HANDHAVING VAN INTELLECTUELE
EIGENDOMSRECHTEN Joost Verbeek
Michel De Puydt
ULYS Law Firm
Brussel, 9 december 2005
Plan
• I. Inleiding
• II. Hoe het probleem van namaak en piraterij aanpakken?– A. Methodiek– B. Initiatieven in EU-recht– C. Initiatieven in Belgisch recht– D. Parallelimport– E. Recente institutionele ontwikkelingen
I. Inleiding
• Namaak en piraterij = internationaal verschijnsel
• Gebruik van het internet
• Cijfers
• Professionalisering van namaakindustrie
• Diversificatie van namaakindustrie
• Verband met georganiseerde criminaliteit en terrorisme
I. Inleiding
• Laag betrapping- en sanctierisico vs. hoge winsten
• Verschillen in wetgeving van Lidstaten EG -) voordeel voor namakers:– Rechtelijke bevelen
– Bewijsvoering
– Berekening schadevergoeding
– Methode berekening geldboetes
• Verschillen in wetgeving -) nefast voor werking interne markt en strijd tegen namaak/piraterij
I. Inleiding
• Slachtoffers van namaakpraktijken?– Ondernemingen: in principe alle sectoren, maar
bepaalde sectoren worden geviseerd (software, muziek, kleding)
– Consumenten: veiligheid van producten (geneesmiddelen), service na verkoop
I. Inleiding
– Overheid: aantasting economische openbare orde:
• Verlies van douane en fiscale inkomsten
• Ongecontroleerde arbeidsomgevingen
• Verlies aan werkgelegenheid
• Ontwijking controle-mechanismen
• Ontmoediging buitenlandse investeringen
II. Hoe het probleem aanpakken?
• Rechtsonzekerheid over bestaande rechtsinstrumenten
• Uitwerking nieuwe rechtsinstrumenten op nationaal en internationaal vlak:– Nastreven maatschappelijke balans tussen IE-houders
en derden
– Misbruik exclusieve IE-rechten (correctieve werking mededingingsrecht)
II.A. Methodiek
• Verticale vs. horizontale methode
• Horizontaal: Richtlijn Enforcement– implementatie richtlijn in wetgeving België:
horizontale aanpak– implementatie richtlijn in (toekomstige
codificatie van) Benelux-wetgeving
II.B. Enforcement en de EG
• Initiatieven EG inzake strijd tegen namaak:– Richtlijn nr. 2004.48– Douane-verordeningen nrs. 2003.1983 en
1891.2004
II.B.1. Richtlijn Enforcement
• Feitelijke argumenten: cf. supra
• Juridische argumenten:– Nastreven uniformiteit intellectuele rechten in
de EU d.m.v. harmonisatie-richtlijnen en verordeningen
– Aanvulling douaneverordeningen
II.B.1. Richtlijn Enforcement
– Aanvulling TRIPs-Overeenkomst:• WTO, “Parijs - +”
• Minimumstandaarden inzake intellectuele eigendomsrechten
• Niet alomvattend
• Verschil in implementatie in Lidstaten van EU
• Interactie WTO en WIPO
II.B. 1. Richtlijn Enforcement: bespreking artikelen
• Art. 2 - Toepassingsgebied: – Inbreuken op alle intellectuele rechten– Enkel bestaande intellectuele rechten– Belgische wetgeving
II.B. 1. Richtlijn Enforcement: bespreking artikelen
• Art. 2 - Toepassingsgebied: – Inbreuken op alle intellectuele rechten– Enkel bestaande intellectuele rechten– Belgische wetgeving
Art. 5 – Vermoeden van auteursschap en houderschap naburige rechten
• Indien de naam van de auteurs of houder naburig recht op gebruikelijke wijze op het werk vermeld staat
• Omzetting in Belgisch recht
Art. 6 - Bewijsmateriaal
• Verplichting overlegging bewijsmateriaal• Voorbehoud bescherming vertrouwelijke
informatie• Inzage of beslag financiële, bank- of
handelsdossiers• Belgische wetgeving: artt. 870, 871 en 877 Ger.
Wb.
