7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
1/97
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
2/97
NDICE
J.. 3
M .. 7
1. L A T 8
1.1. A A T . 8
1.2. E A T ... 10
1.3. B A T . 15
1.3.1. B .. 16
1.3.2. P 18
1.4.E . 19
2. S , 22
2.1. O .. 22
2.2. D .. 24
2.3. Q ?.............................................. 25
2.4. D 30
2.5. P . 32
2.6. N .. 34
3. C E, . 36
3.1. D .. 36
3.2. S 47
3.2.1. S . 47
3.2.2. F .. 53
4. L E I . 58
4.1. R . 58
4.2. I EI 59
M 62
1. I. 63
2. M . 613. R... 68
4. D 80
C 83
R 86
A. 93
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
3/97
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
4/97
T (PRELPE; MARTNEFUENTES; DA
HERRERO; BRITO DE LA NUE, 2006), ,
,
. E , E P , ,
. E
.
C (
) . E
. C
, . L
(, ),
(
).
A
A T ( AT) (C & M, 1986), (S &
HC, 1987). U AT ,
, . H ,
A T L B (GAT, 2000, 2005)
. D, ,
A T ,
. E
, .
L ,
A T,
, N,
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
5/97
.
P ,
A T (L B, M B P, M I
I),
A T.
P E I (0 6 )
,
, , , E P. L
A T.
E ,
, , .
P ,
, ,
AT
.
P , E I ( EI),
. E
( ,
, ,
) .
D , EI ,
, , ,
,
/ ,
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
6/97
,
.
L ,
,
,
.
T , ,
P
E I M.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
7/97
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
8/97
1. L A
E A T
. N
. N
,
, , ,
. S AT
.
L AT
. D ,
. A
. D
AT, , . L
,
, (P L & B N, 2004).
1.1.A A
L AT . P ,
D H
O N U (ONU). P ,
AT. S
. M
N U
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
9/97
(1959), 10 . C P
L B ,
,
, (PL
& B N, 2004).
P , AT. L
(C, 1973): , O
, XX,
. E , P ,
. E
, ,
. E
. E
I , . E
. E
.
U AT
(, , , ,
.) .
T
,
, .
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
10/97
O , ,
, (B, 1980;
A , 1978), (B, 1977),
(S & C, 1975)
(S F, 2000),
(B, 1979).
1.2. E A
E A T
. E ,
.
S
,
, M (1978)
.
G (1978)
. P
.
O , , ,
,
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
11/97
,
(C, 1978).
D, 1985, I T
,
.
C ,
, ,
. E
.
A 90 , ,
,
(G, 2005). E
( 1).
.
.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
12/97
.
(, , )
, .
(, )
E ,
,
,
, . A, AT,
, ,
, ,
(P, S, P, & T, 1999) (B, 2003).
C L S R:
, (L S & R, 2005). E
AT. L
, ,
, ,
, .
E AT
,
AT.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
13/97
E , G A T (GAT),
, AT
.
E AT
0 6 , ,
. E ,
,
(GAT, F E A P A, 2000).
E AT :
1. A .
2. F .
3. G .
D :
1. E AT . L
. C
, .
2. S AT
,
.
3. S . E
, ,
,
()
.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
14/97
,
(M & H, 2005).
4. L
.
5. L (
,
, )
(
).
6. L
. L
. D , , ,
: ,
: ,
, ,
(C & S, 2002).
7. S
,
(, , , ) /
.
L
AT :
1. C: C .
S
. E
,
.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
15/97
2. F: L AT . E
, . E
,
(M & G, 2010).
1.3. B I A :
G, ,
AT . U
1986,
. E
,
. C
, ,
(C & M, 1986), (S & HC, 1987). A
, AT
(G , 1998), (PL & B N, 2004). E
G , , AT
, , .
H
,
, (G ,
1989,1997), (J & W, 1991), (W, 1987), (M, 1985), (C & M,
1986).
E AT
. T ,
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
16/97
50 60 ,
, ,
(A, 1975). A,
AT
,
(H, 1961).
L AT , . E
AT .
A , M
H (2005) ,
7 :
, , , ,
, .
L ,
, AT,
L
(M & H, 2005).
E
(G, 1990). E , ,
, . E
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
17/97
. E
. M
.
A L 1943 ,
, , 26 , (
, ) . L
, ,
L, (L, 1972).
A ,
,
, (A P, 2007). E
, ,
, , AT, . E
,
, (A, 2003).
T
, , ,
. O
(K & W, 2006).
L , ,
, ,
, ,
,
(A, 2003).
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
18/97
(S & P, 2000).
L
(K, 1996).
D , P & P (2003) (E A D S N
E, 2005) , ,
, ,
,
.
C ,
,
. E
AT. N , B (2002)
AT
. D ,
, ,
. E
,
,
(W & S,
1982).
E
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
19/97
AT . S
, ,
AT .
E
. B
(B, 1979).
D ,
:
M: . I , ,
.
E:
.
M: () .
M: ,
. E
, ,
.
E ,
( ) (G, 1995). E
, ,
, ,
,
. D ,
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
20/97
,
, , . E
AT ,
, .
D AT,
(
AT), (
), , ( : ,, ), ,
. E ,
(PL, 2004).
S
B. A,
,
(B, , 1997).
E S F (1990,
1997, 2000). S (1993)
.
E
. C S M (1990),
. S ,
, ,
.
E AT ,
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
21/97
,
( )
.
1.4. E
U AT,
:
) L , .
) L (/ ).
A,
,
EI ,
, .
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
22/97
2. ,
2.1.
E , D
. N
,
. S W J (1968): C
? D
(C :
R & G, 2007).
L
. U
D.
H D. E 1961 L
,
. E D. D R H C D
L
. L
, , D
A.
O , ,
.
. .
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
23/97
E E U, D. G M. G, A
M A, . L
:
, , , ,
,
(G, 1900). E G
. E ,
. O
(R & G, 2007). P
. L E U
. Y , 1922, A M A (AMA)
.
A , E U .E
, . E 50
.
S ,
. E
( )
. L
60 .
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
24/97
2.2. D
E A P E C 1951
,
,
,
. L
(C C I, ICC, 1957). E
O M S (W H O,
R C E, 1964).
A OMS,
, .
H (H,
1986):
I .
I .
P
.
I, e e eae
de cbad e eaad ba a bea cdce e acead e a a e
cbad. Uac de d aad aa aeae e c c ee
edae de e. Ea cadad e aea a a de fac ca ca de
ea, aee adecad de e ad e eee cee
a de a ade de e e e a.
Iaace adecada aa e dac e aae de cada e e
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
25/97
eea. a e e c de afcac ead edc e e de
eea dede e e ada e e de cbad aa e e da
ead.
Cee a de a afacc de a e a d cbad.
P , ce eae edc de e de a ea aaada
aa deea dedad.
C e, c ae cde e a aca de a defcac eaa
ec be de a deeada cdc efeedad. Ea cdc e deeae
e c ca aa a ea. La defcac debe ee ed ca e e
decaee beea cadad de da f e a ea e e cba; a e,
cba e ee a ceea de e deecad a cdc e e de
ee / ea aa ea cdc. De ee d, cbad e eec
aae debe ea eabeee cad. e ace ca e a aca de
e aa eb ee e c ecc de cbad beefc e e a a
bee c ee, ea, e aa debe e eabe. P , e dca a ecedad de
e ee de e ea e, ec d de aca.
2.3. C D?
C e , cee ace e c de a cca dca e
eacad c a deecc ec de efeedade. P, a edda e aea a ea
cca de aa de cbad, e caa aa c e de
cbad de dea de c e be de deeca a de ea.
E cbad de dea a ead ee de cca de ce ecec, caad
caee e de e de cbad e ca a ee de e
de cadad e a dead ee eead e a defcac de a cdc
bcada. E ee ed a ed a e de e aa eecae e
a d eead c ca a edeca eca (Mee, 1987). E cae
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
26/97
ca, e be de eca a c ea ae be e ed a, a
e a T ca eee a deecc ec.
L e de cbad de dea ee de c e 1966 cad Kbc
cabade eaa a adaac de Deeea cede de Gee e 1967
Faeb Ddd ce e Te de Cbad de Dea Dee (DDT) (Mee .,
1989). E e e de cbad de dea fe adad a e de
e d e d.
E a cee de beb ee a d ad ca fea.Ya dede fae de a eea a eaa eaa a ecedad de aa ea de
cbad de dea c a fa efeca de defca a c ea e e
dea (ff, D, Le, & Lee, 1979). ca a caa e a
ad ea de cbad c a fadad de deeca a e a efeedade.
Ee ae e debd a e a eac a dead, e ea de cbad
de dea a edda eea (Ha, Ma, e, & Nce, 2006), e
aa de eec eaa eabe eccaee, ade de dcbeefc e a faa e a a a (Rd & c, 2006).
Ea edeca a ead a e Nace Uda ecede a eeac de
aa eecfc aa a deecc ec. L Ead debea abaa aa a ceac
de aa eaad e dcae de feae aa a deecc
ec, dac aae de defceca. E da ee, edc ea
efec caacae ((UN), 1993). De d, a ce a ecaad a
aac de c de deecc ec. La ecedac e eaa a cadea
ecaa de Pedaa (P) e e 2001 eee e e 2006 e eac c a
aca e e dea ea de cbad e ca a a a aa de edaa
e de cbad de dea de aea eca. ecedac e ada e a
a de 9, 18 24/30 ee.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
27/97
e eede e e de cbad a ee de e e e
dead aa defca deeca a e eda ecea a eaac
eaa. L e de cbad de dea eaa a abdade de e
dfeee ea (ccac eae, , adaaa, ceca, ca,
cdca, ec.).
Ta e Pedaa c e Pca, aa e dac ec de dea, e a
de dea. Ee cce e a ced e a bae aa a ccc de ee
de e. L de dea caacdade eeada e debe e
beada e e cce e e dea de , fa e a adc dee ede dca a ea e e dea (Peea & Maca,
2008). e, a bae aa a ccc de e de cbad e cbe e
e e eea de a deeada edad, ea, e e caa de eaa e
deead e de dea e.
