საერთაშორისო ბიზნეს-ხელშეკრულებების მოლაპარაკება და დადება საერთაშორისო ნასყიდობის
სამართლის ფონზე
giorgi svanaZe
Sinaarsi
A. saerTaSoriso biznes-xelSekrulebebis dadeba
B. saerTaSoriso procesi da misi gavlena saerTaSoriso biznes davebze
C. gamosayenebeli samarTali saerTaSoriso biznes xelSekrulebebSi
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
E. kazusi
F. daskvnis nacvlad
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
საერთაშორისო ტრანზაქციებთან დაკავშირებულიბარიერები
ფაქტობრივიბარიერები
სამართლებრივიბარიერები
განსხვავებულიმენტალიტეტი, რისკები
პროცესუალური დამატერიალური სამართალი
1. საერთაშორისო ვაჭრობა და სასურველი სამართლის ძიება
A. saerTaSoriso biznes-xelSekrulebebis dadeba
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
2. გამოსაყენებელი სამართლის განსაზღვრა 2 საფეხუროვანი სქემით
დავის განმხილველი სასამართლოს/არბიტრაჟისგანსაზღვრა – საერთაშორისო სამოქალაქო პროცესი
დავაზე გამოსაყენებელი მატერიალური სამართლისგანსაზღვრა – საერთაშორისო კერძო სამართალი
განხილული გზით მიგნებული გამოსაყენებელიმატერიალური სამართლის გამოყენება
A. saerTaSoriso biznes-xelSekrulebebis dadeba
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
gansxvavebebi qarTul da ucxoqveynis samarTalSi:
materialuri samarTali
saproceso samarTali
koliziuri samarTali
A. saerTaSoriso biznes-xelSekrulebebis dadeba
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
• Forum Shopping-i - sxvadasxva qveyanaSi arsebul sasamarTloTasaerTaSoriso kompetenciis sistemuri gamoyeneba garkveulisamarTlebrivi an faqtobrivi sargeblis miRebis mizniT
• Forum Shopping-isas mosarCele axdens Tavisi uflebis gamoyenebas (Sead.:muxli 25 sssk)
• arasworma Forum Shopping-ma SeiZleba advokati zianis anazRaurebazepasuxismgebeli gaxados klientis winaSe
B. saerTaSoriso procesi da misi gavlena saerTaSoriso biznes davebze
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
qveyanaTa konkurencia:
• “Tuki romelime mosarCele miiCnevs, rom misTvis sarCelis inglisSiaRZvra momgebiania aqauri procesualuri an materialuri normebis gamoraTqmaunda mas aqvs sarCelis aq aRZvris ufleba. aq sarCelis aRZvrisufleba ar vrceldeba mxolod ingliselebze; aRniSnuli yvelamegobrul ucxoels Seexeba. mas SeuZlia Cveni sasamarTloebisadmiwyurvili daikmayofilos. Tqven SeiZleba yovelive amas Forum Shopping –i uwodoT Tu ase qsurT, magram Tu Forum-i inglisSia, maSin es kargiadgilia “sa-Shopping-od”, rogorc saqonlis xarisxis aseve momsaxurebissiswrafis TvalsazrisiT!”
wyaro: (lordi deningi (Lord Denning) The Atlantic Star [1972] 3 All ER 705, 709. ).
• „If a plaintiff considers that the procedure of our courts, or the substantive lawof England, may hold advantages for him superior to that of any othercountry, he is entitled to bring his action here […] provided that his action isnot vexatious or oppressive. […] This right to come here is not confined toEnglishmen. It extends to any friendly foreigner. He can seek the aid of ourcourts if he desires to do so. You may call this ‘forum shopping’ if you please,but if the forum is England, it is a good place to shop in, both for the quality ofthe goods and the speed of services“.
