บทท�� 3 สมบ�ติของธาติ�และ
สารประกอบ
สมาชิ�ก ชิ��นม�ธยมศึ กษาปี�ที่�� 4/1
นายนราพลอุ�ปีน� เลขที่�� 5
นายแมนสรวง โคตรร�กษา เลขที่�� 7
นายร�ฐพลส�วรรณ เลขที่�� 8
นายอุ�ครพงษ# ชิาบู%บูาล เลขที่�� 9
นายอุ�ศึว�น โคสาส� เลขที่�� 10
นายจิ�ราย�ส ต'นล(าภู% เลขที่�� 36
นายชิ�นพ�ฒน#อุ�ที่�ยสาร# เลขที่�� 37
นายส�พจิน# เร+อุงรอุงวรรษ เลขที่�� 39
นางสาวณ�ชิากรวงค#จิ�นที่ร# เลขที่�� 40
ธาติ�ก��งโลหะ (semimetals)
หร�อ ธาต�เมที่�ลลอุยด์# ( matalliods) จะอยู่��ค่�อนไปทางขวาของติารางธาติ�จะเป#นเส$นท�บเป#นข�%นบ�นไดปรากฏ
อยู่�� ซึ่��งจ�ดเป#นธาติ�ก��งโลหะ ซึ่��งอุย%-ก �งกลางระหว-างโลหะ และอุโลหะ ซึ่��งค่�ณสมบ�ติส*าค่�ญท��ใช้$จ*าแนกประเภทของ
ธาติ�เหล�าน�%ค่�อ ค�ณสมบู�ต�การน(าไฟฟ2า ธาติ�ก��งโลหะส�วน ใหญ�จะเป#นสารก��งติ�วน*า ( semiconductors ) และส�วนใหญ�
ม�โค่รงสร$างแบบโค่รงผล�กร�างติาข�ายู่
โบรอน ( Boron )
ซึ่ลค่อน (Silicon)
เจอร0เมเน�ยู่ม (Germanium)
สารหน� (Arsenic)
พลวง (Antimony)
เทลล�เร�ยู่ม (Tellurium)
แอสทาท�น (Astatine)
ภาพแสดงธาติ�ก��งโลหะในติารางธาติ�
จิากตาราง จิะพบูว-าธาต�ก �งโลหะส-วนใหญ่-- ม�ค-าพล�งงานไอุอุอุไนเซชิ�นล(าด์�บูที่�� 1 ค-อุนข'างส%ง- ค-าอุ�เล6กโที่รเนกาต�ว�ต�ข'อุนข'างส%ง- ม�จิ�ด์เด์+อุด์ จิ�ด์หลอุมเหลว และความหนาแน-นม�ค-าส%ง- สามารถน(าไฟฟ2าได์'เชิ-นเด์�ยวก�บูธาต�โลหะ- สามารถเก�ด์สารปีระกอุบูไอุอุอุน�ก และ สารปีระกอุบูโคเวเลนต#
จิากสมบู�ต�ข'างต'นที่(าให'ได์'ข'อุม%ลว-าต��งแต-ธาต�โบูรอุนถ งธาต� แอุสที่าที่�น โด์ยที่��ต(าแหน-งธาต�เหล-าน��อุย%-ชิ�ด์เส'นที่ บูล�กษณะข��น
บู�นได์ในตารางธาต�ต��งแต-หม%- 3A ลงมาม�สมบู�ต�เปี8นที่��งโลหะ และอุโลหะจิ งจิ�ด์เปี8นธาต�ก �งโลหะ
( ยู่กเว$นธาติ� Al ม�สมบ�ติเป#นโลหะ และ Po ก�บ At เป#นธาติ� ก�มม�นติร�งส� )
ธาติ�ก�มม�นติร�งส�
การเกดก�มม�นติภาพร�งส� ในป2 ค่.ศ. 1896 อุอุงตวน อุอุงร�เบู6กเคอุเรล น�กวทยู่าศาสติร0ช้าวฝร��งเศส พบ
ว�า เม��อเก5บแผ�นฟิ7ล0มถ่�ายู่ร�ปท��ห�$มด$วยู่กระดาษส� ด*าไว$ก�บสารประกอบของยู่�เรเน�ยู่ม ฟิ7ล0มจะม�
