แนวทางเวชปฏบตการรกษาโรคขอเขาเสอม (Guideline for the Treatment of Osteoarthritis of Knee)

โดย

สมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทยพ.ศ. 2553

(ปรบปรงจากแนวทางเวชปฏบตการรกษาโรคขอเสอม ป พ.ศ. 2549)

คำนำ

โรคขอเขาเสอมเปนโรคขอเรอรงทพบบอยทสด ปจจบนมยาและผลตภณฑอาหารเสรมมากมายออกจำหนายเพอใชรกษาโรคน ยาและผลตภณฑอาหารเสรมบางชนดยงไมมการศกษายนยนในแง

ประสทธภาพและผลขางเคยงโดยเฉพาะในระยะยาว การใชยาโดยไมมการศกษาตรวจสอบจะทำใหประเทศ

ชาตสญเสยทรพยากรอยางไมคมคาและยงอาจเกดอนตรายตอผปวยได จดประสงคของการทำแนวทางเวช

ปฏบตการรกษาโรคขอเขาเสอมคอ เพอใหแพทยผเกยวของสามารถใชเปนแนวทางการรกษาผปวยโรคขอเขา

เสอม ในการทจะตดสนใจเลอกใชยาหรอวธการรกษาใหเกดความเหมาะสม มคณภาพ และเกดความ

คมคาตอผปวยและประเทศไทยมากทสด

แนวทางเวชปฏบตการรกษาโรคขอเขาเสอมฉบบนไดปรบปรงขนจากแนวทางเวชปฏบตฉบบเดม

โดยอาศยขอมลทมหลกฐานการศกษาทนาเชอถอลาสด รวมทงแนวทางปฏบตและขอแนะนำของตาง

ประเทศในปจจบน แนวทางเวชปฏบตสำหรบโรคขอเขาเสอมฉบบนไมสามารถใชเปนมาตรฐานในการ

ดแลผปวยโรคขอเขาเสอมทกรายได เนองจากการดแลรกษาผปวยควรตงอยบนพนฐานขอมลทางคลนก

และการตดสนใจของผปวยในแตละราย รวมทงสภาวะแวดลอมและเศรษฐานะของประเทศ แนวทาง

เวชปฏบตอาจมการเปลยนแปลงไดเมอความรทางการแพทยมความกาวหนามากขนและแบบแผนการรกษา

มการปรบเปลยนไปในอนาคต แนวทางเวชปฏบตฉบบนไมไดรวมยาบางชนดหรอวธการรกษาบางอยาง

ซงไมไดขนทะเบยนใหใชรกษาโรคขอเขาเสอมแตมหลกฐานทางคลนกวาอาจมประสทธภาพในการรกษา

โรคขอเขาเสอมได

แพทยหญงไพจตต อศวธนบด

นายกสมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทย

คณะทำงานแนวทางเวชปฏบตการรกษาโรคขอเขาเสอมสมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทยแพทยหญงกนกรตน นนทรจ

นายแพทยกตต โตเตมโชคชยการ

แพทยหญงจรภทร วงศชนศร

แพทยหญงชงชง ฟเจรญ

แพทยหญงทศนย กตอำนวยพงษ

แพทยหญงนนทนา กสตานนท

แพทยหญงบญจรง ศรไพฑรย

แพทยหญงปรฉตร เอออารวงศา

แพทยหญงปวณา เชยวชาญวศวกจ

แพทยหญงปยนช โอเจรญ

แพทยหญงปชนยะดา ฝกฝน

นายแพทยพงศธร ณรงคฤกษนาวน

แพทยหญงพรฑตา ชยอำนวย

นายแพทยพรชย เดชานวงษ

นายแพทยพรทว เลศศรสถต

แพทยหญงพนธจง หาญววฒนกล

นายแพทยพทธรต ลวเฉลมวงศ

แพทยหญงไพจตต อศวธนบด

แพทยหญงมนาธป โอศร

แพทยหญงรตนวด ณนคร

แพทยหญงเลก ปรวสทธ

นายแพทยวรวทย เลาหเรณ

แพทยหญงวรนยา พากเพยร

นายแพทยวระพงศ ผมธรรม

นายแพทยศรภพ สวรรณโรจน

นายแพทยสมชาย เออรตนวงศ

นายแพทยสทธชย อกฤษฏชน

แพทยหญงสชลา จนทรวทยานชต

นายแพทยสรวฒ ปรชานนท

นายแพทยสรศกด นลกานวงศ

นายแพทยสงชย องธารารกษ

นายแพทยอธพงศ สรประเสรฐ

นายแพทยอนวรรถ ซอสวรรณ

แพทยหญงอจฉรา กลวสทธ

นายแพทยเอนก ไสวเสว

แพทยหญงเอมวล อารมยด

นายแพทยอทศ ดสมโชค

ผรวมทำประชาพจารณ

ราชวทยาลยอายรแพทยแหงประเทศไทย

ราชวทยาลยแพทยออรโธปดกสแหงประเทศไทย

ราชวทยาลยแพทยเวชศาสตรฟนฟแหงประเทศไทย

ผแทนจากกระทรวงสาธารณสข

นายแพทยสาธารณสขจงหวดกระบ

นายแพทยสาธารณสขจงหวดกาญจนบร

นายแพทยสาธารณสขจงหวดขอนแกน

นายแพทยสาธารณสขจงหวดจนทบร

นายแพทยสาธารณสขจงหวดชยนาท

นายแพทยสาธารณสขจงหวดชมพร

นายแพทยสาธารณสขจงหวดตราด

นายแพทยสาธารณสขจงหวดนครปฐม

นายแพทยสาธารณสขจงหวดนครสวรรค

นายแพทยสาธารณสขจงหวดพะเยา

นายแพทยสาธารณสขจงหวดพงงา

นายแพทยสาธารณสขจงหวดแพร

นายแพทยสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

นายแพทยสาธารณสขจงหวดแมฮองสอน

นายแพทยสาธารณสขจงหวดระนอง

นายแพทยสาธารณสขจงหวดสงหบร

นายแพทยสาธารณสขจงหวดสโขทย

นายแพทยสาธารณสขจงหวดสรนทร

นายแพทยวาธารณสขจงหวดหนองคาย

นายแพทยสาธารณสขจงหวดอบลราชธาน

โรงพยาบาลแกงคอยอำเภอแกงคอยจงหวดสระบร

โรงพยาบาลบางระจนอำเภอบางระจนจงหวดสงหบร

โรงพยาบาลพนมไพรอำเภอพนมไพรจงหวดรอยเอด

โรงพยาบาลมหาราชนครราชสมาอำเภอเมอง

จงหวดนครราชสมา

โรงพยาบาลระแงะอำเภอระแงะจงหวดนราธวาส

โรงพยาบาลลำปาง(ออรโธปดคส)

โรงพยาบาลลำปาง(อายรกรรม)

