BẢN TIN CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG
SỐ 42 - 2013
Hợp tác trong lĩnh vực cạnh tranh- Mô hình giữa các nước thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS)
Ủy ban EC điều tra các công ty vận tải
container vì hành vi thỏa thuận ấn định giá
Thách thức trong hợp tác điều tra các-ten xuyên biên giới
BỘ CÔNG THƯƠNGCỤC QUẢN LÝ CẠNH TRANH
Bộ Công Thương
CụC Quản lý Cạnh tranh
CụcQuảnlýcạnhtranhlàcơquandoChínhphủthànhlậptronghệthốngtổchứccủaBộCôngThươngcónhiệmvụthựcthiLuậtCạnhtranh,LuậtBảovệquyềnlợingườitiêudùng,PháplệnhChốngbánphágiá,PháplệnhChốngtrợcấpvàPháplệnhtựvệ.
Vớichứcnăng,nhiệmvụvàquyềnhạnquyđịnhtạiQuyếtđịnhsố848/QĐ-BCTngày05tháng2năm2013,CụcQuảnlýcạnhtranhhoạtđộngnhằmmụctiêuthúcđẩyvàduytrìmôitrườngcạnhtranhhiệuquảchocácdoanhnghiệpthuộcmọithànhphầnkinhtế,bảovệquyền,lợiíchchínhđángcủadoanhnghiệpvàngườitiêudùng.
LãnhđạoCụcQuảnlýcạnhtranhgồmmộtCụctrưởngdoThủtướngbổnhiệmtheođềnghịcủaBộtrưởngBộCôngThương,vàmộtsốPhóCụctrưởngdoBộtrưởng
BộCôngThươngbổnhiệm.
“
”
Bản tInCạnh tranh & nGƯỜI tIÊu DÙnG
Của Cục Quản lý cạnh tranh
giấy phép xuất bản số 06/gP-XBBT Cấp ngày 15/01/2013
Phát hành vào ngày 20 hàng tháng
nGƯỜI ChỊu trÁCh nhIỆM XuẤt BảnBẠCh VĂn MỪng
Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh - Bộ Công Thương
Ban BIÊn tẬPngUYỄn Phương nAM, LÊ PhÚ CưỜng,
PhẠM ChÂU gIAng, PhẠM hương gIAng, CAO XUÂn QUẢng, hỒ TÙng BÁCh,
BÙI ngUYỄn Anh TUẤn, PhAn ĐỨC QUẾ, PhÙng VĂn ThÀnh
hỘI ĐỒnG CỐ VẤnTRương ĐÌnh TUYỂn
Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mạiPgS. TS. LÊ DAnh VĨnh
Nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thươngông TRẦn QUỐC KhÁnh
Thứ trưởng Bộ Công ThươnggS. TS. hOÀng ĐỨC ThÂn
Đại học Kinh tế Quốc dânPgS. TS. ngUYỄn như PhÁT
Viện Nhà nước và Pháp luậtTS. BÙI ngUYÊn KhÁnh
Viện Nhà nước và Pháp luật
tổ chức sản xuất và phát hànhtrunG tÂM thÔnG tIn Cạnh tranh (CCID)
25 ngô Quyền - hà nộiĐT: (04) 2220 5305 * Fax: (04) 2220 5303
Email: [email protected]
Đại diện tại tP. hồ Chí MinhTầng 6, số 8 nam Kỳ Khởi nghĩa - TP. hCM
Phát hành tạiCông ty phát hành báo chí Trung ương
Mục lục
Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng xin trân trọng cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu ý kiến đóng góp của độc giả nhằm nâng cao chấtlượng của Bản tin. Mọi ý kiến đóng góp, thư từ, tin, bài xin gửi về:
Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng25 Ngô Quyền - Hoàn Kiếm - Hà Nội
ĐT: (04) 2220 5009 * Fax: (04) 2220 5303 * Email: [email protected]
04 CHUYÊN MỤC Cạnh tranh
21 TIN TỨC - SỰ KIỆN
26 HỎI ĐÁP
28 NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
27 VĂN BẢN PHÁP LUẬT MỚI BAN HÀNH
4 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
Hợp TáC Trong lĩnH vựC CạnH TranH – Mô HìnH gIữa CáC nướC THuộC Cộng đồng CáC quốC gIa độC lập (CIS)Ngày24tháng12năm1993,Thủ
tướngcủa12nướcthuộckhốiCộngđồngcácquốcgiađộclập
(CommenwealthofIndependentSates-CIS)đãkýHiệpướcLiênChínhphủvềphốihợpthựchiệnchínhsáchcạnhtranhtạiAshkhabadthuộcTurkmenistan.MụcđíchcủaHiệpướclàtạoracơsởpháplýđểngănchặn,hạnchếvàvàloạibỏcáchànhviđộcquyền,thỏathuậncáctenvàcạnhtranhkhôngbìnhđằnggiữacácthươngnhântrongkhuvựckinhtếchungcácnướcCIS.Hiệpướcghinhậnnhữngkháiniệmvàquytắcchungquantrọngnhấtvềvềcạnhtranhgồmlạmdụngvịtríthốnglĩnh,hợpnhấtgiữacácthươngnhân,thỏathuậncácten,vàcạnhtranhkhônglànhmạnh.NhữngkháiniệmvànguyêntắcnêutrongHiệpướcđượcvậndụngtrongnhữngđiềukiệnkhácnhaugiữacácnướcCISkhisoạnthảoLuật
Chốngđộcquyềncủariêngmình.ĐiềunàytạoranhữngquyđịnhchunggiốngnhaugiữaLuậtChốngđộcquyềncủacácnướcCIStronggiaiđoạnđầusoạnthảo,dođótạođiềukiệnthuậnlợichoviệchàihòahóaphápluậtcạnhtranhgiữacácnướctrongkhối.
Hiệpướcquyđịnhnghiêmcấmthỏathuậncáctengiữacácthươngnhânhaynhữnghànhvithôngđồngkháccóthểgâyhạnchếcạnhtranhtrênthịtrườngchung.Tuynhiên,hànhvinàycóthểđượcchophépthựchiệnnếuthươngnhânchứngminhđượcrằngnócóthểthúcđẩytiếnbộkhoahọckỹthuậtvàkinhtế,đápứngnhucầuthịtrườnghànghoá,cảithiệnchấtlượnghànghoáhoặctăngkhảnăngcạnhtranh.Đểhiệnthựchóacácmụctiêuđặtra,HiệpướcquyđịnhthànhlậpHộiđồngliênquốcgiavềchínhsáchcạnhtranh.QuychếHội
đồngđãđượcthôngquavàtrởthànhcơsởpháplýchoHộiđồnghoạtđộng.MỗinướcthànhviêncóquyềncửhaiđạidiệnthamgiaHộiđồng.CácquốcgiacónghĩavụthựchiệncácbiệnphápcầnthiếtđểhoànthànhmụctiêuquiđịnhtạiHiệpướcvàhỗtrợhoạtđộngcủaHộiđồng.CácnguyêntắcchungquiđịnhtrongHiệpướcđượckhẳngđịnhvàtăngcườngthêmbằngcácthoảthuậnsongphươnggiữacácnước.
Hiệpướcquiđịnhvềsựhợptácgiữacơquanchốngđộcquyềnvàhàihoàhoáphápluậtchốngđộcquyềncủacácnước.Đểtạokhuônkhổhợptácphùhợp,bảođảmtiếntrìnhhộinhậptronglĩnhvựccạnhtranh,năm1999,HộiđồngliênquốcgiađãthôngquaQuychếvềcơchếhợptácđểloạibỏhànhviđộcquyền,thỏathuậncáctenvàcạnhtranhkhônglànhmạnhgiữacácnướcthànhviên.Những
Chuyên mụC
5ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
quyđịnhnàyápdụngchohoạtđộngcủathươngnhâncóhànhvihạnchếcạnhtranhtrongđóbaogồmthỏathuậncáctennếuhoạtđộngnàyđượcthựchiệnbởihaihoặcnhiềuthươngnhântrongphạmvilãnhthổcácnướcthànhviênvàcótácđộngtớicạnhtranhgiữacácquốcgiathànhviên.Hợptácgiữacơquanchốngđộcquyềncủacácnướcthànhviênđượcthểhiệndướibốnhìnhthứcgồmthôngbáo,yêucầucungcấpthôngtin,đềnghịđiềutravàthamvấn.
Thôngbáosẽđượcnướcthựchiệnđiềutragửitrướcchonướccóquyềnlợibịtácđộngbởicuộcđiềutra.Thôngbáogồmtêncủacácthươngnhânđangbịđiềutra,tómtắtnộidungvụviệc,cơsởpháplýcủaviệcđiềutravàcácthôngtinkhác.Nướcđượcthôngbáocũngcóthểxemxétápdụngnhữngbiệnphápthíchđángphùhợpvớiphápluậttrongnước.Nướcthựchiệnđiềutragửichocơquanchốngđộcquyềncủanướcliênquanđượcthôngbáoyêucầucungcấpthôngtinvềcáchoạtđộngkinhtếcủacáccôngtybịtiếnhànhđiềutratrênlãnhthổnướcmình,trừtrườnghợpcầngiữbímật.Yêucầucầnphảiđượctrả lời trongvòng3tháng.Cơquancạnhtranhcácnướcthànhviêncóquyềntraođổihồsơđềnghịxemxétvụviệc,thựchiệnxemxétsựviệcnêutronghồsơvàđưaraquyếtđịnhphùhợpvớiluậtchốngđộcquyềncủanướcmình.Đểtránhxungđộttrongquátrìnhđiềutravụviệc,cáccơquancạnhtranhcóthểyêucầuthamvấn.Bêncầnthamvấngửiyêucầubằngvănbảnkèmtheotoànbộtàiliệucầnthiếtvàlýdocầnthamvấnđếnbênthamvấn.Việcthamvấnđượcthựchiệntrongvòng3tháng,hoặctheothờihạndocácbênthoảthuận.
Tháng4năm1999,nhữngsửađổibổsungquantrọngđãđượcđưavàoHiệpước,phảnánhkinhnghiệmtíchluỹđượccủacáccơquancạnhtranhcácnướcthànhviên.Hiệpuớcsửađổiquyđịnhkhiđánhgiácácthỏathuậncácten,cơquancạnhtranhcầnphảixemxét tácđộngcủacácthoảthuậnnàyđốivớiviệcthúcđẩypháttriểnkinhtếvàkỹthuật,sựổnđịnhcủathịtrườnghànghoá,sựcảithiệnchấtlượnghànghoávàkhảnăngcạnhtranh.
Hộiđồngliênquốcgiađã
dựthảoLuậtvềBảovệcạnhtranhtrongkinhdoanhbaogồmquyđịnhvềkiểmsoátthỏathuậncácten,đượcHộiđồngliênQuốchộicácnướcCISnhấttríthôngquavàđượccoilàmôhìnhđểcácquốcgiadựthảovàhoànthiệnphápluậtnướcmình.Vớiviệcthôngqualuậtmẫu,cácnướcCISđãcơbảnhàihòahóaphápluậtcạnhtranhtrêncơsởcácnguyêntắcvànguyênlýđãđượcnhất trí.Vìvậy,phápluậtcạnhtranhnóichungvàchếđịnhkiểmsoátthỏathuậncáctennóiriêngvềcơbảnlàgiốngnhaugiữacácnướcCIS.PhápluậtcạnhtranhcủatấtcảcácnướcSNGđềucóquyđịnhvềthỏathuậncáctengiữacácdoanhnghiệp.Mộttrongnhữngnguyêntắcchungcơbảnlànghiêmcấmthỏathuậnngang(giữacácđốithủcạnhtranhhoặcđốithủtiềmnăng)vàápdụngnguyêntắcđánhgiátácđộnghợplýđốivớithỏathuậndọc.Cácthỏathuậnngangbịcấmgồmthỏathuậnấn
định,duytrìgiá;thỏathuậnthôngđồngbỏthầu;thỏathuậnphânchiathịtrườngtheokhuvực,theosốlượnghàngmuabán,theoloạihànghóabán,theokháchhàng;thỏathuậnngăncảndoanhnghiệpkhácthamgia thị trường; thỏathuậnthôngđồngtừchốimua,bánhànghoá.
Nhưvậy,cóthểnóihợptácgiữacácnướcthuộckhốicộngđồngcácquốcgiađộclậpkhôngchỉdừnglạiởcấpđộhợptáchỗtrợhoạtđộnggiữacáccơquancạnhtranhcácnướcmàcònhướngtớimộtcấpđộcaohơnđólàxâydựngmộtnềntảngphápluậtchungthốngnhấtnhằmhàihòahóaphápluậtcạnhtranhcủacácquốcgiatrongkhối.
Phùng Văn Thành(Phòng Điều tra và xử lý các vụ
việc hạn chế cạnh tranh, Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công thương)
Chuyên MụC
6 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
phốihợpđiềutracácvụviệccác-tenxuyênbiêngiới.Tuynhiên,cầnlưuýrằngkhôngcómộtcôngcụnàolàtốiưuvàkhôngphảitấtcảcáccôngcụđềusẵncóvàđượccácquốcgiacùngápdụng.
Hợptácquốctếgiữacáccơquancạnhtranhtrongđiềutracác-tencóthểdiễnrabằngnhiềuhìnhthức.Hợptáccóthểởcấpsongphương,khuvựchoặcđaphương.Hợptáccóthểdựatrênnhữngcôngcụchínhthức,chẳnghạnnhưmộtđiềukhoảnpháplýhoặcmộthiệpđịnhgiữacácquốcgiahaygiữacáccơquancạnhtranh.Mặtkhác,hợptáccóthểthôngquacáccôngcụkhôngchínhthức,trongđónókhôngdựatrênkhuônkhổcủabấtkỳmộtcôngcụhợptáccụthểnào,mà
thườnggắnvớinhữnghìnhthứchợptácchung,chẳnghạnnhưhỗtrợkỹthuật,traođổithôngtinchunghoặcthôngtingiữacáccơquan.Cácphươngtiệnvàcôngcụcũngnhưcáchìnhthứchợptáckhácnhauliênquanđếnđiềutracácvụviệccác-tenxuyênbiêngiớithườngtạoramộttổhợpphứctạpcáccấphợptáckhácnhaugiữacáccơquan.Mặcdùcósựkhácbiệtgiữacácquốcgiahaycácnhómquốcgiavềhìnhthứcvàcôngcụhợptác,tuynhiêncáccơquanthựcthichốngcác-tenđềuthừanhậnrằnghợptácquốctếchínhlàchìakhóaquantrọngđểđảmbảohànhvicác-tenxâmphạmđếnlợiíchcạnhtranhởnhiềuquốcgiađượcxửlýmộtcáchhiệuquảvàtốiưu.
Công Cụ Hợp TáC Trong đIều Tra CáC-TEn xuyên bIên gIớI
Cùngvớitoàncầuhóanềnkinhtế,cáchoạtđộngcác-tenngàycàngcóxuhướngmởrộngraphạmvi
quốctế.Trongbốicảnhsốlượngcácvụviệccác-tenxuyênbiêngiớingàymộtgiatăng,thìnhucầuhợptácgiữacáccơquancạnhtranhcủacácquốcgiakhácnhautrởnêncấpthiếtnhằmđảmbảohiệuquảthựcthichốngcác-ten.
Hợptácđiềutracác-tenbằngcáchnào, trongkhuônkhổnào,vớinhữngcôngcụrasaolàchủđềđượcbàntớitrongnhiềuhộithảo,diễnđàndocáctổchức,mạnglướicạnhtranhquốctếnhưOECD,ICNtổchức.Bàiviếtnàysẽgiớithiệuvềcáccôngcụhợptácquốctếđượcnhiềuquốcgiasửdụngtrongquátrình
Chuyên mụC
7ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh1. CáC Công Cụ hợP TáC
chung Cómộtsốhoạtđộnghợptácđược
hỗtrợbởicáccôngcụápdụngrộngrãitrongnhiềulĩnhvựcthựcthi,khôngchỉdànhriêngchohợptáctronglĩnhvựccạnhtranh,chẳnghạnnhưHiệpđịnhtươngtrợpháplý(MutualLegalAssistanceTreaties),cáchiệpướcdẫnđộ(extraditiontreaties)vàcácvănkiệnthỉnhcầuthẩmvấn(lettersrogatoryhoặclettersofrequest).
1.1. Hiệp định tương trợ pháp lýNhiềuquốcgiađãkýkếtHiệpđịnh
tươngtrợpháplý.Đólànhữnghiệpđịnhsongphươngtạoranhữngnghĩavụquốctếđốiứnggiữacácbênkýkếtvàkhôngchỉdànhriêngcholĩnhvựcđiềutracạnhtranh.
Hiệpđịnhtươngtrợpháplýthườngchophépcácbênkýkếtápdụngnhiềuhìnhthứchỗtrợlẫnnhau,baogồmviệcsửdụngquyềnhạnđiềutrachínhthứcvàchiasẻcácthôngtinbímật.Hiệpđịnhtươngtrợpháplýkhiđượcápdụngsẽtrởthànhmộtphươngtiệnhiệuquảnhấttrongthuthậpchứngcứxuyênbiêngiớitrongcácvụviệccạnhtranh.Nótạoramộtcơchếchocácbênkýkếtđạtđượcnhữnghỗtrợpháplýđốivớicácvụviệchìnhsựnóichung,baogồmcảviệcbắtbuộclấychứngcứvềthỏathuậnvàtiếnhànhkhámxétcáccơsởkinhdoanhtrongnước.Khônggiốngnhưcácthỏathuậnhợptác“mềm”,Hiệpđịnhtươngtrợpháplýràngbuộccácbênphảihỗtrợlẫnnhaubằngcáchthuthậpchứngcứtrongphạmvilãnhthổquốcgiađượcyêucầuvànókhôngchophépquốcgiađượcyêucầutừchốihỗtrợ,ngoạitrừcáctrườnghợpphạmtộichínhtrịhoặcquânsự,hoặcviệctuânthủcóthểgâynguyhiểmchoanninhquốcgiahoặcphươnghạiđếnquátrìnhđiềutracủachínhquốcgianày.
Hiệpđịnhtươngtrợpháplýlàmộtcôngcụmạnhmẽ,nhưngthườngbịgiớihạntrongcácvụviệchìnhsự,bởivìnóđòihỏimộthànhviviphạmđangxemxétphảilàtộihìnhsự,ítnhấttheothẩmquyềnphánxétcủaquốcgiađangápdụngHiệpđịnhnày.Trongkhiđóởnhiềuquốcgia,hànhvicác-tenchưaphảilàmộttộihìnhsự,dovậyHiệpđịnhtươngtrợpháplýítđượcsửdụngtrongđiềutracác-ten.Thêmvàođó,tiêuchuẩnpháplýhoặcmộtsốphươngphápđiềutracủacảhaiquốcgia,gồmquốcgiayêucầuvàquốcgiađượcyêucầutươngtrợpháplýcóthểkhácnhau.Chẳnghạn,luậtphápcủamộtsốquốcgiayêucầuchứngcứthuthập
theoHiệpđịnhtươngtrợpháplýđểđượcsửdụngtạitòaánphảiđượcthuthậptheocáchtôntrọngquyềnbàochữađượcápdụngtạiquốcgiayêucầutươngtrợpháplý.Mộtsốphươngphápđiềutrachẳnghạnnhưnghelénphươngtiệnliênlạccánhânđượcápdụngtạiquốcgiayêucầutươngtrợpháplýnhưngcóthểkhôngđượcsửdụngtạiquốcgiađượcyêucầu.Dovậy,Hiệpđịnhtươngtrợpháplýítđượcápdụngtrongđiềutracácvụviệccác-ten,đặcbiệtkhócóthểđượcápdụngởcácquốcgiađangpháttriển.
1.2. Các hiệp ước dẫn độHiệpướcdẫnđộcũngđòihỏihành
viđangbịđiềutraphảilàtộihìnhsựởcảhaiquốcgiathamgiahiệpước.Vớisốlượngtươngđốinhỏcácquốcgiacóquyđịnhcác-tenlàtộihìnhsựthìtỷlệcáchiệpướcdẫnđộđượctriểnkhaiápdụngtrongcácvụviệccác-tenthậmchícònnhỏhơnsovớiHiệpđịnhtươngtrợpháplý.Năm2005,mộtcôngdânmangquốctịchAnhđãtrởthànhgiámđốcđiềuhànhnướcngoàiđầutiênbịdẫnđộtheolệnhcủaHoaKỳ.ThượngviệnAnhđãlậtngượclệnhdẫnđộđốivớivụviệccác-tentrêncơsởchorằngtạithờiđiểmhànhviviphạmbịcáobuộc,thỏathuậnấnđịnhgiákhôngphảilàtộihìnhsựtạiVươngquốcAnh,dođónókhôngphảilàhànhviviphạmcóthểápdụnghiệpướcdẫnđộ.Tuynhiên,phánquyếtđãkhôngloạitrừápdụngdẫnđộđốivớihànhvithỏathuậnấnđịnhgiá,saukhihànhvinàyđượcquyđịnhlàtộihìnhsựtạiAnhtheoLuậtDoanhnghiệpnăm2002.Đóvẫnlàmộtvídụminhhọachothấydẫnđộnghiphạmcác-tenpháttriểnnhưthếnàoởcácquốcgiaquyđịnhhànhvicác-tenlàtộihìnhsự.
