Onderdeel van Topsector Water & Maritiemwww.taskforcedeltatechnologie.nl
Innovatie met grenzeloos vertrouwen“Samen beter, slimmer en sterker”
18 september 2019
2
Innovatie is een middel en geen doel!
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
3
Mission Statement Taskforce Deltatechnologie
TFDT zorgt voor toegang tot de kennis en expertise van het bedrijfsleven met de focus op
projecten. TFDT wil met haar inzet een bijdrage leveren aan het vertrouwen tussen
opdrachtgever(s) en het bedrijfsleven en het beperken van de maatschappelijke kosten
door in te zetten op een kosteneffectief aanbestedingstraject, beperking van overhead,
waarde-creatie en ruimte voor innovatie.
Dit doet TFDT door in te zetten op een vroegtijdige marktbenadering waarbij de markt
ruimte krijgt tot maximale doelrealisatie. De voorwaarde voor succes is een goede
functionele uitvraag en expertise bij zowel opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit
betekent maatwerk per project.
Focus op concrete projecten is essentieel om de noodzakelijke veranderingen (sneller,
beter en goedkoper) te bewerkstellingen. TFDT zal in samenwerking met
overheidsopdrachtgevers per project een advies opstellen.
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
4
Aanpak innovatie TFDT
30
-9-2
01
9
evaluatie
• Evaluatie adviezen TFDT 2014-2019 met goede voorbeelden
• Samenvattend document TFDT Innovatie
10 voor innovatie
• Sessie Innovatie bij HWBP met beeldverslag en aanbevelingen voor Programma Directie HWBP
• Presentatie “TFDT 10 voor Innovatie”- Infratech 2019
Innovatie lessons learned
• Werksessie Testdijk op Dijkwerkersdag 2019
• Werksessie Sociale Innovatie op Dijkwerkersdag 2019
Innovatie grenzeloos
• Samenvattend advies van TFDT voor de innovatie met format aanpak
• Specifieke evaluaties van de projecten van WSRL (toets levensvatbaarheid)
• Implementatie advies in een concrete uitvraag (zoals bijv. HDSR) Inn
ova
tie
TF
DT
5
Essentie van het advies
o Bied ruimte in het contract voor het toelaten van de technische innovatie –
door bijvoorbeeld flexibiliteit in het inzet van de partijen/ producten.
o Bied positieve prikkels om de innovatie in de lopende projecten toe te laten.
o Laat de houding van het wederzijds vertrouwen en transparantie tot
uitdrukking komen in het contract/ samenwerkingsvorm. Investeer in
vertrouwen en vakmanschap.
o Streef naar het inrichten van de projecten waar sequentieel gewerkt wordt (in
clusters). De in de tijd voorgetrokken delen (clusters) van het project kunnen
als testdijk functioneren. Elke dijk kan daarmee een “testdijk” zijn.
o Partijen blijven verantwoordelijkheid houden voor het beheer van de
innovatie/ staan garant voor het functioneren en hebben herstelplicht.
o Ieder project moet een “Duidelijk gezicht” hebben die verantwoordelijk is voor
het behalen van de doelstellingen.
o Streef gezamenlijk doel na: snelheid in HWBP-programma in continue stroom
van projecten.
30
-9-2
01
9
Bestuur
Ambtelijke organisatie
Projectorganisaties
Pro
ject
Pro
ject
Pro
ject
Inn
ova
tie
TF
DT
6
Adviezen en innovaties
Lessons learned:
1. Rollen van partijen
2. Vertrouwen
3. Kartrekkers
4. Vakmanschap
5. Capaciteitstekort
Wat kan beter:
1. Helderheid opgaven
2. Goede voorbeelden
3. Afwijken van HWBP / MIRT
4. Benadering vanuit systeem
5. Transactiekosten
Wat gaat goed:
1. Basisgegevens
2. Nieuwe contractvormen
3. Vervlechtingsprocedures
4. Openheid Gouden Driehoek
43%
41%
16% Type Innovatie
Proces
Sociaal
Product
IJsseldelta
Stadsdijken Zwolle
Delfzijl-Eemshaven
KIJK Sterke Lekdijk
WDOD marktvisie
Marker Wadden
Waddenzeedijk
Gorinchem-Waardenburg
Houtribdijk
Markermeerdijken
IJsseldijk Gouda
Zwolle-Olst
HWBP opgave
WS Limburg
Marken
Twentekanaal
Kunstwerken HHNK
Regionale keringen
West Brabant
POV Piping
Multiwaterwerk
HWBP, nHWBP
Ontwerpinstrumentarium
ENW, POV’s
Oosterschelde
kering
POV Waddenzee
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
Brouwersdam- Grevelingen
49%
14%
19%
19% Type Advies
Marktbenadering
Technisch advies
Kennisdeling
Marktvisie
49%
22%
30%Klant
WS'n
RWS
HWBP
7
De “Taskforce 10 voor Innovatie”
Tien essentiële punten voor stimuleren van innovatie o.b.v. evaluatie adviezen TFDT – toon lef & durf op:
