Prof. Dr. Süleyman ATEŞ

HZ. HÜSEYİNZ U L M E Dİ R E N E N İ M A M

ONA OLSUN HAK RIZASI VE SELÂM

Zulme Direnen İmam: HZ. HÜSEYİNProf. Dr. Süleyman Ateş

1. Baskı: Şubat 2015

Kültür Bakanlığı Sertifika No: 14710

ISBN978-605-5094-91-1

Yayın YönetmeniSerdar Çelik

MizanpajÇelebi Şenel

Kapak TasarımYunus Karaaslan

Baskı-CiltŞenyıldız Yayıncılık

Hediyelik Eşya ve Tekstil San. Tic.Ltd.Şti.Gümüşsuyu Cad. No.3 K.2 Topkapı/İSTANBUL

Tel: 0 212 483 47 91 Sertifika No: 11964

Genel Dağıtım

ÇELİK YAYINEVİ(Sertika No, 14710)

Ticarethane Sokak No: 19/A Cağaloğlu - Fatih / İstanbulTel: +90 212 511 28 11 • Fax: +90 212 511 28 12

www.celikyayinevi.com.tr • info@celikyayınevi.com

Prof. Dr. Süleyman ATEŞ

HZ. HÜSEYİNZ U L M E Dİ R E N E N İ M A M

ONA OLSUN HAK RIZASI VE SELÂM

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ............................................................................................................... 9

BİRİNCİ BÖLÜMDOĞUMU VE HAYATI

Doğumu ......................................................................................................11Adı ............................................................................................................... 13

HASAN VE HÜSEYİN’İN FAZÎLETLERİ ............................................... 15İbn Asakir’in, Dımaşk Tarihi’nde Saptadığı Hadisler ..................... 15

BAZI MENKIBELERİ ....................................................................................18Ehl-i Beyt ta’bîri hakkında bir açıklama ............................................ 23

ĞADÎR-İ KHUM OLAYI .............................................................................. 28Ehl-i Beyt’i Sevmek .................................................................................. 30Emevîlerin, Ehl-i Beyte Karşı Olumsuz Tutumu .............................. 35Dayandığımız temel kaynaklar ............................................................ 39Hz. Hüseyin’in, Allah Elçisinin Mescidinde Ders vermesi ............. 39Sahabenin, Hz. Hüseyin’e sevgi ve saygısı .......................................... 40Keskin zekâsı ve derin bilgisi................................................................. 42Tevazuu ve cömertliği ............................................................................. 43Zühdü ve Baki Kabristanını ziyareti .................................................... 44Yaya olarak hacca gitmesi rivayeti ........................................................ 46Hz. Hüseyin’in, dedesinden rivayet ettiği hadis ............................... 47

İKİNCİ BÖLÜMKERBELÂ OLAYININ SEBEP VE SONUÇLARI

Yezîd’e Bey’at ............................................................................................. 54Yezîd’in hilâfeti ......................................................................................... 56

Vali Velîd, geceleyin Hz. Hüseyin’i ve İbn Zü beyr’i bey’ate çağırıyor .57Hz. Hüseyin’e, Irak’a gitmemesi için uyarılar .................................. 60Önemli bir rivayet ....................................................................................64

İBN ASAKİR’İN ÖZETİ ............................................................................... 72Kardeşin kardeşe tehdit mektubu ......................................................... 77

KÛFE’DEN GELEN DÂVET MEKTUPLARI ......................................... 79Mektubun tam metni .............................................................................. 79On sekiz bin Kûfeli, Hüseyin’e bey’at ediyor ...................................... 82Müslim’in Yakalanması .......................................................................... 87Müslim ibn Akîl’in idamı ..................................................................... 92Hüseyin’in Kû fe’ye hareketi ................................................................... 95Mervan’ın, İbn Ziyad’a Mektubu .......................................................... 96Yezîd’in, İbn Ziyad’a Mektubu .............................................................. 97Ferezdak ve Hz. Hüseyin ........................................................................ 98Alî Zeynelâbidîn’in anlatımı ................................................................. 99Hz. Hüseyin’in elçisi yakalanıp öldürülüyor ....................................101Yolda Hz. Hüseyin’e katılan köylü Araplar ..................................... 104Dönmek isteyen dönsün! ..................................................................... 105Dünyanın en acımasız ve insafsız savaşı ......................................... 105Hürr ibn Yezîd komutasında gelen öncü kuv vet ............................. 106Hz. Hüseyin’i görmüş olan biri anlatıyor ......................................... 109Tırmah öncülüğünde gelen dört kişi ..................................................110Tırmah’ın Önerisi ....................................................................................111Hz. Hüseyin’in askerlerinin karşıtlarını kınaması ..........................119Hüseyin oğlu Alî (Zeynelabidîn)in anlatımı .................................... 120Hüseyin, düşmanın başkomutanına seslendi ................................. 129Züheyr’in kahramanca davranışı ....................................................... 129Ömer ibn Sa’d’ın ordusu ........................................................................131Hürr ibn Yezîd’in Hüseyin tarafına katılması ..................................131İlk oku, Sa’d ibn Vakkas’ın oğlu Ömer atıyor .................................. 133Kahraman Abdullah ibn Umeyr ......................................................... 133Amr ibn el-Haccac’ın, Kûfe halkını Hz. Hüseyin’e karşı kışkırtması .......................................................... 137