10.05.2016 7
B. saerTaSoriso procesi da misi gavlena saerTaSoriso biznes davebze
გიორგი სვანაძე
saqarTvelos kanoni saerTaSoriso
kerZo samarTlis Sesaxeb
მუხლი 1. გამოყენების სფერო
• ეს კანონი განსაზღვრავს, თუ რომელი სამართლებრივი წესრიგი გამოიყენება უცხო ქვეყნისსამართალთან დაკავშირებული საქმის ფაქტობრივი გარემოებების არსებობისას, აგრეთვესაპროცესო სამართლის იმ ნორმებს, რომლებიც გამოიყენება ასეთი საქმის წარმოებისას.
მუხლი 2. საერთაშორისო ხელშეკრულებები
• საერთაშორისო ხელშეკრულებებით გათვალისწინებულ წესებს აქვთ უპირატესი იურიდიულიძალა ამ კანონით განსაზღვრულ წესებთან შედარებით.
მუხლი 3. უცხო ქვეყნის სამართლის ნორმების არსის დადგენა
• 1. უცხო ქვეყნის სამართლის გამოყენებისას საქართველოს სასამართლო იღებს საჭირო ზომებსმისი ნორმების არსის დასადგენად, შესაბამის ქვეყანაში მათი ოფიციალური განმარტების,გამოყენების პრაქტიკისა და დოქტრინის გათვალისწინებით.
• 2. თუ უცხო ქვეყნის სამართლის ნორმების არსის დადგენა ამ მუხლის პირველი პუნქტითგათვალისწინებულ ღონისძიებათა განხორციელების მიუხედავად უშედეგოა ან მოითხოვსგაუმართლებელ ხარჯებს, ხოლო პროცესის არც ერთ მხარეს არ შეუძლია ნორმების არსისდადგენა და მათი გამოყენების დასაბუთება, სასამართლო იყენებს საქართველოს სამართალს.
C. gamosayenebeli samarTali saerTaSoriso biznes-xelSekrulebebSi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
მოლაპარაკებისთვის მომზადების ეტაპი:
• სამართლებრივ-კულტურული და მენტალური გარემოს შესწავლა;
• სავარაუდო სამართლებრივი სისტემების იდენტიფიცირება, რომლებთანაცშეიძლება ტრანზაქციას ჰქონდეს შემხებლობა;
• სავარაუდო გამოყენებადი იმპერატიული ნორმების იდენტიფიცირება;
• სასურველი სამართლის იდენტიფიცირება;
• სასურველი სამართლის შეუზღუდავად გამომყენებელი forum-ის განსაზღვრა.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
10
• კულტურისგავლენა
• სხვადასხვამიდგომა:
• ინდოელებისა დაიაპონელებისმაგალითზე
COUNTRIES INDIA JAPAN
ვალდებულება
თავდადება
ვერ ვიტყოდი რომ არვიცი
ვერ ვიტყოდი რომ ვიცი
კომუნიკაცია მე ვსაუბრობ მე ვუსმენ
გუნდურობა გუნდი აქ არის ჩემთვის მე აქ ვარ ჩემიგუნდისთვის
გადაწყვეტილებისმიღება
მე ვიღებგადაწყვეტილებას
გუნდი იღებსგადაწყვეტილებას
დრო მე ვაფასებ ჩემს დროს მე ვაფასებ თქვენს დროს
მოლაპარაკება მე დაგარწმუნეთ თქვენ,
მე წარმოგიდგენთჩემსინტერესს
მე წარმოვადგენ თქვენსპოზიციას
რისკი რისკები უნდამოგვარდეს
რისკები თავიდან უნდაიქნეს არიდებული
კამათი/არგუმენტაცია
ეს მატებს ფასს. ესსასიამოვნოა
ეს ურთიერთობას ვნებს.
ეს არაკომფპორტულია
ურთიერთობა მე მას ერთხელვესაუბრე.