โรงพยาบาลลำพน

โรงพยาบาลวงสระพงอำเภอวงสระพงจงหวดเลย

โรงพยาบาลสวางดนแดนอำเภอสวางดนแดน

จงหวดสกลนคร

�

สารบญ

เรอง หนา

คำจำกดความ 5

เปาหมายการรกษาโรคขอเขาเสอม 7

การรกษาโรคขอเขาเสอมโดยไมใชยา 7

ภาคผนวก

ภาคผนวกกการวนจฉยโรคและการจำแนกประเภทของโรคขอเสอม 14

ภาคผนวกขเกณฑในการวนจฉยโรคขอเสอมทขอเขา 15

ภาคผนวกคการบรหารขอเขา 15

ภาคผนวกงการรกษาดวยการใชยา 22

แผนภมแสดงแนวทางในการรกษาโรคขอเขาเสอม 30

รวมถงกระดกบรเวณใกลเคยง เชน ขอบกระดกในขอ

(subchondral bone) หนาตวขน มการเปลยนแปลง

ของนำไขขอทำใหคณสมบตการหลอลนลดลง โรคน

สวนใหญพบในผสงอาย มลกษณะทางคลนกทสำคญ

คอ ปวดขอ ขอฝด มปมกระดกงอกบรเวณขอ การ

ทำงานของขอเสยไป การเคลอนไหวลดลง หากขบวน

การนดำเนนตอไปจะมผลทำใหขอผดรปและพการใน

ทสด

แนวทางเวชปฏบตการรกษาโรคขอเขาเสอม (Guideline for the Treatment of Osteoarthritis of Knee)

โรคขอเขาเสอมเปนสาเหตของอาการปวดขอเขา

ทพบไดบอยทสดในชมชนทงในประเทศไทยและทวโลก

ขณะเดยวกนแพทยและประชาชนมกไมใหความ

สำคญในการดแลรกษา เพราะคดวาเปนโรคทเกด

จากความเสอมตามธรรมชาต จงไมไดรบความสนใจ

อยางเหมาะสม ผปวยบางรายอาจเกดภาวะแทรก

ซอนรนแรงจากการดแลรกษาทไมถกตอง ในป พ.ศ.

2544 และ 2549 สมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทย

ไดจดทำแนวทางเวชปฏบตโรคขอเขาเสอมเพอใหการ

ดแลรกษาผปวยเปนไปในทางเดยวกน ปจจบนความ

กาวหนาทางวทยาศาสตรการแพทย ทำใหทราบราย

ละเอยดของกลไก และพยาธสภาพของโรค ตลอด

จนการรกษาทมประสทธภาพมากขนตามหลกฐาน

เชงประจกษ และเศรษฐศาสตรสาธารณสข ดวยเหต

นสมาคมฯ จงไดมการดำเนนปรบปรงแนวทางเวช

ปฏบตการรกษาโรคขอเขาเสอมใหม โดยอาศยขอมล

ลาสดจนถงปจจบน เพ อใหมการนำไปใชไดอยาง

เหมาะสมและคมคาในระดบนโยบาย

คำจำกดความ

โรคขอเขาเสอม หรอ osteoarthritis of knee

คอโรคทมการเปลยนแปลงไปในทางเสอมของขอเขา

ตำแหนงท มการเปลยนแปลงอยางชดเจนในโรคน

คอทกระดกออนผวขอ (articular cartilage) ในขอ

ชนดท ม เย อบ (diarthrodial joint) โดยพบการ

ทำลายกระดกออนผวขอซงเกดขนอยางชา ๆ อยาง

ตอเนองตามเวลาทผานไป กระดกออนผวขอมการ

เปลยนแปลงทางชวเคม (biochemical) ชวกลศาสตร

(biomechanical) และโครงสราง (biomorphology)

�

อาการปวด มลกษณะปวดต อ ๆ ท ว ๆ ไป

บรเวณขอ ไมสามารถระบตำแหนงไดชดเจน อาการ

ปวดมกเปนเร อรงและมากข นเม อใชงาน หรอลง

นำหนกบนขอนนๆ อาการจะทเลาลงเมอพกการใชงาน

หากการดำเนนโรครนแรงขนอาจทำใหปวดตลอดเวลา

แมกลางคนหรอขณะพก บางรายมอาการตงบรเวณ

พบเขา

ขอฝด (stiffness) พบไดบอยมกเปนตอนเชา

แตมกไมเกน 30 นาท อาการฝดอาจเกดขนชวคราว

ในชวงแรกของการเคลอนไหวหลงจากพกเปนเวลานาน

เรยกวา ปรากฏการณขอหนด (gelling phenomnon)

ขอบวมและผดรป (swelling and defor-

mity) อาจพบขาโกง (bow legs) หรอเขาฉง (knock-

knee) ขอท บวมเปนการบวมจากกระดกงอกโปน

บรเวณขอ

สญเสย การเคลอนไหวและการทำงาน ผปวย

มอาการเดนไมสะดวก

มเสยงดงกรอบแกรบ (crepitus) ในขอเขา

ขณะเคลอนไหว

1. อาการทางคลนกทเกยวของกบการวนจฉยโรคขอเขาเสอม

2. การตรวจรางกาย

ผปวยทเปนโรคขอเขาเสอมควรไดรบการตรวจ

ประเมนดงน

✚ นำหนกสวนสงดชนมวลรางกาย(Body

MassIndex;BMI)

✚ ความดนโลหต

✚ ลกษณะการเดน

✚ ขอบวมและขอผดรป

✚ กลามเนอลบ

✚ จดกดเจบการหนาตวของเยอบขอ

✚ ปรมาณนำในขอกระดกงอก

✚ ลกษณะทแสดงถงการอกเสบ เชน บวม

แดงรอน

✚ เสยงดงกรอบแกรบในขอเวลาเคลอนไหว

(jointcrepitation)

✚ พสยการเคลอนไหว(rangeofmotion)

✚ ความมนคงแขงแรงของขอ (joint stability)

3. การตรวจทางหองปฏบตการ

ผปวยทสงสยวาจะเปนโรคขอเขาเสอมควรไดรบ

การสงตรวจภาพถายทางรงสในทายน การตรวจทาง

หองปฏบตการอ น ๆ การตรวจทางหองปฏบตการ

ผปวยทสงสยวาจะเปนโรคขอเขาเสอมควรไดรบการ

สงตรวจภาพถายทางรงสในทายน การตรวจทางหอง

ปฏบตการอนๆ ไมมความจำเปนเวนแตกรณทตองการ

วนจฉยแยกโรค สงสยวาจะมภาวะแทรกซอน หรอ

เปนการตรวจประเมนกอนผาตด เชน การตรวจนำ

ไขขอ ESR, CT-Scan, MRI เปนตน ไมมความ

จำเปนเวนแตกรณทตองการวนจฉยแยกโรค สงสยวา

จะมภาวะแทรกซอน หรอเปนการตรวจประเมนกอน

ผาตด เชน การตรวจนำไขขอ ESR, CT-Scan, MRI

เปนตน

�

เปาหมายการรกษาโรคขอเขาเสอม

1.ใหผปวยและญาตมความรเกยวกบตวโรค

แนวทางการปฏบตตว การรกษาโรค และภาวะแทรก

ซอนทอาจเกดขน

2.รกษาและบรรเทาอาการปวด

3.แกไข คงสภาพ หรอฟนฟสภาพการทำงาน

ของขอใหปกตหรอใกลเคยงปกตมากทสด

4.ชะลอการดำเนนโรค

5.ปองกนภาวะแทรกซอน อนเกดจากตวโรค

และการรกษาทงในระยะเฉยบพลนและเรอรง

6.ใหผปวยมคณภาพชวตทด

7.ฟนฟสภาพจตใจของผปวย

การรกษาโรคขอเขาเสอมโดยไมใชยา (Nonpharmocologic modalities)

