สรปผลการวจย
โครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะชมชน จงหวด
มหาสารคาม ระยะท 1 (ปการศกษา 2554) โดย
รศ.ดร.ฉลาด จนทรสมบต และคณะ หนวยวจยและพฒนาความเขมแขงของชมชนและการจดการความร คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยมหาสารคาม
สถานการณ ความรนแรง ผลกระทบของปญหา
ผลกระทบจากกระแสโลกาภวตนหรอการพฒนาทผานมา
การบรโภคนยม ชองวางระหวางรวย-จน วางงาน หนสน
ยาเสพตด แตกแยก แบงแยก ละเมดสทธชมชน ขาดการมสวนรวมทแทจรง ตางคนตางท า
ปญหาสขภาวะทางดานรายกาย/จตใจ/สตปญญา สงคม/ผน า/กลมองคกร
ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานสขภาพ
วตถประสงคของการศกษาวจย
เพอสรางกลไกภาคความรวมมอพฒนาแกปญหาความ ยากจนพฒนาสงคม สขภาวะทเหมาะสมกบทองถน เพอพฒนาระบบฐานขอมลจากฐานชมชนสการก าหนด เชงนโยบายเพอการพฒนาระดบตาง ๆ เพอสรางกระบวนการเรยน จดการองคความรของชมชน สการแกไขปญหาเศรษฐกจ สงคม และสขภาวะ เพอภาคสงเสรมสนบสนนเพอแกไขปญหาความยากจนตามความตองการของชมชน
ความส าคญของการวจย
ไดรปแบบการท างานแบบมสวนรวมแกปญหาความยากจน
เกดเครอขายการเรยนรในการจดการความรชมชน
เกดศนยการเรยนรแกจนตนแบบขยายสชมชนอนได
เกดเกษตรแนวใหมยดการเรยนรจากการปฏบต (บนวถพอเพยง)
Closing out
จบ-ออก การเรยนรดวยการปฏบต : Action Learning
กรอบแนวคดการวจย
กระบวนการศกษาวจย
ขนตอน/กจกรรม
เตรยมกลไกลภาค
เวทตดตามประเมนสรปบทเรยน
ปฏบตตามแผน
เวทเจรจาภาคบรณาการแบบสทองถน
ประชาวจารณแผนรบรองแผน
เวทบททวน/วเคราะหจดท าแผน
สรางคมอ/เครองมอการขบเคลอนแกปญหา
สรางตวชวดเกณฑการประเมน
เวทชแจงสรางความเขาใจใหชมชน
เวทลงนามบนทกความรวมมอ
คดเลอกครอบครวตนแบบ
แผน กจกรรมและผลลพธการด าเนนงาน 1 ป (มนาคม 2554 - กมภาพนธ 2555)
วตถประสงค กจกรรม ผลลพธ
1. ค ำสงแตงตงคณะท ำงำน 2. รำยงำนกำรพฒนำตวชวดและก ำหนดกำรประเมน3. รำยงำนผลกำรประชมชแจงและลงนำม MOU 4. รำยงำนผลกำรจดอบรมวทยำกรกระบวนกำร 5. คมอกำรปฏบตงำน , บญชครวเรอน, แผนแมบท, แผนพฒนำคณภำพชวต,แผนผบ , โปรเตอร
ขอท 1
ขอท 4
1. รำยงำนโครงกำรฉบบสมบรณและรำยงำนสรปผบรหำร อยำงละ 20 เลม 2. เวปไซตโครงกำร จ ำนวน 1 ระบบ
ขอท 2
1. ขอมลรำยรบรำยจำย 2. แผนทสขภำวะชมชน 3. ผลกำรประเมนกอนพฒนำ 4. ผลกำรประเมนหลงพฒนำ
ขอท 3
1. แผนแมบทกำรแกไขปญหำควำมยำกจน สงคมและสขภำวะ 2. ครอบครวตนแบบ / แผนกำรแกไขปญหำควำมยำกจนน ำรอง 3. รำยงำนผลกำรจดเวทเจรจำภำคบรณำกำรแผนชมชน / ขอบญญตและแผนพฒนำ 3 ป อปท. 4. รำยงำนผลกำรปฏบตงำนตำมแผนชมชน (โครงกำรน ำรอง) 5. รำยงำนผลกำรฝกอบรมและศกษำดงำน