1.3. Văn kiện thỉnh cầu thẩm vấnCơquancạnhtranhcũngcóthểsử
dụngvănkiệnthỉnhcầuthẩmvấnđểđạtđượcsựhỗtrợtừcơquanđồngnhiệmnướcngoàitrongtrườnghợpkhôngcóHiệpđịnhtươngtrợpháplýhoặchiệpđịnhhợptáccấpcao.Vănkiệnthỉnhcầuthẩmvấnlàmộtyêucầuchínhthức,theođómộttòaányêucầumộttòaánnướcngoàithựchiệnhànhvitốtụng,chẳnghạnnhưthuthậpchứngcứ,pháthànhgiấytriệutậphoặcthôngbáopháplýkhác.Quátrìnhnàythườngmấtnhiềuthờigianvàkhácồngkềnh.Mộtsốquốcgiacònnhấnmạnhrằngcácyêucầunàyphảiđượcgửithôngquađườngngoạigiao.Tuynhiên,trênthựctếcũngcómộtsốbáocáovềviệcsửdụngtươngtrợtưpháptrongcácvụviệccác-tenquốctế,chẳnghạnnhưtrongvụđiềutracủaHoa
KỳđốivớihànhvigianlậnthầuđốivớicácdựándoUSAIDtàitrợ,cơquantưphápcủaĐứcđãcử100nhânviêncảnhsátcómặtđểtiếnhànhkhámxéttạinhiềuđịađiểmởĐức.
2. hiệP định Thương mại khu VựC Trong đó Có CáC điều khoản Về Cạnh Tranh
Cáchiệpđịnhkhuvựccũngcóthểlàcơsởchohợptácgiảiquyếtcácvấnđềvềcạnhtranh.TheodanhsáchthốngkêtrêntrangtinđiệntửcủaTổchứcthươngmạithếgiới(WTO),hiệnnaycótới214Hiệpđịnhthươngmạikhuvực(RTA)cònhiệulực,trongđó98Hiệpđịnhcóchứacácđiềukhoảnvềcạnhtranh.TronglĩnhvựccạnhtranhcómộtsốhiệpđịnhthươngmạikhuvựcnổitiếngnhưEU,COMESA1,WAEMU2,CARICOM3,ASEAN, NAFTA4, MERCOSUR5 vàCộngđồngcácquốcgiaNamMỹ(AndeanCommunity).RTAkhôngnhấtthiếthoàntoàndựavàovịtríđịalý,chúngcóthểđượcthỏathuậnsongphươnggiữacácnướcđơnlẻ(Hiệpđịnhthươngmạitựdo(FTA)),giữamộtquốcgiavàmộtnhómcácquốcgia(Hiệpđịnhnhiềubên),hoặcgiữacáckhuvựchoặccáckhốinước(Hiệpđịnhđaphương).
MộtvídụđiểnhìnhminhhọachohiệpđịnhkhuvựchoạtđộnghiệuquảđóchínhlàEUvàMạnglướicạnhtranhchâuÂu(ECN).HiệpđịnhnàyđãtạorakhuônkhổhợptácgiữacáccơquancạnhtranhcủacácnướcthànhviênEUtrongcácvụviệcápdụngĐiều101và102HiệpướcvềchứcnăngcủaEU(TFEU).ECNđượcsửdụngrộngrãinhưmộtmôhìnhhợptáckhuvực.ECNđượcthànhlậptheoQuychếHộiđồngchâuÂu(“Quychếhiệnđạihóa”)vàhoạtđộngdựatrênhệthốngthẩmquyềnsongsongchophépcơquancạnhtranhcủacácquốcgiathànhviên(NCA)ápdụngcácnguyêntắccạnhtranhnhưnhau.
Liênquanđếnđiềutracác-ten,ECNcómộtýnghĩarấtlớntrongviệcchophépcơquancạnhtranhcácquốcgiathànhviên(NCA)traođổicácthôngtinbímậtvàsửdụngcácthôngtinđólàmchứngcứtrongthủtụctốtụngcủamình,tùythuộcvàocácnghĩavụthôngtinkhácnhauởnhữngquốcgiađó.TấtcảcácNCAđều
1 COMESA–ThịtrườngchungĐôngvàNamPhi
2 WAEMU–Liênminhkinhtế,tiềntệTâyPhi
3 CARICOM–CộngđồngCaribe4 NAFTA–Hiệpđịnhthươngmạitựdo
BắcMỹ5 MERCOSUR–Khốithịtrườngchung
NamMỹ
Chuyên MụC
8 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
cóquyềntraođổivàsửdụngcácthôngtinmàhọđãthuthậpđượcnhằmmụcđíchápdụngLuậtCạnhtranh.ViệctraođổithôngtindiễnragiữacácNCAcũngnhưgiữaỦybancạnhtranhchâuÂuvàNCA.KhảnăngtraođổithôngtinbímậtgiữacáccơquancạnhtranhchâuÂumàkhôngcósựđồngýcủacácbênchỉduynhấtcótrongkhuônkhổcủaECN,giúptăngcườngđángkểsứcmạnhcủacáccơquancạnhtranhchâuÂuđểđốiphóvớicácvụviệccác-ten.Tuynhiên,nócònmộtsốhạnchếnhấtđịnh,đặcbiệttrênthựctếcómộtsốquốcgiatrongkhuvựcEUcóchếtàixửlýhìnhsựđốivớicácviphạmtronglĩnhvựccạnhtranh,trongkhicácquốcgiakháclạikhôngcó.Hơnnữa,đểđảmbảohiệuquảhoạtđộngcủachươngtrìnhkhoandung,thìthôngtinthuthậpđượctừbênnộpđơnxinhưởngkhoandungkhôngthểđượccơquancạnhtranhkhácsửdụngđểchốnglạichínhbênnộpđơnxinhưởngkhoandungđó.Trênthựctế,ECNđãcốgắnggiảmthiểunhữnghậuquảtiêucựcdosựthiếuhàihòagiữacácchươngtrìnhkhoandungđượcápdụngởcácquốcgiathànhviênEUthôngquaviệcpháttriểnChươngtrìnhkhoandungmẫucủaECN.
ĐặcthùcủaECNlàcómộtkhungpháplýchung,đồngthờiuyquyềncủaphápluậtEU,củacáccơquanthựcthivàtòaánchâuÂulàrấtlớn.Tuynhiên,ECNcóthểvẫnlàmộtbàihọchữuíchvềhợptáckhuvực.HoạtđộngcủaECNchothấychìakhóađểhợptácthànhcônglàphảichínhthứchóa:(i)cáchthứcthuthậpchứngcứvềhànhviphảncạnhtranhđangdiễnraởnướcngoàiđểsửdụngchođiềutravàtranhtụngởtrongnướcvà(ii)cáchthứcchiasẻthôngtinvớicácquốcgiakhácđểhọcóthểtruytốcáchànhviviphạmtươngtự.
3. CáC hiệP định hợP TáC song Phương Trong lĩnh VựC Cạnh Tranh
3.1. Hiệp định song phươngHiệp định hợp tác song phương
tronglĩnhvựccạnhtranhđãtănglênnhanhchóngkểtừnăm1976khihiệpđịnhđầutiênđượckýkếtgiữaHoaKỳvàĐức.Cácbảnhiệpđịnhhợptácđãđượcpháttriểntừnhữngphiênbảnsơkhaibanđầukhicácbênvẫngiữtưduyphòngthủhoặcchỉđưaranhữngnguyêntắchợptácchungvàrấtmơhồ.Cáchiệpđịnhthếhệthứhaiđãthểhiệncamkếtlớnhơnnhằmtăngcườnghợptáctrongthựcthiluậtcạnhtranhởcấpquốctế
Cáchiệpđịnhsongphươngchỉra
nghĩavụthôngbáokhimộttrongcácbênkýkếtnhậnthứcđượchoạtđộngthựcthicủamìnhcóthểảnhhưởngđếnlợiíchcủabênkhác.Cáchiệpđịnhnàycũngbaogồmcácquyđịnhvềphốihợptrongđiềutrasongsongnếuthíchhợpvàkhảthi,vàcũngbaohàmcácnguyêntắcgiaokếttíchcựcvàtiêucực.Nhiềuhiệpđịnhsongphươngcũngchophépthamvấn,địnhkỳthamquanvàtraođổinhânsựgiữacáccơquancạnhtranh.
Cáchiệpđịnhsongphươngphầnlớnlàthànhcông.Việccáccơquancạnhtranhthôngbáochonhauvềđiềutra,chiasẻthôngtinkhôngbímậtvàphốihợpđiềutrađãtrởthànhthônglệ.Tuynhiên,hiệpđịnhhợptácsongphươngđượccácnướcpháttriểnvớicáctậpđoànđaquốcgiahoạtđộngtrênlãnhthổcủanhausửdụngphổbiếnhơn.Cácnướclớn,pháttriểnvàcácnướcnhỏ,đangpháttriểnthườngkhôngcócùngmứcđộsẵnsàngkýkếtcáchiệpđịnhhợptácsongphương.Sựdèdặtđólàdomốiquanngạichorằnghiệpđịnhnàysẽđặtranhucầulớnhơnđốivớicơquancạnhtranhlớnhơn,cónhiềukinhnghiệmhơnởquốcgiacótrụsởchínhcủacáccôngtyđaquốcgiađangthựchiệnhànhviphảncạnhtranhởcácquốcgianhỏhơnhoặcđangpháttriển.Ngượclại,sốlượngcáccôngtytừcácquốcgiađangpháttriểnmàhoạtđộngcủachúngcóảnhhưởngđếncácthịtrườngởquốcgiapháttriểnchiếmmộttỉlệnhỏhơn.
Hiệpđịnhsongphươngtạoracác
quyđịnhmềm,tậptrungvàocáchoạtđộngthamvấn,hợptácvàkhônggiớihạnquyếtđịnhcủacáccơquanchứcnăng.Mặcdùđâylànhữnghiệpđịnhquốctếmangtínhràngbuộc,đượckýkếtbởicácchínhphủ,nhưngchúngcũngkhônglàmthayđổiluậtphápnộiđịa,đặcbiệtnócũngchophépbênđượcyêucầucóthểxemxétlợiíchquốcgiatrongvệcxácđịnhliệucónênhợptácvàhợptácởmứcđộnào.
3.2. Hiệp định tương trợ chống độc quyền
Hiệp định tương trợ chống độcquyềnchothấymứcđộhợptáclớnhơnsovớicáchiệpđịnhhợptácsongphươngtruyềnthống.Mứcđộhợptáccaohơnthểhiệnởchỗcáchoạtđộnghỗtrợcụthểtheohiệpđịnhtươngtrợsẽđượcquyđịnhtrongphápluậtnộiđịatrongtrườnghợphiệpđịnhnàychưađềcậptới,đặcbiệtlàcáchoạtđộngtiếpcậnchứngcứởnướcngoàivàchiasẻthôngtin.Chúngtacóthểthấymộtsốvídụđiểnhìnhminhhọachocáchiệpđịnhthếhệthứba,chẳnghạnnhưHiệpđịnhHợptácvàPhốihợpgiữaỦybancạnhtranhvàbảovệngườitiêudùngÚcvàỦybanthươngmạiNewZealandkýkếtnăm1994vàsửađổi,bổsungnăm2007;Hiệpđịnhtươngtrợthựcthichốngđộcquyềnnăm1999đượckýkếtgiữaHoaKỳvàÚc…
3.3.BiênbảnghinhớBiênbảnghinhớkhôngbắtbuộc
(MOU)kýgiữacácnướcthựcchấtlàmộtthỏathuậnghinhậnnỗlựccaonhất
Chuyên mụC
9ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
giữacáccơquancạnhtranh.MOUkhôngnhấtthiếtphảilàmộtthỏathuậnquốctếchínhthức.Cácthỏathuậncấpcaonàycóthểnângtầmmốiquanhệcôngviệchiệncóhoặccóthểđánhdấumộtcấpđộmớitrongcamkếtgiữacáccơquancạnhtranh.MOUcũngđặtbướcđiđầutiêntrongquátrìnhthiếtlậpkhuônkhổhợptáclâudài.MộtsốMOUcòntiếnxahơnvàphùhợphơnvớicáchiệpđịnhhợptácsongphươngmôtảởtrên.
4. CáC quy định Trong luậT PháP nội địa
Luậtphápcủamộtsốquốcgiacũngquyđịnhcơsởpháplýtrựctiếpchocáchoạtđộnghợptácgiữacáccơquanhoặcgiữacáckhuvựcpháplý,trongkhimộtsốquốcgialạiđưacácquyđịnhnàyvàotrongcáchiệpđịnhhợptácvớicácquốcgiakhác.Trongtrườnghợpmộtquốcgiavừacóluậtphápquyđịnhtrựctiếpvềcáchoạtđộnghợptác,đồngthờicócảhiệpđịnhhợptácsongphươngvớicácnướckhác,cóthểnhậnthấycáchiệpđịnhsongphươngcólợiíchgiatăng.
Luậtphápcủaquốcgiacóthểtạoracác“cánhcổng”pháplýđểtựnguyệnchiasẻthôngtinthuthậpđượctrongquátrìnhđiềutracủanướcđượcyêucầuchocáccơquanthựcthiphápluậtcủanướcngoài.Cácquyđịnhnàycũngchophépchiasẻthôngtinliênquanđếnđiềutradânsựvàhìnhsựcủacơquanyêucầuhỗtrợ.
MộtsốvídụđiểnhìnhminhhọacholuậtphápcủaquốcgiaquyđịnhtrựctiếpvềcáchoạtđộnghợptácvớicáccơquancạnhtranhkháccóthểkểđếnLuậtDoanhnghiệpcủaAnh,LuậtKiểmsoátcáchànhvihạnchếcạnhtranhcủaĐức,LuậtCạnhtranhvàbảovệngườitiêudùng2010củaÚc…
5. hợP TáC Trên Cơ sở Cam kếT Từ bỏ quyền bảo mậT Thông Tin Của bên nộP đơn xin hưởng khoan dung
DiễnđànMạnglướicạnhtranhquốctế(ICN)chorằngviệcgiớithiệuápdụngchươngtrìnhkhoandungởnhiềuquốcgianênđượccoilàchìakhóangàycàngquantrọngchosựhợptácgiữacáccơquancạnhtranh,thôngquaviệccamkếttừbỏquyềnbảomậtthôngtincủacácbênxinhưởngmiễntrừ/ânxá.
Sốlượngcácđơnxinhưởngkhoandunggửicùnglúcđếnnhiềucơquancạnhtranhngàycànggiatăngvàdườngnhưkhôngcódấuhiệugiảmbớt.Đơnxinhưởngkhoandungdạngnàythườngcamkếttừbỏquyềnbảomậtthôngtin.
Cáccamkếtđóđãtạoranhiềucơhộihơnchosựhợptácđaphươngbằngcáchchophépcáccơquancạnhtranhchiasẻthôngtinnhậnđượctừcácđơnxinhưởngkhoandungvàtiếnhànhphốihợpđiềutra.
Camkếttừbỏquyềnbảomậtcủangườixinhưởngkhoandungchophépcơquancạnhtranhtraođổithôngtinmộtcáchnhanhchóngvàtạođiềukiệnphốihợpgiữacáccơquanngayởnhữngbướcđiềutrasơbộ.Nhờđómàkhôngcầnthiếtphảisửdụngcáckênhchínhthứctrongthủtụchợptácchínhthứcvàtránhđượcsựchậmtrễdocácthủtụcnàytạora.
Vìvậy,ngoàiviệcgópphầncảithiệncácchươngtrìnhkhoandung,sựhộitụcủacácchínhsáchkhoanhồngcũngmanglạilợiíchriêngbiệtcũngnhưlàmgiảmcáctácđộngtiêucựccủacácvụcác-tentoàncầuởnhiềuquốcgia.ĐiềunàyđãđượcghinhậntrongHươngdẫnchungcủaASEANvềchínhsáchcạnhtranh.
6. hợP TáC không Chính ThứC
Thuậtngữ“hợptáckhôngchínhthức”đượcdùngđểchỉtấtcảcáchoạtđộnghợptácgiữacáccơquancạnhtranhmàkhôngbaogồmviệcchiasẻthôngtinbímậthoặcthuthậpchứngcứtrêndanhnghĩacủacơquankhác.Hìnhthứchợptácnàyphổbiếnhơnsovớicáchìnhthứchợptácchínhthức,bởivìnódễthựchiệnhơnvàkhôngvướngphảinhữngkhókhănvềmặtpháplýliênquanđếnviệctraođổicácthôngtinbímậttồntạiởmỗiquốcgia.
Mặcdùcònmộtsốhạnchế,nhưnghợptáckhôngchínhthứccóthểgópphầnthựcthichốngcác-tenhiệuquảhơnthôngquacáchộinghị,cácbuổigặpgỡsongphươngvàcáchìnhthứctraođổibíquyếtcảvềchuyênmôncũngnhưtrêntinhthầnhiểubiếtlẫnnhau.Hợptáckhôngchínhthứctheovụviệccụthểcóthểbaogồmthảoluậnvềchiếnlượcđiềutra,thôngtin thị trường,đánhgiánhânchứng,chiasẻhướngdẫnvàsosánhcáchtiếpcậncủacáccơquanđốivớicácvụviệcthôngthường.
Hợptáckhôngchínhthứcthườngđượccủngcốbằngcácmốiliênlạccánhânvàđượctintưởngxâydựngthôngquaviệcthamgiavàocácmạnglướicạnhtranh,trongđócónhiềudiễnđànhoặcmạnglướimớinổilêntrongnhữngnămgầnđây.Cácdiễnđànkhuvựcvàquốctế,chẳnghạnnhưOECD,UNCTAD,ICN,ASEAN,APEC,Diễnđàncạnhtranh
châuPhivàICAPđềutạoracơhộichocáccơquancạnhtranhvànhânviêncủahọgặpgỡnhau,chiasẻýtưởng,nắmbắtvàtăngcườnghiểubiếtvềkhuônkhổpháplývàthểchếcủanhau.
Hợptáckhôngchínhthứclàchìakhóa thành công cho tiến trìnhđiềutranhiềuvụcác-tenquốctế.TrongvụMarine Hose,ỦybancạnhtranhvàbảovệngườitiêudùngÚcđãsửdụngcácthôngtin,tàiliệuđượccungcấpkhôngchínhthứctừBộTưphápHoaKỳcũngnhưcácthôngtinđượccungcấpchínhthứctừVănphòngThươngmạicôngbằngcủaVươngquốcAnh.Vụcác-tenLysineđượccơquancạnhtranhBrazilkhởixướngđiềutrasaukhinhânviêncủacơquannàyđượcbiếtvềcuộcđiềutratươngtựcủaBộTưphápHoaKỳkhithamdựhộinghịtổchứctạiWashington.Tươngtự,vụđiềutracác-tenVitamincủaBrazilcũngđượchỗtrợthôngquahướngdẫnkhôngchínhthứccủacơquancạnhtranhCanada.SựtraođổinàyđượccholàdomốiquanhệcôngviệcgiữacácnhânviêncủahaicơquancạnhtranhBrazilvàCanada.
Thựctiễnchothấyhợptáctrongpháthiệnvàđiềutracác-tenthườngphảikếthợpcảhaihìnhthứchợptácchínhthứcvàkhôngchínhthứcgiữacáccơquancạnhtranh.Sựtồntạicủacáchiệpđịnhquốctếkhôngđảmbảochosựhợptác,ngượclạithiếuhiệpđịnhquốctếcũngkhôngcónghĩalàloạitrừhợptác.Ưuđiểmcủaphứchợpcáchiệpđịnhquốctếgiữacácchínhphủhoặccáccơquanchínhphủlàởchỗnótạoramộtkhuônkhổhợptácchínhthức,mặcdùcòntồntạinhữnghạnchếvềmặtpháplý.Theođó,việckýkếtcáchiệpđịnhquốctếchínhlàdấuhiệuvềkhảnăngvàsựsẵnsàngthamgiavàocáccuộcđối thoạimangtínhxâydựngvớicáccơquanđồngnhiệmnướcngoài.Tháchthứcđốivớicáccơquancạnhtranhởcácnướcđangpháttriểnđólàphảixácđịnhsựcânbằnggiữanhữnggìcóthểđạtđượcthôngquahợptáckhôngchínhthứcvànhữnggìđòihỏiphảicócơchếhợptácchínhthứchơn.
hoàng Thị Thu Trang(Nguồn: OECD, “Improving
international co-operation in cartel investigations, 2012.)
