CRANIUM CRANIUM
Dr. Ahmad Husairi, MAgDr. Ahmad Husairi, MAg
Gambaran Umum Skeleton Gambaran Umum Skeleton HumanumHumanum
Cranium (tengkorak)Cranium (tengkorak)
Skeleton trunci (kerangka badan)Skeleton trunci (kerangka badan)
Cingulum superius (gelang bahu)Cingulum superius (gelang bahu)
Skeleton extremitatis superioris (anggota Skeleton extremitatis superioris (anggota gerak atas)gerak atas)
Cingulum inferius (gelang panggul)Cingulum inferius (gelang panggul)
Skeleton extremitatis inferioris (anggota Skeleton extremitatis inferioris (anggota gerak bawah)gerak bawah)
CRANIUMCRANIUM
NeurocraniumNeurocranium
ViscerocraniumViscerocranium
NeurocraniumNeurocranium
Os frontaleOs frontale
Os parietaleOs parietale
Os temporaleOs temporale
Os sphenoidaleOs sphenoidale
Os occipitaleOs occipitale
Os ethmoidaleOs ethmoidale
ViscerocraniumViscerocraniumOs maxillareOs maxillare
Os palatinumOs palatinum
Os nasaleOs nasale
Os lacrimaleOs lacrimale
Os zygomaticumOs zygomaticum
Concha nasalis inferiorConcha nasalis inferior
VomerVomer
Os mandibulareOs mandibulare
Os FrontaleOs Frontale
Dibedakan:Dibedakan:
1. squama frontalis1. squama frontalis
2. pars orbitalis2. pars orbitalis
3. pars nasalis3. pars nasalis
1. Squama frontalis1. Squama frontalis
Arcus superficialisArcus superficialis
GlabellaGlabella
Foramen supraorbitalisForamen supraorbitalis
Incisura frontalisIncisura frontalis
Sulcus sagittalisSulcus sagittalis
2. pars orbitalis2. pars orbitalis
Fossa lacrimalisFossa lacrimalis
Jugum cerebrale dan impressiones Jugum cerebrale dan impressiones digitataedigitatae
3. pars nasalis3. pars nasalis
Sinus frontalisSinus frontalis
Os ParietaleOs Parietale
Linea temporalis superior et inf.Linea temporalis superior et inf.
Sulcus sagittalisSulcus sagittalis
Foveolae granularesFoveolae granulares
Sulcus transversusSulcus transversus
Sulcus arteriosusSulcus arteriosus
Os temporaleOs temporale
1. Squama temporalis1. Squama temporalis
2. Pars mastoidea2. Pars mastoidea
3. Pars petrosa3. Pars petrosa
4. Pars tympanica4. Pars tympanica
Meatus acusticus externusMeatus acusticus externus
Porus acusticus externusPorus acusticus externus
1. Squama temporalis1. Squama temporalisProc. zygomaticusProc. zygomaticus
Fossa mandibularisFossa mandibularis
Tuberculum articulareTuberculum articulare
Linea temporalisLinea temporalis
Sulcus a. temporalisSulcus a. temporalis
Juga cerebralia dan impressiones digitataeJuga cerebralia dan impressiones digitatae
Sulcus arteriosusSulcus arteriosus
2. Pars mastoidea2. Pars mastoidea
Processus mastoideusProcessus mastoideus
Sulcus a. occipitalisSulcus a. occipitalis
Sulcus sigmoideusSulcus sigmoideus
Cellulae mastoideaeCellulae mastoideae
3. Pars petrosa (pyramis)3. Pars petrosa (pyramis)
Sulcus petrosus superiorSulcus petrosus superior
Porus acusticus internusPorus acusticus internus
Fossa subarcuataFossa subarcuata
Apertura externa aquaeductus Apertura externa aquaeductus vestibulivestibuli
Eminentia arcuataEminentia arcuata
Tegmen tympaniTegmen tympani