Şimmer, kahpeliğinden utanıyor .........................................................141Dahhâk ibn Abdullah el-Mişrakî yaşadığı olayı anlatıyor ............ 148Hz. Hasan’ın oğlu Kasım’ın öldürülüşü ............................................ 151Ukbe ibn Beşîr el-Esedî’nin anlatımı ................................................ 153Baş kesen katiller .................................................................................... 153Hz. Hüseyin’in vücudundaki mızrak ve kılıç darbeleri ................ 156Taberî’nin ve öteki tarihçilerin anlattığına göre ............................ 157Hz. Hüseyin kaç yaşında şehid edildi? .............................................. 158Hz. Zeynep’in Hüseyin’e ağıtı ............................................................. 159Ben almazsam başkası alır ................................................................... 159Hz. Hüseyin’le beraber öldürülen Haşimoğulları ........................... 159Mevâlîden öldürülenler ..........................................................................161Hz. Hüseyin’in başı .................................................................................161

ÜÇÜNCÜ BÖLÜMAİLENİN KÛFE’YE VE ŞAM’A GÖTÜRÜLÜŞÜ

Humeyd ibn Müslim anlatmış ........................................................... 163Ka’b ibn Cabir’in Kerbelâ’dan dönüşü .............................................. 164Hz. Hüseyin’in başı ve ailesi, İbn Ziyad’a götürülüyor .................. 166Yiğit Zeynep ............................................................................................ 166Alî Zeynel-âbidîn’in kurtuluşu ........................................................... 167Vicdansız bir adamın kahpeliği .......................................................... 170Hz. Hüseyin Ailesi zindanda ............................................................... 170Zeyd ibn Erkam’ın, saygısız İbn Ziyad’a itirazı ............................... 171Taberî’nin rivayeti .................................................................................. 172Enes ibn Malik’in anlatımı .................................................................. 172Hz. Hüseyin esareti kabul etmeyip kahramanca ölmeyi yeğledi. .....172Büyük Mescid Toplantısı ...................................................................... 173Edepsiz Muhaffer’i Yezîd’in susturması ........................................... 175Yahya ibn el-Hakem’in Hz. Hüseyin’e ağıtı .......................................176Yezîd’in, Hz. Hüseyin için üzülmesi ...................................................176Bedr’in öcünün alındığını belirten şi’ir ............................................ 177Hz. Hüseyin’in başı ................................................................................ 177

Allah Elçisinin kızları cariye yapılır mı? .......................................... 179Yezîd’in, Hz. Hüseyin’in ailesine karşı tutumu ............................... 179Kızıl yüzlü Şamlının Edepsizliği ........................................................ 180Yezîd’in Küçük Alî’ye öğüdü ............................................................... 183Alî Zeynelâbidîn’den nakil ................................................................. 184Hüseyin’in çocukları ............................................................................. 185Hüseyin’in şehadetinin Medîne’de uyandırdığı teessür .............. 186İstersen bizimle beraber kalabilirsin .................................................. 187Hz. Hüseyin’i katledenlerin sonuçları ............................................... 188

EDEN BULUR ............................................................................................... 191Hz. Hüseyin’in kabrini belirsiz yaptılar ............................................ 195Hz. Hüseyin’in âkibetine dair öngörü rivayetleri ........................... 195

SONUÇ ........................................................................................................... 197

9

ÖNSÖZ

Hz. Hüseyin, Peygamberimizin sevgili torunu, cennet ha-tunlarının seyyidesi Hz. Fâtıma’nın ve Allah’ın Arslanı un-vanıyla şereflendirilen Hz. Alî’nin oğludur. Peygamberimiz onu ve ağabeyi Hasan’ı “Cennet gençlerinin efendisi” olarak tanımlamıştır.

Hz. Hüseyin, Emevî yöneticilerinin en zalimleri olan ve kamunun fasık sıfatıyla andığı Yezîd ve onun Kûfe valisi vic-dansız Ubeydullah ibn Ziyad’ın insafsız ordusu tarafından Kerbelâ’da şehid edilmiştir.

Bu olay o zamandan bu zamana Müslümanların ciğerini paralamaktadır. Biz çocukluğumuzda bu insafsız savaşı okur, etkilenirdik. Bu konuda hayli manzum ve düzyazı eser var-dır. Ama bunların kiminin dili eskimiştir, kimi de bilimsel verilere dayanmamaktadır.