Chuyên MụC
10 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
Quyđịnhkiểmsoáthànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranhlàmộttrongnhữngcấuthànhcơbản
trongphápluậtcạnhtranhcủacácquốcgia.Mặcdùvậy,phápluậtcạnhtranhcủahầuhếtcácnướcđềukhôngđưarakháiniệmhayđịnhnghĩacụthể,thốngnhấtvềthỏathuậnhạnchếcạnhtranh,cóchăngchỉlàkháiniệmthỏathuận.Vídụ,Khoản7,Điều1,Luậtsố5/1999quyđịnhvềđộcquyềnvàcạnhtranhkhônglànhmạnhcủaIn-đô-nê-si-aquyđịnhthỏa thuận là hành vi của một hay nhiều chủ thể kinh doanh để giàng buộc họ với một hay nhiều chủ thể kinh doanh khác dưới bất kỳ một tên gọi nào, có thể bằng hình thức ghi hoặc không ghi văn bản.
Tuykhôngđưarađịnhnghĩacụthểnhưngcáchhiểu,cáchtiếpcậnvềthỏathuậnhạnchếcạnhtranhởcácnướccónhiềuđiểmtươngđồng.Mộtcáchchungnhấtcóthểkháiquát thỏathuậnhạnchếcạnhtranhlàthỏathuậngiữahaihaynhiềuchủthểkinhdoanhhướngtớihoặccótácđộnglàmgiảm,làmsailệch
haycảntrởcạnhtranhtrênthịtrường.Nhữnghànhvicấukết,dànxếphaythỏathuậnvớinhauvềcácyếutốcủathịtrườngnhắmđếnhoặccótácđộnghạnchếcạnhtranhđượchiểulànhữnghànhvithoả thuận hạn chế cạnh tranh.Kinhtếhọccũngnhìnnhậnthoảthuậnhạnchếcạnhtranhlàsựthốngnhấthànhđộngcủanhiềudoanhnghiệpnhằmgiảmbớthoặcloạibỏsứcépcạnhtranhhoặchạnchếkhảnănghànhđộngmộtcáchđộclậpgiữacácđốithủ.
Trêncơsởcácquyđịnhkiểmsoáthànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranhtrongphápluậtnướcngoàicóthểkháiquátmộtsốnộidungpháplýcơbảnsauđây:
Thứ nhất, về luật quy định.Nhưđãđềcập,quyđịnhkiểmsoát
hànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranhlàmộttrongnhữngcấuthànhcơbảntrongphápluậtcạnhtranhcủacácquốcgia.TheothốngkêcủaUNCTAD,tínhđếnnăm2010,đãcóhơn120nước,vùnglãnhthổtrênthếgiớibanhànhLuậtCạnhtranh.Tùythuộcvàođiềukiệnpháttriển
MộT Số nộI Dung
pHáp lÝ CƠ bẢn về THỎa THuận
Hạn CHẾ CạnH TranH
THEo pHáp luậT nướC ngoÀI
Chuyên mụC
11ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
vàyêucầucụthểcủamỗiquốcgiamàviệcbanhànhLuậtCạnhtranhcóthểsớmhoặcmuộn.Trênthếgiới,mộtsốnướcbanhànhLuậtCạnhtranhtừrấtsớmnhưHoaKỳ(1890),NhậtBản(1947),nhưngcũngcónhiềunướcmớibanhànhtrongthờigiangầnđâynhưIn-đô-nê-si-a(1999),TrungQuốc(2007),Ma-lai-xi-a(2010).ThậmchínhiềunướchiệnnaymớiđangtrongquátrìnhsoạnthảonhưPhi-líp-pin,Lào.LuậtCạnhtranhcũngđượcgọitêntheonhiềucáchkhácnhauvàcònđượchiểulàLuậtChốngđộcquyền.
Ngoàira,đểthựcthicácquyđịnhcủaphápluậtvềthỏathuậnhạnchếcạnhtranh,tùytừngquốcgiahoặccơquanthựcthicủatừngquốcgia,còncócácvănbảnhướngdẫnhoặcquyđịnhchitiết,cáctậpquánhayánlệ.Thậmchínhữngnộidungcamkếtcụthểtrongcáchiệpđịnhquốctếsonghayđaphươngcũngcóthểlàcơsởpháplýchocácnướcthànhviênthựchiệnkiểmsoátđốivớihànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranh.
Thứ hai, về hình thức và nội dung quy định.
Tùythuộcmỗinước,thoảthuậnhạnchếcạnhtranhđượcquyđịnhtheonhữngcáchkhácnhaunhưnghầuhếtđềuquyđịnhnhắm đến bản chất hạn chế cạnh tranh của hành vi.Đâylàđiểmnổibậtcủacácquyđịnhkiểmsoátđốivớithoảthuậnhạnchếcạnhtranhtrongphápluậtcạnhtranhcácnước.
Luậtcạnhtranhnhiềunướcquyđịnhthỏathuậnhạnchếcạnhtranhtheocách bao quát nhắm đến bản chất hạn chế cạnh tranh của hành vi.Vídụ,Điều1,LuậtChốngđộcquyềnShermancủaMỹ1 hoặcĐiều6,LuậtChốngđộcquyềnNhậtBản2.Trongkhiđó,nhiềuquốcgiakhácquyđịnhtheocáchliệtkêgiớihạnhoặckhônggiớihạnnhữnghànhvithoảthuậnđiểnhìnhcónhắmđếnbảnchấthạnchếcạnhtranh.Vídụ,Điều19,LuậtCạnhtranhHànQuốc3quyđịnhtheocáchliệt
1 Điều1,LuậtchốngđộcquyềnShermancủaMỹquyđịnhmọi giao kèo, liên kết dưới dạng độc quyền hoặc bất kỳ một hình thức khác, hoặc âm mưu, nhằm hạn chế kinh doanh hoặc trao đổi thương mại giữa các bang với nhau, hoặc với quốc gia khác, đều bị tuyên bố là bất hợp pháp.
2 Điều6,LuậtchốngđộcquyềnNhậtBảnquyđịnhkhông doanh nhân nào được tham gia vào những thỏa thuận hay hợp đồng quốc tế với những nội dung tạo ra hạn chế thương mại bất hợp lý hay các hoạt động thương mại không bình đẳng.
3 Điều19,LuậtcạnhtranhHànQuốc quyđịnh không một doanh nghiệp nào được thoả thuận với một doanh nghiệp khác bằng hình thức hợp đồng, thoả thuận, nghị quyết hoặc bất kỳ một biện pháp nào khác để cùng nhau tham gia vào bất kỳ
kêgiớihạnhànhvicónhắmđếnbảnchấthạnchếcạnhtranh cònĐiều101,HiệpướcLiênminhChâuÂu4chọncáchquyđịnhliệtkênhưngkhônggiớihạncónhắmđếnbảnchấthạnchếcạnhtranh. Cũngcónhữngnướckhôngtheohaicáchtrênmàquyđịnhnhắmvàobảnchấthạnchếcạnhtranhvàmụcđíchcủahànhvi,vídụnhưĐiều7,LuậtCạnhtranhPháp5.
Đặcđiểmthứhaicóthểthấylàphápluậtcạnhtranhcủacácnướcchútrọngquyđịnhcấuthànhhình thức của hành vi màkhôngquyđịnhrõcấuthànhvậtchất,tứclàhậuquảhoặcyêucầunộidungthỏathuậnphảiđượcthựchiệnvàgây
một hành vi nào trong số những hành vi được liệt kê dưới đây mà sẽ làm hạn chế một cách đáng kể sự cạnh tranh trong một lĩnh vực thương mại nhất định: (1) ấn định, duy trì hoặc thay đổi giá cả, (2) xác định các điều khoản, điều kiện đối với việc mua bán hàng hoá hoặc dịch vụ hoặc đối với việc thanh toán hoặc trả tiền hàng, (3) hạn chế việc sản xuất, vận chuyển hoặc mua bán hàng hoá hoặc dịch vụ, (4) hạn chế phạm vi mua bán hoặc khách hàng, (5) cản trở hoặc hạn chế việc thiết lập hoặc mở rộng các cơ sở sản xuất hoặc lắp đặt các thiết bị cần thiết cho việc sản xuất hàng hoá hoặc cung cấp dịch vụ, (6) hạn chế loại hình hoặc quy cách phẩm chất của hàng hoá tại thời điểm sản xuất hoặc mua bán hàng hoá đó, (7) thành lập một công ty hoặc một tổ chức tương tự để cùng nhau tiến hành hoặc quản lý những phần quan trọng của hoạt động kinh doanh, (8) hoặc cản trở hoặc hạn chế các hoạt động kinh doanh hoặc bản chất của hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp khác, bằng cách đó hạn chế một cách đáng kể sự cạnh tranh trong một lĩnh vực thương mại có liên quan.
4 Điều101,HiệpướcLiênminhChâuÂu quyđịnhmọi thoả thuận giữa các doanh nghiệp, quyết định của hiệp hội các doanh nghiệp và hành vi liên kết khác có thể ảnh hưởng đến thương mại giữa các nước thành viên và có nhắm đến hoặc hệ quả ngăn cản, hạn chế hoặc làm sai lệch quy luật cạnh tranh trên thị trường của liên minh, đều bị coi là đi ngược lại với mục đích thành lập thị trường chung và bị cấm, đặc biệt là các hành vi sau: (a) ấn định một cách trực tiếp hoặc gián tiếp giá bán mua hoặc các điều kiện giao dịch khác, (b) hạn chế hoặc kiểm soát sản xuất, thị trường, tiến bộ kỹ thuật hoặc đầu tư, (c) phân chia thị trường hoặc các nguồn cung cấp, (d) áp dụng điều kiện thương mại mang tính phân biệt đối xử đối với các đối tác thương mại khác trong những giao dịch tương tự nhằm đặt họ vào thế bất lợi trong cạnh tranh, (e) buộc bên giao kết hợp đồng phải chấp nhận các điều kiện thương mại bổ sung mà xét về bản chất hoặc theo tập quán thương mại, không có mối liên hệ nào với đối tượng của hợp đồng.
5 Điều7,LuậtcạnhtranhPhápquyđịnhnghiêm cấm các hành vi thông đồng, thoả thuận, liên minh, liên kết dưới mọi hình thức nhằm ngăn cản, hạn chế hoặc làm sai lệch quy luật cạnh tranh trên thị trường, nhất là trong trường hợp nhằm mục đích sau: (1) hạn chế các doanh nghiệp khác gia nhập thị trường hoặc tự do tham gia cạnh tranh, (2) cản trở việc hình thành giá theo thị trường thông qua việc can thiệp để làm tăng giá hoặc giảm giá, (3) hạn chế hoặc kiểm soát mức sản xuất, đầu ra của sản phẩm, dịch vụ, mức đầu tư hoặc mức độ cải tiến kỹ thuật, (4) phân chia thị trường hoặc nguồn cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ.
nênhậuquảtrênthựctế.Nghĩalàchỉcầncácbêntrongthỏathuậncóđộngtháigặpgỡ,traođổi,dànxếp,cấukếthayngầmývớinhauvềcácnộidungcạnhtranhcủathịtrườngnhưgiácả,sảnlượng...thìđãcấuthànhhànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranh.Nộidungthốngnhấtcóthểđãđượccácbêntriểnkhaihoặcchưađượctriểnkhaitrênthựctế.Nếunộidungthỏathuậnđãđượctriểnkhaithìtrongkhiđiềutracơquancạnhtranhsẽxácminhcụthểđểlấylàmcăncứxácđịnhhìnhthứcvàmứcđộxửlý.
Đặcđiểmthứbalàphápluậtcạnhtranhcủacácnướckhôngquyđịnhđặtrayêucầuvềhìnhthứcmàđềungầmđịnhthỏathuậnhạnchếcạnhtranhcóthểlàcôngkhaihoặcthỏathuậnngầm,thậmchíchỉcầncómộtâm mưu. Thoảthuậnhạnchếcạnhtranhcóthểđượcthểhiệndướidạngvănbảntàiliệunhưngcũngcóthểkhôngđượcghilạidướibấtkỳmộthìnhthứcnào,thậmchívàidòngviếttayhaydữliệuđiệntử.
Thứ ba, về cách quy định cấm đối với thỏa thuận hạn chế cạnh tranh
Thoảthuậnhạnchếcạnhtranhbấthợpphápđượcquyđịnhcấmchủyếutheohainguyên tắcgồmnguyên tắcviphạmmặcnhiên(perseillegal)vànguyêntắcđánhgiátácđộnghợplý(ruleofreason)trêncơsởnhắmđếnbảnchấtcủahànhvi.
Vi phạm mặc nhiên lànguyêntắccoimộtsốhànhvithoảthuậnhạnchếcạnhtranhcụthểlàmặc nhiên vi phạm phápluậtcạnhtranh.Nguyêntắcnàyđượcápdụngđểquyđịnhcấmđốivớinhữnghànhvithoảthuậnđiểnhìnhcóbảnchấthạnchếcạnhtranhrõnét,cụthểlànhómcácthỏathuậncác-tennghiêmtrọng(hardcorecartel).Nhómthỏathuậnnàycóbảnchấtphảncạnhtranhvàmangtínhhạnchếcạnhtranhrõnétnhất,viphạmnghiêmtrọngnguyên tắccạnhtranhvàtácđộngtrựctiếpđếncácyếutốthịtrườngnhưgiá,sảnlượng,hoạtđộngphânphối...nêncóthểlàmtriệttiêucạnhtranh,triệttiêuđộnglựcpháttriểncủanềnkinhtế.Nguyêntắcnàykhẳngđịnhtínhbấthợpphápcủamộtsốthỏathuậnhạnchếcạnhtranhcụthểkhichứngminhđượcsựtồntạicủathỏathuậnmàkhôngcầnphảixemxétvàđánhgiácácyếutốkhác.Thựctế,hầuhếtcácnướcnhưHoaKỳ,ChâuÂu,NhậtBản…đềucoithỏathuậngiữacácđốithủđểấnđịnhgiá,phânchiathịtrường,kiểmsoátsảnlượngvàthôngthầucóbảnchấthạnchếhayphảncạnhtranhrõnétkhôngthểbiệnminh,vàvivậybịquy
Chuyên MụC
12 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
địnhcấmtheonguyên tắc vi phạm mặc nhiên.Vídụ,TòaáncấpquậnkhuvựcđôngMichigantrongbảnántuyênđốivớiCôngtyNu-Phonicsvàonăm1977nhậnđịnhkhông có một thỏa thuận nào thể hiện một cách rõ ràng là hạn chế thương mại hơn là thỏa thuận giữa các đối thủ nhằm ấn định giá, và thỏa thuận này bị coi là vi phạm mặc nhiên Luật Chống độc quyền Sherman ngay từ lúc ban đầu khi luật này mới được ban hành. Trongphầnphánquyếtcủabảnáncũngxácđịnhmục đích hạn chế cạnh tranh của hành vi thỏa thuận giá trực tiếp là quá rõ ràng vì vậy những thỏa thuận loại này, không cần bàn thêm, cũng rõ ràng là hạn chế thương mại bất hợp lý.
Đánh giá tác động hợp lý lànguyêntắcđánhgiátínhbấthợpphápcủamộtthỏathuậnhạnchếcạnhtranhtrêncơsởcânnhắcgiữanhữngtácđộngtíchcựcvàtiêucực,đặcbiệtlàtác động thúc đẩy cạnh tranh và tác động hạn chế cạnh tranh hoặcgiữatác động hạn chế cạnh tranh và hiệu quả hay lợi ích kinh tế mà hành vi thỏa thuận mang lại.Ápdụngnguyêntắcnàyđòihỏiphảixemxéttínhbấthợpphápcủathỏathuậntrêncơsởđánhgiáhoặccânnhắcgiữahiệuquảkinhtếmanglạivớitácđộnghạnchếcạnhtranh.NguyêntắcđánhgiátácđộnghợplýthườngđượccácquốcgianhưHoaKỳ,NhậtBản,cácnướcChâuÂu…ápdụngtrongcácvụviệcliênquanđếnthỏathuậnhạnchếcạnhtranhkhôngthuộcnhómcácthỏathuậnnghiêmtrọng.
Thứ tư, về quy trình, cơ quan tiến hành tố tụng và thẩm quyền.
Quytrìnhtốtụngthườngbaogồmgiaiđoạnlàđiềutravàxửlý.Điều tra làgiaiđoạnthuthậpvàxácminhđốivớicácthôngtin,tàiliệuliênquanđếnvụviệc;thựchiệntìmkiếmbằngchứngvàchứngcứđểchứngminhhànhviviphạm;xácđịnhthịtrườngliênquannếucầnthiết;thuthậpsốliệuvềthịtrườngnhưthịphần,doanhthu,doanhsốcủacácbênliênquan;xácminhcáctácđộnghaythiệt.Xử lý làviệccơquancóthẩmquyềnápđặtnhữngbiệnphápchếtàiđốivớiđốitượngbịkết luậncóhànhviviphạm.
Thứ năm, quy định về xử lý vi phạm.
Cáchìnhthứcxửlýviphạmcóthểlàphạttùápdụngvớicánhânhoặcphạttiềnápdụngđốivớidoanhnghiệp,cánhânvà/hoặctổchức.
Xử lý đối với cá nhân:Tráchnhiệmcánhânhayxửlýviphạmđốivớicáccánhânthamgiathỏathuậnhạnchếcạnh
tranhbấthợpphápđượcphápluậtcạnhtranhcủanhiềuquốcgiaquyđịnh.Cánhânviphạmbịxửlýcóthểlàgiámđốc,nhàquảnlý,ngườiđạidiệndoanhnghiệp,chủtịchhoặcthànhviênbanchấphànhhiệphộicóthamgiathỏathuận,cóhànhviépbuộc,lôikéo,xúigiụchoặctổchức,tạođiềukiệnthuậnlợiđểcácbêndễdàngthamgiathỏathuận.Hìnhthứcxửlýcóthểlàphạttùvà/hoặcphạttiền.Xửlýviphạmcánhânthườngđượcápdụngtrongcáctrườnghợpthỏathuậnhạnchếcạnhtranhthuộcnhómnghiêmtrọng(hardcorecartel). Thờihạnphạttùtốiđacũngđượccácnướcquyđịnhkhácnhau,cóthểlêntới5nămnhưNhậtBản,Anh,Chi-lê,Ai-lenhoặclêntới10nămnhưHoaKỳ.Tươngtư,mứctiềnphạttốiđađốivớicánhânthamgiathỏathuậnhạnchếcạnhtranhbấthợpphápđượccácnướcquyđịnhkhácnhau.
Xử lý đối với doanh nghiệp.Doanhnghiệpthamgiathỏathuậnhạnchếcạnhtranhbấthợpphápcóthểbịphạttiền,ngoàiracòncóthểbịápdụnghìnhthứcxửphạtbổsunghoặc/vàthựchiệnbiệnphápkhắcphụchậuquả.Căncứđểtínhtiềnphạtđốivớidoanhnghiệpviphạmkháđadạngvàcósựkhácbiệtgiữacácnước,cóthểlàdoanhthuhaydoanhsốbánhànghóa,dịchvụtrênthịtrườngliênquanhoặctổngdoanhthu,doanhsốbánhangtrênthịtrườngnộiđịahoặcdoanhthutoàncầucủadoanhnghiệpviphạm.Cũngcómộtsốquốcgiaquyđịnhlợinhuậnthuđượctừviệcthựchiệnhànhviviphạmlàcơsởtínhtiềnphạt.Cũngcónhiềuquốcgiaquyđịnhnhiềucơsởtínhtiềnphạtkhácnhauvàđểchocơquanthựcthicóthểlựachọn.Trongviệctínhmứcphạt,cơquanthựcthi luônchútrọngtớicácyếutốnhưtỷlệphầntrămtừdoanhthu/doanhsố,lợinhuậnbấtchính,khoảngthờigianviphạmđểtínhtoándoanhthu/doanhsố,lợinhuận,khungphạttốithiểu,tốiđa.Tỷlệphầntrămtốiđathườngđượcquyđịnhởmức10%đốivớitổngdoanhthu,doanhthunộiđịa,doanhthutoàncầutrênthịtrườngliênquan.Khoảngthờigianđểtínhdoanhthulàmcơsởtínhmứcphạtcóthểlàmộthoặcmộtsốnămtàichínhcụthể.Đốivớitừngvụviệc,cơquancóthẩmquyềncóquyềnquyếtđịnhmứctiềnphạtcaohaythấptùythuộcvàotínhnghiêmtrọng,mứcđộtácđộngcủahànhvinhưngkhôngvượtquámứctốiđa,hoặcnằmngoàikhungphạttheoquyđịnh.Ngoàiphạttiền,cáchìnhthứcxửphạtbổsungvà/hoặcbiệnphápkhắcphụchậuquảcũngđượccác
cơquanthựcthichútrọngápdụngnhưlàgiảiphápnhằmcânbằngthịtrường,đưathịtrườngtrởvềtrạngtháicạnhtranhhơnhoặctrạngtháicạnhtranhbanđầutrướckhixảyraviphạm.
Xử lý đối với tổ chức/hiệp hội ngành nghề. Cáchiệphộingànhnghềcũngcóthểbịxửlý.Hìnhthứcxửlýcóthểlàphạttiềnhoặcbuộcthựchiệncácbiệnphápkhắcphụchậuquả.