Cad aba de cbad de dea efe a a defcac de a deac
fcaa e aa de a ea de dea de . E ca cae e cbad e e
c de a eaac a eaac de a eec. C ee W, e de a
eaac ee c e e deea be e de ea (W, 1997); a
be ea:
1. Idefca a e ede ea e e de ea e e dea,
2. daca a eeca e ad de bea e e dea,
3. defca abdade caacdade e e ,
4. deea a eaea de eec.
L ea de deecc, e, cea, ec., de dea ee adae
caee e a a de a edaa e e b edca; ee de cbad
e baa e e d aedce ac dede e ace ee a ee de
caacdade e faca aa c a c ced ea ae aa
dea. L e de cbad e baa ecaee e ea ea e debe
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
28/97
acaad a edda e a ceced. De d, e e e aea e a
ea de e a caacdade, a abdade a eeca de fa
abe e aa de T ede ea fcaaee e dea de
(H, 1961), (Ca & Mae, 1986), (Mee, 1985).
L ea de cbad de dea c, (Faeb, Ddd, ce, a, &
Bec, 1992), (Ha, 2006). La adac ca ee 10 a
ee 20 a eecae. E ea de cbad eaa a ee de
abdade bca c e be de defca ceae de e a
deaad ea abdad e eac c de edad de efeeca. E ce de cadadaa e e e baa e a fabdad, ade, ebdad eecfcdad e edda
deada de ea (Ca, 2006), (J & Ma, 2006).
aa Uba defe c a eaac bee ecca de a aa ea de
dea de . E ae eede e e cee e e e a e e ce
de eaac de (aa & Uba, 1988). De a a fa, Mee Pece
eede e e cbad de dea e cede de eaac bee dead aa
defca a e debea ecb a eaac eaa (Mee & Pece,
1989).
, cad e a a cdea ee c e de cbad debe ee e
cea a ee de cee:
1. Q a a cba? e de cbad eecfc de a aa (a,
de de ee...) ea ccea (eae ccac, ea
ceca, ...) eeae eaa aa ea de dea de
.
2. C e a edad e a a cba? Cada e cbe a deead de edad.
3. Q a a ada e ea de cbad cee? Cada e e dead aa
e adad eecfc (c, fee, ade, edaa...).
4. Ha d adad? L e de cbad e e aa a a a de e d
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
29/97
fabe. Debe abe de de cada e ed eadc e eade
.
5. Te de adac. e debe ee e cea e e e e ada e
ada e e.
6. daad a a bac. N debe ea e e a d adaad a eae,
ca, a a bac a...
7. Q ce ee e ea de cbad cee (cea, a de
adac de fea, ec.)?
Cad aba de e/ea de cbad efe a a eaea e a a da a fac ada be e . La fac de e de
cbad debe e ada ca aa eea a , c e de eeca,
baee aa eaa dac, a e e caee defca bea
ecae ee e eceaa a eaac aa cfa a cdc cbada.
e debe ee e cea e ce be de cbad; e de cbad debea
e ad e a cdad ca dfeee a a ada e a adac de e.
De a d, a de e cbad e ea aa. L ade cdadecae debe ea cd e e ce de cbad. P , a adac de ee
de e a de eaae de de aa eea e eea a deac a
aa de eaac aae.
Tad c bae da a defce de cbad e cce e e cbad cee
ace efeeca a e e ada a deeca cae deac de dea.
L ea de cee e dead aa cba a c a de e
e deea ee de e e e de e e ea a de
ea e dea, e debea e ead a a aac eaa. E
be cae e e cbad e a defcac de e ecea a eaac
eaa aa deea a eec e eceaa (Ze Tee, 1997).
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
30/97
2.4. D
Ee a dfcade e de eca e a ccc de e de deeccde aeace e e dea, a ae e a eaa a a eecc de ,
eac e e e fae a a a de deea e a aa de
dea aa (abdae ee ea e e ee ca). Dad e e
dea de e e fecad d face, e a bea dfeeca
e a edade de adc de deead abdade. Da ec a
dead e c e dea a ede e cce eeadaee
aabe (Oee, 1981). Ee a e a de dea e ed de edad, e e be ce e e cae eca a e acaa
aa abdad e aa de aace de a adad e e debe cce. E dea
e ce d eeead, ee aabdad, ed ea a caaceca de a
adad e debe cce (Feea & Fede, 1998). E ee ed, Icea
Yd eabece c ee aa aace de a adad cace ac
(Icea & Yd, 2002):
( ) , ,
:
U ed fac e fe e e dea e, baee, a dad de aedae.
Mc , ae cae, cae de ad, ee a a eeeca
e de cca e deead e. E defa, a ccaca e dea a
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
31/97
e e fed e dea. L e de cbad ee e ad de e
(e ace fc d de ada) , baee, e ace e ea a ec
c e.
U ece fac e ee e cea e a dfcad de eabece aced be e
ce bea (Faeb, 1994). H , ee e de cbad e
defe bea e e dea c 99,9% de , babeee e. E e
b dc, ee, e ee e de cbad e ee a ce
eead de fabdad ( ee e e de a aea). L cee de dea a
fabe dad e a acade bc. e aa de e e e baafdaeaee e a beac de cdca , ede, e fabe. L e de
cbad de dea e baad e e fca aa aa de deea
ee e de ea e e dea. E dea de e a e fad
a aaaa de e e eeaca c bc ca. Tda ea
eace e ca a cdad de face , , e a edda
ea, a, a ec fabdad caabe c a de e
de cbad.
P , a deecc de a ae e e dea ee ca a
dfcad, a e baee cea a deac fcaa e efeeca a
e e edee. La dfcade de deecc e acecea e
a e e fca, ccd e ae af c d
. E e ce ce Caaaca decbe c aa edee
efde a e a c e afeca a eae, a caacdad ca
a de aedae e ede aa deaecbd caee debd a a faa de
ecce edee (ce, 2000).
Ee de dfcade a e ca ae ceee e a deecc a
ed ede aa deaecbda bada eecaa.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
32/97
2.5.
E be de cbad de dea e defca a c be a be, aa e a aa de eec e eda ea aa e a edda
de be dfcade e . L deecad a eaea de cbad
cdead e e. Defd c e ee a aa babdad de
deaa a ee de cdce e ede e caacae. N baa e a ea
de e ca ae e deece ea cdce eda aae, e c ed
e c d e eada. Ee e e e b ecea ee defcac ec
eec. Pee fca eaa de aa ea e. Eede ceec, a Medda ,
,
(OM, 1998), c eea Eeea 2005 ee
fca aca be ea ac e cdce babeee a a aac de a
acda deaaece, dfcad efec faeced a dd a abee
aa d e e de e cba a a adedad. E be de a eec e ea
a a caa de a, a e defc efe ee ce aede e a efeedad a e ee ce. P a a ceca de a
eec e cea caee e e ed ec de ece ecae de
a dfc de a ad, aad eecaee face de e face de ecc
(Eeea, 2005).
La eec e da acac e e eaa c e f de d a acc de be
a caacdad e ea deeada (Ce, 2011).
De de a eaa eacada c a ad bca e eabece e de ee de
eec cc, baad e ce ea. eca a aada eec
aa, ecdaa ecaa (Caa, 1964).
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
33/97
Va dda a a bac fa eea. Tee be ea a cdce e ede
ea a a aac de defceca a e e dea fa. e a eaea
e e e e aca ae de e aaeca e a e e aca e bac
eea. Ee de eec ce edda eea de ccaca e ede
ea a a dcaacdad. e Mae Hae (1994) e efee a eece e e
eaa ae de c de a e ede e 1) , aa da a bac,
2) , dda a a deeada bac 3) , dda a ec
eecfc de a bac.
Va dda a de e. Tee be a deecc e dac ec de
a e e dea de ace de e. Ea cea cad a cdc a d
deecada. Peede edc a cadad de ca eee de a cdc defcada,
acad cad a cdc e a cad e e a deaad de d.
Dda a c a de dea faa. La eec ecaa, aa de
a efec de a a deaad e ea edc a efec.
be e edc a efec de a dcaacdad eed cad
e a e a dad.
Reed, a eec aa e efee a a acce ada ae de e a cdc
ca, a ecdaa de de e a cdc a d defcada, e ae de e e
aa dcd a ecaa, e e eaa cad e a e
eee ee c be edc a dee (aeff & Fee, 1990).
La defcac ec de a de dea e cdeaa cada a a
eec aa, ae ab e da afa e ce c a eec
ecdaa. E ee ed Mee, afa e e efec ee a e defca a
c ecae bea ae de e e bea ee a ca efec
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
34/97
caacae. De ee d, c a fecc cca de d, e ca e defcad
ecee ecbe aae, da e aad de deaa ea e e eae
c a dcaacdad ae eacada c e eae. e, aa e ee
eabecda a cdc caacae cee e c eec ecdaa
aead e aac aae cad e ede ee bea
aadd (Mee, 1991).
2.6. N
E fdaea deeca ae be a ae e ea aeada, e aa
edda, a abdade caacdade eeada aa edad, e ede e dcad de
a e dea. Rea e e dea de aba eae a c e e
dea f, e, ca dfcade e a abdade de ec de
bea e a faca acade aa cdce de dea eecfca, ced
a de eae aba, ecedade edcaa eecae, dcaacdad ca,
a de eec aa, a ceeba dfcade e a adc (ce,
2007). De ee d, e adee (de aea aabe) a cadea ecaa
de Pedaa e fe be a aca de dea e cbad a beb
ee (2001) e eea aa e e aa ced acaad de
dea, aca aa ecce ae be cae e de ea aa dea
a a ec de T.
ed ea dea, aeff eede e e d de edcc de a ea de
dea (a, eae, cc...) e eaa ece (ea f) de ea
cdca cae (aeff, 1985). L e de cbad debe ee c
be dce e ece fca cecaee e e . e de dea
, ee, e ae e de c cefc de beb e ecea aa
e adecada ec a. O ee, ee afecada a fce
ccaa (aec ca, ea, decaa...), ed ea
dfcade e a dcc de eae. L e de cbad debe ee a caacdad de de
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
35/97
eaa e ece e cada ea de dea aa deeca ae be e de
be bea.
