FAMILIERAAD GGZ OOST BRABANT
• 2007-2015
Albert Verberne voorzitter Familieraad
FAMILIEBETROKKENHEID, van bejegening naar samenwerking
FAMILIEBELEID
• 2008-2015
Ground control to major Tom
Hanneke Claassens
• Promovenda/docent
• Fontys Hogeschool Eindhoven
Ground control to Major Tom…. Take your protein pills and put your helmet on. […]
Though I'm past one hundred thousand miles. I'm feeling very still. And I think my spaceship knows which way to go. Tell my wife I love her very much, she knows […]
Ground control to Major Tom. Your circuit's dead, there's something wrong. Can you hear me Major Tom?
~David Bowie
Voettekst 5
Cliënt
Zorg Zorg
Hulpverleners Familie en naastbetrokkenen Bejegening Informeren Ondersteunen Samenwerken
Werken in Triade
• 75% van alle zorg aan cliënten met een ernstig psychische
aandoening wordt gegeven door eigen gezin, familie of
vriendenkring.
• Klein sociaal netwerk (gemiddeld met 2-3 personen contact
per week)
• Vergroot risico op overbelasting (transitie en
transformatie van de zorg)
Voettekst 7
Werken in triade
• 75% van alle zorg aan cliënten met een ernstig psychische
aandoening wordt gegeven door eigen gezin, familie of
vriendenkring.
• Klein sociaal netwerk
• Overbelasting (transitie en transformatie van de zorg)
Voettekst 8
Werken in triade
Landelijk platform GGZ 2011
Perspectief van de naasten (familie)
We nemen een kijkje onder de oppervlakte…
Rolspanningen
De eisen van de ene rol conflicteren met de eisen van een
andere rol
- vader
- collega
- mantelzorger ( zorgverlener, mede-diagnosticus, zorgvrager,
crisismanager, belangenbehartiger)
- vriend
- zoon
- voorzitter van sportclub
- enz
11
• Vindt plaats wanneer de betrokkenen in interactie
tegenstrijdige rollen opnemen en vertolken (Goffman, 1959): Een moeder van een zoon met verslavingsproblematiek en psychoses zegt hierover:
• “Voor mij was dat zo’n indrukwekkende ervaring, dat ik mijn zoon dus op advies van de hulpverlening uit huis moest zetten. Hij dreigde mijn andere zonen wat aan te doen en mee te nemen. Dat was voor mij zo’n heftig proces”.
Voettekst 12
Rolconflict
• Ontstaat wanneer er onduidelijkheid bestaat omtrent de verwachtingen en het
gedrag van opgenomen rollen. Dit komt omdat onvolledige of onduidelijke
rolverwachtingen kunnen leiden tot onovereenkomstig gedrag
• “Ik wist niet dat het gangbaar was om contact te hebben met de hulpverleners. Ik verwacht dat wanneer ze me nodig hebben, ze me dat zouden vertellen. Ik wil niemand voor de voeten lopen.”. (Partner van vrouw met schizofrenie)
• “Ja dat moet vanuit mijzelf komen, maar ik zit zo vol met alles en ik ben zo druk dat ik er geen tijd voor heb!’’ (Zus van broer met persoonlijkheidsproblematiek)
Voettekst 13
Rolambiguïteit
• Rolbelasting vindt plaats wanneer de bekwaamheid van een individu om
verschillende rollen op zich te nemen, wordt overschreden door de eisen die de
opgenomen rollen aan het individu stellen. Dit gebeurt wanneer het individu
wordt blootgesteld aan teveel rolverwachtingen:
• “En in die jaren dat hij thuis was is hij heel depressief, wil alleen maar dood en zichzelf beschadigen. Hij heeft ook een keer een poging gedaan maar ja, en wat deed dat voor mij als naaste…. Dat ik daar bijna aan onderdoor ging en dat ik me eigen een ongeluk heb moeten zoeken om de juiste hulp voor hem te vinden! Dat vind ik nog het ergste…”.
Voettekst 14
Rolbelasting
Goede samenwerking is noodzakelijk
• Uit onderzoek van Linders (2010) blijkt dat mensen zich beter voelen wanneer
ze hulp krijgen/kunnen vragen van formele zorg. “In zorgrelaties zitten al snel eigenschappen als autoriteit, macht en afhankelijkheid verweven. Wie zich laat helpen kan het gevoel hebben in een afhankelijke positie te zitten.” (Linders, 2010, p192).
• Door het verschuiven van de poppetjes verandert het spel.
• Rolspanningen leiden tot hevige emoties! Heb oog voor de vicieuze cirkel.
• Kennis voor de naasten op het concept herstel is noodzakelijk.
15
Stigma….Hoezo?
Henriëtte aan de Stegge
• Ervaringsdeskundige GGZ Oost Brabant
Heb ik dit ervaren:
Het stigma over mij als cliënt in de geestelijke gezondheidszorg.