Thứ sáu, quy định về thời hạn và thời hiệu.
Tùytừngquốcgiamàphápluậtcạnhtranhcóthểquyđịnhhoặckhôngquyđịnhvềvấnđềthờihạn,màchủyếulàthờihạnđiềutravà/hoặcxửlýtrongcácvụviệcthỏathuậnhạnchếcạnhtranh.Tuynhiên,vềthờihiệuxửlýthìhầuhếtcácquốcgiađềuquyđịnhnhưngcóthểkhácnhau.Mộtsốquốcgiaquanđiểmrằngthỏathuậnhạnchếcạnhtranhcóxuhướngngầmhóanêncơquancạnhtranhrấtkhópháthiệnđượcngaymàcókhiphảimộtthờigiandàisaumớipháthiệnđược.Vìvậy,nếuquyđịnhthờihiệuxửlýquángắnsẽdẫnđếntrườnghợpkhipháthiệnrahànhviviphạmthìđãhếtthờihiệuxửlý.Dovậy,nhiềunướcđãquyđịnhthờihiệuxửlýkhádài,cóthểlà5nămhoặctới10nămnhưHoaKỳvàmộtsốnướcChâuÂu.Trongkhiđó,nhiềunướcnhưViệtNamlạichorằngthỏathuậnhạnchếcạnhtranhcầnphảiđượcpháthiệnvàxửlýkịpthờinênquyđịnhthờihiệuxửlýngắnhơn.
Thứ bảy, quy định về miễn trừ.Phápluậtcạnhtranhcủahầuhếtcác
nướcđềuchứađựngcácquyđịnhliênquanđếnviệcchohưởngmiễntrừ6khỏisựgiàngbuộchayđiềuchỉnhcủaphápluậtcạnhtranhtrongnhữngtrườnghợpđặcbiệt.Trongtrườnghợpđó,cácchủthểkinhdoanhtrênthịtrườngmặcdùcóthựchiệnhànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranhnhưngkhôngbịcơquancóthẩmquyềnxửlý.
Thôngthường,miễntrừđượcquyđịnhtheohaicách.Một là,quyđịnhmiễntrừđốivớimộtsốngành,lĩnhvựckinhdoanhcụthểtrongnềnkinhtếhoặcđốivớimộtsốdạnghànhvicụthể,gọilàmiễn trừ theo nhóm ngành/nhóm hành vi (block exemption). Trongtrườnghợpnày,cácdoanhnghiệpcóthểthựchiện6 Cũng cần phân biệt giữa các quy định miễn trừ và quy định loại trừ. Loại trừ là việc pháp luật cạnh tranh loại trừ hoàn toàn, vô điều kiện và không hạn chế về mặt thời gian khi áp dụng các quy định của luật cạnh tranh đối với một dạng hành vi cụ thể nào đó. Còn đối với quy định miễn trừ thường phải gắn với một khoảng thời gian cụ thể, gọi là thời gian cho hưởng miễn trừ.
Chuyên mụC
13ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
nhữnghànhviđángrabịcấmtheophápluậtcạnhtranhnhưngkhôngbịxửlý.CónhiềuquốcgiaquyđịnhmiễntrừtheocáchnàynhưMỹ,Ca-na-đa,NhậtBản,ChâuÂu…theođócơquancóthẩmquyềnđưaradanhsáchnhữngngành,lĩnhvựckinhdoanhcụthểtrongnềnkinhtếhoặccácdạnghànhvicụthểđượcmiễntrừ.Vídụ,theobáocáocủaBộTưphápHoakỳcôngbốnăm1977có16lĩnhvựcriêngbiệtđượchưởngmiễntrừkhỏisựgiàngbuộccủaphápluậtcạnhtranhbaogồmnôngnghiệp,nănglượng,giaothông,ngânhàngvàbảohiểm,báochí,tổchứcgiáodụcchuyênnghiệpvàbóngchầy.ĐốivớicộngđồngChâuÂu,bêncạnhquyđịnhmiễntrừtheongành,cònquyđịnhmiễntrừđốivớinhữnghànhvicụthểgồmthỏathuậnphânphốiđộcquyềnvàđộcquyềnmua,thỏathuậnhợptácnghiêncứuvàpháttriển,thỏathuậnchuyểngiaotheocáchợpđồngli-xănghayliênquanđếncácphátminhvàsángchế. Hai là,quyđịnhchohưởngmiễntrừtrongtừngvụviệcvớitìnhhuốngcụthể.Trongtrườnghợpthứhai,đểđượchưởngmiễntrừ,cácbênliênquanphảigửihồsơlênđếnquancóthẩmquyềnđểxinhưởngmiễntrừtrướckhithựchiện.
Thứ tám, về chính sách khoan hồng.
Thựctiễnchothấykhôngdễđểpháthiệnvàxửlýcácthỏathuậnhạnchếcạnhtranhvìthủđoạnthỏathuậncủacáccôngtykhátinhvi.Cơquanđiềutrathườngphảitiếnhànhkhámxétvà
dùngnhiềunghiệpvụđểcóthểthuthậpđượcchứngcứvàđiềunàykhôngphảilúcnàocũngcóthểđemlạihiệuquảvìcácdoanhnghiệpsẽluôntìmcáchxóadấuvết,phitangchứngcứ.Mộttrongnhữngcôngcụhữuhiệumàcơquancạnhtranhnhiềunướcápdụngnhằmpháthiệnthỏathuậnhạnchếcạnhtranhlàchínhsáchkhoanhồng.
ChínhsáchkhoanhồnglàmộtcơchếdoNhànướcquyđịnhdànhquyềnmiễntrừkhỏicácchếtàiphạtmàphápluậtápdụngđốivớicácthànhviênthamgiathỏathuậnhạnchếcạnhtranhnhưngchủđộngkhaibáo,cungcấpthôngtin,tàiliệuhaychứngcứchứngminhhànhvithỏathuậnvàcósựhợptácvớicơquanđiềutratrongsuốtquátrìnhđiềutra.Hiệnnaycórấtnhiềuquốcgiađãápdụngchínhsáchkhoanhồngtrongcuộcchiếnchốnglạicáchànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranh.Tuycòncósựkhácnhautrongcácquyđịnhcụthểtạicácquốcgiađãápdụngnhưngnhìnchungchínhsáchkhoanhồngsaukhirađờiđãkhẳngđịnhđượcvaitròquantrọngtrongviệchỗtrợcơquanđiềutrapháthiệnvàxửlýthỏathuậnhạnchếcạnhtranh.Nóbaogồmmộtsốnộidungcơbảnsau:
Một là, đểđượchưởngmiễntrừthìđiềukiệnđầutiênlàphảicósựchủđộngkhaibáo,cungcấpthôngtin, tài liệuhaychứngcứchứngminhhànhvithỏathuậnvàcósựhợptácvớicơquanđiềutratrongsuốtquátrìnhđiềutra.
Hai là, chủthểđượchưởngmiễntrừ
làcánhânhoặc/vàdoanhnghiệpthựchiệnkhaibáovàhợptácvớicơquanđiềutra.NhiềuquốcgianhưHoaKỳquyđịnhchỉnhữngcánhânhoặc/vàdoanhnghiệpkhaibáođầutiênmớiđượchưởngmiễntrừ,thườnglàmiễntrừhoàntoàntráchnhiệmpháplý.Điềukiệnlàtạithờiđiểmkhaibáocơquanđiềutrachưanhậnđượcthôngtinkhaibáotừbấtkỳnguồnnàovà/hoặcchưatựpháthiệnđượchànhviviphạm.Ởmộtsốquốcgiakhácquyđịnhmiễntrừhoàntoàntráchnhiệmpháplýchocánhânhoặc/vàdoanhnghiệpkhaibáođầutiênđồngthờicóthểxemxétmiễnmộtphầntránhnhiệmpháplýchocácđốitượngkhaibáotiếptheo,thườngchỉgiớihạnđếnđốitượngthứba.Cũngcóquốcgiaquyđịnhxemxétchohưởngmiễntrừđốivớicánhânhoặc/vàdoanhnghiệpkhaibáocảtrongtrườnghợpkhicơquancạnhtranhđãcóthôngtinvàbắtđầuđiềutravụviệc.
Ba là, đểđượchưởngquyềnmiễntrừthìcánhânhoặc/vàdoanhnghiệpkhaibáokhôngđượccóhànhvicưỡngépcánhânhoặc/vàdoanhnghiệpkhácthamgiathỏathuậnhoặckhôngđóngvaitròtổchứchaylãnhđạo.Đâylàquyđịnhnhằmvàonhữngcánhânhoặc/vàdoanhnghiệpđóngvaitròtổchức,lôikéohoặclãnhđạo.
Phùng Văn Thành(Phòng Điều tra và xử lý các vụ
việc hạn chế cạnh tranh, Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương)
Chuyên MụC
14 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
trênthịtrườnghoặccũngcóthểlàthỏathuậngiữanhữngdoanhnghiệpcómốiliênhệvớinhautrongcùngmộtchuỗisảnxuấthaycungứngsảnphẩm,dịchvụ.Tuynhiên,đểđượccoilàthỏathuậncác-tennghiêmtrọngthìtrướchếtphảilàthỏathuậngiữanhữngdoanhnghiệplàđốithủcạnhtranhtrựctiếpvớinhautrênthịtrường.
Mặcdùđượccoi làhànhvi củadoanhnghiệpnhưngcácthỏathuậncác-tenbaogồmcảthỏathuậncác-tennghiêmtrọngthườngphảidonhữngcánhâncóthẩmquyền,tứclànhữngcánhâncóthểtácđộngđếnhaycóquyềnquyếtđịnhchínhsáchkinhdoanhcủadoanhnghiệpthựchiện.Thôngquaviệcgặpgỡ,traođổivàthốngnhấtgiữanhữngngườinàymàcácdoanhnghiệpcóthểtránhđược,
Hiểumộtcáchđơngiản,các-tenlàmộtthỏathuậngiữanhữngchủthểkinhdoanhtrênthịtrường
nhằmloạitrừcạnhtranhlẫnnhauvềmộthoặcmộtsốyếutốcủathịtrường.Kháiniệmvềthỏathuậncác-tencóthểkhácnhaugiữacáccơquancạnhtranhhaycácnềntàiphántrênthếgiớinhưnghầuhếtđềuchungquanđiểmvềcácyếutốcấuthànhđốivớihànhvicác-tennghiêmtrọng(hardcorecartel)đólàmột thỏa thuận giữa các đối thủ cạnh tranh để loại trừ cạnh tranh lẫn nhau.
Đểpháthiệnvànhậnbiếtthỏathuậncác-tennghiêmtrọng,cơquancóthẩmquyềnthườngcăncứvàdựatrênnhữngdấuhiệuhayyếutốcơbảnsau.
Thứ nhất, về yếu tố chủ thể Bảnchấtcủacạnhtranhlàsựganh
đuagiữacácdoanhnghiệpđểgiànhđượcưuthếvàlợiíchthịtrườngtốiưuchomình.Cạnhtranhchỉxuấthiệnkhicósựtồntạicủanhiềudoanhnghiệpthuộcnhiềuthànhphầnkinhtếvớicáchìnhthứcsởhữukhácnhau,vàcácdoanhnghiệpcóquyềntựdohànhxửtrênthịtrường.Điềuđócónghĩadoanhnghiệplàchủthểtạonênvàquyếtđịnhmứcđộcũngnhưhìnhthứccủacạnhtranh.Đồngthời,doanhnghiệpcũngchínhlànhữngchủthểcóthểđưaranhữngthỏathuậnnhằmhạnchế,giảmbớthaythậmchítriệttiêucạnhtranhdochínhmìnhtạora.Nhữngthỏathuậnđótrongthựctiễnlàrấtđadạngđượcthểhiệndướinhiềudạngthứckhácnhau,cóthểlàthỏathuậngiữanhữngdoanhnghiệplàđốithủcạnhtranhtrựctiếpcủanhau
CáC yẾu Tố CƠ bẢn đỂ xáC đỊnH nHÓM HÀnH vI THỎa THuận CáC TEn ngHIêM TrỌng
(HarDCorE CarTEl) vÀ HìnH THỨC xỬ lÝ
Chuyên mụC
15ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
hạnchếhaythậmchítriệttiêucạnhtranhlẫnnhau.Mộtthỏathuậncác-tenvềhìnhthứclàgiữacácdoanhnghiệptrênthịtrườngnhưngvềbảnchấtđòihỏiphảicóyếutố gặp gỡ ý chí (meeting of mind) giữanhữngcánhâncóthẩmquyềntrongcácdoanhnghiệpthamgia.Trongtrườnghợpnàyvàtronghoàncảnhnàyýchícủanhữngngườicóthẩmquyềncũngđồngnghĩalàýchícủadoanhnghiệp.Nhưvậy,thỏathuậncác-tenbaogồmthỏathuậncác-tennghiêmtrọngđòihỏicósựthểhiệnvàthốngnhấtýchígiữacácdoanhnghiệpthamgiathôngquasựthểhiệnvàthốngnhấtýchícủanhữngngườicóthẩmquyền.
Thứ hai, về nội dung của thỏa thuậnNhữngnộidungcạnhtranhgiữacác
doanhnghiệptrongthựctiễncũngchínhlànhữngnộidungtrongcácthỏathuậncác-tenmàcácdoanhnghiệpthamgiathườnghướngtới.Thựctiễn,trongcácthỏathuậncác-ten,cácdoanhnghiệpthườngthốngnhấtvớinhauởnhiềunộidungnhưgiá của sản phẩm hay dịch vụ;thị trường tiêu thụ, nguồn cung cấp hàng hoá hay nguồn cung ứng dịch vụ; số lượng hay khối lượng hàng hoá, dịch vụ; chất lượng của sản phẩm, dịch vụ hoặc các vấn đề về phát triển kỹ thuật, công nghệ hay đầu tư;những nội dung liên quan đến giá của sản phẩm, dịch vụ hay khối lượng công việc… trong các cuộc đấu thầuhoặcnhữngthỏathuậnđểloại bỏ hay ngăn cản, kìm hãm doanh nghiệp khác tham gia thị trường.Tuynhiên,thỏathuậncác-tennghiêmtrọnglànhữngthỏathuậntrựctiếpấnđịnhmộthoặcnhữngyếutốquantrọngnhấtcủathịtrườngcạnhtranhtựdogồmgiácả,sảnlượng,thịtrườngvàthôngđồngtrongđấuthầu.Thỏathuậncác-tennghiêmtrọngbaogồmbốnnhómhànhvicơbảngồmnhómhànhvithỏathuậnấnđịnhgiámộtcáchtrựctiếphoặcgiántiếp,nhómthỏathuậnhạnchếhaykiểmsoátsốlượng,khốilượngcủahànghóa,dịchvụ,nhómhànhvithỏathuậnphânchiathịtrườngvànhómcáchànhvithôngthầu.
Nhưvậy,trêncơsởyếutốchủthểvànộidung,cóthểkháiquátthỏathuậncác-tennghiêmtrọnglàthuậtngữdùngđểchỉnhómhànhvithỏathuậncác-tencótínhchấtnghiêmtrọngnhất,đólàthỏathuậngiữacácdoanhnghiệpđốithủcạnhtranhnhằmtrựctiếpấnđịnhnhữngyếutốquantrọngcủathịtrườngcạnhtranhtựdogồmgiácả,sảnlượng,thịtrườnghoặcthôngthầu.Nhómhành
vinàycóbảnchấthạnchếcạnhtranhrõnétnhất,tácđộngvàảnhhưởngtiêucựcđếnnềnkinhtế,đượcnhìnnhậnlàmộtkhốiunhọthaycănbệnhungthưdicăncủanềnkinhtếthịtrường.Thựctế,thỏathuậncác-tennghiêmtrọngkhôngchỉlàmtriệttiêucạnhtranhgiữacácthànhviêntrongthỏathuậnmàcòncóthểlàmtriệttiêucạnhtranhtrêntoànthịtrườngbởicósựphốihợphànhđộnggiữacácđốithủcạnhtranhđểbắtchước,xửsựgiốngnhưmộtnhàđộcquyềntrongnềnkinhtếvàtừđókiểmsoátthịtrườngvàtănggiánhằmtốiđahóalợinhuận,bóclộtquámứcngười tiêudùng,vàtriệttiêumộtcáchcănbảnáplựccạnhtranh.
Ngoàiyếutốchủthểvànộidung,khixemxétcácthỏathuậncác-tennghiêmtrọngcòncầnlưuýthêmcảcácyếutốhìnhthứcvàphạmvìcủathỏathuận.
Vềhìnhthức,mộtthỏathuậncác-tennghiêmtrọngcóthểđượcthểhiệnbằngvănbảnhoặckhôngbằngvănbản.Trongthựctiễnthựcthi,cơquancạnhtranhởcácnướctrênthếgiớiđềuthốngnhấtquanđiểmrằngthoảthuậncác-tenvềhìnhthứckhôngnhấtthiếtphảiđượclậpthànhvănbản,màđơngiảnchỉlàsựgặp gỡ ý chí (meeting of minds) giữacácchủthểdướimọihìnhthức,cóthểdướidạngmộtvănbảnđượckýkết(biênbảnthoảthuận),cũngcóthểlàmộtsựsắpđặt(vănbảnkêugọiđiềuchỉnhgiáhaycácnghịquyếtgiácủaHiệphội),cóthểlàmộtbảnghinhớhaycũngcóthểchỉlàsựthốngnhấtthôngquamột ám hiệu và một cái gật đầu (a wink and a nod). NhưỦybancạnhtranhXinh-ga-poxácđịnhcác-tenkhôngnhấtthiếtphảibằngvănbản,cókhichỉcầnlàsựthốngnhấtmiệng,vídụnhưtạicuộchọpcủahiệphộihaytạimộtsựkiệnxãhộinàođó,cóthểlàđủđểminhchứngvàchothấycótồntạimộtcác-ten.Vấnđềkhôngnằmởchỗthỏathuậncác-tenđạtđượcnhưthếnào,bằnghìnhthứcnàohoặcđượcthựchiệnnhưthếnào,màvấnđềlàởchỗcácđốithủcạnhtranhđãcùngthốngnhấtvớinhauvềcácnộidungcủathịtrường.Trongthựctiễncónhiềutrườnghợpcácbênthoảthuậnmiệng,nộidungthỏathuậnkhônghềđượcghilạidướibấtkỳhìnhthứcnào.Hoặcnếucóghivănbảnthìcũngđãbịmất,hưhỏnghoặcbịcácbênliênquancốtìnhchegiấu,tiêuhuỷ.Vìvậy,đòihỏicơquancạnhtranhphảicótháiđộlinhhoạtkhixemxétvàkếtnốicácthôngtin,bằngchứngđểnhìnnhận,đánhgiávàđưarakếtluậnvềsự
tồntạicủacácthỏacác-ten.Cácthỏathuậncác-tencũngthường
hướngtớimộtphạmvicụthể.Trườnghợpphạmvicủathoảthuậnkhôngđượcxácđịnhcụthểthìcăncứvàophạmvikinhdoanhhoặcphạmvithịtrườngbịtácđộng.Nếuphạmvikinhdoanhcủadoanhnghiệpthamgiathoảthuậnhoặcphạmvithịtrườngmàcácsảnphẩm,dịchvụđượccungứngđượcgiớihạntrongphạmvimộtkhuvực,trongphạmvilãnhthổcủamộtquốcgiahoặcnhiềuquốcgiathìphạmvicủathoảthuậncác-tencóthểđượcxácđịnhtươngứng.
Dotínhchấtđặcbiệtnguyhạicủanhómcáchànhvi thỏathuậncác-tennghiêmtrọngnênphápluậtcạnhtranhcủahầuhếtquốcgiatrênthếgiớiđềuquyđịnhnhữngbiệnphápxửlýhếtsứchàkhắcđốivớicáctổchứcvà/hoặccánhânviphạm.Hìnhthứcxửlýcóthểlàphạttùhoặcphạttiềnđốivớicánhânvàphạttiềnđốivớicácdoanhnghiệp,tổchức.Phạttiềnđốivớicánhânvàtổchứcthamgiavàonhữngthỏathuậncác-tennghiêmtrọnglàhìnhthứcxửlýtruyềnthốngtheophápluậtcạnhtranhcủahầuhếtcácnước.Trướcđâychỉcómộtsốítcácnướcquyđịnhápdụnghìnhthứcxửphạttùđốivớicáccánhântrựctiếpthamgiavàocácthỏathuậncác-tennghiêmtrọng.Tuynhiên,vớinhậnthứcvàquanđiểmchorằngnhómcáchànhvithỏathuậncác-tennghiêmtrọngcótínhchấtnguyhạivàtácđộngtiêucựcđốivớinềnkinhtếnêngầnđâynhiềunướctrênthếgiớiđiềuchỉnhhànhvinàytheoxuhướngquyđịnhtráchnhiệmcánhânvàápdụngchếtàihìnhsựđốivớinhữngcánhântrựctiếpthamgiathỏathuậncác-tennghiêmtrọng.Hiệntạicó9/27quốcgiathànhviênChâuÂuquyđịnhápdụngchếtàihìnhsựđốivớicánhânthamgiathỏathuậncác-tennghiêmtrọng.ỞchâuMỹ,ngoàiHoaKỳ,Ca-na-đacũngđãđưavàophápluậtcạnhtranhcácquyđịnhxửlýhìnhsựđốivớithỏathuậncác-ten.NhậtBản,Ít-xa-renvàCộnghòaSíplànhữngquốcgiaChâuÁ,trongkhiđóÚcvàNamPhilànhữngđạidiệntừChâuPhivàChâuĐạiDươngđãquyđịnhchếtàiphạthìnhsựđốivớicánhântrongcácvụthoảthuậncác-ten.