1. Stabiel basispakket (informatie/ data) samenstellen als start van de verkenningsfase
2. Goede functionele uitvraag met een heldere doelformulering
3. Goede risicoverdeling – accepteer dat innovatie ook kan misgaan en kom tot een goede risicoverdeling
4. Focus - hou het simpel!
5. Urgentie
6. Investeren in mensen
7. Investeren in kennis
8. Verbinding tussen partijen - laat d.m.v. best practices zien dat het ook anders kan
9. Heldere rollen
10. Experimenteerruimte
N.B. Alle punten zijn verwerkt in format repeterende aanpak TFDT/ WSRL/ HWBP
Doel: Kostenbesparing, snelheidswinst, maatschappelijke meerwaarde
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
8
Format repeterende aanpak HWBP*
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
*Ontwikkeld door WSRL met TFDT
9
“Best Practice” - Gorinchem-Waardenburg
30
-9-2
01
9
Voorbeeldproject: Gorinchem – Waardenburg “De markt en wij i.p.v. de markt tenzij”
• Keuze voor moment van betrekken markt => bij de verkenning
• Keuze voor omgang met markt => contact voor contract (samenwerking als uitgangspunt)
• Contractvorm => alliantie-overeenkomst
• Aanbestedingsstrategie => concurrentiegerichte dialoog
Onderwerp Toelichting
Type innovatie Sociale innovatie, procesinnovatie met mogelijkheden tot productinnovatie.
Lessons learned Op basis van het faalmechanisme is de uitvraag aan de markt gedaan; vroegtijdige
marktbenadering in de vorm van (kennis)alliantie waarbij uitvoerende partij reeds in de planfase
gecontracteerd is. Maximale inzet op de samenwerking en transparantie. Deze aanpak en de
tender gaven ruimte voor inbreng van innovaties.
Belemmeringen HWBP procedure t.a.v. getrapte beschikkingen per MIRT fase.
Verandering Respect, wederzijds vertrouwen en gelijkwaardigheid bij het realiseren van het project.
Score “Taskforce 10” Project scoort zeer hoog op “stabiel basispakket”, “goede risicoverdeling” en “investeren in
mensen en kennis”. Zeer hoog resultaat op het doel maatschappelijke meerwaarde.
Inn
ova
tie
TF
DT
10
“Best Practice” - Sterke Lekdijken
30
-9-2
01
9
Onderwerp Toelichting
Type innovatie Sociale innovatie, procesinnovatie met mogelijkheden tot productinnovatie.
Lessons learned Efficiënt gebruik van de verzamelde kennis en capaciteit vanuit de 3 combinaties,
Belemmeringen Geen onoverkomelijke. In dialoog met elkaar
Verandering Respect, wederzijds vertrouwen en gelijkwaardigheid bij het realiseren van het project.
Score “Taskforce 10” Investeren in mensen en kennis, verbinding tussen de partijen
Voorbeeldproject: Sterke Lekdijk• Aanbesteding met keuze van 3 partijen• Transparante samenwerking tussen de beheerder en de markt • Vertrouwen en samenwerking tussen de marktpartijen• Open kennisdeling met uniforme aanpak voor een (deel)systeem• Gebruik van de beschikbare capaciteit van de partijen voor de projectoverstijgende
activiteiten• Uitbesteding van de verkenningsfase voor de deeltrajecten op basis van de motivatie
over de voorkeur van de marktpartij binnen raamovereenkomst
Inn
ova
tie
TF
DT
11
“Best Practice” - Markerwadden
Onderwerp Toelichting
Type innovatie Sociale innovatie - Procesinnovatie met ruimte voor productinnovatie en 10 jaar
onderhoud meegenomen in het contract
Lessons learned Contractvorm en planologie waren voldoende ruim opgezet, zodat innovatie mogelijk was.
Duidelijk doel formuleren i.p.v. (te beperkende) eisen. Dialoog-gesprekken boden mogelijkheden
om marktideeën te toetsen. Zachte oplossing bood mogelijkheden voor groter oppervlak, meer
ruimtelijke kwaliteit en grootschaliger bouwmethoden, Natuurmonumenten als gezicht met een
“droom”.
Belemmeringen Geen onoverkomelijke. In dialoog met opdrachtgever prima oplosbaar.
Verandering Heeft in de praktijk als ‘bouwteam’ gewerkt met goede sfeer, samenwerking.
Toepassing techniek uitstekend geslaagd. Formeel RWS-project, maar hand van
maatschappelijke partner duidelijk aanwezig.