Speelde dit ook in het contact met anderen?
Stigma (schandvlek) - Wikipedia nl.wikipedia.org/wiki/Stigma_(schandvlek)
Vergelijkbaar Een stigma is een schandvlek of brandmerk dat aan een bepaald persoon wordt gekoppeld. Een stigma
kan ook een vooroordeel zijn dat leeft bij een ...
Wat was er makkelijker te overwinnen:
Het stigma in de maatschappij?
Het zelfstigma en hoe werd me dit
duidelijk?
of
Waarom sta ik hier alleen, terwijl ik mijn man en mijn zus heb uitgenodigd om hierbij
aanwezig te zijn?
Bescherming: Elkaar niet willen belasten en zelfbescherming
Gevoelens van schuld, onmacht en onbegrip
Wat zou hierbij kunnen helpen?
Openheid tussen cliënt en naasten, die worden geconfronteerd met psychische ziekten
Goede contacten tussen cliënt, hulpverlening en naasten met -waar mogelijk- uitleg en
betrokkenheid stimuleren
Voorlichting in de maatschappij en de verhalen vertellen
Het bespreken van familiebanden raad ik aan ook als de contacten niet goed zijn
Mijn werkzaamheden als ervaringsdeskundige:
Hoe verhoudt zich dit tot het stigma van de cliënt en ten opzichte van naasten en de maatschappij?
Door mijn werk als ervaringsdeskundige heb ik een mooie ingang om te vertellen over eerdere
ervaringen in de psychiatrie aan: familie, vrienden
en in de maatschappij!
Waardevolle bijdrage aan de maatschappij
en een inkomen
Open kunnen zijn!
Helpen de omstandigheden voor de cliënt te verbeteren!
Bruggenbouwer tussen cliënt en hulpverlening en naasten
De acceptatie van psychische ziekten helpen
vergroten (Zelf)Vertrouwen!
Hoop voor cliënten en naasten
Verhalen worden verteld, dat is mooi want onbekend
maakt onbemind
Pilot triadekaart
Ine van de Kerkhof
• Verpleegkundige Loef 3 opname en behandeling LVB-P
Corrina Seelen
• Verpleegkundige Loef 2 wonen LVB-P
Bewustworden en informeren
Samenwerken
Samen
FAMILIEBETROKKENHEID PAUZE
Achter elke cliënt staat een familie….!?
Edje Zorgdrager
• Familie ervaringsdeskundige
GGZ Westelijk Noord Brabant
‘Zorg ván en zorg vóór het informele steunsysteem is onontbeerlijk’
Familietevredenheidsonderzoek
Paul Kuiper: • Programmaleider/projectleider
Familietevredenheidsonderzoek
Familietevredenheidsonderzoek
Familietevredenheidsonderzoek
Aanleiding van het onderzoek tweeledig:
• Initiatief Familieraad
• Managementoverleg Langdurende zorg
Meten is weten
• Bejegening
• Informatie voorziening
• Samenwerking
• Ondersteuning
• Kwaliteit
• Veiligheid
Familietevredenheidsonderzoek
Doel:
Het familietevredenheidsonderzoek biedt
betrouwbare en bruikbare gegevens waarmee
afdelingen in staat zijn te sturen op het bereiken
van familiebeleid.
Projectgroep
• Familieraad
• Clientvertegenwoordiging
• Afdelingsvertegenwoordiging LGGZ
• Kwaliteitszorg
• Projectleider
Eerste fase
Familietevredenheidsonderzoek
Als eerste fase (proef) gestart op vier afdelingen
in oktober 2014
In combinatie met cliënttevredenheidsonderzoek
• Sint Jozefpark Deurne
• Bunthorst 2/3 Huize Padua
• Langdurende zorg en wonen Rosmalen
• Centra Psychisch herstel
Familietevredenheidsonderzoek
• Stappenplan
• Uitvoering op pilotafdelingen
• Verwerken gegevens door Bureau de Bok
• Terugrapportage
(wat gaat goed, aandachtspunten)
• Verbeterplan
• Terugkoppeling
Verbeterplannen • Samenstelling werkgroep: teamleider,
familievertegenwoordiger, cliëntvertegenwoordiger,
medewerker, externe ondersteuner of programmaleider.
• Interpretatie van de uitslagen
• Formuleren verbeterpunten
• Communicatie naar familie , cliënten en team
• Opstarten verbetertrajecten
Borging
• Herhaling onderzoeken iedere 2 jaar
• Verantwoordelijkheid teamleider/management
• Opgenomen in jaarplan LGGZ en voorziening
• Coördinatie van de onderzoeken bureau kwaliteitszorg
FAMILIERAAD GGZ OOST BRABANT
• 2007-2015
In the spotlight……………………………
LPGGz Ster voor familiebeleid
• Familiebeleid in de structuur van de organisatie
• Klachtenreglement ook voor familieleden
• Familieraad
• Familievertrouwenspersoon