1. การใหความร

✚ ควรใหความรแกผปวย ญาตผปวย ผ

ดแลในประเดนตอไปน

- ปจจยเสยงในการเกดโรค ไดแก ความ

อวน อาชพ อบตเหต การใชงานของขอผดวธ ประวต

โรคขอเสอมในครอบครว

- ผปวยแตละรายมการดำเนนโรคทแตก

ตางกน บางรายอาจไมมอาการ บางรายมอาการ

ชวคราวแตสวนใหญมอาการเรอรง ซงบางรายการ

ดำเนนโรคเปลยนแปลงไปในทางแยลงอยางรวดเรว

✚ จดตงหนวยงานททำหนาทรบผดชอบ

ดานการใหคำปรกษาในประเดนตาง ๆ เชน ความ

เจบปวด การใชยา ผลขางเคยงของยา การประกอบ

กจวตรประจำวน และการประกอบอาชพ

2. การลดนำหนก

ผ ปวยท มดชนมวลกายเกน 23 ควรลด

นำหนกลงใหอย ในระดบใกลเคยงมาตรฐาน หรอ

อยางนอยรอยละ 5-10 ของนำหนกขณะทมอาการ

ปวดขอ

3. กายภาพบำบดและกจกรรมบำบด

1. ประเมนความสามารถในการประกอบ

กจวตรประจำวนพนฐานและการใชอปกรณอำนวย

ความสะดวกในชวตประจำวน เชน การเดน การ

หวของ การเดนทางโดยพาหนะ

2. ใหคำแนะนำการบรหารกลามเนอ เพอ

เพมความแขงแรงของกลามเนอรอบขอและเพมพสย

การเคลอนไหวของขอ

3. จดหากายอปกรณเสรม และเครองชวย

เดน

4. ปรบเปล ยนการดำเนนชวตประจำวน

และสภาพแวดลอม

4. การบรหาร (Therapeutic exercise)

รปแบบและวธการบรหารตองพจารณาเปน

รายบคคล ขนกบความรนแรง ระยะของโรค โดยม

วตถประสงคดงตอไปน

- เพมความแขงแรงและความทนทาน

ของกลามเนอรอบขอ

- เพมพสยการเคลอนไหวและปองกน

การตดของขอ

�

เกณฑในการพจารณาระดบความสำคญของหลกฐาน (categories of evidence) ไดแสดงไวใน

ตารางท 1 ระดบความสำคญในการแนะนำใหปฏบตไดแสดงไวในตารางท 2 (โดย A เปนระดบทมความนาเชอ

ถอมากทสด และ D เปนระดบทมความนาเชอถอนอยทสด) คำแนะนำของสมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทย

แบงเปน 3 ระดบ (ก = การรกษาโรคขอเขาเสอมทสนบสนนใหทำในเวชปฏบต, ข = พจารณาตามความ

เหมาะสมของโรคและผปวยแตละราย, ค = ใหเปนไปตามดลยพนจของแพทยผรกษาและสภาวะของผปวย

แตละราย) โดยอาศยขอมลการวจยทางการแพทย และความเหมาะสมทางเศรษฐฐานะของประเทศ โดย “ก”

เปนระดบทแนะนำใหปฏบตมากทสด

ตารางท 1. Categories of evidence

Category Evidence from:

1a Meta-analysis of randomised

controlled trials

1b At least one randomised controlled trial

2a At least one controlled study with

out randomisation

2b At least one type of

quasi-experimental study

3 Descriptive studies, such as

comparative studies, correlation

studies, or case-control studies

4 Expert committee reports or opinions

and or clinicalexperience ofrespected

authorities

�

ตารางท 2. Strength of recommendation

A Directly based on category 1 evidence

B Directly based on category 2 evidence

or extrapolated

recommendation from category

1 evidence

C Directly based on category

3 evidence or extrapolated

recommendation from category 1 or 2

evidence

D Directly based on category

4 evidence or extrapolated

recommendation from category 2 or 3

evidence

10

ตารางท 3. การรกษาโรคขอเขาเสอมโดยไมใชยาตามความนาเชอถอของหลกฐาน

* TENS = Transcutaneous electrical nerve stimulation$ SOR = Strength of recommendation (VAS, highest score = 100)# National Institute for Health and Clinical Excellence guideline recommendation (1=Core treatment, 2=Safe pharmaceutical option, 3=Adjunctive treatment, 4=Not recommended) n/a = ไมมขอมล

วธการรกษา ความนาเชอถอ คำแนะนำของ คำแนะนำของ คำแนะนำของ คำแนะนำของ

Nonpharmacologio ของหลกฐาน EULAR 2003 OARSI 2008 NICE# 2009 สมาคม

therapy (SOR$,range) รมาตสซมแหง

ประเทศไทย2010

Patient Ia A 97 (95-99) 1 กeducationExercise Ia A 96 (93-99) 1 กWeight Ia B 96 (92-100) 1 กreductionKnee brace Ia n/a 76 (69-83) 3 ขThermal Ia n/a 64 (60-68) 3 ขmodalityTENS* Ia n/a 58 (45-72) 3 ขInsoles Ia B 77 (66-88) 3 คTelephone Ia B 66 (57-75) n/a คcontactAcupuncture Ia n/a 59 (47-71) 4 คPatellar taping Ia B n/a 3 คDistant healing Ia n/a n/a n/a คLow level laser Ia n/a n/a n/a คtherapyPulsed Ia n/a n/a n/a คelectromagneticfieldsUltrasound Ia n/a n/a n/a คdiathermyShort wave Ib n/a n/a n/a คdiathermy

Spa therapy II n/a n/a n/a ค

11

ตารางท 4. การใชยารกษาโรคขอเขาเสอมตามความนาเชอถอของหลกฐาน

* NSAID = Non-steroidal anti-inflammatory drug (conventional NSAID and COX-2 inhibitor)& ยกเวน etoricoxib 60 mg@

SYSADOA = Symptomatic slow acting drugs for osteoarthritis $ SOR = Strength of recommendation (VAS, highest score = 100)# National Institute for Health and Clinical Excellence guideline recommendation (1 = Core treatment, 2 = Safe pharmaceutical option, 3 = Adjunctive treatment, 4 = Not recommended)% ควรหยดยา ถาอาการไมดขนหรอไมสามารถหยดยาแกปวดได ภายใน 3 เดอน n/a = ไมมขอมล** โดยคำนงถงความคมคา

วธการรกษา ความนาเชอถอ คำแนะนำของ คำแนะนำของ คำแนะนำของ คำแนะนำของ

Nonpharmacologi ของหลกฐาน EULAR 2003 OARSI 2008 NICE# 2009 สมาคม

therapy(SOR$,range) รมาตสซมแหง

ประเทศไทย2010**

Acetaminophen Ia A 92(88-99) 2 กOralNSAID* Ia A 93(88-99) 3& กOpioid Ia A 82(74-90) n/a ขl WeakOpioid Ial StrongOpioid IV

Topicalagent Ia B 85(75-95)l NSAIDs 2 ขl Capsaicin 3 ข

Intra-articular Ia A 78(61-95) 3 ขsteroidsIntra-articular Ia A 64(43-85) 4 คhyaluronicacid

SYSADOA@ Al Glucosamine 4-Symptom- la 63(44-82) ข%

modifying-Structure- lb 41(20-62) ค modifyingl Chondroitin 4 sulfate-Symptom- Ia 63(44-82) ข%

modifying-Structure- lb 41(20-62) ค modifyingl Diacerein -Symptom- la n/a n/a n/a ข%

modifying

Psychotropic Ib B n/a n/a คdrugs

12

ตารางท 5. การรกษาโรคขอเขาเสอมโดยการผาตดตามความนาเชอถอของ

หลกฐาน

$ SOR = Strength of recommendation (VAS, highest score = 100)