Art. 7 – Bescherming bewijsmateriaal
• Beslag: beschrijvend beslag en werkelijk beslag• Indien aantoonbaar risico op vernietiging van
bewijsmateriaal• Mogelijk zonder dat wederpartij is verhoord• Aanvullig op art. 43 TRIPs: “passende zekerheid”
Art. 7 – Bescherming bewijsmateriaal
• Passende schadevergoeding• Bescherming getuigen• Belgische wetgeving:
– = art. 1481 e.v. Ger. Wb. inzake beslag inzake namaak
– Aanpassing art. 1488 Ger. Wb.?
Art. 8 – Recht op informatie
• Iedere persoon betrokken bij inbreuk:– inbreukmaker – betrokken derde die goederen bezit, gebruikt, verleent– door inbreukmaker of derde aangewezen betrokken
persoon die goederen produceert, fabriceert, verdeelt
• Overmaken van informatie over herkomst en distributiekanalen van inbreukmakende goederen
Art. 8 – Recht op informatie
• Aard van informatie• Aanvulling art. 47 TRIPs• Inspiratie op art. 13bis, 5 BMW
Art. 9- Voorlopige en conservatoire maatregelen
• Snel handelen tegen inbreuk• Aanvulling op artikel 50 TRIPs• Voorkomen dreigende inbreuk• Verbod voortzetting inbreuk• Zekerheid• Dwangsom• Ook tegen tussenpersonen
Art. 9- Voorlopige en conservatoire maatregelen
• Bewarend beslag op (on)roerende goederen• Beschikbaar bewijsmateriaal vanwege verzoeker• Zonder dat wederpartij is gehoord• Instellen procedure ten gronde binnen bepaalde
termijn• Mechanisme van schadeloosstelling
Art. 10 – Corrigerende maatregelen
• Na beslissing ten gronde
• Terugroepen, definitief verwijderen en/of vernietigen van litigieuze goederen
• Ook voor materialen en werktuigen gebruikt bij vervaardiging van deze goederen
• Definitieve verwijdering impliceert verbeurdverklaring in de zin van art. 87.2 Auteurswet
• Verduidelijking art. 46 TRIPs
• Noopt onder meer tot aanpassing art. 13bis BMW
Art. 11 – Rechterlijk bevel
• Verbod tot maken nieuwe inbreuken• Beboeting niet naleving van een bevel• Desgevallend met dwangsom• Uitwerking art. 44, 1, TRIPs• Niet in het kader van kortgeding
• Ook ten aanzien van tussenpersonen – in België gedekt door art. 87 A.W. en art. 95 WHPC?
Art. 12 – Alternatieve maatregelen
• Vervangende geldelijke schadevergoeding
• Indien inbreukmaker geen opzet of nalatigheid, indien uitvoering voorlopige maatregelen onevenredige schade vr. inbreukmaker, indien eiser akkoord
• Reeds mogelijk naar Belgisch recht?
Art. 13 - Schadevergoeding
• Aanvulling op art. 45 TRIPs• Basisprincipe: inbreukmaker moet schade
herstellen• Facultatieve regels voor Lidstaten inzake
berekening schadevergoeding• Belgisch recht:
– Art. 1382 B.W.
– Verschillende IE-wetten
Art. 14- Procedurekosten
• Gerechtskosten, honoraria, overige kosten -) in principe voor verliezende partij
• Uitwerking art. 45, 2, TRIPs• Belgisch recht
– Aanpassing nodig in Belgisch Ger. Wb?
– Cassatie-arrest dd. 2 september 2004 (contractuele context)
Art. 15 – Openbaarmaking rechterlijke uitspraken
• Voorzien in verschillende Belgische IE-wetten• Ook krachtens art. 1382 B.W.• Aanpassing BMW en BTMW (in BVIE)
II.B.2. – Douane-verordeningen inzake namaak
• Verordening nr. 1383.2003– vervanging verordening nr. 3295.94
– bij vermoeden en vastellen inbreuk op IE-rechten
– voor goederen komende van buiten de EG
– beslag op goederen die inbreuk plegen op alle intellectuele rechten
– ex officio of op verzoek titularis
– maatregelen
II.B.2. – Douane-verordeningen inzake namaak
• Verordening nr. 1891.2004– uitvoeringsmaatregelen t.a.v. Verordening nr.