1. จดเตรยมกลไกการด าเนนงานโครงการฯ 2. พฒนาตวชวดและก าหนดเกณฑการประเมน 3. จดท าเอกสารและคมอการปฏบตงาน 4. ประชมชแจงท าความเขาใจและลงนามในพนธะสญญา 5. ประชมเชงปฏบตการ/ฝกอบรมวทยากรกระบวนการ
1. ตดตามประเมนผลและถอดบทเรยนและจดท ารายงานสรปผล 2. จดเวทสรปบทเรยนและน าเสนอผลการด าเนนงานความรวมมอแกไขปญหาความยากจนฯ ระยะท 1 (ป 2554 ) 3. จดท า Website กระบวนการด าเนนงานโครงการ
1. ชมชนเปาหมายทบทวน จดท าขอมลวเคราะหรายรบรายจายและขอมลสขภาวะชมชน 2. การประเมนกอนการพฒนา 3. การประเมนหลงพฒนา
1. เวทจดท ำแผนแมบทกำรแกไขปญหำควำมยำกจน สงคมและสขภำวะ 2. จดประชำพจำรณตรวจสอบรบรองแผนกำรแกไขปญหำควำมยำกจนและพฒนำสขภำวะชมชน 3. จดเวทเจรจำภำคบรณำกำรแผนกำรแกไขปญหำควำมยำกจนและแผนสขภำวะชมชนสแผนพฒนำทองถน (เทศบำล/อบต.) 4. ปฏบตกำรสนบสนนกจกรรมตำมแผนกำรแกไขปญหำควำมยำกจนและแผนพฒนำสขภำวะชมชน
เพอสรางกลไกภาคความรวมมอพฒนาแกปญหาความ ยากจนพฒนาสงคม สขภาวะทเหมาะสมกบทองถน
เพอพฒนาระบบฐานขอมลจากฐานชมชนสการก าหนดเชงนโยบายเพอการพฒนาระดบตาง ๆ
เพอสรางกระบวนการเรยน จดการองคความรของชมชนสการแกไขปญหาเศรษฐกจ สงคม และสขภาวะ
เพอภาคสงเสรมสนบสนนเพอแกไขปญหาความยากจนตามความตองการของชมชน
ผลของการวจย
1. สรางกลไกภาคความความรวมมอคณะบคคล 3 ระดบ คอ 1) ระดบชมชนเปนเปาหมายในการพฒนา 2) อปท.สงเสรมสนบสนนกระบวนการด าเนนงาน 3) จงหวดสงเสรมและขบเคลอนการด าเนนงานระดบนโยบาย 2. มระบบฐานขอมลการปฏบตจรงโดยชมชนเปนผปฏบต น าไปสการสงเคราะหเพอก าหนดนโยบายและแผนงานในการแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะ
ผลของการวจย
4. เกดภาคสงเสรมสนบสนนการพฒนาเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะตามความตองการของชมชน โดยอาศยองคกรปกครองสวนทองถน (อบต.) ผานกระบวนการเรยนรดวยการปฏบต
3. มกระบวนการเรยนรสการปฏบตของภาคความรวมมอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะทเหมาะสมกบสภาพทองถน โดยกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม
ผลของการวจย
เกษตรกรแนวใหมในการแกไขปญหา
ความยากจน
จดท าบนทกบญชรายรบ-รายจาย
สรปผลบนทกผลการ
ด าเนนงาน
ประเมนผลทงหมดและปรบแผน
วเคราะหขอมลบญชรายรบ-รายจาย
น าแผนสการปฏบต
วางแผนชวต
เปาหมายชวต
แผนอาชพ
แผนการจดการเวลา
แผนสขภาพ