# National Institute for Health and Clinical Excellence guideline recommendation (1 = Core treatment, 2 = Safe pharmaceutical option, 3 = Adjunctive treatment, 4 = Not recommended)n/a = ไมมขอมล

วธการรกษา ความนาเชอถอ คำแนะนำของ คำแนะนำของ คำแนะนำของ คำแนะนำของ

Surgery ของหลกฐาน EULAR 2003 OARSI 2008 NICE# 2009 สมาคม

(SOR$,range) รมาตสซมแหง

ประเทศไทย2010

Joint III C 96(94-98) 3 ข

replacement

Osteotomy Ia C 75(64-86) n/a ข

Lavage Ia B 60(47-82) 4 ค

Arthroscopic Ia C 60(47-82) 4 ค

debridement

13

ตารางท 6. ขอแนะนำสำหรบโรคขอเขาเสอมโดยองความเหนของผเชยวชาญ* (strength of recommendation, SOR)

ขอแนะนำ SOR % (range)

1.การรกษาทเหมาะสมคอการผสมผสานการรกษาโดยวธใชยา 94.0(61–100) และวธไมใชยา 2.การรกษาควรปรบใหเหมาะสมตามปจจยเสยงของขอเขา 94.8(78–100) สภาพของผปวยระดบความรนแรงของความเจบปวด ภาวะทพพลภาพอาการอกเสบและระดบความเสยหายของขอ 3.การรกษาโดยวธไมใชยาประกอบดวยการใหความรเรองโรค 88.9(76–100) แกผปวยอยางสมำเสมอการปรบเปลยนวถการดำเนนชวต ใหเหมาะสมและการลดนำหนกตวใหอยในเกณฑมาตรฐาน 4.การออกกำลงกายและการฝกกายภาพบำบดการใชเครองชวย 86.5(72–100) พยงขอรจกวธการใชขอทถกตองฝกเกรงกลามเนอเพอสราง ความแขงแกรงและออกกำลงกายเพอรกษาพสยการเคลอนไหว ขออยางสมำเสมอ 5.สนบสนนใหผปวยฝกออกกำลงกายแบบแอโรบกอยางสมำเสมอ 65.2(20–100) 6.พาราเซตามอลเปนยาแกปวดรปรบประทานทควรใชเปนชนดแรก 71.8(51–100) หากใชไดผลแนะนำใหใชเปนยาแกปวดในระยะยาว 7.ยาทาภายนอกไดแกNSAIDsและcapsaicinมประสทธผล 70.8(49–97) ทางคลนกและมความปลอดภย 8.พจารณาใหNSAIDเมอไมตอบสนองตอพาราเซตามอล 80.6(61-100) ในรายทมความเสยงตอผลขางเคยงของทางเดนอาหารใหใช non-selectiveNSAIDsรวมกบgastroprotectiveagentsทม ประสทธภาพหรอใชselectiveCOX-2inhibitors 9.การใชยาในกลมopioidanalgesicsซงอาจใชรวมกบ 81.1(57–98) พาราเซตามอลเปนทางเลอกหนงของผปวยทใชNSAIDs หรอCOX-2inhibitorsแลวไมไดผลหรอมขอหามในการใช หรอไมสามารถทนตอผลขางเคยงของยาได 10.SYSADOAทำใหอาการของโรคดขนและอาจจะชวย 76.9(50-100) ปรบเปลยนการดำเนนโรคขอเขาเสอมได 11.ขอบงชของการฉดสารสเตยรอยดเขาขอคอการกำเรบของ 72.3(40–82) อาการปวดโดยเฉพาะเมอมนำในขอเพมขน 12.พจารณาการผาตดเปลยนขอในรายทมการเปลยนแปลงภาพ 87.3(71–100) รงสระดบ3-4ซงมอาการเจบปวดไมตอบสนองตอการรกษา และเกดภาวะทพพลภาพ

*

อายรแพทยโรคขอและรมาตสซมจำนวน17คน

1�

ภาคผนวก กการวนจฉยโรคและการจำแนกประเภทของโรคขอเสอม

II. Secondary A.Dysplastic

1.Chondrodysplasias

2.Epiphysealdysplasias

3.Congenitaljointdisplacement

4.Developmentaldisorders(Perthes’

disease,epiphysiolysis)

B.Post-traumatic

1.Acute

2.Repetitive

3.Postoperative

C.Structuralfailure

1.Osteonecrosis

2.Osteochondritis

D.Postinflammatory

1.Infection

2.Inflammatoryarthropathies

E.Endocrineandmetabolic

1.Acromegaly

2.Ochronosis

3.Hemochromatosis

4.Crystaldepositiondisorders

F.Connectivetissue

1.Hypermobilitysyndromes

2.Mucopolysaccharidoses

G.Etiologyobscure

1.Kashin-Beckdisease

I. Primary (Idiopathic) A.Localized(PrincipleSite)

1.Hip(Superolateral,superomedial,

medial,inferoposterior)

2. Knee(medial,lateral,patellofemoral)

3. Spinalapophyseal

4.Hand(interphalangeal,baseofthumb)

5.Foot(firstmetatarsophalangealjoint,

midfoot,hindfoot)

6.Other(shoulder,elbow,wrist,ankle)

B.Generalized

1.Hands(Heberden’snodes)

2.Handsandknees;spinalapophyseal

(generalizedosteoarthritis)

15

ภาคผนวก ขเกณฑในการวนจฉยโรคขอเสอมทขอเขา

AmericanCollegeofRheumatologyclassificationcriteriaforosteoarthritisoftheknee

Traditionalformat

l Kneepainandradiographicosteophytesandatleast1ofthefollowing3items: l Age>50years l Morningstiffness<30minutesinduration l CrepitusonmotionClassificationtree

l Kneepainandradiographicosteophytesor l Kneepainandage>40yearsandmorningstiffness<30minutesindurationandcrepituson motion

การบรหารกลามเนอผปวยโรคขอเขาเสอม

มวตถประสงคเพอ

1. เพมความแขงแรง ความทนทานและความ

ยดหยนของกลามเนอรอบขอเขา

2. เพ มพ ส ยการเคล อนไหวของข อ และ

ปองกนการตดของขอ

3. เพมความมนคงของขอ

4. เพมสมรรถภาพทางรางกาย

ประเภทของการออกกำลง

1. การบรหารเพ อพสยของขอ (Range of

motionexercise)

2.การบรหารเพ อความแขงแรงและความ

ทนทานของกลามเนอรอบขอ (Strengthening and

enduranceexercise)

3. การบรหารเพอความมนคงและความคลองตว

ของขอเขา (Closedkineticchainexercise)

4. การบรหารเพอเพมสมรรถภาพทางรางกาย

(Aerobicexercise)

ภาคผนวก คการบรหารขอเขา

1�

1. การบรหารเพอพสยของขอ (Range of motion exercise)