1383.2003– formaliteiten– preciseringen inzake vertegenwoordiger houder
van rechten, bewijs, vergemakkelijking technisch onderzoek, bederfbare goederen
II.C. Belgische wetgevingsinitiatieven
• Voorafgaand totstandkoming richtlijn
• Wetsontwerp burgerrechtelijke aspecten
• Wetsontwerp strafrechtelijke aspecten
• Horizontale aanpak
II.C.1. Wetsontwerp burgerrechtelijke aspecten
• Uitbreiding vordering tot staking– bespreking huidig systeem
• Centralisatie van geschillen inzake IE-rechten bij een beperkt aantal rechtscolleges
• Hervorming procedure beslag inzake namaak– bespreking huidig systeem
• Invoering van burgerrechtelijke procedures voorzien door TRIPs
II.C.2. Wetsontwerp strafrechtelijke aspecten
• Uitvoering douaneverordeningen• Modernisering strafwetgeving inzake namaak
– moreel element
– geen klachtmisdrijf meer
– Incriminatie poging tot overtreding
II.D. Parallelimport
• oorzaak: prijsverschillen
• o.m. relevant in sector geneesmiddelen
• uitoefening IP-rechten, waaronder octrooi- en merkenrechten
• principe van vrij verkeer van goederen: regulerende factor
II.D.1. Parallelimport en octrooirecht
• Rechtspraak H.v.J.:– Centrafarm Sterling Drug (C15/74)– Merck Stephar (187/80)– Merck Primecrown (C-267/95; C-268/95)– Pharmon Hoechst (19/84)
II.D.1. Parallelimport en octrooirecht
• Gevolgen rechtspraak H.v.J.:– circulatie binnen EG: geen verzet mogelijk, ook niet
indien:• parallel octrooi in andere Lidstaat naar waar wordt uitgevoerd• in Lidstaat van uitvoer geen octrooibescherming• in Lidstaat van uitvoer octrooibescherming -) uitvoer naar
Lidstaat zonder bescherming -) heruitvoer naar Lidstaat met bescherming
– invoer van buiten EG: wel verzet mogelijk
II.D.2. Parallelimport en merkenrecht
• Rechtspraak H.v.J.:– Centrafarm Winthrop (16/74): – Hoffman Laroche (102/77)– Bristol-Myers (C-427/93, C-429/93, C-436/93)– Boehringer Ingelheim (C-143/00)– Pharmacia & Upjohn (C-379/97)– Pfizer Eurimpharm (C-1/81)– Centrafarm American Home Products (3/87)– Loendersloot Ballantine (C-349/95)– Silhouette (C-355/96)– Sebago (C-173-98)– Zino Davidof (C-414/99, C-415/99, C-416/99)– Class international Beecham (C-405/03)
II.D.2. Parallelimport en merkenrecht
• Kwesties behandeld in deze rechtspraak:– specifiek voorwerp merkenrecht– ompakking– ommerken– heretikettering– communautaire uitputting– toestemming merkhouder– goederen in transit
II.D.2. Parallelimport en merkenrecht
• Gevolgen rechtspraak H.v.J.:– circulatie binnen EG: geen verzet mogelijk– wel principieel verzetrecht bij ompakken en ommerken,
tenzij:• kunstmatige afscherming van de markt• noodzakelijke ompakking of ommerken• garanties merkhouder: niet aantasten van oorspronkelijke
toestand van producten, geen schade aan reputatie, voorafgaandelijke inkennisstelling
– verwerping internationale en nationale uitputting– toestemming t.a.v. elk concreet exemplaar; impliciete
toestemming
II.E. Recente institutionele ontwikkelingen
• Enforcement: staat hoog op internationale politieke agenda
• Internationale instellingen actief inzake enforcement-beleid: WIPO, WTO, WCO, EG, EOO, OESO
• WIPO en WTO: geen wezenlijke vooruitgang– WTO: andere domeinen krijgen voorrang (landbouw, dwanglicenties)– WIPO: onwil van derde wereld landen om verder te gaan dan TRIPs
• EG: voorstel RL criminele sancties bij IP-inbreuken; actieplan; bilaterale initiatieven; richtlijnen voor derde landen; mededeling; samenwerkingsverbanden met WCO
II.E. Recente institutionele ontwikkelingen
• Europese Octrooi-organisatie (EOO)– EPLA– alternatief gemeenschapsoctrooi– European Patent Court:
• samenstelling
• bevoegdheid
• Inter partes effect
– standpunt Europese Commissie