L e caaee dca e ae (Gac, 1998), (Caa & C., 2006) e
e de eea a e de fa eea ce ee
ecea a adad, e e bead e e ece e
eed dfcade, debea ea a aa de T, a e ca ae e
cea c aa de eec, e bee fcaaee ee ead.
E aae ec de ea e e dea ea ead e ,
ade, edce c a a cedad. La eec eaa a ad e
acaee efeca e a ea de ead e e e de ea e e
dea (ff & HaeCa, 1987), (Gac, 1998).
E e a, efeeeee e edca feae e ae
cac eae ee c e ; e e e a ac eada aa deeca
cae dfcad e e dea. Ed c e de de Lea (1994) e de
afe e a ee bea de e edca, cad eaa e
dea de , de d efeca.
P d ee cee e a ac de c de deecc ec aa
defca a e da e cebe de ee a e e dea debea
e eead c eaea aa ea a deecc de bea e e dea de
e a EI. e, c aa aeca e a eac ccc de e
de cbad, afa e ee e 70 e 80% de c aeace e dea
defcad cad e a eba de cbad (e, 1996). ecea ce de
deecc e ae e eea a cdca eeada e edad
e ade ea aa a cadad de a eac e eabece e c
be, e e, cdade. de, e ce de a EI ee
deeca de aaa e e e ca faa de e ede afeca a
dea.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
36/97
3. C , .
3.1. D
Paa de aeca aeace e e dea de , e ecdbe ee eee a
aa ea aada e e e a. Dca aa ea a de da
a a eceaa aa deeca be aeace e e dea. cac
ece a cae caaceca de e dea e e a e dae e
e a e e ed a a aa e a de edad. E cada e
edad ea ace efeeca a caaceca ae (aec e), eae
( adc) caaceca aceca de a acd eea e debe eea e a eaedad.
ECIN NACID
AL:
C.
Ha.
Tacc: La cabea cae aaee aca a. Meb fee e fe
abdcc.
edeac: Cf ba.
M.
: Pa fe de eb, ede eede.
P: Pc fea. Reac efea. Rda ba e ee, e eeada
cabea aada be cad ( ede eaaa).
.
Eaac cae de efe c ae.
Refe de M.
Refe de cc beda.
Maca aca.
Ga.
Refe de a aa (edeeae).
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
37/97
IIN/ADICIN.
Fac de a ada (e fc e e ), e cfa:
Vaee ea efee e eddead, e, deadaee
bae, c eee abad, ae d e e defe a a caa
aa.
La ecec ada ca eea a efea: adaee ea
efee e de a d fececa de da e caacea a a
aa.
ACID
e fc c e ed.
La aa cca ecedade: e a caee ee a de
ccac a e e ecad, ae a dce e ce de
eeac aa da ed ad a fa dfeecada a ae
ee.
Teb.
Ead eed ee e a
C ada caacdad de cdac a, e a bead e bebe dce
eea c a ac eaa de ae c ab a bca aca a ea,
e de aea cee de a a be eeae (eea dbe e
ede e be fcaee).
L beb c da ec ee a e e e f a a eea ea
ae, ede eea a cae de aea: eca de dfc ea, faa
de eea aaa e a aa eea (c e a).
M E 1
AL
C.
Tacc: La cabea cae aaee aca a ae a aba de acc
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
38/97
deaea dede .
M.
: Fe de eb c e de e e a eaa ea
ae.
P: N cca a da ba e ee, a e e eeada. Eea a cabea
de e e cad a a. Pee eac aca.
.
Pee .
IIN/ADICIN
Fac a e e a ceca (cae).
ee a 90 de be ade ccad ceca.
Refe cceaeba (deecadeabe dede e dc da).
ME 2
AL
C.
Tacc: La cabea cae daa aca a.
edeac: La cabea e aee deeca dae ae aca. Eada
db.
M.
: Fe/efe de eb. Paae aeae .
P: e aa e aeba ede eaa a cabea aa 45 de a.
Meb fee e efe.
.
Pee, a eaad.
IIN/ADICIN
Fa a ada efeeeee e de ad.
ee a de 180.
Ga dce, a a e feceeee abea.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
39/97
M E 3
AL
C.
edeac: Cabea eda, ca eada da, a ba db
M.
: Meb fee e fe efe (a e e a)
P: La e e aa e e a, e ee. C a e
aeba, eea a cabea de 45 a 90
Deaaece efe c, eee de aca aca.
M db.
Peaece efe de e
IIN/ADICIN/ENIN
Recce a facae dead de a.
ee a ad c ce de cabea
Le eea ce, e a a a.
Pe a cac.
ACID
a ca.
Pecec de ceca (e ccae de eacc) c e e
( ea).
M E 4AL
C
Tacc: La cabea aeada a c
M.
: de e, a ca. Paa de e e e a. Paae
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
40/97
a.
P: e cd, eea a cabea 90. Me aa (fe
ee de eb eeac de a). Taaa e (a be
cad).
.
Deaaece efe .
cc aa.
Lada (c).
Refe abec de edeeae.
IIN/ENIN/ACID.
E beb e caa de acaa a c a a ae de decace c a a.
Pecbe e e e (a ba ,c cb ). Ve deae.
e ce a a, ea c ded, a ca.
Ic de e cad caa e be aee cac (e e
aca). Pede e be a ed.
Pefeeca a a cada, e e f a, e a
aac de e, a ea eac ca.
e eea , e. Ee d ae.
De 4 a 8 ee e beb deaa a caacdad de acac ecce e
ee c faece c eabe c a fa de ae. 4 ee
ecce aee a fa de caa, eaee eead ae
cecee, ee, a 56 ee eaa ba cad e a a a a fa
ccda (ceeca cecee de acac).
M E 5
AL.
C.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
41/97
Tacc: E aca acaee e e e.
Bedeac: a a ae de e de ce.
M.
: Me de edae.
P: eba eeedd. Ma aa e e e. de e e
a e ace e a.
IIN/ENIN.
Pe aa, a eca.
e ea e be a a bca.
M E 6
AL.
C.
Bedeac: aa, e aaca (ead de aad)
Cab ae: Ve de a
M.
: Eea cabea b de a. Je c e (ee
ca)
P: e eea ade e a (a fca). Pede beae de a a
aa ce be.
IIN/ENIN.
Pe ba aa c fcadad.
Maee be e cada a, deaaece bca.
Caba a ca de a
M E 7
AL.
C.
edeac: C c a.
Bedeac: Le a ea a, aa, e aaca.
Cab ae: Ve ce.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
42/97
M.
: Je c e, e ca. F de a e cfacada.
P: Lbea a a aa ce be. Ic de ae c eb
ee.
.
Paacada ae, aa a, ca da.
IIN/ENIN/CNDCA.
Vaee ecca be, a fca e eeca eacc. Le
aada fae a eedad.
Pa fe (ce a ba).
D de a baeadad: e caba a ca de a, a e be, a, ca
(cdca aaa ecea).
Ha decbe ce bdade.
Jea c d. Cadea bca.
Cce a fa aea ede a fea, e a ea
ea defade eecaa.
e eeee a e e dad de abe d de , cabea, bca,
ba a.
M E 8
AL.
C.
edeac: a.
Cab ae: Deea e e e. Pa de a edeac(edeac bca).
Pa de .
Rae.
.
Paacada aea e.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
43/97
Reacce de eb.
ENIN/ACID.
Pe: c de a, c de a. ea be aa ce e e
aaece. Jea a a be.
Te ae deccd a beea e e de eece c e
be de ae.
Cdca ccaa (812 ee), aa debeada de eac e e eaa
edae . P ee, e de 1 a e eaa ba caa cad
ade aa a ad aa e e, e e ccad (a cdca ee
f, e ecada, e eaa ed de : ba d). La cdca
ecada ce:
a) e ecada cad ca a eeeac acada de f
b) e dfeeca c cadad de ed eead aa bee
c) dc ed febe aea (ece a a a de acc a
a ea c bad aeee),
d) cea eeca e e e de acaa a ea.
De 4 a 8 ee e dce e aa.
M E 9
AL.
C.
Gae (caee aca a).
edeac: Ld ba.
Cab ae: Pa de edeac a ae. Pa de ae a bedeac
c a (de e ae).
Bedeac: e aee de e ae, c a.
ENIN/CNDCA.
Pa da.
ea efeca.
U de ed (a de a aa ed de a ca)
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
44/97
Ofece be
M E 10
AL.
C.
o Ieaca a a a a.
o Gae cdad.
o Cab ae: Pa a bedeac aca e ae eca.
o C a e aaca a ce be.
IIN/ENIN/CNDCA/LENGAJE.
Eea a a da de ded e a a da.
Eecaac de ded de ad ada: a e dce.
Ea c e ded dce. Cea a eaa.
aca ee be de ecee.
e eea be ee e ade. Dfeeca e deae de d.
U de ed aae.
Ica e "bebe" .
Pdecaa ea.
Pea acace e a caac (a deea e ab, ea,
caa faca c a facad aa).
e ceded e e e a aaba. Rede a be, eede
e NO.
E beb e adaad a a a cdaa: e c, d ea, ca a,acea d.
Le a a eace cae, a bca aee edae a aca fae.
M E E 12 14
AL.
C.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
45/97
Pede aacae a ce be de e.
Deaae: Gae. Pa de . E bedeac, c a e ebe. E
bedeac ede de a a eee de a a a.
Pa de ae a bedeac
IIN/ENIN/CNDCA/LENGAJE.
Da a e (a da eca e be ee), ca e e de ace
e.
aece a cdca de aa (cdac feeea).
Ua de 5 a 10 aaba c efeeca.
Ee 9 15 ee e eaa e ea c a ee adce:
cdad fa, eaeca de be, de ed aae, dfeecac cee
ced(e e de de 1 dfeecad, 2 aca, 3 ee 4 ca).