3. Pars petrosa3. Pars petrosaHiatus canalis facialis (hiatus canalis Hiatus canalis facialis (hiatus canalis n. petrosi majoris)n. petrosi majoris)Sulcus n. petrosi superficialis majorisSulcus n. petrosi superficialis majorisHiatus canalis n. petrosi minorisHiatus canalis n. petrosi minorisSulcus n. petrosi superficialis minorisSulcus n. petrosi superficialis minorisImpressio trigeminiImpressio trigemini
3. Pars petrosa3. Pars petrosa
For. caroticum externum et internumFor. caroticum externum et internum
Canalis caroticusCanalis caroticus
Cavum tympaniCavum tympani
Processus styloideusProcessus styloideus
For. stylomastoideumFor. stylomastoideum
4. Pars tympanica4. Pars tympanica
Fissura petrotympanicaFissura petrotympanica
Os sphenoidaleOs sphenoidale
1.1. CorpusCorpus
2.2. Ala parva (minor)Ala parva (minor)
3.3. Ala magna (major)Ala magna (major)
4.4. Processus pterygoideusProcessus pterygoideus
1. Corpus sphenoidale1. Corpus sphenoidale
Sinus sphenoidalisSinus sphenoidalis
Sella turcica, Sella turcica,
fossa hypophysealisfossa hypophysealis
Dorsum sellae, Dorsum sellae,
proc. clinoideus posteriorproc. clinoideus posterior
Sulcus chiasmatisSulcus chiasmatis
Proc. pterygoideusProc. pterygoideus
2. Ala parva2. Ala parva
For. opticumFor. opticum
Proc. clinoideus anteriorProc. clinoideus anterior
Antara ala parva dan ala magna Antara ala parva dan ala magna terdapat fissura orbitalis superiorterdapat fissura orbitalis superior
3. Ala magna3. Ala magna
For. rotundumFor. rotundum
For. ovaleFor. ovale
For. spinosumFor. spinosum
Sulcus caroticusSulcus caroticus
Os occipitaleOs occipitale
1.1. Squma occipitalisSquma occipitalis
2.2. Pars lateralisPars lateralis
3.3. Pars basilarisPars basilaris
Foramen occipitale magnumForamen occipitale magnum
1. Squma occipitalis1. Squma occipitalis
Protuberantia occipitalis externa et Protuberantia occipitalis externa et internainterna
Sulcus sagittalisSulcus sagittalis
Sulcus transversusSulcus transversus
2. Pars lateralis2. Pars lateralis
Condylus occipitalisCondylus occipitalis
Canalis nervi hypoglossiCanalis nervi hypoglossi
Fossa condylarisFossa condylaris
3. Pars basilaris3. Pars basilaris
ClivusClivus
Sulcus petrosus inferiorSulcus petrosus inferior
Os EthmoidaleOs EthmoidaleLamina cribrosa: crista galliLamina cribrosa: crista galliLamina perpendicularisLamina perpendicularisLabyrinthus ethmoidalis:Labyrinthus ethmoidalis:Cellulae ethmoidalisCellulae ethmoidalisFor. ethmoidale anterius et post.For. ethmoidale anterius et post.Concha nasalis: suprema, superior, Concha nasalis: suprema, superior, dan mediadan media
Os maxillareOs maxillare
1.1. Corpus: sinus maxillarisCorpus: sinus maxillaris
2.2. Proc. frontalisProc. frontalis
3.3. Proc. zygomaticusProc. zygomaticus
4.4. Proc. alveolarisProc. alveolaris
5.5. Processus palatinusProcessus palatinus
Os palatinumOs palatinum
1.1. Pars perpendicularis (lamina Pars perpendicularis (lamina perpendicularis)perpendicularis)
2.2. Pars horizontalis (lamina Pars horizontalis (lamina horizontalis)horizontalis)
Os mandibulareOs mandibulare
1.1. Corpus mandibulaeCorpus mandibulae
2.2. Ramus mandibulaeRamus mandibulae
Angulus mandibulaeAngulus mandibulae
1. Corpus mandibulae1. Corpus mandibulae
Basis mandibulaeBasis mandibulae
For. mentaleFor. mentale
Fossa digastricaFossa digastrica