วตถประสงค

✚ ปองกนขอยดตด

✚ เพมพสยของขอ

วธการ

นอนหงาย

แลวเหยยดออกไปจนสด ทำซำ 5-10 ครงแลวสลบไปทำอกขางหนง

ทำวนละ 2-4 รอบ

·‹Ò·Õè 1

งอเขาเขาหาลำตวเทาทไมปวด

1�

นอนควำ

แลวเหยยดออกไปจนสด ทำซำ 5-10 ครงแลวสลบไปทำอกขางหนง

ทำวนละ 2-4 รอบงอเขาเขาหาลำตวเทาทไมปวด

·‹Ò·Õè 2

1�

นงเหยยดขา วางเทาขางหนงบนหมอน หรอสมดโทรศพท เหยยดขาใหตง เขาตรง คางไว 5-10 วนาท แลวสลบไปทำอกขางหนง 5-10 ครง ทำวนละ 2-4 รอบ

2. การบรหารเพอความแขงแรง และทนทานของกลามเนอรอบขอ (Strengthening and endurance exercise)

วตถประสงค

✚ เพมความแขงแรงของกลามเนอรอบขอเขาไดแกQuadricepsและHamstrings

✚ เพมความทนทานของกลามเนอ

นอนหงาย ใชหมอนใบเลกหนนใตเขา ใหงอเลกนอย คอย ๆ เกรงใหเขาเหยยดตรง คางไว 3-5 วนาท แลวพก ทำซำ 5-10 ครง และสลบไปทำอกขางหนง ทำวนละ 2-4 รอบ

ถาตองการเพมความทนทานของกลามเนอ ทำซำเพมไดถง 20 ครง โดยไมทำใหขอเขาเจบปวด

·‹Ò·Õè 3

·‹Ò·Õè 4

1�

นอนควำ งอขาขางหนง สงจากพน 6-8 นว คางไว 3-5 วนาท แลวพก ทำซำ 5-10 ครง แลวสลบไปทำอกขางหนง ทำวนละ 2-4 รอบ

นอนหงาย ชนเขาขางหนง ขาอกขางเหยยดตรง คอยๆ เกรงกลามเนอหนาขา แลวยกขาขนจากพน 6-8 นว คางไว 3-5 วนาท แลวพก ทำซำ 5-10 ครง

แลวสลบไปทำอกขางหนง ทำวนละ 2-4 รอบ

·‹Ò·Õè 6

·‹Ò·Õè 5

20

นงเกาอ และพงพนกเกาอ เหยยดขาขางหนงออกใหตรง พรอมทงกระดกขอเทาขนเกรงคางไว 3-5 วนาท แลวพก ทำซำ 5-10 ครง แลวสลบไปทำอกขางหนง

ทำวนละ 2-4 รอบ

หมายเหต

✚ ทาท 4-7 ถาตองการเพมความทนทานของกลามเนอ ทำซำ เพมไดทาละ 20 ครง โดยไมทำใหขอเขา

เจบปวด

✚ ถาตองการเพมความแขงแรงของกลามเนอเพมขน ใหใชนำหนก 0.5-1 กโลกรม พนรอบขอเทา แลว

ทำตามวธการทาตาง ๆ เชนเดม ทงนจะตองไมทำใหเกดความเจบปวดในขอเขา หรออาจใชขาอกขางหนง

มาวางไขวบนขาทยกขนเพอใหเปนนำหนกถวงเวลายกขาขนกได

3. การบรหารเพอความมนคงและความคลองตวของขอเขา (Closed kinetic chain exer- cise)

วตถประสงค

✚ เพมความมนคงของขอเขาโดยกระตนประสาทpropioceptivejoint

✚ เพมความคลองตวของขอเขาเพอความเตรยมพรอมของชดกลามเนอขาและลำตวสำหรบการใชงานตาง ๆ

เชนลกยนเดนเปนตน

·‹Ò·Õè 7

21

หมายเหต

✚ ทาบรหาร 1-8 ไมควรทำขณะทมขอเขาอกเสบเฉยบพลน

✚ ควรเรมทาบรหารจากทางายๆ แลวคอยๆ เพมไปยงทาทยากขน ไมจำเปนตองทำทกทา ในระยะเรมตน

เมอผานทางายๆ ไดแลว จงคอยไปทำทายากขน

✚ กรณทบรหารทาใดแลวเกดความเจบปวดในขอเขาหรอกลามเนอรอบๆ ขอใหหยดทำแลวปรกษาแพทย

4. การบรหารเพอสมรรถภาพทางรางกาย (Aerobic exercise)

วตถประสงค

✚ เพมสรรถภาพของปวด

✚ เพมสมรรถภาพของหวใจ

✚ เพมความฟตของรางกาย

นงเกาอ แลวลกยน-นง สลบไปมา 5-10 ครง ทำวนละ 2-4 รอบ

·‹Ò·Õè 8

22

การออกกำลงกายทเพมสมรรถภาพทางรางกาย เรยกกนวาการออกกำลงกายแอโรบก ไดแก ขจกรยาน

วายนำ เดน หรอ แอโรบกในนำ รำมวยจน ลลาศ แนะนำใหออกกำลงกายสมำเสมอ ครงละ 20-40 นาท

สปดาหละ 3-5 วน

ขอควรระวงขณะออกกำลงกายแบบแอโรบก

1. ขณะทมขออกเสบเฉยบพลนควรงดออกกำลงกาย

2. ขณะออกกำลงกายแลวปวดตามกลามเนอและ/หรอขอเขาใหหยดออกกำลงกายแลวปรกษาแพทย

3. เมอมอาการวงเวยนศรษะ หนามด ตาลาย คลนไส แนนหนาอก หรอหายใจไมทน ควรหยดออกกำลง-

กายทนท

4. ไมกลนหายใจขณะออกกำลงกาย

ภาคผนวก ง การรกษาดวยการใชยา

Acetaminophen

ขอบงใช

✚ ลดอาการปวดขอ

ขนาดยา

✚ 500 มก. (10-15 มก./กก./ครง) ทก 6

ชวโมง วนละไมเกน 4 กรม

ขอควรระวงในการใชยา

✚ ในผปวยทมโรคตบเรอรงหรอดมสรา จะ

เพมความเสยงในการเกดพษตอตบ

✚ ไมควรใชยาในขนาดสงตดตอกนเปนระยะ

เวลานาน

ขอหาม

✚ แพยากลมน

ยาตานอกเสบทไมใชสเตยรอยดชนดไม จำเพาะ (Non-selective NSAIDs)