M E E 1518
AL.
Maca aa: Ic de caea (eb eaad).
be ecaea aead; e c a.
Pede ee de e a.
Le a a de be ea e deaa, aea a ea, aaa... e a de
ea e be.
ENIN/CNDCA/LENGAJE.
Pe fa (dc ba e bca eeca).
Te de 23 cb.
Pecbe fa eca (cc). Paa a (aa ea).
Cea a ecce db (18 ee).
Cdac a (ce, a a c dfeeca a aabae).
Je fca (de 16 a 24 ee).
Pea fae eace. e eea c adeae. Ree ac
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
46/97
caace. Jea.
Ua e dae a c e ca. Le a ace ecad c
fcadad e c afacc ca.
Cea a ecaa , a dc a ee .
e a aa eda eca. Ua eee a ccaa.
Le deaada cab ee, c e aea e
aceada, ca ee ace adae deada. Mea
ea e e fca.
A 18 : c de be eaee, ae e abe e ee ea c. La
ca ca dfeeca ee ee a c ee a c de e e ee a
c, ee e ed de de ccc ca aa e, e de
ed de e acaa aa 4 a ed aadaee.
e ca e fca e e afea e: acdade de ccce (1 e eca, 2
e a a), b bc (1 be ea, 2 f, 3 db 4
caa), ecce de eea ca (1 e , 2 e e 3 e fc)
a ac eadada.
A 23
AL: MENALIDAD MI/ CNDCA:CIAL
be ecaea a baa e ede e cada eca aead aca
a, de a de .
aa be d e.
Baa.
Tea.
e aa eca a a .
Ce deaa cda (cdac ada).
Pedaea.
Paa ca.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
47/97
Qa e eda de e (e eea abae).
C de efee.
Ecae (d, a e ecbe fa).Te de e cb . Maba
ae: a a ae, ce ee ee.
bacc.
LENGAJE
Ccac. Vcaba de a 200 aaba c , ee e be,
ea, acce. L adeb, ade ece a. L
be , , e ca ee de. E e aa a
be. e dce aa acca a acac (cae, e a e
eb de cace). Le aada ecca dc, ce, ca a
eae.
De de 24 ee e ca e e bc e de de 3 a cad e ae
e e ca.
3.2. .
cac a a eaa e , beabe e e cdca, dca a
ea de aea be dea e dea aaad de aced a aa ea
aada. E ae eaa, ae de eea, e e de aea e e
eea aa cada faa de edad a e a cdead ae ea e. E
dec, dec cd eaee e eeabe a adc a cdca e e ,
e, eed a e cea e ea a e e e a da e a a aac
de ea adc cdca, dca cd eeca aeca e e e ea de
e a ede a e dea. E de aaa ede ace eca de a
eeca de a ea a ca ce ce de eace e
cca e dac, ee e ea be.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
48/97
ME 1
A . Eaac aeca de efe a, ee, de
Refe de M, de efe de eada e eb fee, aeca de fe
fca, ec.
A . e a aac de d, e
deea ecec c e cae.
. Dfcad aa a aeac
ee aeada a fce de cc, dec a cdac ee aba.
I . Ead de abdad eaee c a, ed,
ea, bdad de caae, de cca e e...
MEE 23
N (90). N fa a ada e e , da a e
de aeca de , caa e e e a d (de de ca
a) ecd de 2030 cee.
N . Peaece eacca ae e d, c a ca e e
e e.
N ,
. Pee e ead de abdad aed,
caae ae a aba acdad e eace a ade (a ca a debe e
cceda, a ea edad de , de c aface a ecedade de ).
A ( , ...). T ca
aead. P ee a a e de a caba aee e a
aba de acc de bad a ead, caed a cabea aaee aca
de; e ca, ea e ca e, ae e aac
de , e ecbe de e a eedade fee e b. E cae
ca, ee e aaeca a aea e e e ca
eae e ece.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
49/97
MEE 46
N . E e cad e e aba decaee (e
dec, abde eabecd cac a) c eac e fee de
adecada.
N
( ). N eaa ee a
ad. E a a cabea 180 aa e caa e a
ad.
N . N e caa de aee a cabea e a ecadad
cad e e ea dede e c eac de e a (e ea 8
10 ); e caa de aee eaada a cabea cad e ad bca
aba be a efce da.
N . N e bea ee
cca ae e debea aaece eeaee cad e e ,
a eaad ( ee, de a a cde a
cee...); e ede aaece cad e e acad e e
eacc c e ad ( ee, e aba a ade cad a e eda e
ec e ee d aa ca a ea eacc).
MEE 79
E ea fae ea e debe a a caa acdad
N . E cee e e e e ea
ce e, a eea eb fee de a, a e a ca
eeba e a a ca e e ee (cae aa ad).
N , . Ccad bca aba (e
), eaa a cabea e aa e eb ee. c debe
e eca, e e ecae be de ba e be e ,
aeaaee (afee ede a eedad a a) aa a eede
ce be.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
50/97
N (). E e da a ea e de d ed. E
acbad a ea e (bca aba), ea fcee ( e e
a) de a (bca aba). e e faa dca a ede e
eace fcee e e de a , c , ea deea
ee ace e e ee (ecad e e e de ea a faa de
edad).
N ( ,
). E de a a aca be e e a acace. O
ace ee c a de ea e e a e de aca e be e e e fece
e a ea eda de ce, a a aa e a e deba eea e ba. Cad e
be e e a, ea de aea a cdea e ee eace
e c e be: a, caba de a, ca...
N . E bca a
cdad (ea de efeeca) cad ce ea, a, a c
ee de decfaa eecac a a ea deccda. E dec, e e
da caa ea de ecce ee ea ccda ea deccda.
MEE 1012
N , . E e
e bea eae dee de de deaae a ea e e
e; a ade cea dad cad e cca e e ae, a e a
a e e e e e ed faa e e ae (ca).
N . Cad e , a cca ead aee a
a c a eada eda ( a) baae e; cad e ea a de
edeac ecea de a a aa aeea ede aa be c
ea.
N . cca de e, a e
e de ce (fea a ea e a eaae) aa ce e
bea a ea da.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
51/97
N (, ,
, , ...). N ea aec a be eaa a
eac / e c e: ce, caba de a, aca de ecee,
ca c e ded dce bcad deae, bca a e e a cad... ea edad
ede e de aea de aaa e e dea de e e e ce
be, eaa a a acdad c e.
N . E ee d bc e cadea (a
aa, aaa...).
MEE 1315
N . E caa ea ede de a a
ade e ebe.
N .E ce be eec a a de ded
c de a.
N (, , ...). E da ea de
eede ca eca faae. P ee: dae, e, ... c
ede cad a e eaa eba eaee de fa ea.
N (, , ...). N ea aec
da ea de ecce cace aca faae (aa, b, ad...).
N . Maee
a a acd de da ea de dfeeca a ea ccda de a
deccda, a c e a dcad a e e ea de 7 a 9 ee.
N . N eaa de ece.P ee, ad a
ad a be aeaaee, ead c e ded dce.
N . N a a aaba c ed
efeeca, ae e be dca: aa eee aaa efee a
a; aa, ee...
MEE 1618
N . N caa .
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
52/97
N ( ). N eaa cab ae
(aacae a ce a, ee de da a bedeac, de ead a da
c de ae...).
N . N da ea de cede e be de
be faae abae aa e (bbe, aa, ee...) aca
e be c .
N 5 10 . N ee de cc aaba
c ed efeeca eace bca de a aaba (c ecced a
a ae a da cea) aea.
N .
MEE 2430
I . E e cae c fececa, ea adad e
cab ae, eea ed ecea a a de ea bc, eea
aca aaa, e bea de e eb fee.
. E ea be ea e a cdad fa: e a
aac de be, e a cdac de a a c a ae de ce e
edeca ea, ebe, aea, aa d cb, ec.
N / . E e caa de
eaa ea faae be e a abaee cad e e ba,
defca ee de cad e e eea.
N . E cede cce eca e
e d eee ( ee, e ae, ce e aa, dae de
ce/bebe a ec, ea a a eca...) ea cad e da c a
ea.
a a de aa ee e, ae e cea e e ecea e e
eece a acc edaaee a a de, a e ede cede a eaa a
acc de fa dfeda.
N . E ca aaba ea a caba,
aca d aaba.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
53/97
N .
N .
N . E ea aec fcee aa
a a acc e e e e e e ea, e bea e eee
eace.
M / . E ea c
e aca a ea e a a aeded: e aceca a e,
ede cad e e aa, abece c e a ecad dea e a
e.
N . E eaa e fca c
be ( ee, a a eda de cce de fa eeeada, c c
e, e ea c e cce; ea c e a be...).
. E eaa eeea ce:
c a a, baace de d e ce ae de ...
. E ea a eeca ae cae
cab de a ad abea, a e, aedad.
L face de e caaceca a de de e e ede aea
dea adecad ce a da a edade.
Peea e ad aa e ecce de face de e de e bc, ca
cac.
F B ( , 2000)
NEONTO DE RIEGO NEUROLGICO
Peadad ba e eaa: RN c e
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
54/97
PGR < 3 a
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
55/97
Nea c e < a 1500 .
Ifecce ca de NC.
de Mafa c c de a adc.
Iea de acd dae ed ad c ee
ac eead dae e ebaa.
ecedee faae de aca.
Ifecce aae de NC.
fa eea.
F ( , 2000)
E e cfaa ee e aad a e e a aabe de e e afeca
a a adad eaa ada ab a a bdad eaa a a a.
cada deac ecca.
Ebaa accdea aaae.
Ceca cfca e e ce faa.
eaac aaae e e ce faa.
Pade c ba CI / e eae.
Efeedade ae / E.
c / Dadcc.
Pc.
Dececa / Ecaceae.
Made adecee.
eca de a a.
N acd e ae fae.
Faa e cea ce de ad eedaee.
F ( )
C :
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
56/97
Made adecee.
H acead a fa de eba.
H adad.
Eba de e.