Phùng Văn Thành(Phòng Điều tra và xử lý các vụ
việc hạn chế cạnh tranh, Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công thương)
Chuyên MụC
16 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
Cùngvớisốlượngngàycàngnhiềucácquốcgiacóquyđịnhcấmđốivớihànhvicác-ten,nhucầuphối
hợpđểđiềutracácvụcác-tenxuyênbiêngiớigiữacáccơquancạnhtranhcàngtrởnêncấpthiết.Nhưngcũngchínhtừtrongquátrìnhphốihợpđóđãbộclộnhữnghạnchếcủacơchếhiệntạitronghợptácquốctế.Cómộtsốkhókhănchungchocáccơquancạnhtranhởcácnướcpháttriểncũngnhưcácnướcđangpháttriển,bêncạnhđócũngcómộtsốtháchthứcmangtínhđặcthùhơnđốivớicáccơquancạnhtranhmới,nontrẻvàítkinhnghiệmhơn.
1.Nhữngkhókhănchungđốivớitấtcảcáccơquancạnhtranh
1.1.VấnđềtraođổithôngtinbímậtMộttrongnhữngvấnđềnhạycảm
nhấttronghợptácquốctếđiềutracác-tenxuyênbiêngiớiđóchínhlàviệctraođổicácthôngtin,dữliệubímậtgiữacáccơquancạnhtranh.MộtbáocáogầnđâycủaMạnglướicạnhtranhquốctế(ICN)đãchỉranhữngthiếusótnày.Lýdocóthểlàtừnhữnghạnchếtrongviệcchiasẻthôngtinbímậtđượcquyđịnhtrongluậtphápnộiđịa.Luậtphápcủahầuhết
THáCH THỨC Trong Hợp TáC đIều Tra CáC-TEn xuyên bIên gIớI
Chuyên mụC
17ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
cácnướcđềukhôngchophépchiasẻcácthôngtinbímậttronghồsơđiềutracủacơquancạnhtranh,đồngthờicũngkhôngchophépmộtcơquansửdụngquyềncưỡngchếthuthậpthôngtintrêndanhnghĩacủamộtcơquancạnhtranhnướcngoài.Ngoại trừmộtsốtrườnghợpngoạilệ,thìphầnlớncáccôngcụvàhiệpđịnhtronglĩnhvựcchốngđộcquyềnđềukhôngchophéptraođổicácthôngtinbímật.
Chẳnghạn,việcthiếucơchếhợptácchínhthứcchophéptraođổithôngtinbímậtvớiỦybanchâuÂuđãlàmhạnchếkhảnăngcủaThổNhĩKỳtrongviệcđiềutracácvụviệccác-ten.Cụthể,trongmộttrườnghợpThổNhĩKỳđiềutracáchànhvicác-tentrongngànhcôngnghiệpkinhdoanhthiếtbịtruyềndẫngasdiễnrabênngoàilãnhthổThổNhĩKỳ,nhưngcóảnhhưởngđốivớithịtrườngThổNhĩKỳ.Khiđó,ỦybanchâuÂucũngđangđồngthờitiếnhànhđiềutravụviệcđó.MặcdùThổNhĩKỳđãyêucầuhợptác,tuynhiênỦybanchâuÂuđãkhôngthểtraođổicácthôngtinbímậtdothiếucáccôngcụchophéptraođổithôngtinbímậtvớinướcnày.Khôngthểthuthậpthôngtinởnướcngoàiđãkhiếncảntrởđángkểđốivớikhảnăngđiềutravụviệccác-tennêutrêncủaThổNhĩKỳ.
1.2.Sựkhácbiệtvềkháiniệm“thôngtinbímật”
Hiệnchưacómộtđịnhnghĩachungvềthôngtinbímậttronglĩnhvựccạnhtranh.Sựkhácbiệtgiữacáccơquancạnhtranhhoặctòaántrongviệcxácđịnhthôngtinbímậtcóthểdẫnđếnnhữngtrởngại tronghiệuquảhợptácquốctế.Nhưđãđềcậpởtrên,nhiềucôngcụhợptácquốctếkhôngchophéptraođổithôngtinbímật,dovậytronghầuhếtcáctrườnghợpcơquanđượcyêucầuhỗtrợphảichứngminhthôngtinkhôngphảilàbímậttrướckhiđượcphépchiasẻchocơquanyêucầuhỗtrợ.Đólàmộtquátrìnhtốnnhiềuthờigianvàtrongtrườnghợpsaisótxảyracóthểkhiếncơquanđượcyêucầuhỗtrợphảichịutráchnhiệmpháplý.
Mộtsốcơquanxácđịnhthôngtinđượccoilàbímậttùythuộcvàocáchthứcthuthậpcácthôngtinđó(chẳnghạn,bấtkỳthôngtinnàođượcthuthậptrongquátrìnhđiềutrađềulàthôngtinbímật).Trongkhicáccơquankháclạixemxétvềbảnchấtthôngtin,theođóthôngtinđượccoilàbímậtnếuviệctiết
lộthôngtinđócóthểlàmtổnhạiđếnlợiíchkinhdoanhcủabêncungcấp(chẳnghạnnhưthôngtinliênquanđếngiácả,doanhthu,chiphí,kháchhàngvànhàcungcấp).Trongtrườnghợpthứhai,cóthểkhóphânbiệtthếnàolàthôngtinmangtínhnhạycảmchokinhdoanh.Dovậy,nếuchưaphânđịnhđượcrõthìrủirokiệntụngcóthểgâytrởngạichocáccơquancạnhtranhtrongviệctiếtlộthôngtinđóchocáccơquannướcngoài.
1.3.Sựkhácbiệtvềhìnhthứcxửlýđốivớicác-ten
Các-tencóthểbịtruytốhìnhsựởmộtsốquốcgia,nhưngkhôngphảicácquốcgiakháccũnggiốngnhưvậy,vàchínhsựkhácbiệtnàyđãtạothêmnhữnghạnchếđốivớicáccơquanchứcnăngtrongviệctraođổithôngtinvàchứngcứgiữakhuvựcpháplýdânsựvàkhuvựcpháplýhìnhsự,cũngnhưhạnchếkhảnănghỗtrợtrongquátrìnhđiềutra.
TrongmộttrườnghợpỦybanchâuÂu,BộTưphápHoaKỳ,ỦybanthươngmạicôngbằngNhậtBảnvàCơquancạnhtranhCanadacùngphốihợpđiềutratrongvụviệccác-tenhóachấtchuyêndụngcóphạmvitoànthếgiới.Tuynhiên,chứngcứmàEUthuthậpđượctrongquátrìnhkhámxétbịhạnchếchiasẻvớicácđiềutraviêncủaHoaKỳdođiềukhoảncấmvàhạnchếsửdụngquyđịnhtạiĐiều20,QuychếEU17/1962,theođóngănchặnviệcsửdụngchứngcứvìmụcđíchhìnhsự.
Nhưđãđềcậpởtrên,cácquốcgiacùngcóchếđộxửlýhìnhsựđốivớicác-tencóthểsửdụngHiệpđịnhtươngtrợpháplýđểthuthậptàiliệuvàlấylờikhainhânchứngởnướcngoàitrongđiềutracácvụcác-tenquốctế.Tuynhiên,điềuđóchỉgiớihạnápdụngđốivớicácquốcgiacùngcóchếđộxửlýhìnhsựđốivớicác-ten.Chẳnghạn,HoaKỳkhôngthểchiasẻcácthôngtinbímậtvớiEUtheoHiệpđịnhtươngtrợpháplýbởivìEUchỉápdụngcácchếtàixửphạthànhchínhđốivớicáchànhviviphạmphápluậtcạnhtranh.Thựctếđólàdothiếuquyđịnhxửlý“hìnhsựkép”.
Chếtàixửlýhìnhsựđốivớicác-tenhiệnđãđượcápdụnghoặcđangđượcxemxétápdụngởmộtsốquốcgia.Nếuđược thôngqua,nócó thểgiúp tăngcườnghợptáccũngnhưtạomốiliênminh“ảo”giữacácquốcgiacócùngquyđịnhxửlýhìnhsựđốivớicác-ten.Tuynhiên,thựctếchothấyngoàiHoaKỳra,
rấtítquốcgiathựcsựtruytốcáchànhvicác-tentheocácquyđịnhhìnhsự,màthayvàođóvẫntiếptụcđiềutracác-tentrongkhuônkhổquyềnhạnhànhchính/dânsự.Điềunàyđãlàmhạnchếđángkểphạmvihợptáctrongđiềutrasongsong.
1.4.NhữngtrởngạichungkhácBêncạnhnhữngtháchthứctrong
hợptácđiềutracác-tenxuyênbiêngiớinhưđãđềcậpởtrên,vẫntồntạimộtsốnhữngkhókhănchungkhácmàcácquốcgiagặpphảitrênthựctế,chẳnghạnnhư:
Ràocảnngônngữhoặcthiếusóttrongtổchứcnộibộcủacáccơquancạnhtranhdẫnđếnthiếunănglựchợptáchiệuquả.
Nhữngkhókhănthựctếtrongphốihợpđiềutra,chẳnghạnnếucuộcđiềutracủacácquốcgiakhácnhauđangởcácgiaiđoạnkhácnhauhoặckhókhănphátsinhdolệchmúigiờ.
Hạnchếvềnguồnlựcđểthựchiệnhoặcđápứngyêucầuhỗtrợ,đặcbiệtkhiđòihỏicáckênhhợptácchínhthức.Việchợptácquásâucóthểlàmảnhhưởngđếnnguồnlựckhanhiếmdànhchocáchoạtđộngthựcthikhác.
2.Tháchthứcriêngđốivớicácquốcgiacónềnkinhtếđangphát triểnvàmớinổi
Córấtítchứngcứđượcthuthậpnhờsựhợptácthựcthichốngcác-tenhiệuquảgiữacáccơquancạnhtranhởcácquốcgiađangpháttriển,cũngnhưgiữacơquancácnướcpháttriểnvàcácnướcđangpháttriển.Điềunàycũngmộtphầnphảnánhthựctrạngmộtsốquốcgiavừamớithôngqualuậtcạnhtranhtrongthờigiangầnđâyvàdođómớichỉthựcthiphápluậtcạnhtranhtrongmộtthờigianngắn.Mộtsốnướccònchưađịnhhướngđượcrằngđiềutracác-tenphảiđượcưutiêntrongchươngtrìnhthựcthicủamình.Tuynhiên,thựctếlànhiềuquốcgiađangpháttriểnvớicáccơquancạnhtranhmớicònchưathựcsựpháttriểncácmốiquanhệsongphươngvàđaphươngvớicácquốcgiakhácđểcóthểthúcđẩyhợptáctrongthựcthiphápluậtcạnhtranh.
2.1.Nhữngtrởngạivềmặtthểchếvàcôngcụđiềutra
Cácquốcgiamớicóluậtcạnhtranhvàítkinhnghiệmtronglĩnhvựcnàycầnthiếtlậpcácthểchếcạnhtranhđángtincậyvàpháttriểncáccôngcụ,chínhsáchcầnthiếtđểthựcthichốngcác-tenhiệuquả.Chođếnkhiđạtđượcđiềuđó,cácquốcgianàycóthểkhôngđủnguồnlực
Chuyên MụC
18 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
hoặckinhnghiệmđểkhaitháclợiíchtừsựhợptácquốctếnhưcácnướccónhiềukinhnghiệmhơnđangthựchiện.
Thiếuquyềnhạnđiềutra,chẳnghạnnhưchưacókhảnăngtiếnhànhkhámxétđãcảntrởcơquancạnhtranhthamgiaphốihợptrongquátrìnhkhámxétvớicáccơquancạnhtranhnướcngoài.Mộtsốquốcgiađãsửađổiluật,địnhhướngvềmặtlýthuyếttheotiêuchuẩncủacácquốcgiacónhiềukinhnghiệmhơnđểthựchiệnthuthậpchứngcứ.Việcthiếucácchươngtrìnhkhoandungđúngnghĩanhưđãđềcậpởtrêncũnglàtháchthứcđốivớihoạtđộnghợptáctrongđiềutracác-tenquốctế.
Vớibấtkỳmộtcơquanmớinàothìhạnchếvềnguồnlựccũngđềulàtháchthức.Cầnphảicóthờigianđểpháttriểncáckỹnăng,nghiệpvụcầnthiết.Ngaycảkhicơquancạnhtranhđượctraoquyềnlựclớn,chẳnghạnnhưquyềnbắtbuộcphảicungcấptàiliệuhoặcquyềntiếnhànhkhámxétbấtngờ,thìcơquanđócũngcóthểgặpkhókhăndothiếukinhnghiệmvàhạnchếvềnănglựcthểchế.
Cơquancạnhtranhcũngcóthểmắcsailầmkhinỗlựcthựcthiluậtcạnhtranhởgiaiđoạnđầu.Lầnđầutiênsửdụngquyềnkhámxétvàthugiữbằngchứng,tàiliệucủacơquancạnhtranhNamPhiđãkhiếnchoTòaánTốicaophảitriệutậpỦybanriêngvìnhữngsaisóttrongthủtụctốtụngvàviphạmquyềncủabênbịđiềutrakhicơquannàyđãthôngbáochocácphươngtiệntruyềnthôngvềviệckhámxétvàthugiữtangvật,chứngcứ,đồngthờitạođiềukiệnđểhọtiếpcậncáccơsởkinhdoanhcủabênbịđiềutratrongquátrìnhkhámxét.
Dovậy,cáccơquancạnhtranhcònmớivànontrẻsẽcầnưutiênchoviệckiệntoànnănglựcthểchếthựcthi.Chínhvìthếkhôngphảilàvôlýkhitrọngtâmhợptácquốctếcủacáccơquannàylạitậptrungvàovấnđềxâydựngnănglựcvàhỗtrợkỹthuật.
Tăngcườngthựcthikiểmsoátcác-tenkhôngthểlàưutiênhàngđầuđốivớicáccơquancạnhtranhmới.Điềuđócóthểcònquásớm,dođó,chúngtakỳvọngcáccơquannontrẻhơnsẽưutiênhợptácquốctếtrongthựcthiluậtcạnhtranhkhimộtsốquốcgiavẫnphảiđốimặtvớinhữngkhókhăntrongviệcthiếtlậpthểchếcơquancạnhtranhcủamìnhvàmộtsốnướckhácđangphảiđấutranhđểthựcthiluậtphápnộiđịa.
2.2.Thiếutintưởngvàohệthốngphápluật
Sự tin tưởngchính là trung tâmtrongviệcxâydựngmốiquanhệhợptácgiữacáccơquan.Trongthựcthichốngcác-ten,sựtintưởngchínhlàmộtyếutốhếtsứccầnthiếtđốivớicơquancạnhtranhđangcầnhợptáctìmkiếm,pháttriểncácchiếnlượcđiềutraphốihợpvàtraođổithôngtin.
Thiếutintưởngcóthểlàdoyếukémtrongkhuônkhổpháplýcủaquốcgiađangmưucầuhợptác,dosựthiếuminhbạchtrongcácthủtụccủacơquancạnhtranhvàcácbiệnphápbảovệthiếuhợplýkhitheođuổiquátrìnhđó.Điềuđócóthểlàmgiatăngmốiquanngạirằngthôngtincóthểbịròrỉ,khiếncuộcđiềutracủacáccơquannướcngoàicóthểgặprủirovàlàmsuyyếuhiệuquảcủachươngtrìnhthựcthikiểmsoátcác-tenvàcáccôngcụliênquan.
Đócũngcóthểlàsựthiếutintưởngvàonănglựccủacơquanđượcyêucầuhỗtrợtrongviệccungcấpthôngtintheochấtlượngvà/hoặctiêuchuẩncầnthiếtđốivớicơquanyêucầuhỗtrởđểsửdụngvàotrongquátrìnhđiềutracủahọ.Điềuđócónguycơxảyracaohơnđốivớicáccơquancạnhtranhnontrẻkhicáccơquannàycònchưathiếtlậpđượccácbiệnphápbảovệcầnthiếthoặcthiếukinhnghiệmtrongxửlýcácyêucầunhưvậy.
Xâydựngsựtintưởnggiữacáccơquancạnhtranhvàcộngđồngdoanhnghiệpcũnglàđiềuhếtsứcquantrọng.Cácdoanhnghiệpcầnphảicóniềmtinrằngtừbỏquyềnbảomậtsẽkhôngdẫnđếnviệcthôngtincủadoanhnghiệpcóthểbịxâmhại.Nhữngdoanhnghiệpcóýđịnhxinhưởngkhoandungcầntintưởngvàonghiệpvụthựcthichươngtrìnhkhoandungcủacơquancạnhtranh,vàhọphảidựđoántrướcmộtcáchchắcchắnvềviệchọsẽnhậnđượcmứcđộxửlýnhưthếnàotrongtrườnghợpxinhưởngkhoandung,nếukhônghọsẽkhôngsẵnsàngtrởthànhngườiđầutiênkhaibáovềhànhvicác-ten.
2.3.Các-tenxuấtkhẩuSựtồntạicủacác-tenxuấtkhẩucũng
làmộtkhókhănnhấtđịnhtrongviệctăngcườnghợptácquốctếtrongđiềutracác-tenxuyênbiêngiới.Các-tenxuấtkhẩulàcác-tendomộtnướctiếnhànhnhưnglạicótácđộngriêngđốivớimộtquốcgiakhác.
Thôngthườngcác-tenxuấtkhẩukhôngbịcấmởquốcgianơitiếnhànhhànhvicác-ten,nếuluậtcạnhtranhchỉcấmcáchànhvicác-tencótácđộngtiêucựctrênlãnhthổcủahọ.Mộtsốquốcgia,
baogồmcảcácnướcpháttriểnvàcácnướcđangpháttriểnvẫnápdụngmiễntrừcôngkhaiđốivớicác-tenxuấtkhẩu,mộtsốkháclạiyêucầuthôngbáovềhoạtđộngcác-tenxuấtkhẩu,thậmchímộtsốítquốcgiađòihỏiphảicấpphépchínhthức.Nếumộtsốtài liệucóliênquanđượccôngkhai,cáccơquancạnhtranhnướcngoàicóthểthuthậpthôngtinvềsựtồntạicủacác-tenvàcácthànhviênthamgia.Tuynhiên,trườnghợpmiễntrừngầmđốivớicác-tenxuấtkhẩucóthểgiúpcheđậykhỏisựkiểmsoátcủacơquancạnhtranhnướcngoài.
Các-tenxuấtkhẩungầmhoặccôngkhai thườngdiễnraởcácnướcđangpháttriển.Mặcdùnhiềunướcđangpháttriểnđãápdụngluậtcạnhtranhtrongnhữngnămgầnđây,vàviệcápdụng“họcthuyếttácđộng”(effectdoctrine)vềmặtlýthuyếtcũngtạocơsởđểtruytốcácvụcác-tenxuấtkhẩu,tuynhiêntrênthựctếhọkhôngthểthựcthichúngmộtcáchhiệuquả.Quốcgiabịảnhhưởngcóthểgặpkhókhăntrongviệcthuthậpchứngcứliênquanđếncác-tennếuhànhvicác-tennàydiễnratrênlãnhthổcủanướckhác.Miễntrừđốivớicác-tenxuấtkhẩuđãngăncảncáccơquancạnhtranhởquốcgianơicócôngtyxuấtkhẩuđangcưtrúvànắmgiữphầnlớnthôngtinvềhànhvicác-ten,cónhiềucơhộitiếpcậnthẩmvấndoanhnghiệptrongviệchỗtrợcácquốcgiabịảnhhưởngbởihànhviphảncạnhtranh.Tuynhiên,ngaycảkhikhôngcómiễntrừ,việcápdụng“họcthuyếttácđộng”cũngcóthểgâykhókhănchocơquancạnhtranhtrongviệctruytốcáccôngtytrongnướcvìđãgâythiệthạichongườitiêudùngởnướckhác.