Biz, temel İslâm tarihi kaynaklarına dayanarak olayı ger-çek boyutuyla anlatmaya çalıştık. Bu eserle Hz. Hüseyin’in ruhaniyetinden feyizlenmeyi de hedefledik. Olayı kaynak-lardan araştırırken zaman zaman ağladım, üzüldüm, sanki olay karşımda yeni cereyan ediyormuş gibi etkilendim, geril-dim. Bu da bizim Ehl-i Beyt’e yakınlığımızın göstergesi ola-rak değerlendirilebilir.

Doğrusu Hz. Hüseyin, Müslümanları zulüm ve fısk yö-netiminden kurtarıp hak ve adaleti tesis etmek için bile bile canını tehlikeye attı. Bu hareketi, zahirde onun fiziksel

10

Zulme Direnen İmam

canına mal olsa da hakikatte onun adını ebedileştirdi. Nite-kim bu durumu sezen Mervan, zalim Kûfe valisi İbn Ziyad’a Hz. Hüseyin’in adını ebedileştirecek bir hareketten sakınma-sını yazarak onu uyarmıştı. Mervan mektubunda diyordu ki:

“Fâtıma’nın oğlu Hüseyin sana doğru geliyor. Fâtıma Al-lah Elçisinin kızıdır. Vallahi Hüseyin’den daha çok sevdiğim biri yoktur. Sakın nefsine uyup onu engellemeğe ve kamuo-yunun unutamayacağı, sonsuza dek onun adını yadettire-cek bir şey yapmaya kalkma!”

Bu eserle Kerbelâ olayının abartıdan uzak olarak gerçek boyutuyla öğrenilmesine katkı yapmayı ve Sevgili Hüseyini-mizin ruhaniyetinden mahabbet esintisi almayı umuyorum.

Başarı Allah’tandır.10/11/2014

Prof. Dr. Süleyman Ateş

11

BİR İNCİ BÖLÜM

DOĞUMU VE HAYATI

RAHMAN VE RAHÎM ALLAH’IN ADIYLA

Ebû Abdillâh el-Hüseyin ibn Alî ibn Ebî Tâlib el-Kureşî el-Hâşimî eş-Şehîd (4/626 - 61/680)

Hz. Hüseyin’in babası Ebutâlib oğlu Alî, annesi de Allah El-çisinin kızı Fâtımatu’z-zehra, ninesi de Huveylid kızı Hatice’dir.

Doğumu: Dördüncü hicret yılı şa’ban ayının beşinci gecesinde,

milâdî takvime göre (10 Ocak 626) Medîne’de doğdu, 61. hic-ret yılı muharrem ayının 10. gününde Kerbelâ’da şehid edildi (M 680). Hz. Fâtıma Hüseyin’i, Hasan’dan 1 yıl on ay (yani 22 ay) sonra doğurmuştur.

Doğduğu zaman Hz. Peygamber, ağabeyi Hasan’a yap-tığı gibi o güne kadar Araplarca pek bilinmeyen kulağına ezan okuyarak adını koydu ve doğumunun yedinci gününde akîka kurbanı kestirip Hz. Fâtıma’dan saçının ağırlığınca fa-kirlere gümüş dağıtmasını istedi. Hz. Hasan’ın göğüsle baş arası, Hüseyin’in de göğüsten aşağı kısmı Hz. Peygambere benziyordu. Hz. Hüseyin, vesme denilen bitkisel bir boya ile sakalını boyardı.

12

Zulme Direnen İmam

Hz. Peygamber’in baldızı ve sevgili amcası Abbas’ın zev-cesi olan Ümmül-fadl şöyle demiş:

“Rüyamda, Hz. Peygamber’in bir uzvunun benim evimde olduğunu gördüm. Bu rüyamı Peygamber (s.a.v.)e söyledim, Peygamber: ‘Hayır görmüşsün. Herhalde Fâtıma bir çocuk do-ğurur, sen (oğlun) Kusem’in sütünü ona da emzirirsin’ dedi. Gerçekten Fâtıma bir erkek çocuk doğurdu. Peygamber, ‘Hü-seyin’ diye adlandırdığı çocuğu Ümmü’l-Fadl’a verdi, Üm mü’l-Fadl Hüseyin’i2, oğlu Kusem’le birlikte emzirdi.”1

Hz. Hüseyin, ağabeyi Hasan ile birlikte tâbiînden Ebû Ab-durrahman es-Sülemî’den kıraat öğrendi2; dedesiyle annesin-den ve babasından, ayrıca Hz. Ömer’den ve diğer bazı saha-bîlerden sekiz hadis rivayet etmiştir.

Hz. Hüseyin de ağabeyi Hasan gibi ilk iki halife döne-minde cereyan eden önemli olaylarda fiilen yer almadı. Hz. Osman zamanında Saîd ibn Âs’ın Kûfe’den Horasan’a yaptığı sefere (30/651) ağabeyiyle birlikte katıldı. Daha sonra Hz. Osman’ın evini kuşatan isyancılara karşı babası Hz. Alî ta-rafından yine ağabeyiyle birlikte halifeyi korumak ve evine su taşımak üzere görevlendirildi.