Score “Taskforce 10” Project scoort zeer hoog op “stabiel basispakket”, “functionele uitvraag” en “investeren in
kennis”. Markerwadden is het hoogst scorende project op de doelen kostenbesparing,
snelheidswinst en maatschappelijke meerwaarde.
30
-9-2
01
9
Voorbeeldproject: Markerwadden - 30 procesinnovaties, 40 optimalisaties
• Geen MIRT procedure, Trechteren in 2 stappen
• DB(M) contract, zonder referentieontwerp
• Functioneel uitvragen = ruimte bieden voor innovatie
• Financiering, publiek en privaat, in stappen, projectrekening
• Natuurmonumenten als duidelijk gezicht van het project
Inn
ova
tie
TF
DT
12
“Best Practice” - Markermeerdijken
Voorbeeldproject: Markermeerdijken
• In de buitenwereld is er wellicht niet altijd zicht op de daadwerkelijke resultaten van de alliantie en
worden deze onderschat.
• De alliantie heeft mandaat gekregen uit de eigen organisatie, los van bestuurlijke inmenging.
• Door ruimte voor innovatie ook technologische innovaties binnen dit project zoals Dijk op Veen,
Oeverdijk.
Onderwerp Toelichting
Type innovatie Procesinnovatie, wat ook heeft geleid tot productinnovatie. Tevens sociale innovatie.
Lessons learned Alliantievorm heeft geleid tot goede samenwerking OG-ON. Vertrouwen is ontstaan waardoor
hernieuwde ruimte voor innovatie.
Belemmeringen Inmenging politieke krachten.
Verandering Binnen de alliantie is alles gericht op samenwerking en gezamenlijke doelen. Dit maakt het werk
zo veel eenvoudiger in een toch al complexe omgeving.
Score “Taskforce 10” Project scoort zeer hoog op “verbinding tussen partijen”, “investeren in mensen” en “goede
risicoverdeling”. Op de doelen kostenbesparing, snelheidswinst en maatschappelijke
meerwaarde scoort dit project hoog.
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
13
Opbrengst sessie sociale innovatie Dijkwerkersdag 2019
30
-9-2
01
9
• Houden “spanningsboog” bij de uitvoerende partijen in de vroegtijdige betrokkenheid – energie loopt weg-
mensen lopen leeg- geluiden “niet mijn tak van sport”
• Scherpte bij de rollenverdeling ook in de allianties
• vertrouwen – ook bij de alliantie -> aandacht van formele OG naar de alliantie
• mensen niet laten doen waar ze niet goed in zijn
• communicatie (verwachtingenmanagement)
• Gezamenlijke beeld (hoort bij de rol van de vaandeldrager)
• vaandeldrager maken iemand die het kan zijn en anderen successen gunt – hoeft niet hoog over
• Sturen op capaciteit –herformuleren “verstandig omgaan met capaciteit”
• nog beter gezamenlijk leren en niet bij elke waterschap wiel opnieuw laten uitvinden
• wat voor prikkel moet je inbouwen in het geval dat je per thema gaat werken – zodat je niet “verkokert”
• Goed voorbeeld aanpak van de Markconsultatie “Sterke Lekdijk”
• Deltacommissaris (of HWBP) die zich verantwoordelijk voelt voor resultaat/ versnelling
• samenwerking van de waterschappen op systeemniveau alleen als “NUT” belangrijker wordt dan “AUTONOMIE”
• successen laten zien – Meer laten zien
• over kennistekort wordt nog niet goed met elkaar gecommuniceerd “kop in het zand”- > goede voorbeelden laten
zien
• Maatschappelijke relevantie en plezier uitdragen
Inn
ova
tie
TF
DT
14
Lessons learned – 5 belangrijkste punten
o Betrek vroegtijdig de markt; dialooggesprekken bieden mogelijkheden om marktideeën te toetsen.
o Formuleer het doel, maar niet de methoden / werkwijzen / eisen.
o Contractvormen als alliantie en bouwteam bieden meer ruimte voor innovatie en goede samenwerking tussen
opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit in een repeterende aanpak model.
o Vertrouwen tussen partijen biedt ruimte voor innovatie.
o Voor alle partijen: toon lef, durf en trots!
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
15
Belangrijkste belemmeringen
o Traditionele houding van alle betrokken partijen.
o Het ontbreken van bestuurlijke verantwoordelijkheid.
o Procedures en regelgeving.
o Innovatie wordt niet voldoende gestimuleerd in de doelformulering en contractvormen.
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
16
Aanbevelingen stimuleren van innovatie
Binnen projecten:
o Kies voor een contractvorm met samenwerking op basis van
gelijkwaardigheid als uitgangspunt.
o Richt binnen tenders van projecten op het proces, vakmanschap
en pas na selectie op engineering zodat kosten van betrokken
partijen in de tenderfase worden gereduceerd.
o Beantwoord project gerelateerde kennisvraagstukken binnen
projecten.
o Op basis van onderzoek en testen (testdijk) aanvullen Ontwerp
Instrumentarium (OI) ten behoeve van efficiëntie project
o Monitoren van nieuwe technieken.
