawsze możesz, pocieszyć – możesz zawsze, pocieszyć słowem dobrym, łagodnym, przynoszącym ukojenie.
„W skromnym wspomnieniu pragnę przywołać postać lekarza, by wszystkim lekarzom oddać należną cześć – mówił przed laty legendarny kaznodzieja prze-myski i wrocławski ks. prof. Julian Michalec. Gorlice – podkarpackie miasteczko. Okupacja. W szpitalu nikt nie śni jeszcze o penicylinie i nie ma nawet bandaży. Bandażują nas papierem. Dyrektor chirurg – nazywał się Jan Rybicki – dysponuje sankami i swoim siwkiem, ale najczęściej na noc nie jedzie do domu, ale zosta-je w gabinecie. Koło północy, kiedy gorączka pooperacyjna się wzmaga, jak biały odziany cień wchodzi do sali na palcach i – nachylając się nad ciężko chorym – pyta: No, jak się czujesz, dziecko? Niech on teraz jeszcze za grobem odbierze należną mu cześć” (ks. Julian Michalec: Aby życie mieli. Wybór kazań, Przemyśl-Wrocław 1990, str. 371-372).
To krótkie, przytoczone wyżej, jak się czujesz, dziecko? jest wspaniałym przy-kładem spełniania się terapeutycznej funkcji mowy, najistotniejszej w komu-nikacyjnych działaniach każdego lekarza. To zarazem wzór słowa budującego zaufanie do drugiego człowieka – tak jak równie proste będzie lepiej, wypowie-dziane przez lekarza, budzi i podtrzymuje nadzieję, mobilizując jednocześnie ludzi do aktywności.
Wykład inauguracyjny prof. dr. hab. JANA MIODKA
pt. „Lekarz i choroba w komunikacji językowej”
Wykład inauguracyjny 24
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Bo też nigdy nie można przesądzać o przyszłości. Ostatnia umiera nadzie-ja. A słuchać chorego człowieka i prowadzić z nim dialog należy do końca – mimo braku czasu, ograniczoności psychicznej i uniewrażliwienia wynikającego z oswojenia z chorobą i śmiercią, a może czasem mimo nadwrażliwości, przed którą lekarz się broni pozorną szorstkością i bezdusznością.
x x x
Wyjątkowy charakter lekarskiego powołania stoi u źródeł powiedzeń zna-nych w całym cywilizowanym świecie: medice, cura te ipsum – „lekarzu, troszcz się o samego siebie”, medicus curat, natura sanat – „lekarz leczy, natura uzdra-wia”, mens sana in corpore sano – „w zdrowym ciele zdrowy duch”, similia simili-bus curantur – „podobne leczy się podobnym” (zasada homeopatii i medycyny ludowej).
Lekarz – zdrowie – choroba to kategorie tak ważne egzystencjalnie dla każdego człowieka, że tworzą rozbudowaną grupę skrzydlatych słów. Przy-wołajmy kilkanaście z nich: Najwięcej doktorów na świecie (słowa przypisywane Stańczykowi, szesnastowiecznemu błaznowi Zygmunta Starego), Lekarz le-czy chorobę, a zabija pacjenta (Francis Bacon 1561-1626), Lekarstwa na miłość – tytuł utworu Owidiusza z 2 r., Czas – lekarz zła (Menander 342-291 p.n.e.), stąd zdanie św. Augustyna Czas leczy rany, Lekarz mimo woli – tytuł komedii Moliera z r. 1666, Lekarz swojego honoru – tytuł dramatu Calderona z r. 1637, Umieram z pomocy zbyt wielu lekarzy – słowa wypowiedziane na łożu śmier-ci przez Aleksandra Macedońskiego, Klasyczne jest to, co zdrowe; romantyczne to, co chore ( Johann Wolfgang Goethe), Choroba ta nie jest na śmierć, ale dla chwały Bożej – Nowy Testament; do tego cytatu nawiązuje Choroba na śmierć – dzieło S. Kierkegaarda, Dziecięca choroba lewicowości w komunizmie – tytuł książki Lenina (por. współczesne dziecięca choroba demokracji, dziecięca choro-ba ustrojowej transformacji itp.), Piękna choroba – tytuł powieści Mieczysława Jastruna z r. 1961, Trzeba wiedzieć, że to jest Sopliców choroba, że im oprócz ojczyzny nic się nie podoba (Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu), Byłem cho-ry, a nawiedziliście mnie – Biblia, Chory z urojenia – tytuł komedii Moliera z r. 1673, Mamy chorego człowieka, poważnie chorego człowieka w naszych rękach – car Mikołaj I o Turcji w rozmowie z ambasadorem angielskim Hamiltonem
Wykład inauguracyjny 25
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Seymourem (1852), Turek jest chory – tytuł pieśni duchownego niemieckiego Alberta Poysela z r. 1683; niemal równocześnie Thomas Roe, ambasador an-gielski w Istambule, porównywał Turcję do ciała starego, chorego człowieka, O doktorze Hiszpanie – tytuł fraszki Jana Kochanowskiego, Chory na Moskala (Stefan Żeromski), Jak w medycynie nie masz chorób, tylko są chorzy, tak w świe-cie moralnym nie masz win, tylko są winni (Henryk Sienkiewicz w Rodzinie Połanieckich).