იგი ჩემი მეგობარია
მე მას ათჯერ ვესაუბრე. მემას მხოლოდ ვიცნობ.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
მოლაპარაკების ეტაპი:
• მოლაპარაკების პროცესში მხარეთა ვალდებულებების განსაზღვრა:
- NDA
- LOI
Unidroit Principles: მუხლი 2.1.15
(მოლაპარაკებები კეთილსინდისიერების პრინციპის დაუცველად)
(1) მხარე უფლებამოსილია თავისუფლად მიიღოს მოლაპარაკებებში მონაწილეობა დაარ არის პასუხისმგებელი იმ შემთხვევისთვის თუკი ვერ მოხდება შეთანხმებისმიღწევა.
(2) თუმცა, მხარე, რომელიც მოლაპარაკების პროცესშია ან მოლაპარაკებებს შეწყვეტსარაკეთილსინდისიერად, პასუხისმგებელია ზიანისთვის, რომელიც მეორე მხარესმიადგა.
(3) არაკეთილსინდისიერად მიიჩნევა, კერძოდ, როდესაც მხარე იწყებს ან აგრძელებსმოლაპარაკებებს, ისეთ დროს, როდესაც არ გააჩნია მეორე მხარესთან შეთანხმებისმიღწევის განზრახვა.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
მოლაპარაკების ეტაპი:
• მოლაპარაკების პროცესში მხარეთა ვალდებულებების განსაზღვრა:
Unidroit Principles: მუხლი 2.1.16
(კონფიდენციალურობის დაცვის ვალდებულება)
• როდესაც, მოლაპარაკებების პერიოდში ერთი მხარე გასცემს კონფიდენციალურინფორმაციას, მეორე მხარე ვალდებულია არ გაამჟღავნოს ეს ინფორმაცია ან არგამოიყენოს იგი შეუსაბამოდ საკუთარი მიზნებისთვის, თავისი პირადიმიზნებისთვის, იმისდა მიუხედავად შემდგომში ხელშეკრულება დაიდება თუ არა.მიზანშეწონილობის შემთხვევაში, ზემოაღნიშნული დარღვევისას მეორადიმოთხოვნა შეიძლება ითვალისწინებდეს კომპენსაციას იმის გათვალისწინებით, თურა სარგებელი მიიღო მეორე მხარემ ამ ინფორმაციის გამჟღავნებით.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
ხელშეკრულების წერის ეტაპი - სტანდარტული მუხლების გამოყენება:
• პრეამბულა, განმარტებები და დეფინიციები
• ხელშეკრულების ენა
• ფორს-მაჟორი
• „ჰარდშიპი“
• ჯარიმა
• ე.წ. „Parol Evidence Rule“ -ის (“Merger Clause”) გათვალისწინება
• ცალკეულ დებულებათა ნაწილობრივი ბათილობა
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
ხელშეკრულების წერის ეტაპი - სტანდარტული მუხლების გამოყენება:
ICC-ს ფორს-მაჟორის მუხლი
12.1. მხარე არ აგებს პასუხს ვალდებულების შეუსრულებლობისთვის ან შესრულებისდაგვიანებისთვის, თუ იგი დაამტკიცებს, რომ:
(a) ვალდებულების დარღვევა გამოწვეული იყო მისი კონტროლის მიღმა მყოფიდამაბრკოლებელი გარემოებებით; და
(b) არ იქნებოდა გონივრული, რომ მას, ხელშეკრულების დადების მომენტისათვისგაეთვალისწინებინა აღნიშნული დამაბრკოლებელი გარემოებები ან მათი უარყოფითიშედეგები; და
(c) გონივრულობის ფარგლებში, მისთვის შეუძლებელი იყო თავიდან აერიდებინა ანგადაელახა აღნიშნული დამაბრკოლებელი გარემოებები.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
ხელშეკრულების წერის ეტაპი - სტანდარტული მუხლების გამოყენება:
ICC-ს „Hardship“-ის მუხლი
1. ხელშეკრულების ერთი მხარე ვალდებულია შეასრულოს სახელშეკრულებოვალდებულება მაშინაც, თუ ცალკეულმა გარემოებებმა იმაზე მეტად გაართულამისთვის შესრულება, ვიდრე ეს გონივრულობის ფარგლების დაცვით, ხელშეკრულებისდადების დროს შეიძლება ყოფილიყო მოსალოდნელი.