ล�กษณะเหม�อนถ่�กแสง และเม��อท*าการทดลองก�บ สารประกอบของยู่�เรเน�ยู่มช้นดอ��นๆ ก5ได$ผลเช้�น
เด�ยู่วก�น จ�งสร�ปได$ว�าน�าจะม�ร�งส�แผ�ออกมาจากธาติ�ยู่�เรเน�ยู่ม ด�งภาพ
การทดลองสารก�มม�นติร�งส�ของอองติวน ออง ร� เบ5กเค่อเรล
ติ�อมา ปี�แอุร# และ มาร� ก%ร� ได$ค่$นพบว�า ธาติ�ยู่� พอโลเน�ยู่ม เรเด�ยู่ม และทอเร�ยู่ม ก5สามารถ่แผ�ร�งส�ได$เช้�น
เด�ยู่วก�น เพราะฉะน�%นจ�งสร�ปได$ว�า
ธาต�ก�มม�นตร�งส� หมายู่ถ่�ง ธาติ�ท��แผ�ร�งส� ได$ เน��องจากนวเค่ล�ยู่สของอะติอมไม�เสถ่�ยู่ร เป#นธาติ�ท��ม�เลข
อะติอมส�งกว�า 82
ก�มม�นตภูาพร�งส� หมายู่ถ่�ง ปรากฏการณ0ท��ธาติ�แผ� ร�งส�ได$เองอยู่�างติ�อเน��อง ร�งส�ท��ได$จากการสลายู่ติ�ว ม� 3
ช้นด ค่�อ ร�งส�แอลฟิา ร�งส�บ�ติา และร�งส�แกมมา
วธ�ติรวจสอบการแผ�ร�งส�ของสาร
-ใช้$ฟิ7ล0ม
-ใช้$สารเร�องแสง-ใช้$เค่ร��งม�อไกเกอร0ม�ลเลอร0
เค่าน0เติอร0-ใช้$เค่ร��องม�อว�ดร�งส�ห$องหมอก
ในนวเค่ล�ยู่สของธาติ�ประกอบด$วยู่ โปีรตอุนซึ่��งม�ประจ�บวกและ น�วตรอุน ซึ่��งเป#นกลางทาง
ไฟิฟิ<า ส�ดส�วนของจ*านวนโปรติอนติ�อจ*านวน นวติรอนไม�เหมาะสมจนท*าให$ธาติ�น�%นไม�เสถ่�ยู่ร ธาติ�
น�%นจ�งปล�อยู่ร�งส�ออกมาเพ��อปร�บติ�วเองให$ เสถ่�ยู่ร ซึ่��งเป#นกระบวนการท��เกดข�%นเองติาม
ธรรมช้าติ เช้�น
จิะเห6นได์'ว-า การแผ่-ร�งส�จิะที่(าให'เก�ด์ธาต� ใหม-ได์' หร+อุอุาจิเปี8นธาต�เด์�มแต-จิ(านวนโปีรตอุน
หร+อุน�วตรอุนอุาจิไม-เที่-าก�บูธาต�เด์�ม และธาต� ก�มม�นตร�งส�แต-ละธาต� ม�ระยะเวลาในการสลาย
ต�วแตกต-างก�นและแผ่-ร�งส�ได์'แตกต-างก�น เร�ยกว-า คร �งชิ�ว�ตขอุงธาต�
เวลาคร �งชิ�ว�ต (Half life) ค่�อช้�วงเวลาท��ธาติ�ก�มม�นติร�งส�ใช้$ในการสลายู่ติ�วแล$วท*าให$จ*านวน
ของสารลดลงค่ร��งหน��งของจ*านวนเดม และเข�ยู่น แทนด$วยู่ส�ญล�กษณ0 T½
ค่ร��งช้�วติเป#นสมบ�ติเฉพาะติ�วของแติ�ละไอโซึ่โทปและสามารถ่ใช้$เปร�ยู่บเท�ยู่บอ�ติราการสลายู่ติ�วของธาติ�ก�มม�นติร�งส�แติ�ละช้นดได$
ติ�วอยู่�าง : Ra₈₈ ม�ค่ร��งช้�วติ 1620 ป2 ถ่$าเร�มติ$นม� Ra₈₈ อยู่�� 16 กร�ม ในเวลา 4860 ป2 ส�ดท$ายู่เหล�อ Ra₈₈ ก��กร�ม