ขอบงใช

✚ ลดอาการปวดของขอ

✚ ลดอาการอกเสบของขอ

หลกในการใชยา

✚ เรมขนาดตำทสดทมผลในการรกษา เมอไม

ไดผลจงพจารณาเพมขนาดของยา

✚ เลอกใชยาเพยงชนดเดยวในแตละครง

✚ ใชยาดวยความระมดระวงในกรณตอไปน

- ผ ปวยโรคตบควรหลกเล ยงการใชยาใน

กลมน โดยเฉพาะยาทม enter hepatic recircu-

lat ion ( indomethacin) ยาท เป น prodrug

(sulindac, nabumetone) และยาทมรายงานการ

23

เกดตบอกเสบบอยหรอรนแรง (meclofenamate

diclofenac phenylbutazone nimesulide และ

naproxen) แตกรณจำเปนและภาวะการทำงานของ

ตบบกพรองไมรนแรง อาจใชดวยความระมดระวง

และตดตามผลการทำงานของตบอยางใกลชด

- ในผ ปวยทมการทำงานของไตบกพรอง

ควรหลกเลยงการใชยา NSAIDs แตในกรณทการ

ทำงานของไตบกพรองไมมากนก และมความจำเปน

ตองใชยา หลกเลยงยาในกลมทออกฤทธนาน (long

half life) แตกรณจำเปนและภาวะการทำงานของไต

บกพรองไมรนแรง อาจใชดวยความระมดระวงและ

ตดตามผลการทำงานของไตอยางใกลชด

- ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด เนองจาก

อาจทำใหเกดความดนโลหตสง ภาวะหวใจลมเหลว

และหลอดเลอดหวใจและสมองอดตน ถาจำเปนตอง

ใช ควรใชยาในขนาดตำทสดทมผลในการรกษา และ

ระยะเวลาสนทสด โดยตดตามผลขางเคยงทอาจเกด

ขน

- ผปวยทมอาการหอบหด (asthma) ลมพษ

(urticaria) หรอมอาการแพหลงจากไดรบยากลม

แอสไพรน

- ผ ปวยทมความเสยงสงตอการเกดแผล

หรอเลอดออกในทางเดนอาหาร ไดแก อายมากกวา

65 ป มประวตในอดตเกยวกบโรคกระเพาะอาหาร

หรอเลอดออกทางเดนอาหาร มโรครวมบางอยาง

เชน ตบแขง โรคหวใจ โรคเบาหวาน โรคไต หรอใช

ยาบางอยางรวมดวย เชน สเตยรอยด ยาปองกน

การแขงตวของเลอด ควรหลกเลยงยากลมน แตกรณ

จำเปน พจารณาใชยาปองกนการเกดผลขางเคยงตอ

ระบบทางเดนอาหาร ไดแก ยากลม Proton pump

inhibitors เชน omeprazole, esomeprazole, pan

toprazole, lansoprazole และ rabeprazole หรอ

ยา Misoprostol

✚ ไมควรใชยาในขนาดสงตดตอกนเปนระยะ

เวลานาน

ขอหามในการใชยา

✚ เมอแพยาแอสไพรน และยาในกลมน

ผลขางเคยงของยา (กลม NSAIDs)

ระบบทางเดนอาหารและตบ

- ปวดจกลนป ทองอด คลนไส อาเจยน

แผลในกระเพาะอาหารและลำไสสวนตน เลอดออก

จากแผลในกระเพาะอาหารและลำไส และลำไสอดตน

กระเพาะอาหารทะล

- การทำงานของตบผดปกต ดซาน ตบ

อกเสบ

ระบบทางเดนปสสาวะ - เน อไตอกเสบ กรวยไตตาย (papillary

necrosis) มการคงของนำและเกลอแร จากการทำงาน

ของไตบกพรอง

ระบบสบพนธเพศหญง - มเลอดออกจากชองคลอดผดปกต ประจ

ำเดอนมามากหรอนานผดปกต

ระบบหวใจและหลอดเลอด - ใจสน หวใจเตนเรวหรอผดจงหวะ เจบแ

นนหนาอก หวใจวาย

- การนำกระแสไฟฟาในหวใจถกปดก น

(Heartblock)

- เพ มความเส ยงในการเกดหลอดเลอด

อดตน (cardiovascular risk)

ระบบประสาทสวนกลาง - ปวดศรษะ มนศรษะ เวยนศรษะ ซม

ซมเศรา กระสบกระสาย หงดหงด สบสน นอนไม

หลบ

2�

ระบบการไดยนและการทรงตว - มเสยงดงในห

ระบบโลหตวทยา - กดการทำงานของไขกระดก ทำใหซด

เมดเลอดขาวตำ เกรดเลอดไมจบกลม เกรดเลอดตำ

ระบบทางเดนหายใจ - หอบหด

ระบบผวหนง - ผ นแพยา คนตามผวหนง ไวตอแสง

(photosensitivity) โรค Porphyria Cutanea Tarda

การตดตามผลขางเคยงของยา ✚ ตดตามอาการเลอดออกจากทางเดนอาหาร

✚ ตรวจเลอดเพอดการทำงานของไตและตบ

เปนระยะๆ

ตารางท 1. แสดงคาครงชวต (half life) และขนาดยาของ NSAIDs ทใชใน โรคขอเขาเสอม

คาครงชวต ขนาดยาทแนะนำ

Relatively short duration of action (t ½ = 1-8 hours)

Ibuprofen 600-1200 mg

Nimesulide 100-200 mg

Diclofenac 50-75 mg

Medium duration of action (t ½ = 10-20 hours)

Naproxen 250-500 mg

Sulindac 150-200 mg

Loxoprofen 60-120 mg

Meloxicam 7.5-15.0 mg

Celecoxib 200 mg

Moderately long duration of action (t ½ = 24-36 hours)

Piroxicam 10 mg

Nabumetone 500-1000 mg

Etoricoxib 60 mg

การใชยาตานการอกเสบควรใชขนาดตำทสดทสามารถควบคมอาการปวดได และใหในระยะเวลาทสนทสด

25

ขอควรระวงของการใชยาตานอกเสบทไมใช สเตยรอยด 1.ในผ ปวยโรคกลามเน อหวใจตายจากการ

ขาดเลอด (established ischaemic heart disease),

โรคหลอดเลอดสมอง (cerebrovascular disease

[stroke]) และ peripheral arterial disease หาม

ใชยาในกลม COX-2 inhibitors สวนยา NSAIDs

อน อาจใชไดดวยความระมดระวง

2.ในผปวยทเคยมประวตมแผลหรอเลอดออก

ในระบบทางเดนอาหาร กควรหลกเล ยงการใชยา

หากจำเปนตองใชกควรจะใชขนาดตำสด และระยะ

เวลาสนทสดเพอการรกษา

3.ผปวยทมอาการหอบหด (asthma) ลมพษ

(urticaria) หรอมอาการแพ หลงจากไดรบยากลม

แอสไพรนหรอยากลมตานอกเสบชนดไมใชสเตยรอยด

4.ควรใชดวยความระมดระวงในผปวยทเปน

โรคตบ มภาวะการทำงานของไตบกพรอง ความดน

โลหตสง ไขมนในเลอดสง เบาหวาน หวใจวาย

peripheral arterial disease โรคกลามเนอหวใจตาย

จากการขาดเลอด (established ischaemic heart

disease) หรอโรคหลอดเลอดสมอง (cerebrovascu

lar disease [stroke])

5.ไมควรใชยาในขนาดสงตดตอกนเปนระยะ

เวลานาน

COX–2 inhibitors

ขอบงใช ✚ ผปวยโรคขอเสอมทมปจจยเสยงสงในการ

เกดภาวะแทรกซอนในระบบทางเดนอาหารจากยา

กลม NSAIDs

ขอหามใช ✚ Celecoxib และ Etoricoxib

- ผปวยทเคยมประวตแพยา Celecoxib

และ Etoricoxib

- ผ ปวยท เคยมประวตแพยา Sulfon-

amide (เฉพาะใน Celecoxib)

- ผ ปวยท มโรคหลอดเลอดสมอง และ

หรอ หลอดเลอดหวใจตบ (สำหรบการใช conven-

tional NSAIDs ในผปวยเหลานจะตองใชดวยความ

ระมดระวง)