C :
Peadad.
fe fea.
RN c defec aface.
eaac ada ade e ee ed.
Haac ada.
C (fea de edad eee e e e):
Teeae dfc: ccad, ea, ac, eacce
ea deeada, adaac ea eae aeae ca.
Ibc cdca (de de e a de edad).
E :
a, bedad, ce, dabee, dfc eae, eaa, ID.
ecea de efeedade ada de NC.
Efeedade eabca e caa dfc e e a adece
e eea aa e ade.
Efeedade e e a c.
C :
Mee de ade, de a ade de ea.
eaac de ade.
Laa aac ea de faae dec.
eca ada de ade de a ade.
Nace de ea e faa eabe.
Cab ecae abeae.
Deae ecc faa.
Maa fc / ea.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
57/97
Oa ccaca e dca e.
C :
ecedee a cac.
Efeedad cca. Pade c dfc eae ae.
Deecac faa. Cfc ae cc de aea.
Decac decce de ae de ade.
bad, eeca, aa.
Pade ee ae.
Pade c caac ada dae a faca.
Faa aeae.
E .
ac ecca defaecda.
Faa aada caee.
Mace defaecda c e de ac.
Faa de ecaac dae a a.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
58/97
4. L E I .
C e , e dea e ce ada e e adaa a eabee. E cae, ee ce ede cae, acade ece
eead aa a edad de . La aca de dea e a cca ada cee
e de edaa. e eca c ce c ead a cab c e f de
defca a c e de eea ea e e dea e eaad
feae de a ad. La aca de dea e ce de ac de
ea de e ece fac be dea cae dede
e fee. Ea aca, ae caee ace de b de a ad, eab eaada e edca de a ecea fae. E e ecea e
a ac eada aa a deecc de bea e e dea de , a e
a ae aa ca a c e a, a ea abaad c c de
a a a de edad, caace de dce cd e dce a deac
fcaa de a e aba.
Cad ae a a EI, ae edcade ce ae aee de
deecc. E ea eaa ede aecae bea e a caacdade caebc aa e aedae: abdade a, de caac, de eae, dfcade
aecae ecea ace ca ecae e ae aba d
deecada.
4.1. .
Ta c e ee, defede e a T e ede a a a eec
ec c c dcaacdad. La T e cce ba dde e cee edca
e bc, a e fdaeac c e dea. E de edca e aa
be a e cce a ea fa de T.
E e de ea edca a ec Teaa e cada e edee. L
e a de a da de ee a aca a aa dea a
e ede e a ecea. Dede ee de a, a eccdad, a cadad a
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
59/97
aca de aba eaad e e a de da de c dea a
c dcaacdad, afeca a a edda edcaa e ab e a c edad.
, a edcac e ae aa e dea c, fc ca de .
Pde bea c c a c ce edca acea a cada e
ee, c ade ea a a a ecea fa a e
ecee aa cae a ca aba, ab e e efec e
ee a edcac e .
La Edcac Ifa a T cae be c. E dfeee aa e defe e
be de a Edcac Ifa c e dea de caacdade fca, eecae,
afeca, cae ae de . E be ab cad
aeae de a T, e, ead e de cead e a dcaacdad, e ea a
dea aecae de a bdade de dea de . P a
ae, aba cae a fc eea ceaa. Pee , e ca,
cea a cececa eaa deada de defceca de e c cae
de a e.
P , a ecaac eaa eece a acc a be e dea ba de
. eaee, a faa de ecbe de de cdca a aa de
acac e eec faabeee e a dca de a de aea deca, e
e dea de . Geeeaee, e acea a dcaacad, de a e
de aa edee ecaac e a EI a a de e 1824 ee (
c ae e ca).
4.2. I EI
La cdce de a EI a eacce e e dce e e ce eca, dfeee a
a de ed faa, ee, e c ca, e de afe a eeca de
deace e e ce e, deae e e dea cafec de /
aeace e cae, e cace a e aedad de
a, ede aa fcee adeda a ade ab a ea aa.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
60/97
Paa e, e ae e feae de a EI cca dcade de e e
ede efe e e dea a de de aea e ede dca
a deac de a e aba.
La EI aee cac cad c faa. La eac ee e cecaa
ee e cce ea e e ec de aec deca, c
ce de ad, e de de e e aa cada acee.
La EI accede a dcade de e de aea fa e fa. dcade
aaece e fa de a ea eea c a faa e a e e aee
eee dae e c (edad de ade, faa aeae, eadad,
adc, abe fcad, dda de aba, ec.). O aec e a a
de a beac daa a eac c a faa (eac ade ade , efeedade
ecee, ec.).
La caac de cae de c e e de faca a deecc de
de aea a feae edca. ac de dad e ee c
deeca dfcade e e e ca faa de . Rea ecea e de ce
de deecc e ae e eaa a cdca eeada aa e de
edad e ea aa a cadad de a eac e eabece e c be,
e e, a cdada. ea de eedd de ad c de
aaa aad e edade e ec de edaa e CDIP, aece c aba
e a EI.
Decb a cac de aea de e ede beae e a EI:
D :
eace e e dea .
eace e a eea a e.
Dfcade e a eacc c e .
Reea aada ae cdad de feae.
Dfcade e e ce de adaac a a EI.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
61/97
D :
Deaae ed aaee. Cdca de aeac
eeeada.
eace e b de e aeac.
eace e a eac a ccac.
Rea fca e e dea ba.
Reee e e dea de a ccac.
L de aea de e e ede deecae e a EI ee:
Ecea ea de aa ae de ade aca cdad de .
Faa de ebdad de ade ae a deada de .
de aa abad.
ccdee, edda / cab bc e a dca faa.
E ee, a Edcac Ifa a ec Teaa cae ca caaceca
e ea e a de a EI c ac ead aa a deecc de c
aeace e e dea. E edcad ea ae de a aca a e a
deecc c a c de dea fa.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
62/97
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
63/97
INDCCN
La deecc ec de bea de dea e cede dead aa
defca ae e debe ecb a aac eaa de be ea
a e e dea.
La ec de e adece ce e e de eea aa aeac e e
dea (, ea, de ccac eae, c adaaca)
deede, e a edda de a edad de deecc de e de a aec eecaada.
Ee d aee de deecc, E de ec Teaa ee aada
c fc a deecc aae de aeace de dea e edade ecce (06
a).
Cad aba de eec ace efeeca a ee defd e a OM:
Paa: dda a faca a ea de a cadad de da de a faa
ead ea a aac de be a, acad be e e
abee faa ca.
ecdaa: deeca ae be e a a f de ea ecac e a
aa fa.
Tecaa: ea aea e ecea ccace de ead ac
eee ea eec e e e (ade, ea, ec.).
Cad e ade a a caaceca e debe ee a eece efecada e ec
Teaa e ace efeeca a a ecedad de aca e d de ce e ee a
e dea de (PeLe, 2004). E ee ed, e ce eca adee eeca
eeaca cad e aa de deeca be aeace de dea. , a Ecea
Ifa e dcbeee ce de dea de e e e a a bee
ee bc aa aedae ecae eea a deaa abdade
cae eceaa aa a a adecada adaac a e ca.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
64/97
La deecc de bea de dea e ee b e eaa aee ba e ce
dda de edcad, dfeee aa cada de e, bead, dfcee
caabe ba a eaea de aa de ca (ace, Hae Te, 1989;
Ge, Baea, Ma, Rde Va, 1994), e dec, cad e e ecea e
ac de dac cc a.
E be de ee ed beaca eec e aa a efcaca de c de
beac eca e eea ce ba cae edcade defca
a e eea de aeac e e dea. Paa e e ee
de d dead a Ecea Ifae, a ae c de de a
acac de c.
MAEIAL MD
M
e ea ee de 72 de ab e (23 a 49 ) dead a CDIP
a Ecea Ifae bca ada de a caca de M dede Nebe de 2010
aa Ocbe de 2013. Fe ed dede a deac aa a acadad.
Paa ed deaad a ea ba e a ddd e e b e fc de
ed e e aba d eed a CDIP:
Nebe 2010 Ocbe 2011.
Nebe 2011 Ocbe 2012.
Nebe 2012 Ocbe 2013.
6 a 2 fe dead dae e e ed (Nebe 2010 Ocbe 2011).
Dae ee ed e ea a eec c a edcada de a EceaIfae. 8 a 20 fe dead e e ed ed (Nebe 2011 Ocbe
2012) 9 a 27 fe eed e e ece ed (Nebe 2012 Ocbe
2013). E e d ed e eaa eece c a edcada de a EI.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
65/97
I
La deecc de a bac fa c aeace e e dea e ea a a de a
defcac de de aaa. e cdea de aaa da aea
deace fcaa de ae e abae. e e cea e e
a ab e ede eca de aaa e cde e e e ca e
eea c afeace aa ea, e cab, e e eea
a deac e dea ee a eeaca dae. Cae ee e e
dea c e aa de a eaa ea de e cde c
de aaa ae.
L de aaa ecd e e c a d eabad e bae a cdca
eadaada ecda de ea de dea de a ade fabdad be de
feca ccae.
La aac de de aaa e ec e ee ed de edad, ccded
c a aac e aa de a EI:
a de ca: 36 ee, 69 ee 912 ee.
P1: 12 a.
P2: 23 a.
E cada ed de edad e ece eeea dd a ecce aeace
de dea e cada a de a ea (a, ececa, caeca,
eae ccac). E e aa e a a de beac e.
E e de eebe de 2011 e ee e c de deecc deac a a
Deca de a EI. C e f de aaa a eedad e a acac e ea
aeae a a edcada e a EI. , e e de Nebe de 2011 e aada
feae eecaa e ca de dea aec eaa de CDIP a a EI. E
be ea eea e c de deecc a a edcada eaa a beac de
1.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
66/97
e faba ae de aa a e faad e ed de adaac. e e
fec a cc fea e a deecc de de aaa e ecaba
e aceca de e. Tab e ca aa a e e ca deecad.