Việcgiảiquyếtnhữngkhókhăntronghợptácquốctếđòihỏisựquantâmcủacácnướcpháttriểnvàcácnướcđangpháttriểntheocáccáchkhácnhau.Nhưngmộtkhiđãvượtquađượcnhữngtháchthứcnày,thìviệctăngcườnghợptáchiệuquảcóthểtạoranhữnglợithếđángkểchocácnướcthamgiahợptáctrongthựcthiphápluậtcạnhtranhnóichungvàthựcthiđiềutracácvụcác-tenxuyênbiêngiớinóiriêng.
hoàng Thị Thu Trang(Nguồn: OECD, “Improving
international co-operation in cartel investigations, 2012)
Chuyên mụC
19ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
Ủy ban EC đã điều tra 14 công ty vận tải container lớn nhất thế giới, trong đó có công ty lớn nhất thế giới là A.P. Moller- Maersk (gọi tắt là Maerskb.Co), về hành vi điều phối tăng giá kể từ năm 2009 trên các tuyến đến và đi từ Châu Âu, vi phạm các quy định về cạnh tranh của EU.
Phánquyếtđiềutrachínhthứcđượccôngbốvàođầutháng12năm2013,saumộtsốlầnkhámxétbấtngờtạivănphòngcácdoanhnghiệptạimộtsốnướcthànhviênEUtronghơn2chụcnămtrởlạiđây.CácdoanhnghiệpđãbịbuộctộiviphạmphápluậtEUvàcóthểchịumứcphạtlêntới10%doanhthutoàncầu.
HànhđộngcủaỦybanChâuÂudiễnrasaukhithịtrườngliêntụcvậtlộnvớiviệcquátảitrongbốicảnhnềnkinhtếtoàncầuđangchữnglại.Trongđó,ỦybancôngbốtrongbáocáorằngECquantâmtớihànhvirằngcácdoanhnghiệp
đãngầmthỏathuậncùngnhautănggiáquathôngcáobáochívàwebsite.
“ỦybanECquanngạirằngthôngquahànhvinày,cácdoanhnghiệpcóthểthỏathuậnngầmvàđưaradấuhiệuvềkếhoạchtănggiávớinhau,gâyhạiđếncạnhtranhvàngườitiêudùngbằngviệcnânggiátrênthịtrườngdịchvụvậntảicontainerđườngbiểntrêncáctuyếnđườngđếnvàđitừChâuÂu”.
Ủybanchưacôngbốvề têncácdoanhnghiệpđangđượcđiềutravàsốlượngdoanhnghiệpcóliênquan,tuynhiên,cómộtsốnguồntinchorằngcó14côngtytạiChâuÂuvàChâuÁđãthamgiavàohànhviviphạmkểtrên.Dođó,quátrìnhđiềutravụviệcnàycóthểkéodàitrongvàinăm.
A.PMoller-MaerskxácnhậnsẽhợptácvớicơquanđiềutravàchorằngMaerskLineđãhoạtđộnghoàntoàntuântheophápluậtcạnhtranhEU.
Ủy ban EC đIều Tra CáC Công Ty vận TẢI ConTaInEr vì HÀnH vI THỎa THuận ấn đỊnH gIá
MộttrongnhữngđốithủlớnnhấtcủaMaersk-CôngtyHapagLloydcủaĐức,với22%cổphầnthuộcsởhữucủaTậpđoàndulịchvàlữhànhTUIAGcủaĐứcvàcũngbịkhámxétbởiỦybanvàonăm2011,chorằngkhôngnhậnđượcbấtkỳthôngbáonàocủaỦybanvềviệcđiềutravàtừchốibìnhluận.
Trướcđây,năm2006,cáccôngtyvậntảibiểnđãđượchưởngmiễntrừbởicơquancạnhtranhEUvềviệcđượcphéphọpnhómđượcgọilà“hộinghịbênlề”đểthảoluậnvềtìnhhìnhthịtrường,giácướcvậntảivàcácvấnđềkhác.
Cácnhàquản lýđãyêucầucácdoanhnghiệpchấmdứtviệchưởngmiễntrừvàonăm2006,vàcácdoanhnghiệpcó02nămđểthíchứngvớiluậtlệmới.
quyếT Thắng(Nguồn: Reuters)
Chuyên MụC
20 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Cạnh tranh
Vừa qua, ba thành viên trong Ban điều hành Tập đoàn sản xuất đai an toàn Takata phải đối mặt với án tù sau khi tham gia vào hành vi ấn định giá.
TrongbảnbáocáomớinhấtcủaBộTưphápHoaKỳvềthịtrườngsảnxuấtphụtùngôtôtựđộngtrong10nămqua,bathànhviênbịcáobuộcđãthừanhậnthamgiavàoviệcấnđịnhgiádâyantoànbánchocácnhàsảnxuấtôtôtạiHoaKỳ.
Tòa án cho biết các bị cáo ôngYasuhiko Ueno, Saboroulmaniya vàYoshinobuFujinochấpthuậnthựcthiánngồitùtừ14đến19tháng.Vụviệccósựthamgiacủababịcantrênvàmộtsốđốitượngliênquantrongviệcấnđịnhgiádâyđaiantoàntừnăm2004đếnnăm2011,vàdoTòaánliênbangHoaKỳtạiDetroit,Michiganxétxử.
Việcnhận tộidiễnrasaukhicósựvụviệctươngtựvềấnđịnhgiávàotháng9năm2013bởiGaryWalker-giámđốcđiềuhànhTKHoldings,côngtycủaTakatatạiHoaKỳ.Trướcđó,TậpđoànTakatacũngđãthừanhậnhànhviphạm
tộivàchịumứcphạt71.3triệuđôla.Chotớithờiđiểmnày,cóhơn24
giámđốcđiềuhànhcủakhoảng21côngtytạiNhậtBảnvàcáccôngtycontạiHoaKỳđãbịxửphạtsaukhicókếtquảđiềutracủaBộTưphápHoaKỳ,vớitổngmứcphạtlênđến1.6tỷđôla.17ngườitrongsốđóđãphảichịuphạthìnhsựngồitù.
QuátrìnhđiềutracóliênquanđếnmộtsốdoanhnghiệplớntrongngànhnhưHitachiAutoSystems,JtektCorp.,MitsubishiElectric,MitsubavàNSKvàmộtsốcôngtykhác.
Vừaqua,BộtưphápHoaKỳđãnêutrongbáocáogửilênQuốchộirằng“Vụviệcấnđịnhgiálàhànhviphảncạnhtranhvàảnhhưởngtớihơn8tỷđôladoanhthucủacácnhàsảnxuấtsảnphẩmđaiantoàntạiHoaKỳ,vàcácbộphậnlắprápsửdụngtronghơn25triệuôtôsảnxuấtvàtiêudùngtạiHoaKỳ”.
Bêncạnhđó,BộTưphápHoaKỳcũngcôngbốbảncáotrạngliênquanđến2giámđốccủadoanhnghiệpNhậtBảngiấutêncungcấpthiếtbịcaosuchống
gIáM đốC đIều HÀnH Tập đoÀn TakaTa đốI MặT vớI án Tù Do HÀnH vI ấn đỊnH gIá
rungchoxeôtôvàxetải.MasaoHayashivàKenyaNonovamacũngcấukếtđểấnđịnhgiásảnphẩmbánđốivớicácnhàsảnxuấtôtôtạiHoaKỳtrongsuốtkhoảngthờigian12nămkểtừnăm1996.
“Bảncáotrạnglầnnàytáikhẳngđịnhcamkếtcủacơquanchốngđộcquyềnvềviệcxửphạtcáccánhânthuộcbanđiềuhànhvềcáchànhvigâyảnhhưởngtớicạnhtranhlànhmạnhvàgâyhại tớingườitiêudùng,”ÔngRanataHessethuộcBanchốngđộcquyềncủaBộTưphápHoaKỳchobiết.
Hồ sơdoanhnghiệpđã chobiếtnhữngcánhânliênquantrongvụviệccủaToyoTire&RubbervàcácchinhánhcủaToyoAutomotivePartstạiHoaKỳ,tuynhiênchưacóbấtkỳkếtluậnchínhthứcnàovềvụviệcnày.
quyếT Thắng(Nguồn: Reuters)
Chuyên mụC
21ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
lỄ kÝ bIên bẢn Hợp TáC THựC
HIỆn Dự án TĂng CưỜng CHÍnH SáCH bẢo vỆ
ngưỜI TIêu Dùng Ở vIỆT naM
Ngày19tháng11năm2013,tạitrụsởBộCôngThươngViệtNam,CụcQuảnlýcạnhtranh
ViệtNam(CụcQLCT),CơquanHợptácquốctếHànQuốc(KOICA)vàCơquanBảovệngườitiêudùngHànQuốc(KCA)đãkýkếtbiênbảnhợptácthựchiệnDựánTăngcườngChínhsáchbảovệngườitiêudùngởViệtNam.
ThamdựbuổilễkýkếtcóÔngBạchVănMừng–CụctrưởngCụcQLCT,ÔngInKim–TrưởngđạidiệnVănphòngKOICAtạiViệtNamvàÔngDae-pyoJung–ChủtịchKCA.
Biênbảnthỏathuậnhợptácgópphầnthúcđẩymốiquanhệhợptácgiữa
KCAvàCụcQLCTđồngthờicũnghỗtrợViệtNamđẩymạnhcôngtácbảovệquyềnlợingườitiêudùngtrongthờigiantới.ThôngquaDựán,KCAsẽcungcấpcáckhóathựctập,đàotạochocánbộcủaCụcvàhỗtrợCụcthựchiệncáchộithảotuyêntruyềnvềbảovệngườitiêudùngtạiViệtNam.
ThờigianthựchiệncáchoạtđộngcủaDựánđượcxácđịnhkéodàitừnăm2013đếnnăm2015(thờihạn3năm).
lê Thị Vân anh
Nhằmtăngcườnghợptácgiữacácbêntronglĩnhvựcbảovệquyềnlợingườitiêudùng,từ
ngày20đếnngày21tháng11năm2013,tạiKháchsạnGrandPlaza,HàNội,CụcQuảnlýcạnhtranh(QLCT)–cơquanthựchiệnquảnlýnhànướcvềbảovệquyềnlợingườitiêudùngViệtNam-đãphốihợpcùngvớiCụcBảovệquyềnlợingườitiêudùngHànQuốc(KCA)vàCơquanHợptácquốctếHànQuốc(KOICA)tổchứchộithảoquốctế“ThựcthihiệuquảphápluậtBảovệquyềnlợingườitiêudùng–thựctiễnViệtNamvàkinhnghiệmHànQuốc”.
ThamdựbuổihộithảocóÔngBạchVănMừng–CụctrưởngCụcQLCT,ÔngNguyễnPhươngNam–PhóCụctrưởngCụcQLCT,ÔngDae-PyoJung,ChủtịchCơquanBảovệquyềnlợingườitiêudùngHànQuốc; cácchuyêngia,diễngiảtớitừKCA&KOICA;đạidiệncácsở/ban/ngànhtạiViệtNam,đạidiệncộngđồngdoanhnghiệpcủahainước;đạidiệncáctổchứcxãhộivàđôngđảongườitiêudùngcũngnhưcácphươngtiệnthôngtin.
PhátbiểutạiHộithảo,ÔngBạchVănMừng,CụctrưởngCụcQuảnlýcạnhtranhchobiết,côngtácbảovệngườitiêudùnglàmộttrongnhữnghoạtđộngtrọngtâmđượcChínhphủquantâmvà
chỉđạothựchiện.Đểthúcđẩyhiệuquảcủahoạtđộngnàythìsựphốihợp,thamgiavàchiasẻkinhnghiệmtừnhữngnướccóhoạtđộngbảovệquyềnlợingườitiêudùngpháttriểnlàcầnthiếtvàquantrọng.
ÔngDae-PyoJung,Chủ tịchCơquanBảovệngườitiêudùngHànQuốccũngchorằng,hộithảolầnnàykhôngchỉmởđầuchosựhợptácgiữahaiCơquantronglĩnhvựcbảovệquyềnlợingườitiêudùngmàcònlàdấumốcquantrọngtrongviệchợptác,nângcaotìnhhữunghịViệtNam-HànQuốc.ÔngDae-PyoJunghivọngrằng,vớisựtraođổikinhnghiệmgiữacáccơquanhainước,việcthựcthiphápluậtbảovệquyềnlợingườitiêudùngcủaViệtNamsẽmanglạikếtquảtốttrongthờigiansắptới.
Nhằmchiasẻcáckinhnghiệmtronglĩnhvựcbảovệngườitiêudùng,Hộithảođãtậptrungtrìnhbàyvềcácvấnđềliênquanđếncôngtácbảovệngườitiêudùngtạihainước;chiasẻkinhnghiệm,đặtramộtsốvấnđềcầnthảoluận,đónggópýkiếnmàcácbêngặpphảitrongquátrìnhthựcthiphápluậtbảovệngườitiêudùngcủamìnhnhằmmụcđíchbảovệquyềnlợingườitiêudùngmộtcáchtốtnhất.Đặcbiệt,trướcthựctrạngcácvấnđềphátsinhảnhhưởngnghiêmtrọngtớiquyềnlợingườitiêudùngtronglĩnhvựcthươngmạiđiệntử,chươngtrình
làmviệcngày21tháng11năm2013củahaibênđãdànhphầnlớnthờigianđểtrìnhbày,chiasẻvàtraođổicáchoạtđộngkiểmsoátcũngnhưbảovệquyềnlợingườitiêudùngkhithamgiacácgiaodịchthươngmạiđiệntử.CùngthamgiatraođổitronglĩnhvựcnàycòncóđạidiệncủaCụcThươngmạiđiệntửvàCôngnghệthôngtin,BộCôngThương.Theođó,vấnđềbảovệngườitiêudùngtronggiaodịchthươngmạiđiệntửkhôngchỉlàvấnđềriêngcủatừngquốcgiamàđãtrởthànhvấnđềchungtrênphạmvitoàncầu.Cáccơquanthựcthitráchnhiệmbảovệngườitiêudùngcầncósựliênkếtchặtchẽvàthốngnhấttrongcácquytắcbảovệngườitiêudùngxuyênbiêngiớinhằmkhôngchỉbảođảmquyềnlợicủacôngdânnướcmìnhmàcòncamkếtbảođảmquyềnlợicủangườitiêudùngngoàilãnhthổnướcmình.
KếtthúcHộithảo,cácbênđềuthểhiệnmongmuốntiếptụccócáchìnhthứchợptác,traođổihơnnữatronglĩnhvựcbảovệquyềnlợingườitiêudùng,khôngchỉnhằmtăngcườngbảovệquyềnlợicôngdâncủahainướcmàcònpháttriểnmốiquanhệgắnkếtgiữahaiquốcgia.
lê hoàng anh
HộI THẢo quốC TẾ: THựC THI HIỆu quẢ pHáp luậT bẢo vỆ quyền lợI ngưỜI TIêu Dùng
– THựC TIỄn vIỆT naM vÀ kInH ngHIỆM HÀn quốC
TIN TỨC - SỰ KIỆN
22 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Ngày06và07tháng11năm2013vừaquatạiHàNội,CụcQuảnlýcạnhtranh(VCA)phốihợp
vớiCơquanHợptácQuốctếNhậtBản(JICA)đãtổchứcKhóađàotạokỹnăngđiềutradànhchocáccánbộtrẻ.
Tham dự khóa đào tạo có ÔngNguyễnPhươngNam–PhóCụctrưởngCục Quản lý cạnh tranh; Bà YukoMorita–Cốvấncaocấphình thànhDựánJICAtạiViệtNamvàcácdiễngiảgồmÔngPhùngVănThành–PhóPhòngĐiềutracácvụviệchạnchếcạnhtranh;ÔngNguyễnĐứcMinh–PhóPhòngĐiềutravàxửlýcáchànhvicạnhtranhkhônglànhmạnh;ÔngHiroyukiYamashita–ChuyêngiathườngtrúcủaỦybanThươngmạilànhmạnhNhậtBản(JFTC)tạiCụcQuảnlýcạnhtranh,ÔngTomonariNishiue–PhóbanHợptácquốctếcủaJFTCvàÔngYukiMakiuchi–BanĐiềutracủaJFTCcùngvớisựthamdựcủacáccánbộtrẻcủaCụcQuảnlýcạnhtranh.
Trongbàiphátbiểukhaimạc,ÔngNguyễnPhươngNamđãgiớithiệuvềtầmquantrọngcủachínhsáchvàLuậtCạnhtranhViệtNam.KểtừkhiLuậtCạnhtranhđượcbanhànhđếnnay,cơquancạnhtranhViệtNamđãnỗlựcthúcđẩyviệcthựcthivàhoànthiệnphápluậtvàchínhsáchcạnhtranhtạiViệtNam.ÔngNamcũngtintưởngrằngkhóađào
tạonàysẽmanglạirấtnhiềulợiíchchocáccánbộthamgiatrongviệcnângcaotrìnhđộchuyênmôn.
BàYukoMoritacũngbàytỏsựcảmơnchânthànhđếnCụcQuảnlýcạnhtranhvàcácchuyêngiacủaJFTCđãtổchứckhóađàotạonày.BàMoritanhấnmạnh3cơquanJFTC,VCAvàJICAđãcómộtmốiquanhệhợptáclâudàivàhiệuquảthôngquaDựánnângcaonănglựcthựcthiLuậtvàChínhsáchcạnhtranhtạiViệtNamđượctiếnhànhtừtháng9năm2008đếntháng6năm2012.KhóađàotạolầnnàynằmtrongDưán“HỗtrợkỹthuậtnhằmhoànthiệnkhuônkhổpháplývềluậtvàchínhsáchcạnhtranhtạiViệtNam”từnăm2012đến2016vớimụctiêutăngcườngnănglựcvàkỹnăngđiềutra,xửlývụviệccạnhtranh.BàMoritamongrằngsẽnhậnđượcsựủnghộvàhưởngứngnhiệttìnhtừcácđạibiểuthamdựđểKhóađàotạođượcdiễnrathànhcông.
Nộidungngàyđầucủakhóađàotạotậptrungvàogiớiquyđịnhcơbảncủaphápluậtcạnhtranhhainước,vềquytrìnhđiềutra,phỏngvấnđểthuthậpchứngcứvụviệc.CácchuyêngiacủaJFTCđãgiớithiệukháiquátcácquyđịnhcơbảntrongLuậtChốngđộcquyềnNhậtBản,hànhvithỏathuậnhạnchếcạnhtranhvàtổngquanvềcácphươngphápthuthậpchứngcứphụcvụchocôngtác
điềutravụviệc.Bêncạnhđó,cácđiềutraviêncủaCụcQLCTcũngđãcùngchiasẻkinhnghiệmcủaViệtNamtrongquátrìnhphỏngvấnnhânchứngtrongvụviệccạnhtranhcũngnhưnhữngkhókhăngặpphảitrongviệcthuthậpchứngcứkhácphụcvụchocôngtácđiềutra.
Trongngàythứhai,ÔngTomonariNishiuevàBàHoàngThịThuTrangđãchiasẻvàtraođổivớicácđạibiểuthamdựvềvaitrò,tầmquantrọngcủacánbộhỗtrợđiềutratrongquátrìnhđiềutravàxửlývụviệccạnhtranh.Cũngtạikhóađàotạo,ÔngHiroyukiYamashitađãgiớithiệu02vụviệccụthểvềhànhviphảncạnhtranhđểcáchọcviênthamgiathảoluậnvàphântích.
Khóađàotạodiễnrathànhcôngtốtđẹpvớisựđánhgiácaocủacáchọcviênthamdự.Quakhóađàotạo,cácđạibiểuthamdựkhôngchỉhiểurõthủtụcxửlývụviệc,phươngphápthuthậpchứngcứvàphỏngvấnmàcònđượctiếpcậnvụviệcđiềutracạnhtranhcụthểtạiNhậtBản.Trêncơsởđó,cáchọcviêncósựliênhệvớicácquyđịnhcủaLuậtCạnhtranhViệtNamvàcácvụviệcđiềutramàCụcQuảnlýcạnhtranhđãtiếnhànhđểđưaracáchthứcxửlýphùhợptrongtừngtrườnghợpcụthể.
CụC quẢn lÝ CạnH TranH pHốI Hợp vớI JICa Tổ CHỨC
kHÓa đÀo Tạo kỹ nĂng đIều Tra DÀnH CHo Cán bộ
Trẻ TạI HÀ nộI
TIN TỨC - SỰ KIỆN
23ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Ngày02tháng12năm2013,CụcQuảnlýcạnhtranh–BộCôngThương(Cơquanđiềutra)công
bốKếtluậnđiềutrasơbộvụviệcđiềutraápdụngbiệnphápchốngbánphágiáđốivớimặthàngthépkhônggỉcánnguội,cómãHS:7219.32.00;7219.33.00;7219.34.00; 7219.35.00; 7219.90.00;7220.20.10; 7220.20.90; 7220.90.10;7220.90.90nhậpkhẩuvàoViệtNamtừcácnước/vùnglãnhthổ:CộnghòanhândânTrungHoa,Indonesia,MalaysiavàLãnhthổĐàiLoan(mãsốvụviệc13-KN-
CụC quẢn lÝ CạnH TranH ban HÀnH báo Cáo SƠ bộ vụ vIỆC đIều Tra CHống bán pHá gIá đốI vớI MặT HÀng THép kHông gỉ Cán nguộI nHập kHẩu Từ Cộng Hòa nHân Dân Trung Hoa, InDonESIa, MalaySIa vÀ lãnH THổ đÀI loan
BPG-01),phùhợpvớiquyđịnhtạiĐiều17Pháplệnhsố20/2004/PL-UBTVQH11ngày29tháng4năm2004vềviệcchốngbánphágiáhànghóanhậpkhẩuvàoViệtNam.
