Download pdf - HEDİYELİK EŞYA VE EL SANATLARI ÇALIŞTAY RAPORU 26 …ahika.gov.tr/assets/ilgilidosyalar/Hediyelik-Esya... · Yöre halkının evinde ürettiği ya da küçük çaplı atölyelerde

Kapadokya Kültür MerkeziNevşehir

HEDİYELİK EŞYA VE EL SANATLARI

ÇALIŞTAY RAPORU

26 MAYIS 2011

Ahiler Kalkınma Ajansı'nca düzenlenen Hediyelik Eşya ve El Sanatları Çalıştayı, 26 Mayıs 2011 Perşembe

günü Kapadokya Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilmiştir. Çalıştay'ın ilk oturumunda Ajans'ın hazırlamış

olduğu sektöre ilişkin sunumun ardından, hediyelik eşya sektöründeki sorunlar bölgesel olarak ele alınarak

bu sorunlara yönelik çözüm önerileri tartışılmıştır. Öğleden sonraki oturumda, kart tekniği uygulaması ile

öne çıkan ve sektörün sorunlarının tespitine ve bunlara yönelik çözüm önerilerinin saptanmasına ilişkin

daha detaylı bir çalışma gerçekleştirilmiştir.

Birinci Oturum:

Hediyelik eşya ve el sanatları sektörüne ilişkin sorunların saptanmasında, ilk olarak Ajans ve ilgili

kuruluşlarla ortak çalışılarak metotların belirlenmesi, işçi ve esnaf envanterinin çıkarılması ve bu

envanterden yola çıkarak kamu kurum ve kuruluşları da dâhil olmak üzere sektördeki tüm aktörlere yönelik

verilerin elde edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu analizin sonrasında, ilgililerin bir araya getirildiği

toplantıların düzenlenmesi tavsiye edilmiştir.

El sanatları alanında, kalifiye eleman istihdam edilememesinin pek çok sorunu beraberinde getirmesi

sebebiyle el sanatları bölümlerinin meslek liselerinde yaygınlaştırılarak öğrencilerin bu alana

yönlendirilmesine özen gösterilmesinin gerekliliği üzerinde durulmuştur. Bunun yanında, hali hazırda

üretici konumunda çalışmakta olan ya da çalışabilecek durumda olan kişilerin yetiştirileceği kursların ve

eğitimlerin düzenlenmesinin kalifiye eleman istihdamını artıracağı ancak İŞ-KUR tarafından düzenlenen 2-3

aylık kurs sürelerinin seramik, taş işçiliği gibi zor sanatlarda yetersiz kaldığı için bu sürelerin uzatılması

gerektiği dile getirilmiştir.

Bir ürünün üretim, alış ve satışının birbirinden farklı süreçler olduğu bilinciyle hareket ederek her birinde

farklı yöntem ve stratejiler geliştirmek gerektiği konusu ele alınmıştır. Hediyelik eşya satıcılarının müşteriye

yaklaşımının önemi üzerinde durulmuştur. Özellikle pazarlama hususunda hizmet alan kişinin

penceresinden de bakabilmenin ve beklentilerini karşılayabilmenin başarıyı getireceği dile getirilmiştir.

Dünyada moda yaratan pazarlara bakarak rağbet gören renk ve figürlerin takip edilmesiyle ürün

farklılaştırılmasının rekabet edebilirliği artırabileceği aktarılmıştır. Ürün tanımlarının netleştirilerek ince

işçiliğe önem verilmesi, tarih boyunca süregelen sanatlara ilişkin unsurların özellikle Avanos'ta üretilmekte

olan seramik ürünlerde uygulanmasının kalite ve özgünlüğü sağlamada yardımcı olacağı vurgulanmıştır.

