Bouwdag V+V 2008Innovatief aanbesteden
(levert tijd, geld en kwaliteit op)
Stichting RogesStan Vermeulen, directeur
6 maart 2008
www.roges.nl
Inhoud
• Stichting Roges en haar dienstverlening• Traditioneel bouwproces: rol vrager, kenmerken, effecten, gevolgen• Het kan ook anders: aanbodspectrum• Strategie aan vraagzijde (vraagprofiel)• Strategie aan aanbodzijde (aanbodprofiel)• Bouworganisatievormen en bouwproceskosten• Vraag- en aanbodprofielen en de ‘match’
www.roges.nl
Wie is Stan Vermeulen?
• 52 jaar• Directeur/bestuurder Stichting Roges• Gym β (juli 73), TUE FAGO (maart 79)• Bouw- en aanbestedingsrecht• Mediation• Kwaliteits- en risicomanagement• Bouwprocessen/-organisatievormen• Vaessen (’79 -’84)• Hevo (’84 -‘06)• Roges (’07 - heden)
www.roges.nl
Stichting Roges
Doelstellingen:• Vraaginnovatie in de bouw• Aanbodinnovatie in de bouw• Ervaringskennis vastleggen en delenResultaten:• Betere huisvestingsprestaties• Betere kwaliteitsbeleving• Geen ‘verrassingen’ achteraf Markten:• Zorg, Onderwijs, WonenPositionering:• Onafhankelijk van aanbod (geen belang in project)• Focus op klantvraag (‘perfect match’)
www.roges.nl
Stichting Roges• Begeleider/adviseur van vraagaggregatie t/m contractering (het
gehele inkoopproces)• Begeleider/adviseur van aanbod -’due diligence’ (technisch,
financieel, juridisch)• Intermediair onderhandelingsprocessen• Uitdragen van ervaringskennis (projecten)• Creëren netwerken van vragers, aanbieders, kennisontwikkelaars,
kennisoverdragers
www.roges.nl
Het Bouwproces
TB:Rol vrager
• Vrager organiseert alle benodigde expertise• Vrager definieert alle technische oplossingen• Vrager bepaalt proces• Vrager zoekt naar een ‘stapelaar’ en ziet lijdzaam een prijs op zich
afkomen:o te hoog: bezuinigen (kaasschaaf)o te laag: weggeven aan ‘leuke aanvullingen’
www.roges.nl
TB:Kenmerken
• Gelegenheidsfabriek (gelegenheidsteam/-locatie en -product) met:o scheiding programma – ontwerp – uitvoering – beheer en
onderhoudo scheiding in vakdisciplineso scheiding van taken – bevoegdheden – verantwoordelijkhedeno scheiding tussen pakketopbouw en prijs
• Geen probleemeigenaar• Gelegenheid tot terugtrekken op eigen vakgebied
www.roges.nl
TB:Effecten
• Geen echte samenwerking:o ruimte voor ontwerpvisies (eigen wijsheden)o kostendenken aan aanbiederszijdeo ‘benutting’ van ontwerpfouteno geen ruimte voor vernieuwingo geen optimaal product/proces
www.roges.nl
TB:Gevolgen
• Veel onzekerheden/risico’s en derhalve: het opentrekken van een ‘blik beheersing en controle’:o zware aanbestedingsprocedures (incl. BIBOB)o dikke vraagpakketten en contracteno controleurs van overheidswege en vraagzijde
• partijen zijn gevangenen van een slecht proces en komen daardoor nooit tot optimale prestaties
www.roges.nl
Want:Door mensen te vangen (met goede ideeën en visies) in plaats van gevangen te houden (in slechte processen) ontstaat commitment. Mensen met commitment nemen ook verantwoordelijkheid!