48601620
= 3
แปีลว-า ม�ระยะห-าง3 ชิ-วง
Ra ₈₈ Ra ₈₈ Ra ₈₈ Ra ₈₈
ส�ดท$ายู่เหล�อ Ra₈₈ ท�%งหมด2 กร�ม
16 g 8 g 4 g 2 g
ช้นดและสมบ�ติของร�งส�บางช้นด
ช้นดและสมบ�ติของร�งส�บางช้นด
การเก�ด์ปีฏิ�ก�ร�ยาขอุงธาต�ก�มม�นตร�งส�
1. ปีฏิ�ก�ร�ยาฟ;ชิชิ�น (Fission reaction) 2. ปีฏิ�ก�ร�ยาฟ;วชิ�น (Fusion reaction)
1. ปีฏิ�ก�ร�ยาฟ;ชิชิ�น (Fission reaction)
ปฏกรยู่านวเค่ล�ยู่ร0ท��เกดข�%น เน��องจากการยู่งอน�ภาค่นวติรอนเข$าไปยู่�งนวเค่ล�ยู่สของธาติ�
หน�ก แล$วท*าให$นวเค่ล�ยู่ร0แติกออกเป#นนวเค่ล�ยู่ร0ท�� เล5กลงสองส�วนก�บให$อน�ภาค่นวติรอน 2-3 อน�ภาค่
และค่ายู่พล�งงานมหาศาลออกมา ถ่$าไม�สามารถ่ค่วบค่�มปฏกรยู่าได$อาจเกดการระเบดอยู่�างร�นแรง
ท��เร�ยู่กว�า ล%กระเบู�ด์ปีรมาณ% (Atomic bomb) เพ��อค่วบค่�มปฏกรยู่าล�กโซึ่�ไม�ให$เกดร�นแรงน�กวทยู่าศาสติร0จ�งได$สร$างเติาปฏกรณ0ปรมาณ�เพ��อใช้$ในการผลติกระแสไฟิฟิ<า
2. ปีฏิ�ก�ร�ยาฟ;วชิ�น (Fusion reaction)
ปฏกรยู่านวเค่ล�ยู่ร0ท��นวเค่ล�ยู่สของธาติ�เบา หลอมรวมก�นเข$าเป#นนวเค่ล�ยู่สท��หน�กกว�า และม�
การค่ายู่ค่วามร$อนออกมาจ*านวนมหาศาลและ มากกว�าปฏกรยู่าฟิ7ช้ช้�นเส�ยู่อ�ก ปฏกรยู่าฟิ7วช้�นท��
ร� $จ�กก�นด� ค่�อ ปีฏิ�ก�ร�ยาระเบู�ด์ไฮโด์รเจิน(Hydrogen bomb) ด�งภาพ
ข$อแติกติ�างระหว�าปฏกรยู่าฟิ7ช้ช้�นก�บปฏกรยู่าฟิ7วช้�น
ปีฏิ�ก�ร�ยาฟ;ชิชิ�น
ปีฏิ�ก�ร�ยาฟ;วชิ�น
สามารถ่ค่วบค่�มได$ ไม�สามารถ่ค่วบค่�มได$
สารติ�%งติ$นหายู่ากราค่าแพงได$แก�ยู่�เรเน�ยู่ม
สารติ�%งติ$นหาง�ายู่ ได$แก�ไอโซึ่โทปของไฮโดรเจน
เป#นอ�นติรายู่ติ�อส�งแวดล$อม มาก หากเกดการร��วของร�งส�
เป#นอ�นติรายู่ติ�อส�งแวดล$อมน$อยู่
ปีระโยชิน#จิากการใชิ'ธาต�ก�มม�นตร�งส� 1. ด์'านธรณ�ว�ที่ยา การใช้$ค่าร0บอน-14 (C-
14) ค่*านวณหาอายู่�ของว�ติถ่�โบราณ 2. ด์'านการแพที่ย# ใช้$ไอโอด�น-131 (I-131) ในการติดติามเพ��อศ�กษาค่วามผดปกติของติ�อมไธ
รอยู่ด0 โค่บอลติ0-60 (Co-60) และเรเด�ยู่ม-226 (Ra-226) ใช้$ร�กษาโรค่มะเร5ง
3. ด์'านเกษตรกรรม ใช้$ฟิอสฟิอร�ส 32 (P-32) ศ�กษาค่วามติ$องการป�>ยู่ของพ�ช้ ปร�บปร�ง