Hediyelik eşya ve el sanatları, TR71 Bölgesi kapsamında değerlendirilerek, istihdam edecek eleman bulma

sıkıntısı yaşayan üretici ile işsizlik oranının yüksek olduğu bölge illerindeki kişilerin bir araya getirilmesi

konusu tartışılmıştır. Bu konuda daha önce birtakım çalışmalar yapıldığı ancak başka illerden getirilen

işçilerin işverene maliyetinin yüksek olması ve kişilerin ücretleri düşük bulması sebebiyle sürekliliğin

sağlanamadığı ortaya çıkmıştır. Bu uygulama yerine Kütahya'daki sistemin model alınması ve bu kapsamda

“aile içi işletmeciliği”ne yönelerek ev atölyeleri oluşturulması gerektiği dile getirilirken üretimin işsizlik

sorunu olan illerde yapılıp ürünlerin satışa hazır hale getirilmesi ve pazarlaması için işletme merkezinde

toplanmasının üretimin verimliliğini artıracağı vurgulanmıştır. Bu sistemin Avanos'ta mutlaka uygulanması

gerektiği ve Kütahya'daki uygulamanın yerinde incelenmesinin faydalı olacağı dile getirilmiştir. Ayrıca

turizm potansiyeli yüksek olan illerle yeterli potansiyele sahip olmayan iller arasında entegrasyon

sağlanması kapsamında potansiyel geliştirme stratejilerinin paylaşılmasının gerekliliği üzerinde

durulmuştur.

Yöre halkının evinde ürettiği ya da küçük çaplı atölyelerde üretilen ürünlerin sistemli bir şekilde derlenerek

satışa sunulması için satış noktalarının belirlenmesinin küçük ölçekli üreticiler arasında birliği ve uygun

pazarlama ortamını sağlayacağı vurgulanmıştır. Bu uygulamalarda doğal ve turistik yapıyı koruyacak

modellerin tercih edilmesinin önemi üzerinde durulmuştur.

TOPLANTI ÖZETİ

1 2

İkinci Oturum:

Hediyelik Eşya ve El Sanatları Çalıştayının öğleden sonraki oturumunda Kart Tekniği uygulanmıştır.

Çalıştayın öğleden sonraki oturumunda 14 katılımcı yer almıştır. Katılımcılara öncelikle Planlama,

Programlama ve Koordinasyon biriminden uzmanlar tarafından Kart Tekniği hakkında bilgi verilmiş ve

uygulamaya geçilmiştir. Katılımcılara Hediyelik Eşya ve El Sanatları sektöründe öne çıkan ya da önemli

olduklarını düşündükleri 2 (iki) sorunun dağıtılan karton kâğıtlara yazılması istenmiştir. Her katılımcının

sektör hakkında belirlediği iki sorun kartlara yazılarak panolara yapıştırılmıştır. Sorunlar öncelikle rastgele

olacak şekilde panolara yerleştirilmiştir. Sonrasında, katılımcılardan aralarında bağ olan ya da benzer

ilişkiler barındıran sorunların gruplandırılması istenmiştir. Bunun için öncelikle ana grup isimleri

belirlenmeye çalışılmıştır. Katılımcıların katkısıyla ilk etapta 5(beş) adet ana sorun tespit edilmiştir. Bu

sorunlar; (1) İnsan Kaynakları, (2) Ürünsel, (3) Tanıtım-Pazarlama, (4) İdari ve (5) Mali sorunlardır.

Belirlenen beş ana sorun grubu altında Tablo 1'deki alt sorun sayısı belirlenmiştir.

Grup çalışmaları, verimli ve katılımcı bir şekilde gerçekleşmiş olup elde edilen sonuçlar EK-1/ A, B ve C

de verilmiştir. Elde edilen sonuçlar, grup üyeleri tarafından belirlenen bir kişi aracılığı ile katılımcılara 5-

10 dakikalık bir zaman diliminde sunulmuştur. Gruplar sunumlarını yaptıktan sonra kalan zaman

diliminde belirlenen çözüm önerileri için temel düzeyde bir eylem planı ortaya konmuş olup ilgili taraflar

ve atılacak adımlar bütüncül bir yaklaşımla kararlaştırılmıştır. Eylem Planı EK-2'de yer almaktadır.

Programın son aşamasında ise katılımcıların çalıştay hakkında görüş ve önerileri alınmış olup kapanış ve

teşekkür konuşmaları ile çalıştay sonlandırılmıştır.Belirlenen sorunlardan önemli olan 3-4 tanesinin detaylı tartışılması için katılımcılara sorunların

puanlandırılması istenmiştir. Bunun için her katılımcıya 5(beş) adet çıkartma(sticker) verilmiş ve her

katılımcıdan bir alt soruna en fazla 2 tane çıkartma olacak şekilde bu çıkartmaları yapıştırmaları talep

edilmiştir. Katılımcıların puanlaması ile toplamda en fazla oy alan 3(üç) ana sorun ortaya konmuştur.