Linea mylohyoideaLinea mylohyoidea
Fovea sublingualisFovea sublingualis
Fovea submandibularisFovea submandibularis
2. Ramus mandibulae2. Ramus mandibulae
Proc. coronoideusProc. coronoideus
Proc. condyloideus (condylaris)Proc. condyloideus (condylaris)
Capitulum (caput) mandibulaeCapitulum (caput) mandibulae
Collum: fovea pterygoideaCollum: fovea pterygoidea
Tuberositas massetericaTuberositas masseterica
For. mandibulaeFor. mandibulae
Tuberositas pterygoideaTuberositas pterygoidea
CALVARIA CRANIICALVARIA CRANII
Tabula (lamina) externaTabula (lamina) externa
DiploeDiploe
Tabula (lamina) internaTabula (lamina) interna
BASIS CRANIIBASIS CRANII
ExternaExterna
Interna:Interna:
Fossa cranii anteriorFossa cranii anterior
Fossa cranii mediaFossa cranii media
Fossa cranii posteriorFossa cranii posterior
FONTICULUS (FONTANELLA)FONTICULUS (FONTANELLA)
Major (frontalis)Major (frontalis)
Minor (occipitalis)Minor (occipitalis)
SphenoidalisSphenoidalis
MastoideusMastoideus
Patokan Permukaan KepalaPatokan Permukaan KepalaVertex (puncak kepala)Vertex (puncak kepala)Frons (kening)Frons (kening)Occiput (belakang kepala)Occiput (belakang kepala)Tempora (pelipis)Tempora (pelipis)Nasion: lekukan di garis tengah Nasion: lekukan di garis tengah pangkal hidungpangkal hidungInion: protuberantia occipitalis Inion: protuberantia occipitalis externaexterna
Patokan Permukaan KepalaPatokan Permukaan KepalaPterionPterion: titik pertemuan ala magna : titik pertemuan ala magna ossis sphenoidalis dengan angulus ossis sphenoidalis dengan angulus sphenoidalis ossis parietalissphenoidalis ossis parietalis4 cm di atas titik tengah arcus 4 cm di atas titik tengah arcus zygomaticuszygomaticusDi internalnya terdapat Di internalnya terdapat ramus ramus anterior a. meningea mediaanterior a. meningea media
Patokan Permukaan KepalaPatokan Permukaan Kepala
LambdaLambda
BregmaBregma
SuturaSutura
Sutura coronalisSutura coronalis
Sutura sagittalisSutura sagittalis
Sutura lambdoideaSutura lambdoidea
ARTICULATIO ARTICULATIO TEMPOROMANDIBULARISTEMPOROMANDIBULARIS
Dibentuk olehDibentuk oleh- fossa mandibularis dan tuberculum articulare - fossa mandibularis dan tuberculum articulare ossis temporalisossis temporalis- caput mandibulae- caput mandibulaeMorfologisMorfologis: : articulatio ellipsoideaarticulatio ellipsoideaGerakan mandibulaGerakan mandibula::- depresi: m. pterygoideus lateralis, - depresi: m. pterygoideus lateralis, m. digastricus, m. mylohyoideus, m. digastricus, m. mylohyoideus,
m. geniohyoideus, gravitasim. geniohyoideus, gravitasi- Elevasi: m. temporalis, m. masseter, - Elevasi: m. temporalis, m. masseter,
m. pterygoideus medialism. pterygoideus medialis
ARTICULATIO ARTICULATIO TEMPOROMANDIBULARISTEMPOROMANDIBULARIS
- Protrusi: m. pterygoideus lateralis, - Protrusi: m. pterygoideus lateralis,
m. masseter, m. temporalism. masseter, m. temporalis
- Retraksi: m. temporalis (serabut - Retraksi: m. temporalis (serabut posterior), kadang-kadang m. posterior), kadang-kadang m. massetermasseter
- Gerakan lateral: - Gerakan lateral:
m. pterygoideus kontralateral dan m. pterygoideus kontralateral dan kedua m. temporaliskedua m. temporalis