Rivayete göre bir defa Hz. Hüseyin’i gören Ebu Hüreyre ona demiş ki:

“Ben seni Resulullah’ın iki eli üstünde gördüm. Henüz yeni doğduğun için Resulullah seni aldığında onun ellerini kana bulamıştın. Seni yatırdı, bir hırkaya sardı, ağzına tü-kürdü, bir şey söyledi; ama ne dediğini anlamadım. Fâtıma daha önce Hasan’ın göbeğini kesmişti. Resulullah ona,

Bunu bana bırakmalı, benden önce yapmamalıydın!, de-mişti.”

1 İbn Asakir, Dımaşk Tarihi, “Hüseyin” maddesi.2 Zehebî, III, 280; IV, 268.

13

Hz. Hüseyin

Ebu Hüreyre’nin bu sözünden, Hz. Hüseyin’in göbeğini Allah Resulünün kestiği anlaşılıyor.

Adı:Ahmed ibn Hanbel’in rivayetine göre Hz. Alî, birinci oğ-

luna Uhud şehidi olan amcası Hamza adını koymuş, Pey-gamber ne ad koyduklarını sorunca “Hamza” demişler. “Bu Hasan’dır” demiştir. İkinci oğluna da Mu’ta şehidi olan kar-deşi Ca’fer’in adını koymuş, Hz. Peygamber bu ismi de değiş-tirip “Hüseyin” adını vermiştir3.

Yine İbn Hanbel’in Müsned’inde ve Buharî’nin el-Edebu’l-Mufred’indeki rivayetlere göre de Harb künyesiyle anılmayı isteyen Hz. Alî, birinci oğluna Harb adını koyup Resulullah’a getirmiş, Resulullah çocuğa ne ad koyduklarını sormuş, Harb demişler. “Hayır, o Hasan’dır” demiş. İkinci oğluna da yine Harb adını koyan Alî, çocuğu Hz. Peygamber’in eline verince Resulullah ona da “Hüseyin” adını vermiştir. Doğan üçüncü oğluna da yine Alî, “Harb” adını vermiş ise de Pey-gamber bunu da “Muhsin” adıyla değiştirmiş ve “Ben onlara Harun’un çocukları gibi benzer (uyumlu) ad koydum: Şeber, Şübeyr ve Müşbir.”4 demiştir.

Bu rivayetten, Hz. Fâtıma’nın, Muhsin adlı bir oğlunun daha olduğu anlaşılır. Nitekim Hz. Alî’nin şöyle dediği aktarılır:

“Hasan doğunca ona Harb adını verdim, Allah’ın Elçisi geldi:‘Oğlumu bana gösterin, ona ne ad koydunuz?’ dedi. ‘Harb’, dedim.

3 Müsned: 1/1379; Ebu Ya’la (498); Bezzar: 657; Heysemî, el-Mecma’: 8/12868. Ancak bu hadisin senedinde, hadisi hasen görülen Abdullah ibn Ma’kil vardır. Diğer raviler sağlamdır.

4 Müsned: 1/769; Buhari, el-Edebu’l-Mufred: 823; Bezzar: 742; İbn Asakir 14/118; Taberânî, el-Kebir: 3/2773 veb.

14

Zulme Direnen İmam

‘Hayır, o Hasan’dır’ dedi.Hüseyin doğunca Allah’ın Elçisi geldi. ‘Oğlumu bana gösterin, ona ne ad koydunuz?’ dedi.‘Harb’ dedim.‘Hayır, o Hüseyin’dir’ dedi.Üçüncüsü doğunca ona da Harb dedim. Allah’ın Elçisi geldi:‘Oğlumu bana gösterin, ona ne ad koydunuz?’ dedi.‘Harb” dedim. ‘Hayır, o Muhsin’dir’ dedi. Ve ekledi: ‘Ben onlara Harun’un

çocuklarının ismini verdim: Şeber, Şübeyr ve Müşbir5.”

5 İbn Asakir, “Hüseyin” maddesi.

15

HASAN VE HÜSEYİN’İN FAZÎLETLERİ:

İbn Asakir’in, Dımaşk Tarihi’nde Saptadığı HadislerPeygamber zevcesi Ümmü Seleme’nin anlatımı: Peygamber (s.a.v.) başını önüne eğmiş vaziyette oturu-

yordu. Fâtıma Harîre (bir tür pekmez tatlısı) yapmış, geldi, Hasan’la Hüseyin de yanında idi. Peygamber: “Kocan nerede? Git, onu da çağır!”6 dedi. Fâtıma gidip kocasını da getirdi, birlikte yemeği yediler. Peygamber bir örtü aldı, örtüyü onlara sardı, sol eliyle örtüyü tutarken, sağ elini de göğe kaldırıp, “Allah’ım, bunlar benim ev halkım ve en sevdiklerimdir. Allahım, bunlar-dan kiri gider ve bunları tertemiz yap! Ben sizinle savaşanla savaşırım, size dost olana dost olurum; size düşman olana düş-man olurum!” dedi7.