x x x
Metaforyka pochodząca ze świata medycyny jest także jednym z najproduk-tywniejszych środków językowej ekspresji współczesnych odmian stylowych. By się o tym przekonać, wystarczy sięgnąć chociażby do publicystyki sportowej: Polska szermierka jest bardzo chora, a jej leczenie będzie bardzo trudne; Szpada znajduje się obecnie w letargu; Bez gier zespołowych sport jest kulawy; Futbolowy AIDS paraliżuje stadiony; Jak uzdrowić polski sport?; Sytuacja w boksie wymaga ostrych cięć; Mamy po olimpiadzie wrzód do przecięcia; PZPN-owskim skalpelem nie uleczą tej jątrzącej się rany; Podawanie aspiryny nie uleczy piłkarstwa; Owszem, reprezentacja może być podłączona do kroplówki jeszcze przez najbliższe półrocze; Olimpijski medal potrzebny jest jak tlen pokręconemu światkowi polskiego judo.
Po przenośnie obszaru semantycznego choroby bez przerwy sięgają politycy i publicyści komentujący ich poczynania: Ciężki jest stan chorobowy polskiej pra-wicy; Jak na zdjęciu rentgenowskim ujawnił się w całej swojej krasie zespół objawów sejmowych patologii; Ten sejm narodził się w czasie choroby państwa i on jako płód w ramach państwa nie jest zdrowy: Zdrowy instynkt samozachowawczy społeczeń-stwa nie po raz pierwszy poradzi sobie z gangreną, która je toczy; Partie polityczne są chore i coraz trudniej dają sobie radę z toczącym je rakiem szaleństwa; Obecna ko-alicja pozostawia państwo z wieloma wewnętrznymi schorzeniami; Mam nadzieję, że moja dymisja spowoduje podniesienie gorączki, ale takiej, która przynosi wyjście z choroby, gdyż obecnego stanu nie można kontynuować; W miarę zbliżania się wy-borów prezydenckich coraz silniej daje się odczuć ogólny wzrost gorączki; Lekarstwo było gorzkie i jeszcze nie działa; Po pierwsze kuracja powinna odpowiadać klasycz-nym metodom szkoły medycznej, czyli powinna przebiegać zgodnie z konstytucją; Z dolegliwości powszechnych wyborów prezydenckich trudno nas będzie wyleczyć.
Wykład inauguracyjny 26
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Z określeń związanych z chorobami korzystają też chętnie autorzy recenzji z kręgu muzyki młodzieżowej. Najczęściej dotyczą one chorób groźnych, nie-uleczalnych, także psychicznych, a przywoływane są w pozytywnym kontekście, co wiązać należy niewątpliwie z charakterystyczną dla tej subkultury tendencją do szokowania i łamania norm obyczajowych: Chore, brutalne, krwawe, ale bar-dzo smakowite danie; Schizofreniczne solo; Porcja schizoidalno-paranoicznego thrash metalu; Zionący schłodzoną parą paranoiczny śpiew; Obłąkane tempo nie popusz-cza na dłuższą chwilę; Gęsto, szybko, z obłędem w oczach i bluźnierczym okrzykiem na ustach; Histeryczny, pełen dzikiego obłędu skowyt miażdżący bębenki; Wściekli-zna z punk rockowego śmietnika; Zadżumione charczenia i skrzeki są niczym miód na me uszy; Pozostały mi ropiejące parchy; Powoduje u was ostrą niewydolność jelit; Dostaną gwałtownych torsji; Olśniewają i doprowadzają do histerycznych spazmów; Ból obcowania z szorstkim jak kamień brzmieniem; Naprawdę bolesne piosenki; Grozi śmiercią lub co najmniej ciężkim kalectwem; Czują krew, wiedzą, gdzie ude-rzyć, by zabolało, ale nim pogryzą do krwi, jeszcze trochę czasu chyba musi minąć.
To tylko trzy obszary funkcjonowania metaforyki medycznej. Ale i one wy-starczająco wyraźnie uzmysławiają nam, jak ta kategoria semantyczna silnie od-działuje na wyobraźnię w procesach międzyludzkiej komunikacji.
JAN MIODEK
Wykład inauguracyjny 27
Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012
Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumus28
Radujmy się więc,dopókiśmy młodzi,Radujmy się więc,dopókiśmy młodzi,po przyjemnej młodości,po uciążliwej starościposiędzie nas ziemia,posiędzie nas ziemia.
Niechaj żyje Akademia,niech żyją profesorowie,Niechaj żyje Akademia,niech żyją profesorowie,niech żyje każdy członek [naszej społeczności]niech żyją wszyscy [członkowie] z osobna,niechaj kwitną zawsze,niechaj kwitną zawsze!
Niechaj żyje i rzecz pospolita,i ten, kto nią rządzi,Niechaj żyje i państwo,i ten, kto nim rządzi,niech żyje nasze miasto,mecenasów łaskawość,która nas tu chroni,która nas tu chroni!
Gaudeamus igitur,iuvenes dum sumus.Gaudeamus igitur,iuvenes dum sumus!Post iucundam iuventutem,post molestam senectutem,nos habebit humus,nos habebit humus.
Vivat Academia,vivant professores.Vivat Academia,vivant professores!Vivat membrum quodlibet,vivant membra quælibet,semper sint in flore,semper sint in flore!
Vivat et res publica,et qui illam regit,vivat et res publica,et qui illam regit,vivat nostra civitas,mæcenatum caritas,quæ nos hic protegit,quæ nos hic protegit.
Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumusRadujmy się więc, dopókiśmy młodzi