Tacd aadaee 6 ee, e e de Ma de 2012, e ea a ea a
de feae de CDIP a a EI c e be de eaa a eda beac e a
aa ca feced a cc fea. E ea eda a e a a
ec de e aba d dead a CDIP c aeac. Ee cede
e e e e ee c acadc (20122013).
Ua e ecbda a deac a CDIP, e acc a aac eaa de be
ea a e e dea. E a aace e ea:
ae e a cfaa.
Vaac de dea c c edae eba eadaada:
Ecaa de Dea Pc de a Pea Ifaca Be Lee e Iea de
Dea Baee.
Dca faa.
Vaac de a cdca fcae de cae. Vaac de
eeae.
Deac aa a eaac de eee ceea eee.
Vaac de a eac e de aedae e a EI.
E bae a ead de a eaac e dee a dadad de eec
feae eabe de dca eec.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
67/97
E ee ed e a eadc dec aa deea a fececa de
deace e ceae de eac ee de deac a eace
daca ee. Paa ed deaad a ea ba e a ddd e e
b e fc de ed e e fe dead a CDIP.
E e a e aaa a fececa de deace ae de de a acac de
c, a dedad de deade a eda de edad de dead. E ed
a e eda de ca a eace daca fecee aa
de caa e ceae de eac ee ab. E ece a e aaa a
dadade de eec e e ed. E da a aabe e eaa a
caa de e b (ae de de a acac de c). P ,
e ea e cae de a aa aa e .
Deac a CDIP.
Eaac de , a faa e e.
Deeac de a dadad deeec
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
68/97
ELAD
E ca a e de deace, de de de a dec, e be
cee ae de a deecc de aeace e e dea e a a
eeac de c.
caa e ead c e a de deace ecbda a CDIP e a de
deace eeda de de b edca dae e ed de e,
bea e e ceae de dead de de a EI eea a e
a. E ceae de dead e a EI acac de c ea de 4.73% de
a de deace a CDIP e 11.27% de a de deace eeda dede e bedca. Dae e e a de acac de c e ceae de deace de a
EI cee a 14.07% a 35.44% de a de deace cedee de ea
edca. Obea e dae e ed a de acac de c c
aead e ceae de deace de a EI, eeead e 20.69% de a de
deace de CDIP e 41.86% de a de a deace de edcac.
I. .
N N
Nebe 2010 Ocbe 2011 2 6
Nebe 2011 Ocbe 2012 20 8
Nebe 2012 Ocbe 2013 27 9
Ta 49 23
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
69/97
F 1. .
E ca a e de EI e dea, e bea a defcac de deade
de de a acac de c. Dae e ed e e e ea a
eec c e edcada, e ee de d ecea. Dae e e a de
acac de c, e dea cedee de 8 EI e e ed a de
eec e ecbe deace de 10 EI da.
F 2.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
70/97
La edad eda de de dead e e e ed ( eec) e ed
ed (c eec) e de 29 ee. E e ed a de acac de c e
ed e e a edad eda de dead (28 ee).
F 3. ().
e bea ae de a eda de da de eea ee a deac a aac e e
CDIP ( da ace efeeca a da acd ee a deac a acda,e ca ee 10 15 da de eea).
F 4. .
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
71/97
caa de deac ae de de a acac de c
bea e a eeca de dfcade e e aba e eae e e de deac
fecee e d ed. ea e e aee ea edeca, de de a
acac de c e de e ceae de deace c e a (aa de
de 50% de a deace e e e ed a 46.43% 41.67% e e ed ece
ed). aaa da de fa ba, ab e bea dfeeca e e de
de de ca fecee ae de de de c. Ta e e
ed c e e ece ed de ca fecee eae/aba,
ccac eac aec/cdca (e de de fececa), e cab, a c
bea e a fa 5, e e ed eec, e ceae de deace
dfcade ecae (25%) ea a a deace eca de dfcade e
aec/ cdca (12.5%).
e caad ead, cba e de de a acac de
c e defca de deac. E ed e e e aca e
c e ee deace eca de dfcade e a ccac a eac
(14.29% e 20112012 16.67% e 20122013), eca de ea ba (3.57% e 2011
2012 8.33% e 20122013) aeace e a aeac (8.33% e e ed)
e e aedad aaeca.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
72/97
F 5. (. 2010 . 2011)
F 6. (. 2011 . 2012)
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
73/97
F 7. (. 2012 . 2013)
Reec a a eace daca, e e e ed ( eec) Ta
afececae a dfcade eacada c e eae (Ta e e dea
de eae Vaae de a adad e e dea de eae e aba) eeea a
eace daca fecee (Fa 5). E ead ccde c
de deac fecee e e e ed. N de dead e
dac de Ta de a eac cdca, a ea e 12.5% de aba
d dead dfcade de aec cdca dae e e ed.
a de a dcc de c (N. 2011 Oc. 2012) aea a deecc de
c Ta de a eac a ccac, aad de 12.5% e e e ed a
21.43% e e ed. de, d dacad de Ta de a eac a
ccac e e e ed aba d ed e dfcade e e eae/ aba
( ccac/ eac c caba eea). La eace daca
fecee e e ed ed (Ta e e dea de eae Ta de a
eac a ccac) ccde c de deac fecee de .
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
74/97
E e ece ed (N. 2012 Oc. 2013) e bea a dedad e a eace
daca. ea de e, Ta e e dea de eae e ed
fecee, ab e ee ed. U fe dad de aa de de a aac e
e e be eeca de aa face de e e eea ee
(eeea e 2.78% de b). Tab e bea e eea a deae e
eeaba deace de a e aba (caee face de e)
(5.56%, fa 10).
F 8. (. 2010 . 2011)
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
75/97
F 10. (. 2012 . 2013)
F 9. (. 2011 . 2012)
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
76/97
caa a eace daca c de deac de d
eed a EI bea ceae de eac a e e ed N. 2011 Oc.
2013 (e a de acac de c). ea de e caba eea, ee ceae
de e e ed N. 2012 Oc. 2013 (71.43%, ed a de acac de
c), edad deba de ceae de eac de e ed (75%,
acac de c).
F 11. .
Reec a a eec, e e e ed e 50% de dead e
aae a de a eecadad e e eea aeace
fcaa e e dea. E 37.50% de dead ecb aae a
de a dca ee (ce) a eecadad. E a, e 87, 50% de
dead dae e e ed ( acac de c) e a de
aae eaa e e afea aeace e a de a ea de
dea. E 12.50% de dead dae e ed caee e
ee e e eea ba e e afea aeace
fcaa. N fe dad de aa de de aac.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
77/97
E ed ee a a acac de c, e bea a edeca a a baa de
ceae de dead e eee aae. Dae e ed N 2011 Oc.
2012 (e a de acac) a de 75% de e a de aae
eaa, be e ecbea aae (42.86%) aae de aa eecadad
ce de a dca (32.14%). Dae ee ed ed e 21.43% de
dead caee e ce a e e bea de a e
deace fcaa e dea. E ca fe be a dcac de
eec e e ca aa aa dae e ce dac (3.57%). E
ca e ace e aa de de a aac.
Ea edeca a a baa e a a e e ed N. 2012 Oc. 2013. e 50% de
e aae eaa. E e 44.44% de dead dae ee ed e
ace eaa ee de dea (ce). E ca e ace e aa
de de ce de aac e e e afea aeace e e dea
face de e e eea ee (2.78%). E ca fe be a
dcac de eec e e ca aa aa dae e ce dac
(2.78%).
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
78/97
F 12. .
E ca a cae de a aa, e de de c ead de
ed (N.2012 Oc. 2013, fa 15) e e e 94.44% de ca e e
aae / ce. C a e ecad, dae ee ed ca fe dad
de aa de de a aac (2.78%) ca ca aa caa faa dae e
ce dac (2.78%). Tab de de c da de ed ed (N.
2011 Oc. 2012, fa 14) a e e 75% de e ecbed aec e e CDIP.
De 25% eae, 2 c caa aa aa dae e aae (7.14%) ca
dae e dac (3.57%). E 14.29% de fe dad de aa ea
ca de de ed de eec. e de de da de e
ed (N. 2010 Oc. 2011, fa 13) e e e 87.5% de ca a d dad de
aa. E 37.50% de ca caa aa beae a e cea aca de
dfcade ead a a edad e de aec a CDIP. E 50% de fe dad de
aa eea ea ca. U ca e ecbed aae eaa e e
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
79/97
CDIP (12.50%). N ca abad e ee dae e e ed, 3 ca
abada dae e ed ed ( 10.71%) dae e (2.78%).
F 13. (. 2010 . 201)
F 14. (. 2011 . 2012)
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
80/97
F 15. (. 2012 . 2013)
DICIN CNCLINE
E ee aba e a eaad a dec de a ea de e a d
dead a Ecea Ifae a CDIP aa ecb a aac eaa de
be ea a e e dea. La deecc deac e a ead a acab
edae a defcac de de aaa aad edade e c de
beac eaada.
L ead bed ea a fececa de deace de de a acac
de c. Obea e dae e ed a de acac e aead e e
de deecc. ea ecedabe e aaad e ceae de deace e
a aa aaa e a e a e dce eacae e
e e de deace. e bea ab ae e de e de EI e
dea a CDIP. E be e a e decce de ec c a a a
dfcade de a deecc ec ecaa e e ceae de EI e deaba a CDIP
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
81/97
ae de a acac de c. a eeeca de aa de eec (ce
Caabaca, 2000; Hede, Rc ea, 2000) ea a efcaca de ea acce be
faa, a a e e ada a ea a cdac ee a da
ce cada.
N e bea dfeeca ae e a edad eda de dead ae
de de a acac de c. Dae e ed a de acac a e edce
e e a edad de dead (28 ee). E da ecae ce
febe de edcad e edade eaa, e eea de dea ee de a
caacdade de . e eceda, ad, ea eeea e e
ece de cada a de a ea de dea aa cada edad, , e acea
faca a a cc aa a deecc de de aaa e edade eaa.