İbn Asakir bu rivayetin çeşitli sürümlerini kaydetmiştir8. Ya’la Âmirî’nin anlatımı: Peygamber (s.a.v.)’i bir yemeğe davet etmişlerdi. Hz. Pey-

gamber oraya giderken çocuklar arasında oynayan Hüseyin’i

6 Başka rivayette “Amcanın oğlu nerede?” ifadesi var.7 عنأمسلمةقالكانالنبي)صلىاهللعليهوسلم(عندنامنكسارأسهفعملتلهفاطمة

حريرةفجاءتومعهاحسنوحسينفقاللهاالنبي)صلىاهللعليهوسلم(أينزوجكعليهم فأداره كساء عليهوسلم( اهلل )صلى النبي فأخذ فأكلوا به فجاءت فادعيه اذهبيبيتي أهل اللهمهؤالء السماءوقال إلى اليمنى يده ثمرفع اليسرى بيده فأمسكطرفهلمن سلم حاربتم لمن أناحرب تطهيرا وطهرهم الرجس عنهم أذهب اللهم وحامتيسالمتمعدولمنعاداكم

8 Dımaşk Tarihi, “Hüseyin” maddesi.

16

Zulme Direnen İmam

gördü, onu tutmak istiyor, Hüseyin ise kâh o yana kâh bu yana kaçıyordu. Gülerek çocuğu yakalayan Peygamber, bir elini ço-cuğun ensesine, ötekini de çenesinin altına koydu, ağzını ağ-zına koyup çocuğun dudaklarını öptü. Ve: “Hüseyin benden-dir, ben Hüseyindenim. Allah, Hüseyin’i seveni sevsin, Hüseyin, esbattan bir sıbt’tır.” dedi9.

Atâ’nın rivayetine göre bir adam, Hz. Peygamber’in, Hasan’la Hüseyin’i kucaklayıp: “Allah’ım, ben bunları seviyo-rum, sen de bunları sev!” diye dua ettiğine tanık olmuştur.10

Hastalanan Hz. Peygamber’i, amcası Abbas sormaya gel-miş, Resulullah, sedir üstündeki yatağına oturttuğu amca-sına: “Allah seni yükseltsin, amca!” demiş. Abbas, Alî’nin de içeri girmek için izin istediğini söylemiş. Alî ile birlikte Hasan’la Hüseyin de gelmişler. Abbas:

“Ya Resulallah, bunlar senin çocuklarındır” demiş.Peygamber: “Onlar senin çocuklarındır amca!” demiş.Abbas:“Onları seviyor musun?” diye sormuş. Allah’ın Elçisi:“Allah, benim onları sevdiğim gibi seni sevsin!” buyurmuş.Zeyd ibn Erkam’ın rivayetine göre Allah’ın Elçisi, Alî,

Fâtıma, Hasan ve Hüseyin için: “Ben onlarla barışık olana ba-rışığım, onlarla kavga edenle kavgalıyım!” buyurmuştur. Ebu Hüreyre’den de benzeri bir hadis rivayet edilmiştir11.

Buharî’nin rivayetine göre Kûfelilerden biri Abdullah ibn Ömer’e, sineğin kanının namaza engel (bir pislik) olup olma-dığını sormuş. Abdullah şöyle cevap vermiş:

“Sen kimlerdensin?”

9 Bu hadisin de çeşitli sürümleri vardır. İbn Asakir, Tarih, “Hüseyin” maddesi.10 Dımaşk Tarihi, “Hüseyin” md.11 İbn Asakir, Tarihu Dımaşk, “Hüseyin” maddesi

17

Hz. Hüseyin

“Iraklıyım.”“Şuna bakın, Peygamber’in: ‘Bu ikisi benim reyhanemdir

(yani gülümdür)’ dediği oğlunu öldürdüler, onun vebalini dü-şünmüyor da kalkmış, sineğin kanını soruyor12. Oysa ben Al-lah Elçisinin: “Hasan’la Hüseyin dünyada benim iki reyhanım (gülüm) dür dediğini duymuştum’.13”

Ebu Saîd el-Hudrî’nin rivayetinde Hz. Peygamber: “Ha-san ve Hüseyin, iki teyze oğlu olan Meryem oğlu İsa ve Zeke-riyya oğlu Yahya’dan sonra cennet gençlerinin efendisidir” bu-yurmuştur14.