ขนาดและรปแบบของยา ✚ Celecoxib 200 มก./วน ใหวนละครง

✚ Etoricoxib 60 มก./วน ใหวนละครง

ผลขางเคยงของยากลม COX-2 inhibi-tors

อาการทวไป - บวมท วตว หนาบวม ออนเพลย มไข

อาการคลายไขหวด ปกตพบไดนอย เกดประมาณ

รอยละ 0.1-1.9

ระบบทางเดนอาหาร

- ทองผก กลนอาหารลำบาก หลอดอาหาร

อกเสบ กระเพาะอาหารอกเสบ ลำไสอกเสบ gastr

oesophageal reflux รดสดวงทวาร hiatal hernia

ถายอจจาระดำ ถายอจจาระลำบาก คลนไส-อาเจยน

ระบบหวใจและหลอดเลอด - ความดนโลหตสง เจบหนาอกจากหวใจ

ขาดเลอด กลามเนอหวใจตายจากการขาดเลอด ใจสน

หวใจเตนผดจงหวะ

ระบบประสาท - ตะครวท ขา กลามเน อแขงเกรง ปวด

ศรษะไมเกรน ปวดปลายประสาท เวยนศรษะ

ระบบสบพนธเพศหญง

- เน องอกท เต านม ปวดประจำเด อน

ประจำเดอนมาผดปกต เลอดออกจากชองคลอด

ชองคลอดอกเสบ

2�

ระบบสบพนธเพศชาย

- ตอมลกหมากผดปกต

ระบบการไดยนและการทรงตว - ห หนวก ปวดห มเส ยงผดปกตในห

(tinnitus)

ตบและทางเดนนำด - มความผดปกตในการทำงานของตบ ม

การเพมของ AST (SGOT), ALT (SGPT)

ไต

- มโปรตนในปสสาวะ กระเพาะปสสาวะ

อกเสบ ปสสาวะแสบขด ปสสาวะเปนเลอด ปสสาวะ

บอย กลนปสสาวะไมได นวในไต ตดเชอทางเดน

ปสสาวะ

กระดกและกลามเนอ - ปวดขอ ปวดกลามเน อ คอแขงเกรง

เอนอกเสบ เยอบขออกเสบ

ระบบทางเดนหายใจ - หลอดลมอกเสบ หลอดลมเกรงตว ไอ

หอบเหน อย กลองเสยงอกเสบ ปอด

อกเสบ

ผวหนง ผม เลบ

- ผมรวง เลบผดปกต ผวหนงอกเสบ แพ

แสงแดด คน ผนแดงนน ผวแหง เหงอ

ออกมาก

ระบบโลหต - จำเลอด เลอดกำเดาไหล ซด

ตา

- มองไมชด ตอกระจก ตอหน เยอบตา

อกเสบ ปวดตา

การรบรส

- รบรสเปลยนไป

จตใจ - กงวล เบออาหาร กนอาหารมากผดปกต

ซมเศรา งวง นอนมาก

Tramadol

ขอบงใช ✚ ลดอาการปวดขอ

ขนาดยา ✚ แคปซล 50 มก. และ 100 มก. 3-4

แคปซล/วน แบงใหวนละ 3-4 ครง โดยเรมยาขนาด

นอย และปรบขนาดยาครงละ 50 มก./วน ทก 3 วน

จนสามารถควบคมอาการปวดได โดยขนาดสงสดไม

เกน 400 มก./วน ไมควรใชยาตดตอกนนานเกน

6 สปดาห ผปวยอายมากกวา 75 ป ไมควรใชยา

เกน 300 มก./วน

ขอหามในการใชยา ✚ ตบอกเสบ

✚ Acute intoxication with alcohol,

hypnotics, analgesics or psychotro-

pic drugs

✚ แพยา tramadol หรอ opioids

✚ Opioid-dependent patients

ขอควรระวงในการใชยา ✚ ในรายทเคยมประวตชก และมโอกาสชก

✚ ไมใชยารวมกบยากลม MAOIs

✚ ลดขนาดยาเมอใชรวมกบยากดประสาท

สวนกลาง(CNS depressants)

✚ มความเสยงในการชกเพมขน เมอใชรวม

ก บยากล ม serotonin reuptake inhibitors,

tricyclic antidepressants, other cyclic compou-

nds, neuroleptics, MAOIs และยาอ นท มผล

lower seizure threshold

2�

✚ ลดขนาดยา ในผ ป วย โรคต บ ไต

myxedema, hypothyrodism, hypoadrenalism

✚ ไมแนะนำใหใชในระหวางตงครรภและ

ใหนมบตร

ผลขางเคยง

ระบบประสาท - งวงซม เวยนศรษะ การตดสนใจผดปกต

กดการหายใจ

ระบบทางเดนอาหาร - ทองผก เบ ออาหาร ปากแหง คอแหง

คลนไสอาเจยน

ระบบหวใจและหลอดเลอด - ความดนโลหตตำ

ระบบทางเดนปสสาวะ - ปสสาวะไมออก (micturation disorder)

ผวหนง - ผนแพ

การฉดสเตยรอยดเขาขอ (Intraarticu-lar steroids)

ขอบงใช 1.มการอกเสบของขอ หรอมนำในขอ

2.ผ ปวยท มขอหามในการใชยาตานการ

อกเสบทไมใชสเตยรอยด (NSAIDs)

3.ใชเสรมฤทธรวมกบยาตานการอกเสบท

ไมใชสเตยรอยด

ขอหาม 1.ภาวะตดเชอในขอหรอเนอเยอรอบๆ ขอ

2.ภาวะตดเชอในกระแสเลอด

3.ขอหลวมคลอน (unstable joint)

4.กระดกในขอหก (intraarticular frac-

ture)

5.กระดกรอบขอบางหรอผ (juxta-articu-

lar osteoporosis)

6.ไมตอบสนองตอการฉดสเตยรอยดเขาขอ

ผลขางเคยง ✚ ตดเชอในขอ

✚ ขอสกกรอนรนแรง (Charcot’s liked

arthropathy)

✚ กระดกขาดเลอด (osteonecrosis)

✚ ขออกเสบจากผลกสเตยรอยด

การฉดนำไขขอเทยม (Intraarticular hyaluronic acid injection)

ขอบงใช 1.ขอเขาเสอมปานกลาง (grade 2-3)

2.ผปวยทยงคงมอาการปวดขอหลงจากได

รบการรกษาอยางเตมทดวยวธการทไมใชยาและยา

แกปวด

3.มขอหามในการใชยา Non-selective

NSAIDs และ COX-2 inhibitors

4.ผปวยทมโรครวมและไมสามารถรบการ

ผาตดเปลยนขอเทยม

ขอหาม 1.มการตดเชอในขอหรอบรเวณรอบขอ

2.มประวตแพโปรตนจากสตวปก (เฉพาะ

ยาทสกดจากหงอนไก)

3.ขอเขาเสอมรนแรง (grade 4)

ผลขางเคยง ✚ ขออกเสบกำเรบภายหลงการฉด

✚ ตดเชอในขอ

Glucosamine sulphate

ขอบงใช 1.ขอเขาเสอมปานกลาง (grade 2-3)

2�

2.ผปวยทยงคงมอาการปวดขอหลงจากได

รบการรกษาอยางเตมทดวยวธการทไมใชยา และยา

แกปวด

3.มขอหามในการใชยา Non-selective

NSAIDs และ COX-2 inhibitors

ขนาดยา Glucosamine sulphate ขนาด 1500

มก./วน

ขอหาม ผปวยทแพ glucosamine sulphate

ขอควรระวง

อาจทำใหระดบนำตาลในเลอดสงข นใน

ผปวยเบาหวาน

ขอแนะนำ ยาในกลมนอออกฤทธชา ในชวง 1-2 เดอน

แรกควรใชควบคกบยาแกปวด เมออาการดขนใหลด

หรอหยดยาแกปวด แตถาหลงจากใชยานาน 3 เดอน

แลวอาการไมดขน ควรหยดยา

Diacerein

ขอบงใช 1.ขอเขาเสอมปานกลาง (grade 2-3)