Vertrouwen is goed, controle is beter en
verantwoordelijkheid is het beste
www.roges.nl
De toekomst van het traditionele vervoermiddel
www.roges.nl
Het kan ook anders: het aanbodspectrum
Seriegrootte 1 (maatwerk) Seriegrootte ‘x’
Focus: marktsegment
Focus: individuele klant
hoog
laag
Trend: meer zekerheid en gunstiger prijs/kwaliteit
Trend: meer maatwerk
De mate van keuzevrijheid, van onzekerheid, eigen inzet en prijs voor de klant
www.roges.nl
check
doplan
act
• Plan : Huisvestingsbeleid en- strategie: aanvullende focus
• Do : Ontwerp en uitvoering: huidige focus
• Check : Beheer en onderhoud: aanvullende focus
• Act : Aanzet nieuwe ‘loop’: aanvullende focus
Het kan ook anders:de huisvestingscyclus
www.roges.nl
Strategie aan vraagzijde• Visie middellange termijn (eigen primaire proces en
passende gebruikswaarde gebouw)• Woonkwaliteit (kamergrootte, sanitair, uitstraling,
omgeving, sfeer)• Exploitatie• Functioneel weten wat er nodig is met ruimte voor
voortschrijdend inzicht (flexibiliteit) • Toekomstwaarde• Veranderende regelgeving (bouwregime, AWBZ)• Veranderend krachtenveld (nieuwe partners)• Verantwoordelijkheid voor eigen vastgoed
www.roges.nl
Strategie aan vraagzijde
• Focus op TCO i.p.v. uitsluitend investerings - €’s• Waar(de) voor geld en vergelijkenderwijs vaststellen
ervan• Aansturen op een ander (eerder) contractmoment met:
o Bewustzijn inzake eigen verantwoordelijkheden (i.c. risico’s)
o Positie kennen bij ‘ingrijpen’ (geen black box benadering)
www.roges.nl
Strategie aan aanbodzijde• Vraagstrategie en overwegingen kennen• Inleven in gebruikswaarde• Aanbod erop afstemmen: goed huisvesten is bijdragen
aan het succes van het primaire proces van de klant• Klantgerichte flexibiliteit: de klant de keus• Bewijs leveren voor kwaliteit-/prijsverhouding
(marktwerking)• Ander (eerder) contractmoment faciliteren:
o Transparantie (keuzeproces)o Resultaatverantwoordelijkheid door integratie
www.roges.nl
Over welke innovatie gaat het?
• Aanbestedingsinnovatie wordt voorafgegaan door vraaginnovatie• Want aanbesteden volgt op de vraag• Wie ‘anders’ wil, moet ‘anders’ vragen
Want:• Op een vraag die niet gesteld wordt komt ook geen antwoord
www.roges.nl
Aanpak huisvesting (PDCA)• beleidshorizon• bedrijfsvoering en organisatie• anticiperen huisvesting• huisvestingsonderzoek -> huisvestingsstrategie (WAT)• huisvestingsproces (HOE)• w.o. zelf doen of uitbesteden (WIE)
Eerst: belangenkaart/waardebeleving (referentievlak)
Dán: wijze van realisatie
Afwegingen opdrachtgever
www.roges.nl
Koopproces Huisvestings-probleem
BelangenOpdrachtgever
BeschikbareBouworganisatie-vormen
Gewenste Samenwerkings-vorm
Allocatie TBV
VraagpakketBestedingsprocedure(wel/niet EG)
Bijbehorendinkoopproces
Gunning+Contracteringwww.roges.nl
Bouworganisatievormen
Traditioneel
Korte karakteristiek: Geen/zeer beperkte organisatie van de keten(waardering afhankelijk van belangen/waarden opdrachtgever) Hoofdaanneming
Vrije partijkeuze door gehele projectorganisatie heenGescheiden verantwoordelijkheden ontwerp en uitvoering
Volledig maatwerk
Veel ‘kikkers in de kruiwagen’ (gelegenheidsteam)
Grote projectinspanning opdrachtgever, waardoor inschakeling projectmanagement
www.roges.nl
Bouworganisatievormen
Geïntegreerd (vergelijkbaar met D&B met uitvraagniveau VO+)
Korte karakteristiek: Organisatie van de uitvoeringsketen(waardering afhankelijk van belangen/waarden opdrachtgever) Hoofdaanneming
Geen vrije partnerkeuze uitvoering (geen ‘voorgeschreven onderaannemer’ meer)