เมล5ดพ�นธ�0ท��ติ$องการ และใช้$โพแทสเซึ่�ยู่ม-32 (K–32) ในการหาอ�ติราการด�ดซึ่�มของติ$นไม$ 4. ด์'านอุ�ตสาหกรรม ใช้$ธาติ�ก�มม�นติร�งส�
ติรวจหารอยู่ติ*าหน เช้�น รอยู่ร$าวของโลหะหร�อท�อ ขนส�งของเหลว ใช้$ธาติ�ก�มม�นติร�งส�ในการ ติรวจ
สอบและค่วบค่�มค่วามหนาของว�ติถ่� ใช้$ร�งส�ฉายู่บนอ�ญมณ�เพ��อให$ม�ส�ส�นสวยู่งาม
5. ด์'านการถนอุมอุาหาร ใช้$ร�งส�แกมมาของธาติ�โค่บอลติ0-60 (Co–60) ปรมาณท��พอเหมาะ
ใช้$ท*าลายู่แบค่ท�เร�ยู่ในอาหาร จ�งช้�วยู่ให$เก5บร�กษาอาหารไว$ได$นานข�%น 6. ด์'านพล�งงาน ม�การใช้$พล�งงานค่วามร$อนท��ได$จากปฏกรยู่านวเค่ล�ยู่ร0ในเติาปฏกรณ0ปรมาณ�ของยู่�เรเน�ยู่ม-238 (U-238) ติ$มน*%าให$กลายู่เป#นไอ
แล$วผ�านไอน*%าไปหม�นก�งห�น เพ��อผลติกระแสไฟิฟิ<า
โที่ษขอุงธาต�ก�มม�นตร�งส� 1. ถ่$าร�างกายู่ได$ร�บจะท*าให$โมเลก�ลภายู่ใน
เซึ่ลล0เกดการเปล��ยู่นแปลงไม�สามารถ่ท*างานติาม ปกติได$ ถ่$าเป#นเซึ่ลล0ท��เก��ยู่วข$องก�บการถ่�ายู่ทอด
ล�กษณะพ�นธ�กรรมก5จะเกดการผ�าเหล�า โดยู่เฉพาะเซึ่ลล0ส�บพ�นธ�0เม��อเข$าไปในร�างกายู่จะไปสะสมใน
กระด�ก 2. ส�วนผลท��ท*าให$เกดค่วามป?วยู่ไข$จาก
ร�งส� เม��ออว�ยู่วะส�วนใดส�วนหน��งของร�างกายู่ได$ร�บ ร�งส� โมเลก�ลของธาติ�ติ�างๆ ท��ประกอบเป#นเซึ่ลล0จะ
แติกติ�ว ท*าให$เกดอาการป?วยู่ไข$และเกดมะเร5งได$
แบบทดสอบ
1. ธาติ�ก��งโลหะ เร�ยู่กอ�กอยู่�างหน��งว�าอะไร
1. แมคที่อุแรล2. ไมเที่ลโล3. ม�ที่�ลเล4. เมที่�ลลอุย
2. ค่�ณสมบ�ติใด ท��ท*าให$เราทราบว�าเป#นธาติ�ก��งโลหะ
1. การส�งเคราะห#2. การฉายร�งส�3. การไอุโซโที่ปี4. การน(าไฟฟ2า
3. ส�ญล�กษณ0ของ ธาติ�ก�มม�นติร�งส�เป#นร�ปอะไร
1. ห�วกะโหลก2. ร-ม3. สายฟ2า4. ก�งห�น
4. ธาติ�ก�มม�นติร�งส� ม�เลขอะติอมเร�มจากเท�าใด
1. 1102. 923. 904. 82
5. ธาติ�อะไรท��ใช้$ร�กษา โรค่มะเร5ง1. Pm-3262. Sm-1483. Pa-2644. Ra-226
ค่*าถ่ามพเศษ
ส�ญล�กษณ0ท��ใช้$ก�บอาหารและผลผลติ ทางการเกษติรท��ผ�านการฉายู่ร�งส� ค่�อร�ปใด
1. 2. 3. 4.
5.
ขอุจิบูการน(าเสนอุ
ขอุบูค�ณคร�บูขอุบูค�ณค-ะ