เครอขายศนยการเรยนรชมชนในการแกปญหา
ความยากจน อาคารประชมแลกเปลยนเรยนร หลกสตร/ประสบการณ เอกสารกรณศกษา
ครอบครวตวอยาง - เดนดานการท าบญชครวเรอน/แผนชวต ชมชนตนแบบ - เดนดานแผนชมชน - เดนดานการบรณาการแผน
แปลงศกษาดงาน วทยากรถายทอดความร ปฏบตการ/สาธต วสด-อปกรณบรการ
หมบาน
ต าบล อ าเภอ
จงหวด
ระบบฐานขอมล/ขอมลชมชนเปนทยอมรบในระดบนโยบาย
ทองถน
เวทบรณาการแผน/เสนอแผนสนโยบาย
ทองถน
แผนสขภาวะชมชน/หมบานอยดมสข
แผนแมบทชมชน
แผนชวตของครอบครว
บญชครวเรอนรายรบ-รายจาย
ครวเรอน
รายรบ รายจาย
หนสน
ออม
กลไกลการขบเคลอนแบบบรณาการทน าไปส การปฏบตไดจรง และเหมาะสม
เกษตรอ าเภอ
ธกส. พฒนาชมชน
อบต. กศน. รพ.สต. โรงเรยน ทองถนอ าเภอ
คณะท างานภาคขบเคลอนการพฒนา
รวมกจกรรม/น าแผนสการศกษา
ปรบแผนองคการตนเอง
สงเสรม สนบสนน
ตดตาม ประเมนผล
ก าหนดบทบาทการท างานรวมกน
ปจจย/เงอนไขแหงความส าเรจ
ชมชนตองสนใจและใหความรวมมอ
องคกรหนวยงานภาคความรวมมอตองปรบวธคด วธปฏบต และการใหคณคาปญญาของชมชน
ผบรหารทองถนตองรวมเรยนรอยางตอเนอง
. ตองใชเวลา (เลก ยาว ลก)
ปจจย/เงอนไขแหงความลมเหลว
1
2
3
4
การบรณาการ/การตดตาม
งบประมาณ
ความตอเนอง/เวลา
วฒนธรรมองคกรภาคความรวมมอ
บทเรยน/องคความรทไดจากการด าเนนงานโครงการ
การสรางกลไกพฒนาแบบภาคระดบจงหวด อ าเภอ ต าบล โดยเนนระดบหวหนาสวนส านกงานเปนกลไกส าคญ ท าใหขาดการประสานงานรวมมออยางตอเนอง
บทเรยน/องคความรทไดจากการด าเนนงานโครงการมดงน
ระบบฐานขอมลชมชน (บญชครวเรอน) หากไมน าขอมลมาสการวเคราะห มาสการวางแผนพฒนาอยางตอเนองจะไมเกดประโยชนอะไรเลย
บทเรยน/องคความรทไดจากการด าเนนงานโครงการ (ตอ)
การเรยนรจากการปฏบตเปนแนวทางในการด าเนนงานเพอขจดความยากจน และเสรมสรางชมชนใหเขมแขงไดอยางยงยน
กระบวนการวางแผนพฒนาขององคกรภาค หากสามารถเรยนรทจะน าขอมลสการก าหนดเชงนโยบายได จะท าใหแผนพฒนาดานตาง ๆ แกไขปญหาความยากจนได
แผนงานโครงการพฒนาตอเนอง
แผนงานโครงการพฒนาตอเนองมดงน
1 สงเสรมและสนบสนนครอบครวตนแบบน าแผนพฒนา คณภาพชวตสการปฏบตเปนรปธรรม
1
สงเสรมและจดกระบวนการเรยนรเรองการบนทกบญช รายรบ-รายจาย อยางตอเนอง
2
จดตงศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยง
3
แผนงานโครงการพฒนาตอเนอง (ตอ)
พฒนาศกยภาพแกนน าครอบครวตนแบบเศรษฐกจพอเพยง
4
พฒนาเครอขายกลมองคกรชมชนสถาบนการเงนชมชนใหเขมแขง
5
แผนงานโครงการพฒนาตอเนอง (ตอ)
พฒนาแผนพฒนาสงคมและสขภาวะชมชนสการปฏบต เวทขบเคลอนแผนแมบท
ชมชนสการปฏบตใหเปนรปธรรม
6
7