Trướcđó,ngày02tháng7năm2013,BộCôngThươngđãbanhànhQuyếtđịnhsố4460/QĐ-BCTvềviệcđiềutraápdụngbiệnphápchốngbánphágiáđốivớimặthàngthépkhônggỉcánnguộinêutrên.
Thôngtinliênhệ:PhòngĐiềutravụkiệnphòngvệ
thươngmạicủadoanhnghiệptrongnướcCụcQuảnlýcạnhtranh–BộCông
ThươngĐịachỉ:25NgôQuyền,HoànKiếm,
HàNội,ViệtNamĐiệnthoại:(+844)222.05002(Máy
lẻ:1038,1037)Fax:(+844)222.05003Website: www.vca.gov.vn hoặc
www.qlct.gov.vn(Nguồn: Phòng Điều tra vụ kiện phòng
vệ thương mại của doanh nghiệp)
Ngày20tháng11năm2013,ỦybanChốngbánphágiáAustraliađãcôngbốkếtluậnsơbộkhẳng
địnhcóbánphágiátrongcuộcđiềutrachốngbánphágiá(AD)sảnphẩmmáybiếnthế(mãHS:850422và850423)nhậpkhẩutừmộtsốnướcvàoAustralia,trongđócóViệtNam.Theođó,ỦybanChốngbánphágiáAustraliasơbộkếtluậnrằngcácnhàsảnxuất/xuấtkhẩucủaViệtNambánphágiávớibiênđộ3.4%.Sovớimứcthuếsơbộđốivớicácnước/vùnglãnhthổbịđiềutrakhácnhưIndonesia,HànQuốc,ĐàiLoan(từ5.3%-20%)thìmứcthuếcủaViệtNamlàthấphơn.Ngoài4doanhnghiệpcủaTrungQuốcsơbộđượckếtluậnlàcómứcthuếsuấtkhôngđáng
kể,cácdoanhnghiệpkháccủaTrungQuốcbịápmứcthuếtừ2,6%-35%
Trướcđó,ngày08tháng07nwam2013,nguyênđơn làcông tyWilsonTransformerPtyLtdđãnộpđơnkiệntớiỦybanchốngbánphágiáAustralia.Ngày26/07/2013,Ủybanđãchínhthứckhởixướngđiềutra.ỦybanchốngbánphágiácũngđãtiếnhànhthẩmtratạichỗđốivớidoanhnghiệpbịđơnbắtbuộccủaViệtNamvàogiữatháng11/2013.
Theothôngtinsơbộtừcổngthôngtinthươngmạitoàncầu(www.gtis.com),giátrịnhậpkhẩusảnphẩmtrêntừViệtNamvàoAustraliatrongnăm2012đốivớimãHS850422vàHS:850423lầnlượtlà1,6triệuUSDvà6,9triệuUSD.
Trongthờigianthựchiệnquyếtđịnh
sơbộ,thuếchốngbánphágiátạmthờisẽđượcápchosảnphẩmbịđiềutrakểtừngày27tháng11năm2013,nhằmđảmbảongănchặnnhữngthiệthạiđángkểđốivớingànhsảnxuấttrongnướccủaAustralia,trongkhivụviệcđiềutravẫnđangtiếptụcđượctiếnhành,
ỦybandựkiếnsẽbáocáovớiBộtrưởngBộCôngnghiệpAustraliavềkếtquảcuốicùngcủavụviệcđiềutranàytrướcngày30tháng4năm2014.Bộtrưởngsẽraquyếtđịnhcóápthuếchốngbánphágiáhaykhông,vàbiênđộápthuếnhưthếnào.
(Nguồn: Phòng Xử lý các vụ kiện phòng vệ thương mại của doanh
nghiệp nước ngoài)
Ủy ban CHống bán pHá gIá auSTralIa Công bố kẾT luận SƠ bộ đốI vớI vụ đIều Tra CHống bán pHá gIá SẢn pHẩM Máy
bIẾn THẾ nHập kHẩu Từ vIỆT naM vÀ MộT Số
nướC kHáC
TIN TỨC - SỰ KIỆN
24 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
THông Cáo báo CHÍ về CHIẾn DỊCH TrIỆu HồI đỂ kIỂM Tra vÀ xỬ lÝ vấn
đề lò xo xu páp Trên MộT Số xE lanD CruISEr praDo vÀ HIaCE Do
TMv nHập kHẩu vÀ pHân pHốINhómChuyêngiavềcạnhtranh
ASEAN(AEGC)vừa ramắttrangthôngtinđiệntử(www.
aseancompetition.org)trongcuộchọpNhómlầnthứ12vàongày12–13tháng11 năm 2013 tại Cebu, Philippines.WebsitelàmộtdiễnđàndànhchocácthànhviêncủaNhómAEGCnhằmtraođổithôngtinvàchiasẻkinhnghiệmgiữacácnướcnhằmnângcaohiệuquảthựcthiphápluậtcạnhtranhtạicácnướcthànhviên.Ngoàira,websitecòncómụctiêutăngcườngcôngtáctuyêntruyềnphổbiếnphápluậtcạnhtranhthôngquaviệccôngbốthôngtinvềlợiíchcủaphápluậtcạnhtranhvàpháttriểncạnhtranhtrongkhuvựcASEAN.
Bêncạnhđó,NhómTuyêntruyềnphổbiếncạnhtranhkhuvựccủaAEGC(The Working Group on RegionalCompetitionAdvocacy) cũngđãxâydựngmộtbộấnphẩmđểphổbiếnvềcácnộidungchínhcủaphápluậtcạnhtranhtrongkhuvựcASEAN.
(Chi tiết xin xem tại www.aseancompetition.org).
lê Thanh sơn
ra MắT Trang wEb CỦa nHÓM
CHuyên gIa CạnH TranH aSEannHằM TĂng
CưỜng vÀ bẢo vỆ TÍnH CạnH TranH Trong kHu vựC
CăncứbáocáocủaCôngtyôtôToyotaViệtNam(TMV),CụcQuảnlýcạnhtranhthôngbáovềChiếndịchtriệuhồiđểkiểmtravàxửlývấnđềlòxoxupáptrênmộtsốxeLandCruiserPradovàHiacedoTMVnhậpkhẩuvàphân
phốitạiViệtNam,cụthểnhưsau:1. hàng hóa bị ảnh hưởng
model model code số Vin số lượng
giai đoạn sản xuất
LandCruiserPrado TRJ150L-GKPEK Xinxem
Danhsáchtrongtàiliệuđínhkèm*
65xeTừ24/05/2013
đến23/10/2013Hiace TRH233L-LEMDK 61xe
* Danh sách được cung cấp bởi Tập đoàn Toyota tại Nhật Bản2. nguyên nhânTrongquátrìnhsảnxuấtlòxoxupáptạinhàcungứng,việcbảodưỡngthiếtbị
dùngtrongviệcxửlýbềmặtlòxokhôngđúngdẫntớidungdịchsửdụngtrongviệcxửlýbềmặtcóthểbámdínhtrênbềmặtcủalòxovàgâyrahiệntượngănmònrỗ.Sựănmònrỗbềmặtnàycóthểdẫntớicácvếtnứtvànếutiếptụclàmviệctrongthờigiandàicóthểlàmgẫylòxo.Nếuđiềunàyxảyra,ngườiláixecóthểnghethấytiếngồnbấtthườngtừđộngcơvàđộngcơbịrunggiật.Trongmộtvàitrườnghợp,cóthểgâychếtmáykhixeđangchạy,làmtăngnguycơvachạm.
TIN TỨC - SỰ KIỆN
25ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
3. nội dung thực hiện Chiến dịch triệu hồichi phí: KiểmtravàthaythếmiễnphítoànbộlòxoxupáptrêncácxedoTMVnhậpkhẩuvàphânphốibịảnhhưởng
nóitrên.địa điểm:Chiếndịchđượcthựchiệntrêntoànbộhệthốngđạilý/trạmdịchvụủyquyềncủaTMVtronglãnhthổViệtNam.(Xin
xemDanhsáchtrongtàiliệuđínhkèm).Thời gian thực hiện Chiến dịch: từngày3/12/2013đếnkhônggiớihạnthờigian.Thời giantiếnhànhviệckiểmtra,thaythế:Mấtkhoảng05giờlàmviệc.Đểbiếtthêmthôngtinhoặccầnđượctưvấn,cáckháchhàngcóthểliênhệtrựctiếpsốđiệnthoạihotlinecủaToyotaViệt
Nam:18001524hoặc0916001524hoặcwebsite:www.toyota.com.vn.4. Thông tin tham khảo về các xe hiace và land Cruiser Prado không được nhập khẩu và phân phối bởi TmVVớinhữngxeHiacevàLandCruiserPradokhôngđượcnhậpkhẩuvàphânphốibởiTMV,khicóyêucầutừchủxe,TMV
sẽhỗtrợliênhệvớiTậpđoànToyotaNhậtBảnđểlấythôngtin.Danhsáchcóthểbịảnhhưởng,xinthamkhảodảisốVINđượcliệtkêdướiđây:
Tên modeldải số Vin Thời gian sản
xuấtWmi Vds VIS
LandCruiserPrado
JTE BX#### #5042691-#K153091
Từ24/05/2013 đến
23/10/2013
JTE CX#### #5005945-#5006027RUT BX#### #0002745-#0004785
Hiace
AHT SX#### #7008509-#7010616JTF HX#### #0079079-#5002773JTF JX#### #0050592-#5031917JTF PX#### #0041061-#0043584JTF RX#### #8036718-#8037913JTF SX#### #6138845-#6141356JTG JX#### #0050594-#5032573JTG RX#### #8036729-#8037780JTG SX#### #6138891-#6141255MMK SX#### #8000941-#8001752
(Ký tự “#”: Chỉ những chữ có thể thay đổi tại vị trí đó)
CụcQuảnlýcạnhtranhkhuyếncáongườitiêudùngđangsửdụngxethuộcdiệnảnhhưởngnóitrênliênhệtrựctiếpvớicácđạilýđểđượctưvấn,kiểmtravàsửachữamiễnphí;đềnghịcácphươngtiệnthôngtinphốihợpđăngtảithôngtinrộngrãiđểngườitiêudùngđượcbiết.
TIN TỨC - SỰ KIỆN
26 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
Câu hỏi 1: những doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường?
Trả lời:TheoĐiều11củaLuậtCạnhtranh:1. Doanhnghiệpđượccoilàcóvị
tríthốnglĩnhthịtrườngnếucóthịphầncó30%trởlêntrênthịtrườngliênquanhoặccókhảnănggâyhạnchếcạnhtranhmộtcáchđángkể.
2. Nhómdoanhnghiệpđượccoilàcóvịtríthốnglĩnhthịtrườngnếucùnghànhđộngnhằmgâyhạnchếcạnhtranhvàthuộctrongcáctrườnghợpsauđây:
a. Haidoanhnghiệpcótổngthịphầntừ50%trởlêntrênthịtrườngliênquan;
b. Badoanhnghiệpcótổngthịphầntừ65%trởlêntrênthịtrườngliênquan;
c. Bốndoanhnghiệpcótổngthịphầntừ75%trởlêntrênthịtrườngliênquan.
Câu hỏi 2: Các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường nào bị cấm?
Trả lời:TheoĐiều13củaLuậtCạnhtranh,
cácdoanhnghiệp,nhómdoanhnghiệpcóvịtríthốnglĩnhthịtrườngthựchiệnmộttrongcáchànhvisauđâyđượccoilàbịcấm:
1. Bánhànghóa,cungứngdịchvụdướigiáthànhtoànbộnhằmloạibỏđốithủcạnhtranh;
2. Ápđặtgiámua,giábánhànghóa,dịchvụbấthợplýhoặcấnđịnhgiábánlạitốithiểugâythiệthạichokháchhàng;
3. Hạnchếsảnxuất ,phânphốihànghóa,dịchvụ,giớihạnthịtrường,cảntrởsựpháttriểnkỹthuật,côngnghệgâythiệthạichokháchhàng;
4. Ápđặtđiềukiệnthươngmạikhácnhautronggiaodịchnhưnhaunhằmtạobấtbìnhđẳngtrongcạnhtranh;
5. Ápđặt điềukiện chodoanhnghiệpkháckýkếthợpđồngmua,bánhàng hóa, dịch vụ hoặc buộc doanhnghiệpkhácchấpnhậncácnghĩavụkhôngliênquantrựctiếpđếnđốitượngcủahợpđồng;
6. Ngăn cản việc tham gia thịtrườngcủanhữngđối thủcạnhtranhmới.
Câu hỏi 3: kiểm soát doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực độc quyền nhà nước, doanh nghiệp sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích như thế nào?
Trả lời:TheoĐiều15,LuậtCạnhtranhthì
côngtáckiểmsoátdoanhnghiệphoạt
độngtronglĩnhvựcđộcquyềnnhànước,doanhnghiệpsảnxuất,cungứngsảnphẩm,dịchvụcôngíchđượcthựchiệnnhưsau:
1. Nhà nước kiểm soát doanhnghiệphoạtđộngtronglĩnhvựcđộcquyềnnhànướcbằngcácbiệnphápsauđây:
a,Quyếtđịnhgiámua,giábánhànghóa,dịchvụthuộclĩnhvựcđộcquyềnnhànước;
b,Quyếtđịnhsốlượng,khốilượngphạmvithịtrườngcủahànghóa,dịchvụthuộclĩnhvựcđộcquyềnnhànước.
2. Nhà nước kiểm soát doanhnghiệpsảnxuất,cungứngsảnphẩm,dịchvụcôngíchbằngcácbiệnphápđặthàng,giaokếhoạch,đấuthầutheogiáhoặcphídoNhànướcquyđịnh.
3. Khi thựchiệncáchoạtđộngkinhdoanhkhácngoài lĩnhvựcđộcquyềnnhànướcvàsảnxuất,cungứngsảnphẩm,dịchvụcôngích,cácdoanhnghiệpkhôngchịusựđiềuchỉnhcủaquyđịnhtạikhoản1và2(ởtrên)nhưngvẫnchịusựđiềuchỉnhcủacácquyđịnhkháccủaLuậtnày.
an bình (Tổng hợP)
HỎI - ĐÁP
VPhC trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, phạt đến 200 triệu đồng
Ngày14/11/2013,ChínhphủđãbanhànhNghịđịnhsố178/2013/NĐ-CPquyđịnhxửphạtviphạmhànhchính(VPHC)vềantoànthựcphẩmvớimứcphạttiềntốiđalà100triệuđồngđốivớicánhânvà200triệuđồngđốivớitổchứctùytheotừnghànhviviphạm.
Cụthể,phạttiềntừ05-10triệuđồngđốivớihànhvisửdụngnướckhôngđạtquychuẩnkỹthuậtđểsảnxuất,kinhdoanhthựcphẩm,phụgiathựcphẩm,chấthỗtrợchếbiếnthựcphẩmhoặcsửdụngcáchóachấttẩyrửa,sáttrùngtrongsảnxuất,kinhdoanhthựcphẩmkhôngtheoquyđịnh;phạttiềnlầnlượttừ20-40triệuđồng;30-50triệuđồngvà70-100triệuđồngđốivớicácnhâncóhànhvisửdụnghóachấtkhôngcótrongdanhmụcđượcphépsửdụng,hóachấtkhôngrõnguồngốcđểsảnxuất,chếbiếnthựcphẩm;sửdụngnguyênliệukhôngbảođảmantoànthựcphẩmđểsảnxuất,chếbiếnthựcphẩmvàsửdụnghóachấtbịcấmsửdụngtrongsảnxuất,chếbiếnthựcphẩmđểsảnxuất,chếbiếnthựcphẩm.
Mứcphạttiềntừ70-100triệuđồngcũngđượcápdụngđốivớihànhvisửdụngnguyênliệukhôngthuộcloạidùnglàmthựcphẩmđểsảnxuất,chếbiếnthựcphẩm;sửdụngđộngvậtmắcbệnhtruyềnnhiễm,độngvậtchếtdobệnh,dịchbệnhhoặcchếtkhôngrõnguyênnhân,buộcphảitiêuhủytheoyêucầucủacơquanNhànướccóthẩmquyềnhoặcnguyênliệuthựcphẩmcóchứatạpchấtđượcđưavàokhôngbảođảmantoànthựcphẩmđểsảnxuất,chếbiếnthựcphẩm...
Đốivớihànhvisửdụngsảnphẩmđộngvậttrêncạnchưaquakiểmtravệsinhthúytheoquyđịnhđểsảnxuất,chếbiếnthựcphẩm,phạttiềnbằng80%-100%tổnggiátrịthựcphẩmviphạmtạithờiđiểmviphạmnhưngsốtiềnphạtkhôngquá100triệuđồnghoặc200triệuđồng(đốivớitổchức).
Nghịđịnhnàycóhiệulựcthihànhkểtừngày31/12/2013.
buôn bán thuốc giả, phạt đến 100 triệu đồng
Ngày 15/11/2013, Chính phủ đãbanhànhNghịđịnhsố185/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hànhchínhtronghoạtđộngthươngmại,sảnxuất,buônhànggiả,hàngcấmvàbảovệ quyền lợi người tiêu dùng, trong
đóđángchúýlàquyđịnhvềxử phạt đối với các hành vibuônbánhànggiả,hàngcấm. Cụthể,phạt tiền10-20triệuđồng;20-30triệuđồngvà30-50triệuđồngđốivớihànhvibuônbánhànggiảkhôngcógiátrịsửdụng,côngdụngtươngđươngvớisốlượngcủahàngthậtcógiátrịtừ10triệuđồngđếndưới20triệuđồng;từ20triệuđồngđếndưới30triệuđồngvàtừ30triệuđồngtrởlênmàkhôngbịtruycứutráchnhiệmhìnhsự;phạttiềntừ15-20triệuđồngđốivớihànhvibuônbántem,nhãn,baobìgiảcósốlượngtừ10.000đơnvịtrởlên;phạttiềnlầnlượttừ10-20triệuđồng;20-30triệuđồngvà70-100triệuđồngđốivớihànhvibuônbánhànggiảmạonhãnhànghóa,baobìhànghóatươngđươngvớisốlượngcủahàngthậtcógiátrịtừ20triệuđồngđếndưới30triệuđồng;từ30triệuđồngtrởlênmàkhôngbịtruycứutráchnhiệmhìnhsựvàhàngcấmcógiátrịtừ50triệuđồngđếndưới70triệuđồng...
Trườnghợphànggiảlàlươngthực,thựcphẩm,thuốcchữabệnh,thuốcphòngbệnhchongười;thứcănchănnuôi,phânbón,thuốcthúy,thuốcbảovệthựcvật,giốngcâytrồng,giốngvậtnuôimàkhôngbịtruycứutráchnhiệmhìnhsựvàphụgiathựcphẩm,chấthỗtrợchếbiếnthựcphẩm,chấtbảoquảnthựcphẩm,thựcphẩmchứcnăng,mỹphẩm,chấttẩyrửa,diệtcôntrùng,trangthiếtbịytế,ximăng,sắtthépxâydựng,mũbảohiểm,mứcphạttiềnbằng02lầncácmứcphạttiềnnêutrên.
Ngoàira,hànhvilợidụngtìnhhìnhkhanhiếmhànghóahoặctạorasựkhanhiếmhànghóagiảtạotrênthịtrườngđểmuavét,muagomhànghóathuộcdanhmụcbìnhổngiá,cógiátrịtừ50triệuđồngđếndưới100triệuđồnghoặctừ01tỷđồngtrởlênnhằmbánlạithulợibấtchínhmàkhôngbịtruycứutráchnhiệmhìnhsựcũngbịphạttiềntừ05-10triệuđồnghoặctừ80-100triệuđồng.
Nghịđịnhnàycóhiệulựcthihànhkểtừngày01/01/2014.
6 trường hợp được miễn kiểm tra an toàn thực phẩm
Theo quy định tại Thông tư số28/2013/TT-BCTngày06/11/2013củaBộtrưởngBộCôngThươngquyđịnh
kiểmtraNhànướcvềantoànthựcphẩmđốivớithực
phẩmnhậpkhẩuthuộctráchnhiệmquảnlýcủaBộCôngThương,rượu,bia,nướcgiảikhát,sữachếbiến,dầuthựcvật,sảnphẩmchếbiếnbột,tinhbột,bánhmứt,kẹovàbaobìchứađựngcácsảnphẩmtrênchỉđượcphéplưuthông,tiêuthụtạithịtrườngViệtNamsaukhiđượccơquankiểmtraNhànướccấpThôngbáothựcphẩmđạtyêucầunhậpkhẩuhoặcThôngbáothựcphẩmchỉkiểmtrahồsơ. Thựcphẩmnhậpkhẩunêutrênphảiđượclấymẫutạiđịađiểmdocơquankiểmtraquyếtđịnh(tạicửakhẩu,nơitậpkếthoặctrongkhobảoquản).Trườnghợpchủhàngtựýtiêuthụhoặcphântánlôhàngkhỏiđịađiểmtậpkếttrướckhicơquankiểmtralấymẫukiểmtra,cơquankiểmtracótráchnhiệmgửivănbảnthôngbáochocơquanHảiquanvàBộCôngThươngđểcóbiệnphápthuhồihoặcxửlýtheoquyđịnhcủaphápluật.