Bunlar; Tanıtım-Pazarlama, İnsan Kaynakları ve Ürünsel sorunlar olmuştur. Ön plana çıkan üç sorun için

katılımcıların üç gruba ayrılması istenmiş ve 14 kişilik katılımcı grubu, Tanıtım-Pazarlama ve Ürünsel

Sorunlar grupları için beşer kişi ve İnsan Kaynakları grubu için dört kişi olarak ayrılmıştır. Daha sonra,

katılımcılara sorunların tartışılması için daha önceden hazırlanan örnek rapor formu verilmiş ve

kendilerinden bu formu 45 dakika içinde tamamlamaları istenmiştir.

3 4

Ana Sorun Alt Sorun Sayısı Toplam Puan

İnsan Kaynakları 5 12

Ürünsel Sorunlar 8 25

Tanıtım-Pazarlama 8 25

İdari Sorunlar 2 6 Mali Sorunlar 5 2

Tablo 1: Belirlenen ana sorunlar, alt sorunlar ve sorunların aldığı toplam puanlar

Grup İsmi Grup Üyeleri

İnsan Kaynakları

1. Aylin KIRCI DUMAN 2. Fikret Şeref TEKER

3. Semra KÖKSAL 4. Turgay KAHRAMAN

Tanıtım-Pazarlama

1. Mustafa KÖRÜKÇÜ 2. Ali Rıza MADEN

3. Eyüp TEMUR 4. Mehmet YUĞURAN

5. Gültekin KAN

Ürünsel Sorunlar

1. Mustafa DURMAZ

2. Ahmet ÜNAL 3. Yüksel EREN

4. Yasemin PELENK 5. Elif KAHRAMAN

Tablo 2 Gruplara Göre Katılımcı Dağılımı ve İsimleri

5 6

EK – 1 /A

Grup Üyeleri : Aylin KIRCI DUMAN, Fikret Şeref TEKER, Semra KÖKSAL, Turgay KAHRAMAN

Grup Adı : İnsan Kaynakları

1. Sorunu tanımlayınız.

İşyerlerinin kapanması (kalifiye elemanlarının boş gezmesi), eğitim(personel), alıcı ve satıcı arasındaki

konuşma inceliği.

2. Sorunun altında yatan temel nedenleri yazınız.

§ Mesleki eğitimde noksanlık.

§ Aile işletmelerin azalması.

§ El sanatları ile ilgili yüksek okullara yetenekli öğrenci alınmaması.

§ Halk Eğitim, İŞKUR gibi kursların yetersizliği.

§ Satıcılara kısa süreli eğitim verilmesi(pazarlama).

§ Yabancı dil bilen tezgâhtarların yetiştirilmemesi.

§ Usta öğreticilerin ücret konusu.

§ Ürünlerin pazarlanamaması.

3. Sorunun neden olduğu olumsuzlukları yazınız.

§ Müşteri kaybı.

§ Ürünün yetersizliği ile temelden usta yetişmemesi.

§ Yüksek öğretime geçişte sorunların yaşanması.

§ Kalifiye elemanın noksanlığının ortaya çıkması.

§ Yabancı müşterilerle sağlıklı ilişkinin kurulamaması, satış kaybının olması.

§ Yetişecek elemanlara ustalar tarafından eğitim verilememesi, işin inceliğinin

öğrenilememesine neden olmaktadır.

§ İşsizliğin ortaya çıkması.

4. Soruna yönelik çözüm önerilerinizi belirtiniz.

§ Açılacak kursların Ajans tarafından desteklenmesi.

§ Temrinlik malzeme, usta ücretleri gibi maliyetlerin Ajans tarafından karşılanması.

§ El Sanatları alanında Yükseköğrenime geçişte yetenek sınavlarının olması.

§ İşten çıkarılan kalifiye elemanların, ustaların bu kurslarda kullanılması.

§ Aile işletmelerinin kurularak ürün yapan kişi sayısının artırılması.

§ Kooperatiflerin vergi yükünün azaltılması.

EK – 1 /B

Grup Üyeleri : Mustafa KÖRÜKÇÜ, Ali Rıza MADEN, Eyüp TEMUR, Mehmet YUĞURAN, Gültekin KAN

Grup Adı : Tanıtım- Pazarlama


Tanıtım- Pazarlama.