Buiten projecten/ project overstijgend:
o Draag zorg voor het ‘lean’ inrichten van het totale innovatieproces
en de bijbehorende innovatie- en budgetaanvraag.
o Aanvullen Ontwerp Instrumentarium (OI) o.b.v. uitkomsten testen.
o Onafhankelijke toetsing van de testen.
Monitoring over langere periode is hierbij van belang.
o Zorg voor verbinding tussen POV’s en oogst leerpunten.
o Testen en monitoring kan in de testdijk plaatsvinden
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
17
Aanbeveling: Gouden Driehoek Testdijk binnen projecten
Doel:
Versnellen van innovatie ten behoeve van de versterkingsopgave in Nederland:
“Samen beter, sneller en slimmer”.
Urgentie:
In 2023* moet gewerkt kunnen worden met innovaties die getoetst zijn en
toegepast kunnen worden om “boeggolf” aan projecten aan te kunnen.
Hoe:
De markt adopteert een dijk om hier testen te kunnen doen en zo innovatie te stimuleren. Hierbij wordt een verbinding
gemaakt tussen de POV’s en de oogst van de leerpunten. Tevens kan het Ontwerp Instrumentarium (OI) o.b.v. uitkomsten
van de testen worden aangevuld.
Hogescholen en universiteiten koppelen om de testdijk toegankelijk te maken voor jongeren
en koppeling met vraagstukken als duurzaamheid, virtueel bouwen, e.d.
*Bron:HWBP
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
18
Aanbeveling HWBP kennis/ innovatieagenda
30
-9-2
01
9H
Data intensief verzamelen
-intensieve monitoring data verzamelen en delen
- delen van de goede voorbeelden
-via format/ repeterende aanpak
Programmatische aanpak
-ontwikkeling voor (toekomstige) mechanismen
-testdijk concept
-onderhoudscomponent/ beheer betrekken in aanpak*
-via format/ repeterende aanpak
Financiering
(als stuurmiddel)
-stimulering bereiken van de ambitie(s)
- van faciliterend naar sturend
-via governance
Ontwikkeling van idee naar product / techniek
Ambitie
Risico
beheersing
In balans
* bijvoorbeeld: SLA (WSRL), Hondsbossche en Pettemer Zeewering, Marker Wadden, div. droge infrastructuur en natte kunstwerken
Inn
ova
tie
TF
DT
19
Schema Huidige (Samenwerking)organisatie en financiering
Ministerie van I&M
DGRW
WVL
DG RWS
ILT
PB HWBP
UVW
Waterschap
Waterschap
Waterschap
Waterschap
project€10%
€ 90%
Innovatief project
€ 100%Waterschap
Interne OG voor
HWBP
€40%
Stuurgroep / directeurenoverleg
I&M
€ 50% (60%)
€ 50% (60%)
Echte innovaties zijn 100% subsidiabel; Dit betekent wel dat
een waterschap vóór de vaststelling van het VKA moet weten of
er innovaties mogelijk zijn.
Veel waterschappen nemen in de voorwaarden van hun
stukken op dat ze een positief advies willen hebben van het
ENW, zeker bij innovaties. De meeste beheerders hangen veel
gewicht aan ENW-advies. Een aantal andere weer minder. Het
is in elk geval geen verplichting om ENW in te schakelen. (Bron: Gouden Driehoek overleg 10-9-2015)
Huidige manier van de innovatie financiering stimuleert niet!
20
Aanbeveling: financieringsstimulans voor innovatie model 1
30
-9-2
01
9
Project realisatie
beheer en onderhoud
90%€ HWBP
50%€ Rijk
40%€ UvW
beheerdermarkt
10%€ beheerder
10%€ Risico- bonus reservering innovatie
uit te keren in de periode van monitoring
10%
€ HWBP
Innovatievoorstel ontwikkelfase €
kennis
Bo
nu
s €
bij
Bew
ezen
wer
kin
g
Inn
ova
tie
TF
DT
21
Bronnen
o Verslag Gouden Driehoekoverleg 10 september 2015
o www.Hoogwaterbeschermingsprogramma.nl/innovatie
o Twijnstra en Gudde “Naar Geaccepteerde innovaties!, Governance en cultuuraspecten bij technische innovaties
binnen het waterveilighiedsdomein, 29 September 2016
o TFDT 10 voor Innovatie
o WSRL voorstel contractering voor een repeterende aanpak HWBP projecten september 2019
30
-9-2
01
9In
no
va
tie
TF
DT
@tfdt_nl