Riêngthựcphẩmmangtheongườinhậpcảnhđểtiêudùngcánhântrongđịnhmứcđượcmiễnthuếnhậpkhẩu;thựcphẩmtrongtúingoạigiao,túilãnhsự;thựcphẩmquácảnh,chuyểnkhẩu;thựcphẩmgửikhongoạiquan; thựcphẩmlàmẫuthửnghiệmhoặcnghiêncứuvàthựcphẩmlàmẫutrưngbàyhộitrợ, triểnlãmkhinhậpkhẩuvàoViệtNamđượcmiễnkiểmtraNhànướcvềantoànthựcphẩm.
Thôngtưnàycóhiệulựcthihànhkểtừngày20/12/2013.
27ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
VĂN BẢN PHÁP LUẬT MỚI BAN HÀNH
Ápdụngvàthựcthinộiluậtgắnliềnvớiphạmvilãnhthổquốcgia(nguyêntắclãnhthổ)làmột
nguyêntắctruyềnthống,lâuđờivàđượcthừanhậnmộtcáchrộngrãitrênthếgiới.NguyêntắcnàycàngđượccủngcốsaukhitổchứcLiênhợpquốcđượcthànhlập.MộttrongnhữngnguyêntắccơbảnđượcghinhậntạiĐiều2,HiếnchươngLiênhợpquốcnăm1945lànguyên tắc bình đẳng chủ quyền giữa các quốc gia theođóchủ quyền làthuộctínhchínhtrị-pháplývốncócủaquốcgia, thểhiệnquyềntốithượngcủaquốcgiatrongphạmvilãnhthổcủamình.Trongphạmvilãnhthổcủamìnhmỗiquốcgiacó
quyền tối thượng về lập pháp, hành pháp và tư phápmàkhôngcóbấtkỳsựcanthiệpnàotừbênngoài,đồngthờiquốcgiađượctựdolựachọnchomìnhphươngthứcthíchhợpnhấtđểthựcthiquyềnlựctrongphạmvilãnhthổ.
Trêncơsởđó,việcápdụngvàthựcthiluậtphápởmỗiquốcgiathườnggắnliềnvớinguyêntắclãnhthổ(territorialprinciple)vànguyêntắcnàyluônđượcđềcao,theođónội luật thườngchỉđượcápdụngvàthựcthitrongphạmvilãnhthổcủaquốcgia.Tuynhiên,thựctiễnnguyêntắclãnhthổđượcvậndụngởhaigócđộgồmquyền tài phán nơi xảy ra hành vi theođóquyềntàiphánquốcgiađượcthựcthiđốivớinhữnghànhvi
xảyratrongphạmvilãnhthổquốcgiavàquyền tài phán khi chịu tác độngđólàquyềntàiphánquốcgiađượcthựcthiđốivớinhữnghànhvi(xảyraởngoàilãnhthổhoặcdothểnhân,phápnhânởngoàilãnhthổthựchiện)gâytácđộngtrựctiếphoặcxâmphạmtrựctiếpđếnlợiíchcủaquốcgia.
Thựchiệnquyền tài phán nơi xảy ra hành vi làviệcápdụngnguyên tắc lãnh thổ tuyệt đối.Ởgócđộthứhai,tronglĩnhvựccạnhtranhmộtlýthuyếtmớiđượcnhiềunướclớnphát triểnvàápdụngtrongthựctếđólà thuyết ảnh hưởng (effective doctrine)theonguyên tắc lãnh thổ linh hoạt, theođóởmộtchừngmựcnhấtđịnhmộtquốcgiacóthểápdụngvà
28 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
nguyên TắC lãnH THổ vÀ vIỆC áp Dụng luậT CHống độC quyền
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
thựcthiLuậtCạnhtranh/LuậtChốngđộcquyềnvượtlãnhthổ(extraterritoriallyapplication).
Bảnthân thuyết ảnh hưởngđượcthểhiệnởhaigócđộlàLuậtCạnhtranhcủaquốcgiacóthểđượcápdụngđốivớicáccánhân,doanhnghiệpnướcngoàicóhànhvigâyảnhhưởngtrựctiếptớimôitrườngcạnhtranhhoặcngườitiêudùngtrongnước(ápdụngnộiluậtđốivớicánhân,doanhnghiệpnướcngoài)hoặcLuậtCạnhtranhcủaquốcgiacóthểđượcápdụngđốivớicánhân,doanhnghiệptrongnướcđóngởnướcngoàicóhànhviphảncạnhtranh(đốivớithịtrườngtrongnướchoặcnướcngoài).Tuynhiên,thựctiễnthuyết ảnh hưởng đượcnhiềunướclớnápdụngtheogócđộthứnhất.
1. sự xuất hiện và thực tiễn áp dụng thuyết ảnh hưởng
CùngvớisựrađờicủaĐạoluậtchốngđộcquyềnShermannăm1890thìviệcápdụngthuyết ảnh hưởng tronglĩnhvựccạnhtranhcũngbătđầumanhnhaxuấthiệntạiMỹvàonăm1908trongvụ chuối (banana case)1.Trongvụviệcnàymặcdùtoànbộcáchànhvibịkiện(hànhvithôngđồnggiá)xảyraởngoàilãnhthổnướcMỹnhưngnguyênđơnchorằngchúngcótácđộngảnhhưởngtrựctiếpđếnthị trườngMỹbởilànguyênnhâncủasựduytrìmứcgiácaobấthợplý(maintainedunreasonableprices)đốivớicácsảnphẩmchuối.TòatốicaoMỹđãthẳngthừngtừchốiđưaraphánquyếtvềsựviệcdựatrênviệcápdụngnguyên tắc lãnh thổ tuyệt đốitruyềnthống.
Tuynhiên,kểtừvụ thuốc lá (Tobaco case)2,vàsauđólàvụSisal3thìnguyêntắclãnhthổđãđượcTòatốicaoMỹgiảithíchvàvậndụnglinhhoạthơntheocáchTòatốicaoMỹcóthểraphánquyếtđốivớicácbịđơndựatrênnguyêntắcmặcdùhànhvithỏathuậnbịđiềutrađượccáccánhânnướcngoàithốngnhấtởbênngoàinướcMỹnhưngphánquyếtvẫncóthểđượcđưaranếuhànhvithỏathuậnđượcthựchiệnhoặccóýđịnhđượcthựchiệntronglãnhthổnướcMỹ.
MộtsựthayđổihoàntoàncáchtiếpcậnbắtđầutừvụviệcAlcoa4.TrongvụviệcnàybịđơnlànhữngdoanhnghiệpnướcngoàiđãcóhànhvithỏathuậngiábênngoàinướcMỹ.Tòathượngthẩm
1 AmericanBananaCo.v.UnitedFruitCo.,213U.S.347(1909).
2 USv.AmericanTobaccoCo.,221U.S.106(1911).
3 USv.SisalSalesCorporation,274U.S.268(1927).
4 USv.AluminiumCompanyofAmericaetal,148F.2d.416(1944).
Mỹnêurõ“rằng bất kỳ nhà nước nào có thể áp dụng trừng phạt, thậm chí cả với những người không thuộc quốc gia, đối với những hành vi bên ngoài biên giới quốc gia nhưng có thể gây ảnh hưởng tới trong nước”.Vàvìvậy,trongphánquyếttòanêurõmặcdùhànhvithỏathuậnxảyrabênngoàinướcMỹnhưngbịcoilàhànhvibấthợpphápkhiđãnhắmvàovàlàmảnhhưởngtớithịtrườngMỹ.
VụviệcAlcoađượccoilàmộtánlệkhởixướngchoviệcápdụngvàthựcthiLuậtChốngđộcquyềntheothuyết ảnh hưởng.Vàtiếptheođó,nướcMỹcũngđãbanhànhĐạoluậtcảicáchchốngđộcquyềntrongngoạithươngnăm1976(ForeignTradeAntitrustImprovementsAct1976)ápdụngchohànhviphảncạnhtranhbênngoàiảnhhưởngtớithươngmạicủaMỹđểcùngvớicácđạoluậtchốngđộcquyềnkháckiểmsoátcáchànhvicạnhtranhcủacáccánhân,tổchứckhôngchỉởnướcMỹmàcònđốivớicảnướcngoài.Đếnnăm1994,nướcMỹbanhànhĐạoluậthỗtrợthựcthichốngđộcquyềnvớiquốctế(InternationalAntitrustEnforcementAsssistanceAct1994)theođóchophéphaicơquanthựcthiphápluậtchốngđộcquyềnlàỦybanthươngmạicôngbằngliênbang(FTC)vàBộTưpháp(DOJ)thươngthảokýcácthỏathuậnhợptácvớicáccơquancùngcấpnướcngoàivớimụctiêutăngcườngchoDOJvàFTCkhảnăngthuthậpchứngcứvềhànhviphảncạnhtranhởnướcngoàitrongquátrìnhđiềutra.Trêncơsởđạoluậtnày,vàonăm1999DOJđãkýthỏathuậnhợptácvớiÚctrongđóchophépcơquancạnhtranhhainướccóthểhợptácthuthậpthôngtin,chứngcứtrongcácvụviệccạnhtranhcụthể.
2. quan điểm phản đối và xu hướng ủng hộ
Tronggiaiđoạnđầu,khiviệcápdụngvàthựcthiLuậtChốngđộcquyềntheothuyết ảnh hưởng đượckhởixướngđãvấpphảisựphảnđốimạnhmẽtừphíacáchọcgiảvàtừnhiềuquốcgia,thậmchíphảnđốithôngquacảhìnhthứcngoạigiao(diplomaticprotests)nhưÚc,Pháp,Anh,HàLanvàNiuZi-lân5.
Tuynhiên,cáchtiếpcậnnàyhiệnnayđãđượcnhiềuquốcgiaủnghộvàbắtđầuápdụng,đặcbiệttrongcácvụthỏathuậncáctenxuyênquốcgia,giữacácdoanhnghiệpởnhiềuquốcgiakhácnhau.ThậmchítrongphápluậtcạnhtranhcủanhiềuquốcgianhưĐức,Úc,ThổNhĩKỳđãcóhẳnnhữngđiềukhoảncụthểquyđịnh
5 OECD,CompetitionLawEnforcement1984,AnnexIII.
việcápdụngtheo thuyết ảnh hưởng. Vídụ,trongbáocáovềthựcthichínhsáchcạnhtranhcủaỦybanChâuÂuấnhànhnăm1977đãđềcập“các cơ quan chức năng có thể hành động chống lại những hành vi hạn chế cạnh tranh gây tác động ảnh hưởng tới thị trường các quốc gia, thậm chí cả trong trường hợp doanh nghiệp liên quan có trụ sở hoặc kinh doanh bên ngoài lãnh thổ, và thuộc quốc gia khác”.TạiHànQuốc, thuyết ảnh hưởng đượcủnghộvàlầnđầutiênvậndụngnăm2002trongvụthỏathuậnquốctế.Ngày20tháng3năm2002,ỦybanthươngmạicôngbằngHànQuốclầnđầutiênraphánquyếttuyênphạt11,242triệuwonđốivới6côngtysảnxuấtđènđiệncựcthanchì(graphiteelectrode)củaMỹ,ĐứcvàNhậtdocóhànhvithỏathuậngiá.ỦybanthươngmạicôngbằngHànQuốcsaukhiđiềutrađãcókếtluậnrằng6côngtynàyđãtổchứchàngloạtcáccuộcgặptạiLondon,Tokyovàmộtsốthànhphốkháckểtừtháng5năm1992đếntháng3năm1998đểbànbạcvàthốngnhấtgiácũngnhưthỏathuậnphânchiathịtrườngtiêuthụ.ĐốivớiNhậtBản,dotrướcđâytheonguyên tắc lãnh thổ tuyệt đối nêncósựphảnứngmạnhmẽđốivớiviệcápdụngvàthựcthiluậtchốngđộcquyềntheothuyết ảnh hưởng vàchorằngcơquancạnhtranhcủamộtnướckhôngthểdùngnộiluậtđểtrừngphạtcáccánhân,doanhnghiệpcủanướckhác.Tuynhiên,cáchtiếpcậncủaNhậtBảnhiệntạiđãthayđổivàcóxuhướngápdụngthuyếtnày.
Ngoàinhữngquốcgiaápdụngthuyết ảnh hưởng nhưđượcnêuđơncửtrênđâycònrấtnhiềuquốcgiakháccóxuhướngápdụngtheothuyếtnàynhưÚc,ẤnĐộ…đặcbiệtlàtrongbốicảnhcủaxuthếhộinhậpkinhtếquốctếvàtoàncầuhóa,vớisựgiatăngcủacáchoạtđộngcáctenxuyênquốcgiahaycáccáctenxuấtkhẩuởcácquốcgiakháccóảnhhưởngtrựctiếpđếnngườitiêudùngnộiđịa.
3. Cách thức và khả năng thực thi theo thuyết ảnh hưởng
Vớiviệccácquốcgiahiệnnayluôntuânthủcácnguyêntắcbìnhđẳngchủquyền,khôngcanthiệpvànguyêntắctàiphánquốcgiatuyệtđối,cơquancạnhtranhcủabấtkỳquốcgianàodùlàquốcgialớncũngkhôngthểtiếnhànhcáchoạtđộngđiềutratrênlãnhthổcủaquốcgiakhác.Vìvậy,việcápdụngvàthựcthiluậtchốngđộcquyềntheothuyết ảnh hưởng đượccácquốcgiathựchiệntheohaicách:
Thứ nhất, thôngquacácthỏathuậnhợptácsonghoặcđaphươngtrongđó
29ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
chophépcácbêncóthểthựchiệnđiềutra, thuthậpthôngtin,chứngcứhoặcsửdụngthôngtin,chứngcứmàbênkiacungcấptrongcácvụviệc.Vídụ,nhưthỏathuậnhợptácgiữaMỹvàÚctronglĩnhvựccạnhtranh.
Thứ hai, khipháthiệnhànhviphảncạnhtranhdodoanhnghiệpnướcngoàithựchiện,cơquancạnhtranhcácnướccóthểthựchiệnđiềutrathôngquavănphòngđạidiệnhoặccáchìnhthứchiệndiệnthươngmạikháccủacácdoanhnghiệpnàyởnướcsởtại.Đặcbiệt,khicókếtquảđiềutravềhànhviviphạmthìnướcsởtạicóthểsửdụngmọibiệnphápđểđánhvàolợiíchthươngmạicủadoanhnghiệpnướcngoàiviphạmđểbuộcnhữngdoanhnghiệpnàyphảitựnguyệntrảtiềnphạtnếukhôngmuốnmấtđinhữnglợiíchthươngmạitolớnởnướcsởtại.Vídụ,trongvụcáctengiáchuyênchởhàngbằngđườnghàngkhông,ỦybancạnhtranhvàbảovệngườitiêudùngÚcđãđiềutravàtuyênphạtđốivới13hãnghàngkhônglớngồmcảBristish
Airway,AirFrance,JapanAirline,KoreaAirline,ThaiAirways,Emirates…vàcáchãngnàyđãphảichấpnhậnnộpphạtthôngquacácvănphòngcủamìnhtạiÚcđểđổilấyviệcvẫnđượcduytrìvàpháttriểncáchoạtđộngthươngmạitạiÚcvớilợiíchrấtlớn6.
4. lưu ý đối với các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt nam
ThựctiễnápdụngvàthựcthiLuậtChốngđộcquyềnởnhiềunướcnhưđềcậptrênđâylàđiểmmàcácdoanhnghiệpxuấtkhẩucủaViệtNamcầnphảihếtsứclưuý.HiệnnaycórấtnhiềudoanhnghiệpViệtNamthamgiaxuấtkhẩucácloạihànghóa,dịchvụkhácnhausangnhiềuthị trườngkhácnhaumanglạinguồnlợilớnchođấtnước.Tuynhiên,trongquátrìnhkinhdoanhcũngcầnhếtsứclưuýđểtránhphảiđốimặtvớinhữngbiệnphápxửlýhàkhắcdocơquancạnhtranhtạicácthịtrườngnhập
6 ThôngtindochuyêngiaÚctạiCụcQLCTcungcấp.
khẩuápdụng.Nhữnghìnhthứctổchứcxuấtkhẩutrongnướcnhưcơ chế một đầu mối xuất khẩu, liên kết xuất khẩu… lànhữngvấnđềtươngđốinhạycảmđốivớicơquancạnhtranhnướcngoài.Trongtrườnghợpnày,mặcdùcơquancạnhtranhởcácnướcnhậpkhẩukhôngthểcóthẩmquyềntiếnhànhhoặcmởcuộcđiềutratạiViệtNamnhưnghọhoàntoàncóthẩmquyềntiếnhànhđiềutranhắmđếncácdoanhnghiệpxuấtkhẩucủaViệtNamvànếuthuthậpđượcđủchứngcứvềhànhviviphạmnhưthỏathuậnấnđịnhgiá,phânchiathịtrường…thìcơquancạnhtranhcủanướcnhậpkhẩusẽsửdụngmọibiệnphápcóthểnhằmđánhvàolợiíchthươngmạicủadoanhnghiệpxuấtkhẩuđểbuộcdoanhnghiệpnàyphảichấpnhậntrảtiềnphạt.
Phùng Văn Thành(Phòng Điều tra và xử lý các vụ
việc hạn chế cạnh tranh, Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công thương)
30 ACVC ạ n h t r a n h & n g ư ờ i t i ê u d ù n g | S ố . 4 2 - 2 0 1 3
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Trung tâm thông tin (CCID) là đơn vị trực thuộc Cục Quản lý cạnh tranh được thành lập theo quy định tại Quyết định số 848/QĐ-BCT ngày 05 tháng 02 năm 2013 của Bộ Công Thương quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Quản lý cạnh tranh.
nhIỆM Vụ Và Quyền hạn1. Xây dựng và quản lý hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu trong và ngoài nước phục vụ công tác quản lý nhà nước về cạnh
tranh, chống bán phá giá, chống trợ cấp, áp dụng biện pháp tự vệ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. 2. Cung cấp thông tin trong nước và quốc tế liên quan đến công tác quản lý, điều hành của Cục theo yêu cầu của Lãnh
đạo Cục.3. Phát triển các hoạt động dịch vụ thông tin phục vụ yêu cầu của các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức và cá nhân
trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật và chỉ đạo của Cục trưởng. 4. Chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong, ngoài Cục biên tập, phát hành các ấn phẩm định kỳ tuyên truyền, giới thiệu
về quản lý cạnh tranh, phòng vệ thương mại và bảo vệ người tiêu dùng và các hoạt động khác của Cục.5. Xây dựng, duy trì và quản lý mạng thông tin điện tử và các trang thông tin điện tử của Cục.6. Vận hành, duy trì và phát triển hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin của Cục.7. Phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về cạnh tranh, phòng vệ thương
mại và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng;8. Tham gia hỗ trợ và phối hợp với các đơn vị thuộc Cục trong công tác nghiên cứu, phân tích thông tin theo sự chỉ đạo
của Cục trưởng.9. Tìm kiếm các nguồn hỗ trợ trong nước và quốc tế thuộc thẩm quyền của Trung tâm để thực hiện nhiệm vụ được giao10. Quản lý tổ chức, biên chế, tài sản được giao theo quy định.11. Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật và theo phân công của Cục trưởng.
Cơ CẤu tổ ChứC
CụC QUẢn Lý CẠnh TRAnhtrunG tÂM thÔnG tIn Cạnh tranhLuôn vượt sự mong đợi của bạn
Trụ sở: 25 ngô Quyền, hoàn Kiếm, hà nội, Việt namTel: (84.4) 2220 5305 ; Fax: (84.4) 2220 5303 ; Email: [email protected]
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO ĐIỀU TRA VIÊNTrung tâm Đào tạo điều tra viên là đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc Cục Quản lý
cạnh tranh, tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động, thực hiện chức năng giúp Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh tổ chức đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý cạnh tranh, chống bán phá giá, chống trợ cấp, áp dụng các biện pháp tự vệ và bảo vệ người tiêu dùng.
Cùng với Trung tâm Thông tin cạnh tranh, Trung tâm Đào tạo điều tra viên là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Cục Quản lý cạnh tranh.
Trung tâm Đào tạo điều tra viên có tên giao dịch tiếng Anh là: Competition Train-ing Center (CTC).
Thông tin liên hệ:trung tâm Đào tạo điều tra viên (CtC)Địa chỉ: Số 25 ngô Quyền, hoàn Kiếm, hà nộiĐiện thoại: 04 - 2220 5010
CÁC Ấn PhẩM Đã XuẤt Bản