§ Bölgemiz adına marka oluşturacak ürünlerin imal edilmeyişi.

§ Farklı fiyat politikaları,

o Komşu işletmelerin aynı ürüne farklı fiyat talep etmesi.

o Aynı işletmenin müşteriye göre fiyat talep etmesi (yerli-yabancı ayrımı gibi).

§ Niteliksiz ambalaj(lama).

§ Satış çabasının amatörce ve ilkel(eski yöntemler ile) yapılması.

§ Gelişigüzel yerlerde hediyelik eşya satışının yapılması.

§ Yeterli düzeyde yabancı dil bilinmemesi.


§ Markalaşmamak, prestij ve tanıtım eksikliğine yol açar. Alıcı ve satıcı arasında güven

eksikliğinin oluşmasına neden olur.

§ Haksız rekabete neden olur. Müşteri güvensizliğine yol açar.

§ Ambalajın olmaması işletmenin nitelikten uzak olduğunun düşünülmesine ve satılan

ürünün korunma endişesi duyulmasına neden olur.

§ Müşterinin tedirginleşmesine neden olur.

§ Hediyelik eşya satan işyerlerinin kaliteden uzak olduğunun düşünülmesine neden olur.

§ Ülke ve bölge turizminin olumsuz yönde etkilenmesine neden olur.


§ Tanıtım ve pazarlama yapacakların eğitimi.

§ Gerekli tanıtım araçlarının kullanımı.

§ Bölgede üretilecek ürünlerin bölgeyle özdeşleşmiş ürünlerden oluşması.

§ Esnaflar arası diyaloglar sağlanmalı, fiyat etiketleme yöntemine gidilerek belediyelerce

denetimler yapılmalı.

§ Pazarlama konusunda, sezonun kapalı olduğu dönemde esnafın eğitilmesi.

TOPLANTIDA ALINAN KARARLAR:

EK – 1 /C

Grup Üyeleri : Ahmet ÜNAL, Mustafa DURMAZ, Yüksel EREN, Yasemin PELENK, Elif KAHRAMAN

Grup Adı : Ürünsel Sorunlar


Ürünlerin aslına uygunluğu muhafaza edilerek günümüze uyarlanarak üretilememesi


§ Maliyetin yüksekliği.

§ Üretim kolaylığı.

§ Bilinçsizlik.


§ Ucuz malzemeden kalitesiz ürün üretilmesi.

§ El sanatları hakkında bilgi sahibi olunmadığı için aslına uygun ürün üretilememesi ve

aslının kaybedilmesi.


§ Yöremizdeki el sanatları ürünlerinin araştırılıp tespit edilmesi.

§ Meslek liselerinde el sanatları bölümünün yaygınlaştırılarak aktif hale getirilmesi.

§ Halk Eğitim Müdürlüklerinde el sanatları kurslarına ağırlık verilmesi.

§ Ürünlerin aslına uygun olarak modernize edilerek üretimin yapılması.

§ Tespit ve modernize edilen ürünlerin kataloglarının hazırlanması.

7

Sorun Çözüm Önerisi İlgili Taraf(lar) Atılacak Adımlar

İNSAN KAYNAKLARI 1. İşyerlerinin kapanması sonucu

işsizliğin ortaya çıkması, 2. Ara ve kalifiye eleman eksikliği

3. Eğitim eksikliği, 4. Alıcı ve satıcı arasındaki

diyalog.

1. Açılacak kursların Ajans tarafından desteklenmesi,

2. Temrinlik malzeme, usta ücretleri gibi maliyetlerin Ajans tarafından karşılanması,

3. El sanatları konusunda Yükseköğrenime geçişte yetenek sınavlarının olması,

4. İşten çıkarılan kalifiye elemanların, ustaların açılacak kurslarda kullanılması, 5. Ev atölyeleri kurularak üretim yapan kişi

sayısının artırılması, 6. Kooperatiflerin vergi yükünün azaltılması,

7. Milli eğitim Bakanlığı'ndan alınan ustalık sertifikalarının kursa katılmadan sınava tabi tutularak verilebilmesi.

Kalkınma Ajansı YÖK

İş-Kur Halk Eğitim Merkezleri

Meslek Liseleri Kooperatifler

Öncü işyerleri Maliye Bakanlığı

1. Hediyelik eşya ve el sanatları üreticilerine teşvik verilmesi için Esnaf

Odalarının da görüşleri alınarak bir rapor hazırlanması,

2. Bu raporun DPT'ye sunulması, 3. Sigorta primleri konusunda teşvik

verilmesi.