Sahâbîlerden Ebu Büreyde’nin rivayeti: “Allah’ın Elçisi ‘(s.a.v), bize hutbe iradediyordu (minberde konuşma yapı-yordu). Hasanla Hüseyin de üstlerindeki kırmızı gömlekle düşe kalka yürüyorlardı. Allah’ın Elçisi minberden indi, on-ları kucakladı ve kendisinin önüne koydu. Sonra dedi ki: ‘Al-lah doğru söylemiş: ة ن ت ف م وأوالدك م ك وال أم ما Mallarınız ve :إنçocuklarınız sizin için fitne (sınav, sıkıntı)dır.’15 Bu çocukların yürürken düştüklerini gördüm de dayanamadım, sözümü kese-rek gidip onları kaldırdım.”16

12 Buhari, Hadis, No. 3753 ve başka kaynaklar.13 Buhârî, Fedâil, babu Menakıbı’l-Hasan ve’l-Hüseyin, c. 7/77-78; el-Edebu’l-

Mufred: 10/357; Tirmizî, 3770; İbn Hanbel, Musned: 2/93, 114.14 İbn Hibban, Sahih, rakam: 3768; Tirmizî, 3768.15 Teğabun: 1516 Tirmizî, hadis no. 3774, İbn Hanbel, 9/23056, Nesâî, 1412, Ebu Davud, 1109,

İbn Mace, 360, İbn Hibban, 6038-6039, vb.

18

BAZI MENKIBELERİ

Peygamber (s.a.v.) bu iki torununu çok severdi. Abdullah ibn Mes’ud’un anlatımına göre Hz. Peygamber namaz kılar-ken Hasan ve Hüseyin sırtına çıkar, çocukları uzaklaştır-mak isteyenlere:

“Anam babam hakkı için bırakınız onları. Beni seven, bu iki çocuğu da sevsin,” derdi.17

Hz. Peygamber onlar için şöyle dua etmiştir: “Allah’ım, ben bunları seviyorum, sen de sev. Bunları seven beni sevmiş olur.”18

Ya’lâ el-Âmirî’nin anlatımı: “Allah’ın Elçisi (s.a.v.) buyurdu: Hüseyin, sıbtlardan biridir. Beni seven Hüseyin’i sevsin.”19

Sa’d ibn Ebî Vakkas demiş ki: Allah Resulünün yanına gittim, Hasan’la Hüseyin, onun kar-

nının üstünde oynuyorlardı. “Ya Resulallah”, dedim, “onları seviyor musun?”“Niçin sevmeyeyim onları? Onlar benim iki gülümdür” dedi.20

Ebu Hüreyre’nin rivayetine göre Hz Peygamber Hasan’a dilini çıkarıp gösterir, çocuk onun dilini tutup çekerdi. Uyeyne

17 İbn Hibban, 6970.18 Heysemi, Mecmau’z-zevâid: 9/15066.19 Müsned, 4/172; İbn Mâce, no. 144; Tirmizî, no. 3775; Hâkim, Müstedrek: 3/177;

Siyeru A’lâm: 3/28320 Bezzar, rakam: 2622. Maalesef bu muhterem sahabînin oğlu Ömer, Hz.

Hüseyin’i katlettirip cesedini de atlara çiğnetmiştir. Taberânî, el-Mu’cem el-Kebîr’de aynı mealde bir hadisi de Enes ibn Malik’ten çıkarmıştır. Rakam: 389; Heysemî, Mecmau’z-zevâid: 9/181.

19

Hz. Hüseyin

ibn Bedr: “Bak hele ne görüyorum? Vallahi benim çocuğum olur, büyür, sakalı çıkardı, ben onu bir kez dahi öpmezdim” dedi. Hz. Peygamber: “Merhamet etmeyene merhamet edil-mez!” dedi21.

İbn Hibban’ın sağlam senedle rivayetine göre Vâsile ibn el-Eska’ şöyle demiş: “Ben görüşmek için Alî’nin evine git-tim; Alî’ nin, Allah Elçisini getirmek üzere gittiğini söyledi-ler. Daha sonra Alî, Peygamber’le birlikte geldi. Allah’ın El-çisi içeriye girince ben de girdim. Allah’ın Elçisi bir mindere oturdu. Fâtıma’yı sağına, Alî’yi soluna, Hasan’la Hüseyin’i önüne oturttu; “Ey Ehl-i Beyt (ey Peygamberin ev halkı), Allah sizden, kiri gidermek ve sizi tertemiz yapmak istiyor”22 âyetini okudu. “Bunlar benim ehl-i beytim (ev halkım)dır” dedi. Evin bir kenarında bulunan Vâsile de: ”Ya Resulallah, ben de se-nin ehlin (ailenden) değil miyim?” dedi. “Sen de ehlimsin”, dedi. Vâsile devamla: “Bu, en çok istediğim şeydi!” demiş.”23

Vâsile’den çıkarılan başka bir rivayet ise şöyledir:

“Hüseyin’in başı getirildiği zaman Şamlılardan biri Hüseyin’e la’net okuyunca Vâsile kızdı, kalktı ve dedi ki:

“Vallahi Allah’ın Elçisi(s.a.v.)’in, Ümmü Seleme’nin evinde, Fâtıma’ya, iki oğluna ve kocasına Hayber yapımı bir kisa (aba) atıp da (onları o aba altına alarak): “Ey Ehl-i Beyt (ev halkı), Allah sizden, kiri gidermek ve sizi tertemiz yapmak istiyor”24 âyetini okuduğunu işittiğimden beri Alî’yi ve iki çocuğunu seviyorum!”25

21 İbn Hibban: 6975.22 Ahzab: 33.23 İbn Hanbel, 6/16985; Beyhakî, 2/152; Hâkim, Müstedrek: 3/4706; Taberânî, el-

Kebir: 22/160.24 Ahzab: 33.25 Zehebî, Siyeru A’lâm: 9/314-315.