2. პირველი პარაგრაფის მიუხედავად, თუ მხარე დაამტკიცებს, რომ:
(a) შესრულების გაგრძლება გახდა შეუსაბამოდ რთული იმ გარემოებების გამო, რომლებიცვერ ექცევა მისი გონივრული კონტროლის ფარგლებში და რომელთა გათვალისწინებაცხელშეკრულების დადების მომენტში მისთვის შეუძლებელი იყო; და, რომ
(b) მას არ შეეძლო აერიდებინა ან გადაელახა აღნიშნული გარემოებები ან მისი შედეგები,მაშინ
მხარეები ვალდებულნი არიან, გონივრულ ვადებში მოილაპარაკონ ალტერნატიულიპირობები, რომლებიც აღნიშნულ გარმოებების გათვალისწინებას შესაძლებელს ხდის.
3. თუ მეორე პარაგრაფი გამოიყენება, მაგრამ თუ ალტერნატიულ პირობებს არ თანხმდებამეორე მხარე, მაშინ მხარეს, რომელიც ითხოვს ხელშეკრულების ცვლილებას,უფლებამოსილი გააუქმოს ხელშეკრულება.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
ხელშეკრულების წერის ეტაპი - სტანდარტული მუხლების გამოყენება:
ჯარიმა (Penalty or Liquidated Damages) (?)
წინამდებარე ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საქონლის მიწოდებისვალდებულების დარღვევის შემთხვევაში, გამყიდველი ვალდებულია მყიდველსჯარიმის სახით გადაუხადოს 45,000 აშშ დოლარი.
3 ძირითადი ფუნქცია:
(1) თანხის წინასწარ განსაზღვრა და მტკიცების ტვირთის მოხსნა მომავალში; ან
(2) პრევენცია-უზრუნველყოფა ან იძულება მეორე მხარისა შეასრულოს რათა არ დაჯარიმდეს; ან
(3) პასუხისმგებლობა იმ ფარგლებში შეზღუდვა, რასაც ჯარიმა ითვალისწინებს.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
ხელშეკრულების წერის ეტაპი - სტანდარტული მუხლების გამოყენება:
ინგლისში და აშშ -ში Penalty-ზე შეთანხმება შეიძლება ბათილი იყოს:
UCC § 2-718. Liquidation or Limitation of Damages; Deposits.
• (1) Damages for breach by either party may be liquidated in the agreement, but only at anamount which is reasonable in the light of the anticipated or actual harm caused by thebreach, the difficulties of proof of loss, and the inconvenience or non-feasibility ofotherwise obtaining an adequate remedy. A term fixing unreasonably large liquidateddamages is void as a penalty.
ინგლისში დაცული უნდა იყოს შემდეგი პირობები:(a) წინასწარ დათვლილი სავარაუდო ზიანის შეფასება ხელშეკრულების დადებისას;
(b) ყველა სხის ჩანაწერის, გამოთვლებისა თუ განხილვების შესახებ შენახვა;
(c) განსაზღვრული თანხის ოდენობის პროპორციულობა მოსალოდნელ ზიანთან;
(d) სიტყვა „ჯარიმის/Penalty“-ს გამოყენებისაგან თავის შეკავება.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
მაგალითი:
Liquidated Damages:
Acme აღიარებს, რომ წინამდებარე ხელშეკრულების X ნაწილის დარღვევიდანწარმოშობილი ზიანის სავარაუდო ოდენობის განსაზღვრა რთულია ხელშეკრულებისდადების მომენტისათვის და ასევე რთული იქნება დასამტკიცებლად Widgetco-სთვის.მხარეები ადასტურებენ, რომ მათი სურვილია, რომ Acme-ს მიერ Widgetco-სთვისLiquidated Damage-ით განსაზღვრული თანხის გადახდა წარმოადგენს კომპენსაციასAcme-ს მიერ ხელშეკრულების X ნაწილის დარღვევით მიყენებული ზიანისათვის, დარომ მხარეებს არ აქვთ განზრახული რომ იგი გამოყენებული იქნას როგორც სასჯელიხელშეკრულების დარღვევისათვის.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
• უშედეგო უნიფიკაციის მცდელობა (!)