2.ผปวยทยงคงมอาการปวดขอหลงจากได

รบการรกษาอยางเตมทดวยวธการทไมใชยาและยา

แกปวด

3.มขอหามในการใชยา Non-selective

NSAIDs และ COX-2 inhibitors

ขนาดยา Diacerein 50-100 มก./วน

ขอหาม ผปวยทแพสาร anthraquinone (anthra-

quinone derivative)

ผลขางเคยง ✚ ถายเหลว

✚ ปสสาวะสเหลองเขมขน

ขอแนะนำ ยาในกลมนอออกฤทธชา ในชวง 1-2 เดอน

แรกควรใชควบคกบยาแกปวด เมออาการดขนใหลด

หรอหยดยาแกปวด แตถาหลงจากใชยานาน 3 เดอน

แลวอาการไมดขน ควรหยดยา

2�

เอกสารอางอง

1. HochbergMC,AlttmanRD,BrandtKD,etal.Guidelinesforthemedicalmanagementofosteoarthritisoftheknee.ArthritisRheum1995;38:1535-40. 2. HochbergMC,AlttmanRD,BrandtKD,etal.Guidelinesforthemedicalmanagementofosteoarthritisofthehip,ArthritisRheum1995;38:1541-6. 3. Creamer P, Hochberg MC, Osteoarthritis.Lancet1997;350:503-9. 4. Solomen L. Clinical features of osteoarthritis.In: Kelly MN, Harris ED, Ruddy S, Sledge CB, eds.Textbook of rheumatology. 6th ed. Phailadelphia: WBSaunders,2001:1409-18. 5. Hochberg MC, Alttman RD, Muskowitz RW,et al. Recommendations for themedical managementof osteoarthritis of the hip and knee. Arthritis Rheum2000;43:1905-15. 6. ZhangW,MoskowitzRW,NukiG,etal.OARSIrecommendationsforthemanagementofhipandkneeosteoarthritis,partI:criticalappraisalofexistingtreatmentguidelines and systematic review of current researchevidence.OsteoarthritisCartilage.2007;15(9):981-1000. 7. ZhangW,MoskowitzRW,NukiG,etal.OARSIrecommendations for the management of hip andknee osteoarthritis, Part II: OARSI evidence-based,expert consensus guidelines Osteoarthritis Cartilage.2008;16(2):137-62. 8.OhTH,MinorM,RobbinsL,ExerciseandYearArthritis.InArthritisFoundation 9.Hulme JM, JuddMG, Robinson VA, TugwellP, Wells G, de Bie RA. Electromagnetic fields for thetreatmentofosteoarthritis.CochraneDatabaseSystRev2002;(1)10. 10. ZhangW,JonesA,DohertyM.Doesparacetamol(acetaminophen) reduce the pain of osteoarthritis?A meta-analysis of randomized controlled trials. AnnRheumDis2004;63(8):901-7. 11. LoGH,LaValleyM,McAlindonT,FelsonDT.Intraarticularhyaluronicacidintreatmentofkneeosteoar-thritis:ameta-analysis.JAmMedAssoc2003;290(23):3115-21.

12.RichyF,BruyereO,EthgenO,CucheratM,Henrotin Y, Reginster J-Y. Structural and symptomaticefficacy oS100f glucosamine and chondroitin in kneeosteoarthritis: a comprehensive meta-analysis. ArchInternMed2003;163(13):1514-22. 13.BellamyN,CampbellJ,RobinsonV,GeeT, Bourne R, Wells G. Intraarticular corticosteroid fortreatment of osteoarthritis of the Knee. The CochraneLibrary(Oxford)2005;4. 14. LinJ,ZhangW,JonesA,DohertyM.Efficacyof topical non-steroidal anti-inflammatory drugs in thetreatmentofosteoarthritis:meta-analysisofrandomizedcontrolledtrials.BrMedJ2004;329:324-6 15. ZhangWY,LiWanPA.Theeffectivenessoftopicallyappliedcapsaicin.Ameta-analysis.EurJClinPharmacol1994;46(6):517-22. 16. Towheed T, Maxwell L, Anastassiades TP,etal.Glucosaminetherapyfortreatingosteoarthritis.TheCochraneDatabaseofSystematicReviews2009Issue2. 17.AntmanEm,BennettJS,DaughertyA,etal.Useofnonsteroidalanti-inflammatorydrugs.Anupdateor clinicians. A scientific statement from the AmericanHeartAssociation.Circulation2007;115:1634-42. 18.Brahmachari B, Chatterjee S, Ghosh A.Efficacyandsafetyofdiacereininearlykneeosteoarthri-tis:arandomizedplacebo-controlledtrial.ClinRheuma-tol.2009;28(10):1193-8.Epub2009Jul15. 19.National Institute for Health and ClinicalExcellence Guideline: Osteoarthritis. http://www.nice.org.uk/CG059fullguideline 20.Anderson PO, Knoben JE, Alldredge BK,Handbook of Clinical Drug Data. 8th ed. Stamford:ApplefonandLang,1997-1998:7-30. 21. SearleandPfizer,ArthritisPrescribingGuide,In:Physicians’DeskReference1sted.2000. 22.Klipplel J, Criteria for osteoarthritis of thehand, Primer on the Rheumatic disease 11th edition,Georgia:Arthritisfoundation1997:464.

30

แผนภมแสดงแนวทางในการรกษาโรคขอเขาเสอม

(สมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทย)

31

สมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทยคณะกรรมการอำนวยการ วาระป พ.ศ. 2553-2555

นายกสมาคมฯ แพทยหญงไพจตต อศวธนบด

นายกรบเลอก นายแพทยกตต โตเตมโชคชยการ

อปนายกบรหาร แพทยหญงรตนวด ณนคร

ผชวยอปนายกบรหาร แพทยหญงจรภทร วงศชนศร

อปนายกวชาการ แพทยหญงอจฉรา กลวสทธ

ผชวยอปนายกวชาการฝายแพทย นายแพทยพงศธร ณรงคฤกษนาวน

ผชวยอปนายกวชาการฝายประชาชน และสารสนเทศ นายแพทยสงชย องธารารกษ

เลขาธการ แพทยหญงทศนย กตอำนวยพงษ

เหรญญก นายแพทยพทธรต ลวเฉลมวงศ

กรรมการกลาง แพทยหญงมนาธป โอศร

แพทยหญงเอมวล อารมยด

นายแพทยสทธชย อกฤษฏชน

แพทยหญงนนทนา กสตานนท

แพทยหญงบญจรง ศรไพฑรย

32

ทปรกษา วาระป พ.ศ. 2553-2555

รศ.น.พ.มงคล วฒนสข

ศ.กตตคณน.พ.อทศ ดสมโชค

รศ.พ.ญ.เลก ปรวสทธ

น.พ.สรวฒ ปรชานนท

น.พ.อดม วศษฏสนทร

พลตรรศ.พ.ญ.พรฑตา ชยอำนวย

รศ.น.พ.ฐตเวทย ตมราศวน

ผศ.น.พ.สรศกด นลกานวงศ

ผศ.พ.ญ.กนกรตน นนทรจ

ศ.พ.ญ.สชลา จนทรวทยานชต

ศ.น.พ.วรวทย เลาหเรณ

รศ.(พเศษ)น.พ.สมชาย เออรตนวงศ