20

Zulme Direnen İmam

Hz. Ayşe’nin rivayetine göre de Hz. Peygamber, üstüne kara kıldan dokunmuş nakışlı bir mirt (örtü) almıştı. O sı-rada Hasan geldi, onu abasının altına aldı, Hüseyin geldi, onu da abasının altına aldı, Fâtıma geldi, onu da abasının altına aldı, Alî geldi, onu da abasının altına aldı ve: “Ey Ehl-i Beyt (ev halkı), Allah sizden, kiri gidermek ve sizi tertemiz yapmak istiyor”26 âye tini okudu.”27

Benzeri bir rivayeti Ahmed ibn Hanbel de Ümm-i Seleme’den nakletmiş: “Peygamber (s.a.v.) Alî, Hasan, Hüseyin ve Fâtıma’yı bir örtü içine aldı ve: Allah’ım, bunlar benim ehl-i beytim (ev halkım) ve biriciklerimdir. Bunlardan kiri gider ve bunları ter-temiz yap! dedi.”

Ümmü Seleme demiş ki: “Peygamber (s.a.v.) kendisine hazîre (et yemeği) yapmamı

emretti. Yaptım. Alî, Fâtıma, Hasan ve Hüseyin’i yemeğe ça-ğırdı. Bana ‘Hazîreni (veya harîreni) getir!’ dedi. Yemeği ge-tirdim. Yediler. Sonra Fâtıma Alî’nin yanına, Hasan ve Hüse-yin de Fâtıma’nın yanında durdu. Soğuk bir gündü. Resu lullah (s.a.v.) ayağını Alî ve Fâtıma’nın kucağına soktu. Ardından on-lara Fedek yapısı bir aba giydirdi. Sonra ‘Bunlar benim Ehl-i beytim ve hâmem(canım ciğerim)dir, ya Rabbi bunlardan kiri gider ve bunları tertemiz yap!’ dedi. Ümmü Seleme ‘Ben senin ehlin değil miyim ya Re sulallah?’ dedi, Peygamber (as) ‘Sen de hayır üzeresin’ buyurdu.”28

Başka rivayette bunların üstüne bir Fedek örtüsü atmış ve elini onların üstüne koyup “Allah’ım, bunlar benim ailem-dir. Salâtlarını ve bereketlerini Muhammed’e ve Muhammed ai-lesi üstüne koy! Sen övülmüşsün, yücesin!” dedi.

26 Ahzab: 33.27 Müslim, Hadis no. 2424.28 İbn Asakir, Dımaşk Tarihi.

21

Hz. Hüseyin

Ümmü Seleme demiş ki: “Ben de kisanın altına girmek için kisayı kaldırdım, ama Peygamber kisayı elimden çekip aldı ‘Sen de hayır üzerindesin!, dedi.”

Hâşâ Peygamber’in hanımına karşı böyle incitici bir dav-ranışta bulunması düşünülemez. Bu tür rivayetlerin amacı, Kur’ ân’ın öncelikle peygamber hanımlarını kastettiği Ehl-i Beyt ta’birinden, Peygamber hanımlarını dışlamaktır. Ama daha makul bir rivayet yine Peygamber zevcesi olan Ümmü Seleme’den gelmektedir:

Ümmü Seleme Hüseyin’in öldürüldüğü haberini duyunca Iraklılara lanet etmiş, “Onu öldürdüler, Allah onlara lanet et-sin!” demiş ve devam etmiş:

“Fâtıma, Peygambere geldi. Peygamber, Fâtıma’ya: ‘Amca-nın oğlu nerede?’ dedi. Fâtıma: ‘Evde’ dedi. ‘Git onu çağır. İki oğlumu da bana getir!’ dedi. Fâtıma gitti, iki oğlunu güderek getirdi. Alî de arkalarından geliyordu. Peygamber’in huzuruna girdiler. Fâtıma çocukları Peygamber’in kucağına oturttu. Alî Peygamber’in sağına, Fâtıma da soluna oturdu. Resulullah be-nim altımdan, yatak olarak kullandığımız örtüyü aldı, onu kat-ladı, örtünün iki ucunu sol eliyle tuttu, sağ elini kaldırıp Allah’a dua etti üç kez: ‘Allah’ım ehli beytimden kiri gider! Onları ter-temiz yap!’ dedi. ‘Ya Resulallah, ben de senin ehlinden değil mi-yim?’ dedim. ‘Evet, sen de örtünün altına gir!’ dedi. Amcası oğ-luna, iki oğluna ve kızı Fâtıma’ya duası bittikten sonra ben de örtünün içine girdim!”29

Başka rivayete göre olayı anlatan Ümmü Seleme: “Ben de onlardan mıyım?” diye sormuş. Peygamber: “Sen de hayır içindesin!” de miş30.