Gekoppelde verantwoordelijkheden ontwerp en uitvoering (minder naarmate uitvraag meer gedetailleerd is)
Volledig maatwerk, met optimalisatie technische oplossingen
Nog wel ‘ontwerpkikkers in de kruiwagen’ (gelegenheidsteam)
Verminderde projectinspanning opdrachtgever
www.roges.nl
Bouworganisatievormen
Conceptueel Bouwen
Korte karakteristiek: Organisatie van de volledige keten(waardering afhankelijk van belangen/waarden opdrachtgever) Hoofdaanneming
Geen vrije partnerkeuze na contractant
Geïntegreerde verantwoordelijkheden ontwerp en uitvoeringStandaard met ruimte voor maatwerk op onderdelen
Contractant is enige ‘kikker’ (ingespeeld team)
Geringe projectinspanning opdrachtgever
www.roges.nl
ProceskostenX X Kostprijs incl. onderaannemers en hun opslagen
0,0% € 0 Optimalisatie kostprijs door reductie faalkosten
0,0% € 0 Bouwplaatskosten
0,0% € 0 Coördinatie op de bouwplaats (over onderaannemers)
0,0% € 0 Algemene Kosten
0,0% € 0 Aanbiedingskosten
0,0% € 0 Research & Developement
0,0% € 0 Winst en Risico 0,0% € 0 Programma van Eisen
0,0% € 0 Ontwerpkosten
0,0% € 0 Dagelijks Toezicht
0,0% € 0 Projectmanagement
0,0% € 0 Aanbestedingskosten
0,0% € 0 Vergunningen
0,0% € 0 Faalkosten (niet verhaalbare kosten door bouwfouten)
0,0% € 0 Extra wensen tijdens uitvoering
0,0% € 0 Bouwrente
PM (proces)kosten na oplevering (faalkosten/extra wensen)
N.B. Eindprijsgarantie??
0% € 0 Exploitatiegevolgen
www.roges.nl
Overzicht proceskostenOverzicht belangrijkste berekeningsresultaten
Traditioneel Geïntegreerd Conceptueel
Bouwen
Bouwsom excl. ‘staart’ € 6.000.000 € 6.000.000 € 6.000.000
Bouwsom incl. ‘staart’ € 7.708.969 € 7.382.109 € 6.612.102
Bouwinvestering € 10.008.275 € 8.798.815 € 7.098.369
Voorbereidingstijd 12 10 6
Uitvoeringstijd 12 10 8
Post Bouwrente € 244.104 € 179.568 € 115.092
Financieringslast € 500.414 € 439.941 € 354.918
PM: Eindprijsgarantie??
Eindprijs is gegarandeerd, m.u.v. extra wensen!!
Eindprijs is gegarandeerd!!
www.roges.nl
Waardebeleving = belangen/waarden
Waarde-indicatoren1.2.3.4.5.6.
6
4 3
2
1
5++ + o - -- Invullen!
www.roges.nl
Voorbeelden van ‘waarde-indicatoren’
• Laagste prijs• Maatwerk• Verantwoordelijkheidsverdeling• Invloedsuitoefening door klant*• Budgetzekerheid• Transparantie in proces• Keuzemogelijkheden procespartners• Capaciteitsvraag klant*• Risicoverdeling• Aanbestedingsverplichting• Doorloopsnelheid• Marktwerking
www.roges.nl
KlantAdviseurs(Architect,
Technisch, Juridisch,
Financieel)
Financier
Project- enProcesmanager Bouwer(s)
Facilitairedienstverlener
Wilt u dit?
Klant
AanbiederAdviseurs(Architect,
Technisch, Juridisch, Financieel)
Financier
Project- enProcesmanager
Bouwer(s) Facilitairedienstverlener
Of dit?
‘Match’ vraag- en aanbodprofiel
waarden klant(vraagprofiel)
kenmerken aanbod(aanbodprofiel)
? oningevulde verwachtingen ? overvraagde aanbieders? aansluiting maken (marketing)!
www.roges.nl
Lage kosten KT
Beheerslasten
Innovatie
Zekerheid budget, tijd en kwaliteit
Flexibiliteit
Lage kosten LT
traditioneel DBFMO
Vraag versus aanbod (een voorbeeld)
= discussiegebied
www.roges.nl
De klant wordt aangeboden:(met ‘voorgebakken’ waarden c.q. kenmerken)
• Traditioneel/ bouwmanagement
• Bouwteam• IFD• D&B• DBM• DBMF• DBMFO
• DBMFOT• Turnkey• PPS• PFI• PRP• CM(R)• En vele andere
Maar: hoe kan een klant hieruit een keuze maken? Alleen als hij zelf een referentievlak heeft.
www.roges.nl
Loslaten (oplossingsruimte geven), dan heb je twee handen vrij (om te ‘plukken’)
www.roges.nl