• მაგრამ ე.წ. Soft-Law (?):
Unidroit Principles: მუხლი 7.4.13
(შეუსრულებლობისთვის გადასახდელი შეთანხმებული თანხა)
(1) თუ ხელშეკრულებით განსაზღვრულია კონკრეტული თანხა, რომლის გადახდაცშეუსრულებლობის შემთხვევაში უნდა მოხდეს დაზარალებულისათვისდამრღვევი მხარის მხრიდან, მაშინ დაზარალებულ მხარეს უფლება აქვს მიიღოსაღნიშნული შეთანხმებული თანხა რეალურად დამდგარი ზიანის მიუხედავად.
(2) ამასთან, მიუხედავად საპირისპიროზე შეთანხმებისა, განსაზღვრული თანხაშეიძლება შემცირდეს გონივრულ ოდენობამდე, თუ აღნიშნული თანხა ძალიანშეუსაბამოდ მაღალი არის მიყენებულ ზიანთან და სხვა გარემოებებთანმიმართებით.
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
• გადაჭრის გზები (?):
(1) იმ ქვეყნის სამართლის არჩევა სადაც ჯარიმაზე შეთანხმება ნამდვილია; ან
(2) პირველ პუნქტთან ერთად კონტინენტური ევროპის სამართლის ქვეყნისსასამართლოს არჩევა; ან
(3) პირველ პუნქტთან ერთად კონტინენტური ევროპის სამართლის ქვეყანაშისაარბიტრაჟო განხილვაზე შეთანხმება
(?!) მაგრამ - ცნობა-აღსრულება ანგლო-ამერიკულ სამართლებრივ სივრცეში?!
იხ. საქმე N: ა-2182-შ-72-09
D. molaparakeba, riskebi da standartuli muxlebi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
მუხლი 10. გამოსაყენებელი სამართალი და დავათა გადაწყვეტა
• 10.1. წინამდებარე ხელშეკრულებიდან გამომდინარე მოთხოვნებიხელშეკრულების ნამდვილობის, შესაბამისი მოთხოვნისხანდაზმულობის ან/და საკუთრების უფლების თაობაზე რეგულირდებაინგლისის სამართლით.
• 10.2. წინამდებარე ხელშეკრულების საფუძველზე ან/და მასთანმიმართებით წარმოშობილი დავები გადაწყდება ინგლისის სასამართლოსმიერ.
მუხლი 11. ჯარიმა
• წინამდებარე ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საქონლისმიწოდების ვალდებულების დარღვევის შემთხვევაში, გამყიდველივალდებულია მყიდველს ჯარიმის სახით გადაუხადოს 45,000 აშშდოლარი.
E. kazusi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
ხელშეკრულების ნამდვილობა - ინგლისის სამართლით
მოთხოვნის ხანდაზმულობა - ინგლისის სამართლით
საკუთრების უფლების თაობაზე - ინგლისის სამართლით
E. kazusi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
(1) ექნება თუ არა საქართველოს სასამართლოს საერთაშორისო კომპეტენცია?
პირველი პროცესი: მეორე პროცესი:
sk 1, 2, 8
ხელშეკრულება - 10(2)
(EC) Brussels I Regulation – 23?
sk 9 (ბ)? (Sesrulebis adgili)
sk 18?