E 1986 Haaa a de e cee de aa efec de cee
ee , defed e e deba e ed aa aea e da a ea
eeda aa e cbad dea e aedda. Haa a acadad a d be fece
aec a d dead, e aaa e e de eea ee a deac
a aac e e CDIP, bea cee ae de da de eea ae
de de a acac de c. Ee da debea ace efea be a
caacdade fa de ec de fece aec a d dead e e c
a e a de ee de deecc.
E ca a a deace, bea e de de a acac de c e
defca de deac. E ede dca e e de c faece
e cce de a fce de CDIP a a eecfcdad de a edcada e
a deecc de aeace e e dea. La dfcade e e eae/ aba e
de ca fecee e e ed a eac daca ecee
ab aa e ed. Obea e a ceae de eac ee e de
ca a eac daca dae e e a de acac de c
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
82/97
(77.78%), e ca de e caba eea, ee ceae e edce dae e ee
ed. E da debee a ae defcac de de ca. Debea
ee edad ea edeca dae a.
N dea de e fca e dae e ece ed e eea a dea e
eea face de e (bc faa). Eede e a EI eea a aa a
ceeca de aa c aa eabecda ab ae e
ac de e de adecea. de, e bea a edeca a a baa de ceae de
dead e eee aae e ed ee a a acac de
c. U a ceae de dead ae de a acac de c
eea deace fcaa e dea e ee aae (87.50%).
Dae e ed aaad, e 50 % de ed ece aae
eaa. Ea edeca efaa a dea e a edcada de a EI eea a dea
a aa edee, c deace ee e dea e eea e
bc, ca cac.
E ca a a aa, ca de a ea fe dad de aa de de a aac ee de aec. e e a acadad e ceae de abad e
ba debea acee ee a a a a e e de de c
da.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
83/97
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
84/97
fae de a 60, W Je cafca a cca c e deba
e ea de cbad (W & Je, 1968). Ee e c e
ecaba e e eaba e a cdc deba e bea ae de ad. E
Eaa, e e I Naca de Eadca (I Naca de Eadca, INE, 2008),
e a Ecea be Dcaacdade, a Pea ace de Deedeca
eaada e 2008, ee 6 7% de a bac edca ee a de
dcaacdad ac e ea c ae ce a dda faa,
c ca.
La deecc ec de ea e e dea e dda a acdad e ede ea
e c de faa. E ca be de deeca a c bea e e
dea ae be e deac aca aa de T e eda a e
dea. C e a aad de eca e e ac ec, e aaee dead
e ec de T ee dead efec e e dea de . e,
e a ea de c de defca a e adece ea e e
dea.
Cad e ade a a caaceca e debe ee a eece efecada e ec
Teaa e deaca be d a ecedad de aca a a de a da de e d
de ce e e ee a dea (Pe Le, 2004). E ee ed, e
ce eca adee eeca eeaca cad e aa de ee aeace de
dea / ea e dea de e a ea eaa de a da. P
acadade , a Ecea Ifae de de ac ead aa a deecc de
a aeace de dea.
C ee aba, e ead fece c de deecc ec e face a
aea a feae e a Ecea Ifae. Nea aac a d, a ae, a
ceac de a a de beac e aa dfeee edade, a, fece
a cc fea e a deecc de de aaa.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
85/97
L ead bed ea e c e de c aea a deecc de
aeace e e dea ea e ceae de eac ee e de deac
a eac daca.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
86/97
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
87/97
a, F. (2003). Pacdad Ceeba. Re Med IM , 41 (1): 5564.
ae Ge, M.J c. (2009). Iaca de a aca de dea c eedaa de ec Paa: e de ea eeeca de ee e a cade Naaa. Rea de Pedaa de ec Paa, 1 (1): 6587.
aa, ., & Uba, . (1988). Pcca e (7 ed. ed.). Ue adde Re, NJ, U:Pece Ha.
de, C., Lea, J. Deecc Pec de bea e e dea c e eceafae.
e, R. C. (1975). Beaa ceece fac. Ree f cd deee eac,.5.
a Paa, J. (2007). ec ec de a de edea. fa de aeec ec de a de edea. Re.Ne., 44(3):3134.
Bae, D., Le, F., Bae, ., Maca, G., a, ., & Ead, K. (1997). Eccafda f ea ee: aed ace ada aec a. . Ja f ecaEdca, 471490.
Bae, M.. (2009). Peec dede a ecea fa: deaf e a eadad baea.Rea eeaa de Fac de fead, 65 (23,2), 7382.
Bfebee, U. (1979). Te Ec f Ha Deee: Eee b ae adde. Cabde: Haad Ue Pe.
Be, O., & Lee, I. (1997). Ecaa de dea c de a ea faca de BeLee. Pc.
Cade, B. M. (1973). Te ace f be ea. E M. B. Lae, N a e aae ed: Te ecea cd ea ea. . : Cc f ecea cde.
Ca, B. W. (2006). Wa e cca ea eed : Qe e cc efef e ad ecfc de f cee e. . Ja f Deeea ad BeaaPedac, 27,226230.
Caa, R., & C. (2006). La deecc ec de a. Ieec cca, 15(1). Caa,G. (1964). Pce f eee ca. Ne Y: Bac B.
Ca, G., & Mae, M. (1986). Te Effcac f Ea Iee Pa: Mea
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
88/97
a . Ecea Cde, 52(5), 417424.
Ce, M. (2011). Ee ccac. Madd: Paaf ..
Da Hee, ., Mae Fee, M.T. (2009). Rea eeaa de Fac defead, 65 (23,2), 5772.
Eceaa, ., Oa, C. (2004). Peec ecdaa: deecc, deac, dac acda. Gbe de Caaba.
Eeea, L. (2005). Face de e e caa de dea. Bacea: Ma.
Feea, N., & Fede, E. (1998). Nea Pedca (2 edc ed.). Be e:Paaecaa.
Faeb, W. (1994). Pee Deeea Dea: I Deeea cee ffce?Pedac, 93 586593.
Faeb, W., Ddd, J., ce, P., a, H., & Bec, B. (1992). Te Dee II: ae ad eadada f e Dee Deeea cee Te. . Pedac, 89,9197.
Gaabda, . ( 1990). Idc eca e: Deeea ac ad ece ffc. Neca , 28:515516.
Gaba, J. (1995). G a ca c ee: Lfe f cde ad fae e 1990. E G. Me, Te dda, e fa ad e ca d: Pea ffe e f cae (. V 42 de Nebaa Ma). Lc: Ue fNebaa Pe.
Gaca, F.., Medea, P. Ga de eac ebac be dea fa aec eaa aa edaa. FEP. Re de Mca.
GT. Lb Bac de a ec Teaa. Madd: Rea Paa de Peec deec a Pea c Maa, 2000.
Ge Ee, J., Baea Baea, JR., Ma Me, J., Rde ae, F. Vaae, F.(1989). Ce aa a eaac de Paa de deecc ec deefeedade e a bac. Medca Iea 13 (4), 107114.
Gd, G. (1900). e f ea bca eaa e cd f adeaeedca ad cefc cdc f fe. Ja f e eca Medca ca, 134137.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
89/97
Gac, M. (1998). Te effecee f ea ee f eabe cde: deeea eece. . eca Ja Mea Reada, 102:319345.
Gac, M. (1989,1997). Rece deee Ea Iee EffcacReeac:Ica f fa ee.
Ge, P. (2005). Cceaac de a aec eaa. E M. Ma, & F. Ma, ecTeaa (. 255291). Vaeca : Pb.
Ha, . (2006). cee f deeea dea: Reabe, eae . Ja fFa Pacce, 55,415422.
Hede, M.J, Rc M.D. ea T.M. (2000). Paa de eecaa /a de 03
a c a e c cabea de Ma de ea (Mca). Rea deec Teaa, III (2), 8187.
Ha, H., Ma, K., e, J., & Nce, R. (2006). Iac f ee Deeeacee a 12 ad 24 a Pedac Pacce. Pedac, 381388.
H, J. (1961). Ieece ad Eeece. Ne Y: Rad Pe.
Icea, ., & Yd, M. (2002). Dea c de aac e aecaa. ae a Naaa, V.25 3542.
Jee, J., & , J.M (2012). Ed Dec. Fdae de eac cca edeca. cedad Eaa de Medca de Faa Caa.
J, ., & Ma, N. (2006). Deeea cee deeea e? EaHa Deee, 82,173183.
J, D. L., & Wae, T. ( 1991). Te H Paecd deee Cee Pec:c Peface. Ja f Ea Iee, 226236.
Kb, B., & Wa, I. (2006). Neca Haa (5 edc ed.). Be e: MdcaPaaecaa.
Ka, R. (1996). Ide e Ba: Rea Dcee f H e Md W. KaaC MO: de & McMee.
Lae ce, C., & Rde, T. (2005). ed fcad de a aeceaa: Ua ec a. Rea de aa fae, 102110.
La, . (1972). Te Ma a aeed Wd. Ne Y: Bac B, Jaa Cae, Ld.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
90/97
Ma, J., & G, C. (2010). La faa c c dfcade a e e dea.
E C. Cba, . F, C. G, J. Ma, & F. L. Peeae, La aec eaa. U
c c a faca faa (. 5980). Bacea: UOC.
Mee, J. (1991). De f Ea Idefca. Ja f Ea Iee , 2635.
Mee, . (1985). Te Effcac f Ea Iee. W e We T Qe?Tc Ea Cdd eca Edca, V. 5, N. 2, 111.
Mee, . (1987). Ue ad abe f deeea cee ad c eade e.Y Cde, 6873.
Mee, . (1989). Ca Deeea cee Te Idef Cde W eDeeea a R? Pedac, 83:578585.
Mee, J. ., & Pece, . (1989). Gdee f def dabed addeeea eabe cde ad e fae. Wa DC: Naa Cee fCca Ifa Pa.
Meee Heae, .B. c. (2008). Bcad e efcace aa a eececdaa e ec Teaa. G de Ieac e ec Teaa de aUedad de Mca.
Mae, P., & Hae, R. (1994). Redc R f Mea Dde: Fe f PeeeIee Reeac. Wa DC: Naa cade Pe.