TANITIM VE PAZARLAMA

1. Bölgemiz adına marka

oluşturacak ürünlerin imal

edilmeyişi,

2. Farklı fiyat politikaları( komşu

işletmelerin aynı ürüne farklı

fiyat talep etmesi,

3. Aynı işyerinin müşteriye göre

fiyat belirlemesi,

4. Ambalajların niteliksiz olması,

5. Satış çabasının amatörce ve

ilkel yöntemlerle yapılması,

6. Yeterli düzeyde yabancı dil

bilinememesi.

1. Tanıtım ve pazarlama yapacakların eğitimi,

2. Gerekli tanıtım materyallerinin ve

araçlarının kullanımı,

3. Bölgede üretilecek ürünlerin bölgeyle

özdeşleştirilen ürünlerden oluşturulması,

4. Esnaflar arası diyalogların sağlanması,

5. Fiyat etiketleme yöntemine gidilerek

Belediyelerce denetimlerin yapılması,

6. Sezonun kapalı olduğu dönemlerde

pazarlama konusunda esnafın eğitilmesi,

7. Uygulamalı dil kurslarının artırılması ve

yaygınlaştırılması.

Belediyeler

Esnaf ve Sanatkârlar Odaları

Kalkınma Ajansı

Kültür ve Turizm Bakanlığı

İl Kültür ve Turizm

Müdürlükleri

Valilikler

Milli Eğitim Müdürlükleri

İş-Kur

Özel dil kursları

Oteller

1. Bu konuda hazırlanacak bir broşürün

ilgili taraflara sunulması,

2. Bölgesel fuarların düzenlenmesi,

3. Uzmanlık fuarlarına üreticilerin birebir

katılımının sağlanması,

4. Çalıştayların yerele inilerek daha etkin

katılımla gerçekleştirilmesi,

5. Hediyelik eşyaların Butik otellerde

dekorasyonda kullanılması ve otelde satışı

konusunda destek verilmesi,

6. Satış elemanları yetiştirecek kursların

açılmasının sağlanması.

8

EK-2 HEDİYELİK EŞYA VE EL SANATLARI ÇALIŞTAYI ATILACAK ADIMLARA İLİŞKİN ÖNERİLER

9

ÜRÜNSEL SORUNLAR 1. Ürünlerin aslına uygunluğu

muhafaza edilerek ve günümüze uyarlanarak üretilememesi.

1. Yöremizdeki el sanatları ürünlerinin araştırılıp tespit edilmesi,

2. Meslek liselerinde el sanatları bölümünün yaygınlaştırılarak aktif hale getirilmesi, 3. Halk Eğitim Müdürlüklerinde el sanatları

kurslarına ağırlık verilmesi, 4. Ürünlerin aslına uygun olarak modernize

edilerek üretimin yapılması, 5. Tespit ve modernize edilen ürünlerin

kataloglarının hazırlanması.

Üniversiteler Ar-Ge merkezleri

İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri Valilikler

Milli Eğitim Müdürlükleri Kalkınma Ajansı

Halk Eğitim Merkezleri Matbaalar

Belediyeler

1. Aslına uygun ürünlerin sergilenmesi, ("sandıktakilerin çıkarılması")

2. Ürünlerin meslek liseleri, halk eğitim merkezleri ve ilgili işletmelerden oluşturulacak bir grup tarafından kayıt

altına alınması ve tanıtımı, 3. El sanatları üzerine özel kursların

açılması, 4. Markalaşma desteğinin sağlanması,

5. Ürünlerin internet üzerinden sergilenmesi, tanıtım ve pazarlanmasının sağlanması,

6. Ürünlerin coğrafi gösteriminin sağlanması,

7. GSM operatörleriyle işbirliği yapılarak çarşıların adreslerinin kullanıcıya ulaştırılması,

8. Turist profiline göre dekoratif ya da fonksiyonel ürünlerin çeşitlendirilmesine

ağırlık verilmesi, 9. Tezgâh ve baraka görünümlü satış

yerlerinin Ajans desteğiyle düzenlenmesi, 10. Altyapı projelerinin Bakanlık ve

DPT'ye bir an önce sunulması.