დაიდგენს კომპეტენციას/განსჯადობას?
sk 1, 2
ხელშეკრულება - 10(2)
(EC) Brussels I Regulation – 23?
sk 9 (დ, ბ) - (filiali, შესრულება)?
sk 18?
დაიდგენს კომპეტენციას/განსჯადობას?
E. kazusi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
(2) რომელი ქვეყნის სამართლით უნდა გადაწყვიტოს საქართველოს სასამართლომ დავა?
პირველი პროცესი: მეორე პროცესი:
ხელშეკრულება - 10(1)?
CISG - 1 (1) (ბ), 6
სკ - 36
CISG
ხელშეკრულება - 10(1)?
CISG - 1 (1) (ბ)
სკ - 35, 30
რომი I რეგულაცია - 3, 12
ინგლისის თუ ქართული სამართლით?
თუ ქართულით, მაშინ CISG?
E. kazusi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
(3) (1) რა ფარგლებში შეიძლება აღნიშნული მოთხოვნების დაკმაყოფილება შესაბამისი გამოსაყენებელი სამართლით?
(2) ხანდაზმულად შეფასდება თუ არა შესაბამისი სამართლით მოსარჩელის მოთხოვნა?
(1) პირველი პროცესი: (2) მეორე პროცესი:
CISG – 4, 6, 49, 25, 35, 74?
სკ - 36, სსკ - 418, 419, 420 ჯარიმა?
გონივრული გამოყენების ტესტი?
(Reasonable use test)
სკ - 3, 5, 6?
Lex fori ordre public?
E. kazusi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
მუხლი 7. ნორმატიულ აქტების იერარქია
3. საქართველოს საკანონმდებლო აქტების, საქართველოს კონსტიტუციური შეთანხმებისა და საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებისა და შეთანხმების მიმართ მოქმედებს შემდეგი იერარქია:
ა) საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს კონსტიტუციური კანონი;
ბ) საქართველოს კონსტიტუციური შეთანხმება;
გ) საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულება და შეთანხმება;
დ) საქართველოს ორგანული კანონი;
ე) საქართველოს კანონი, საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტი, საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტი.
E. kazusi
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
• დაგეგმვა
• კონფიდენციალურობის დაცვის თაობაზე შეთანხმება
• არსებითი პირობების გაწერა და მინიშნება თუ რა ითვლება არსებითად
• გამოსაყენებელი სამართლის განსაზღვრა დავის გადაწყვეტის მუხლთანშესაბამისობაში
• ცნობა-აღსრულების პერსპექტივის განხილვა
• მხარეთა შორის წინასახელშეკრულებო კომუნიკაციის სტატუსის განსაზღვრა
F. daskvnis nacvlad
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
gamomricxavi kompetencia(mxolod saqarTvelos sasamarTloebi)
kombinirebuli jarimasTan(Seusruleblobis SemTxvevaSi jarima, ziani)
sarCelis sxvagan aRZvris SemTxvevaSi jarimada cnoba-aRsrulebis SeuZlebloba
saqarTveloSi
1. winamdebare xelSekrulebasTan dakavSirebiT da mis safuZvelzewarmoSobil yvela saxis davaTa gadawyveta unda moxdes mxolodsaqarTvelos saerTo sasamarTloebis mier, sxva danarCeni nebismieriqveynis sasamarTloebis gamoricxviT.
2. aRniSnuli daTqmis sawinaaRmdegod moqmedi mxare valdebulia jarimissaxiT meore mxares gadauxados (______________ Tanxis odenoba)
E. daskvnis nacvlad
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
SekiTxvebi (?)
10.05.2016 გიორგი სვანაძე
didi madloba!
sakontaqto monacemebi:
giorgi svanaZe
Tel: 599191235
E-mail: [email protected]
10.05.2016 გიორგი სვანაძე