Ma, F., & Heade, . (2005). Nedea ddae aac ebc de a ec Teaa. E F. Ma, & M. M, ec Teaa (. 322). Vaeca : Pb.
Neb , J. c (2001). Baee. Iea de dea. TE.
Oaac Daca e a a aa de CDIP de Caaa.
Oee, R. W. (1981). Oeec ada ad eee cee edeee f e e e ad bea: eebca eece.Maa ad deee: Bca ada cca eece, 73109.
Peea, F., & Maca, T. (2008). Deeea ee: a Geea Fae. Jaf Pc , 127134.
Peeade, F., ec, O., P, G., & Tee, B. (1999). Le edace acee deee cce e Ee. : Madaa Pb He.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
91/97
PeLe, J. (2004)Mde eca de dea acad a a aec eaa. EJ. PeLe, J. .G. B de a Ne, (Cd.). Maa de ec Teaa. Madd (.2744)Edce Pde.
PeLe, J., & B de a Ne, . (2004). Maa de ec Teaa. Madd: EdcePde.
PEREZLOPEZ, J; MRTNEZFUENTE, M. T.; DZHERRERO, .; BRITO DE L NUEZ, . (2006)Peec, c de dea fa aec eaa. Rea de ecTeaa, . 9, . 7784.
PEREZLOPEZ, J; MRTNEZFUENTE, M. T.; DZHERRERO, .; BRITO DE L NUEZ, . (2012).Peec, c de dea fa aec eaa e a Ecea Ifa. Edca
e Rea, . 43, 1732.
Raffe, ., & Ga, M. (2007). cee Edece ad acce. Ofd: Ofd Ue Pe.
Ra, I., Me, . (2000). Rec acd de e ec. V edca, 8,2 (510).
Rd, D., & c, e. (2006). cee f deeea dea e e f a cedac cc: a ece aee f aee eae. Pedac, 11781185.
ace, DL., Hae, RB. Te, P. (1989). Edea Cca: Ua ceca bca aa a
edca cca. Madd, Da de a (O. 1985).
aeff, . (1985). Eea fac e Ea cee f Cde a R. E W.Faeb, R. Ede, & . J.W., Ea Idefca f Cde a R (. 2141).Ne Y:Pe Pe.
aeff, . J. (1993). Mde f deee ad deeea . E C. Zeaa, Hadbf fa ea ea (. 313). Ne Y: Gfd Pe.
aeff, ., & Cade, M. (1975). Redce R ad e C f CaeaCaa. I Ree f Cd Deee Reeac,, V.4.
aeff, ., & Fee, B. (1990). Taaca Rea ad ea ee. E . Mee,& P. ff, Hadb f ea cdd ee (. 119149). Ne Y: CabdeUe Pe.
ce Caabaca, J. (2000). U aa de eec aec eaa de de adac edcaa. Rea de ec Teaa, III (1), 2936.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
92/97
ff, J., D, P., Le, ., & Lee, M. (1979). Pa aace deeeadabe. Pedac, 506514.
ff, J. P., & HaeCa, P. (1987). Ea Iee f Dabed Ifa ad TeFae: Qaae a. Pedac, 80(5):65058.
ff, J., & Mee, . (2000). Hadb f Ea Cdd Iee. Cabde:Cabde Ue Pe.
ff, J. P., & P, D. (2000). F Ne Nebd. Te cece f EaCdd Deee. Wa: Naa cade Pe.
ce, L. (2007). Deeea cee Pa Cae: Te effecee f ce accead eceda f ee. B Medca Cee/B Ue c fMedce. B : Cea Fd b. . 1082.
e, J. (1996). Pae ceed deeea eae: c ae f cdfd ad cee. Ifa ad Y Cde, 9(1), 1628.
Wee, E., & , R. (1982). Veab, b dcbe: da d f eecde ad . Ne Y: Mc GaH.
We, K. (1987). Cdc Lda Reeac e Effcac f Ea Iee
Hadcaed Cde. Ja f ea ee , 12: 1322.
W, J., & Je, G. (1968). Pce ad acce f ceee f deae. OaacMda de a ad (OM). Gea: Wd Hea Oaa.
W, M. (1997). Ifa aee. Bde,CO: Wee Pe.
Ze Tee. (1997). L f e: Te fee ed deeea aee. Oee.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
93/97
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
94/97
A I. H :
Nom: D.N: Edat:Escola: Curs:Data observaci:
ETAPA SIGNES DALERTA NO SI
Mant les mans tancades (generalment amb el polze dins al puny)
Presenta un sobresalt exagerat (reacci dabraada)
Control del cap molt deficitari
Est molt rgid o molt bla
No ajunta les mans en la lnia mitjana
3 6 Somriure social absent o molt deficitari
mesos No emet sons
Atenci visual escassa o nulla: no mira a la cara de ladult quan se li estparlant
Generalment es mostra indiferent davant la veu o sons de lentorn
Presenta irritabilitat permanent, de difcil consol, encara que ladultlabraci
ETAPA SIGNES DALERTA NO SI
Persisteix el sobresalt exagerat (reacci dabraada)
Prensi manual absent o molt deficitria (no intenta anar cap als objectesper agarrar-los)
Presenta passivitat excessiva (desinters per les persones o per lescoses del seu entorn)
6 9 Absncia de balboteig, jocs voclics o emissions sillbiques
mesos No mostra signes danticipaci de les rutines habituals (alimentaci, ...)
No atn a la seva imatge davant dun mirall
Somriures poc habituals i absncia de rialles
No respon quan el criden, ni mira en la direcci don procedeixen els sons
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
95/97
ETAPA SIGNES DALERTA NO SI
Posici asseguda absent o molt inestable (als 12 mesos)
No sesfora per mantenir-se quan sel posa de peu
No t cap tipus de desplaament a terra (arrossegament...), ni canvisposturals (de tombat a assegut...)
9 - 12 Manipulaci dobjectes molt precria o inadequada (repetitiva,estereotipada...)
mesos No entn paraules familiars ni participa en jocs socials com ralet, Bernat,cucu,...
No hi ha una resposta significativament diferent davant personesdesconegudes o familiars
Escs o nul inters pels objectes nous
No atrau latenci de ladult ni verbalment ni amb gestos
Sevidencia un retard significatiu en habilitats maduratives respecte alsnens de la seva edat
Davant la presncia reiterada de dos o ms signes dalerta en aquest perode, havent transcorregutun temps raonable dadaptaci del nen al nou entorn escolar i/o havent incls canvis dins laula perpalliar la situaci, es recomana derivar el nen al CDIAP per realitzar una avaluaci deldesenvolupament ms especfica.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
96/97
Nom: D.N: Edat:Escola: Curs:
Data observaci
ETAPA SIGNES DALERTA NO SI
No camina sol als 18 mesos
Patr de joc molt repetitiu i estereotipat
Presenta conductes de perodes anteriors com baveig, colpeig, llenar tota terra, ...
Acostuma a estar abstret, despreocupat del que passa al seu voltant
No sap jugar a jocs convencionals (cotxes, construccions, ...) ni desimulaci (ninots, cuinetes, ...)
Repeteix moviments i/o conductes estranyes o estereotipades amb lesmans o el cos (aleteig, balanceig, rotar sobre s mateix, colpeigdobjectes, autolesi, ...)
1 2 Passa ininterrompudament duna activitat a una altra sense centrar-se encap.
anys No assenyala amb el dit per demanar ni per mostrar
No mira cap a lobjecte o la persona que li assenyala ladult
No respon a instruccions senzilles: vine cap aqu, dnam la pilota, posa-la a dins de la caixa, seu, ...
No diu cap paraula o so amb sentit referencial
No busca el contacte afectiu amb els pares o educador/a
No mostra inters ni gaudeix en la interacci amb els nens
No mostra entusiasme, comprensi o anticipaci quan van a recollir-lo elsseus pares
Sevidencia una regressi significativa en habilitats socials o dellenguatge que ja havia adquirit (exemple: prdua del balboteig, ...)
Sevidencia un retrs significatiu en habilitats maduratives en relaci alsnens de la seva edat
Davant la presncia reiterada de dos o ms signes dalerta en aquest perode, havent transcorregutun temps raonable dadaptaci del nen al nou entorn escolar i/o havent incls canvis dins laula perpalliar la situaci, es recomana derivar el nen al CDIAP per realitzar una avaluaci deldesenvolupament ms especfica.
7/23/2019 Deteccin Precoz de Alteraciones en El Desarrollo en Las Escuelas Infantiles- Experiencia en El CDIAP.
97/97
Nom: D.N: Edat:Escola: Curs:
Data observaci
ETAPA SIGNES DALERTA NO SI
Patr de joc molt repetitiu i estereotipat
Passa ininterrompudament duna activitat a una altra sense centrar-seen cap.
Sol estar abstret, despreocupat del que passa al seu voltant
Incapacitat per desenvolupar joc simblic o de simulaci (ninots,cuinetes)
Repeteix moviments i/o conductes estranyes o estereotipades amb les
mans o el cos (aleteig, balanceig, rotar sobre s mateix, copeigdobjectes, autolesi, ...)
No mostra inters pels nens ni gaudeix del joc compartit
2 3 No mostra entusiasme, comprensi o anticipaci quan van a recollir-loels seus pares
anys No busca el contacte afectiu amb els pares o educador/a
No assenyala amb el dit per demanar ni per mostrar alguna cosa que liagrada
No mira cap a lobjecte o la persona que li assenyala ladult
No comprn ordres verbals referides a un objecte, una persona i/o una
acci, per exemple: portam la pintura, llena la pilota, dna-li alnen, guarda-la a la caixa, posat a la fila, ...
No emet paraules amb sentit referencial als 24 mesos
Presenta menys de 20 paraules als 30 mesos
Presenta estereotpies verbals, ecollia, ... (sense intencicomunicativa)
Sevidencia una regressi significativa en habilitats socials o dellenguatge que ja havia adquirit (exemple: prdua del balboteig, ...)
Sevidencia un retrs significatiu en habilitats maduratives en relaci alsnens de la seva edat