29 İbn Asakir, Dımaşk Tarihi, “Hüseyin” maddesi.30 Müsned: 6/26659; Taberânî, 2664.

22

Zulme Direnen İmam

Cabir ibn Abdullah mescide gelmiş, o sırada Hz. Hüse-yin de gelmiş. Cabir: “Kim cennet halkı gençlerinin efendisini görmek isterse buna baksın! Ben bunu Allah’ın Elçisinden duy-dum” demiştir31.

Nükte: Hz. Hüseyin şöyle bir olay anlatmış: “Minberde konuşma yapan Ömer’in yanına çıktım, ‘Babamın (yani dedemin) minberinden in, sen kendi ba-

banın minberine git!’ dedim. ‘Benim babamın minberi yoktu, evet evet vallahi bu, se-

nin babanın minberidir’ dedi.Minberden inince:‘Yavrum’, dedi, bunu sana kim öğretti?’ ‘Kimse öğretmedi’, dedim. ‘Yavrum’, dedi, bizim başımıza tüy bitiren önce Allah,

sonra sizsiniz.’ Elini başımın üstüne koydu, beni okşadı ve:‘Yavrum, sen istersen her zaman gel’, dedi.”32

Hz. Hüseyin’i tavaf ederken gören Ferezdak şu şi’ri söy-lemiş:

والحرم والبيتيعرفهوالحل هذاالذىتعرفالبطحاءوطأتهالطاهرالعلم النقى هذاالتقى هذاابنخيرعباداهللكلهمركنالحطيملديهحينيستلم يكاديمسكهعرفانراحتهإلىمكارمهذاينتهىالكرم إذارأتهقريشقالقائلهاحينيبتسم مإال فمايكل يغضىحياءويغضىمنمهابتهبكفأروعفىعرنينهشمم هخيزرانريحهعبق فيكن

31 el-Heysemî, el-Mecma’: 9/187.32 Hatib, Tarihu Bağdad: 1/141; Zehebî, Siyeru A’lâmi’n-hubelâ: 3/285; İbn Hacer,

el-İsabe: 1/333; İbn Asakir, Târîhu Dımaşk, “Hüseyin” maddesi.

23

Hz. Hüseyin

يم طابتعناصرهوالخيموالش ةمنرسولاهللنبعته مشتقواليدانيهمقوموإنكرموا اليستطيعجوادبعدغايتهملهنعم33 ليةهذاأو لو العشائرليستفىرقابهم أى

“Bu o zattır ki Mekke onun adımlarını tanır. Ka’be de onu bilir, Helâl ve Harem bölgesi de onu bilir.

Bu Allah’ın bütün kullarının en hayırlısının oğludur. Bu, takva sahibi, içi dışı tertemiz, bayrak insandır!

Hacer’i selâmlarken az daha feyzi, iç huzuru, bütün Hatim’i tutar.

Kureyş onu gördüğü zaman sözcüsü: “İşte bütün kere-min zirvesi budur!” der.

Benliğini hayâ sarmıştır, heybetinden herkes huzurunda saygı ile durur; ancak gülümsediği zaman huzurunda konu-şulabilir.

Sanki yeninde, güzel koku yayan bir hayzeran34 vardır.Onun olgunluğu, Allah’ın Elçisinden kaynaklanır. Endamı

güzel, bedeni güzel, ahlâkı güzeldir. Hiçbir cömert onun cömertliğine ulaşamaz. Ne denli ke-

rim olursa olsun, hiçbir kavim onun keremine yetişemez.Her aşirette onların kerem ve nimeti vardır. Onların ni-

met ve kereminden pay almayan bir kabile mi var? Bütün ka-bilelerin nimetleri onlardan kaynaklanır.”

Ehl-i Beyt ta’bîri hakkında bir açıklamaŞimdi burada Kur’ân Ansiklopedisi adlı eserimizden naklen

Ehl-i Beyt tabiri hakkında biraz açıklama yapmak istiyorum:

33 Heysemî, Mecmau’z-zevâid: 9/15185. 34 Hayzerân: Çok eskilerden beri kâğıt ve mürekkep yapımında kullanılan kamış

türünden güzel kokulu bir bitkidir. Uzun boylu bu bitkinin içi boş boru gibi olan dalları gayet yumuşaktır. Burada Hz. Hüseyin’in hem narinliğine, hem de güzel huyuna işaret edilmektedir.

24

Zulme Direnen İmam

Genel söylenince Ehl-i Beyt sözünden, Hz. Peygamber’in âilesi anlaşılır. Örfte bu isim Peygamber âilesinin sıfatı ol-muştur.

لــوة جالجاهليةاالولىواقمنالص جنتبر والتبر وقرنفىبيوتكنعنكم ليذهب يريداهلل انما ورسوله واطعناهلل كاة الز وآتين

ركمتطهيرا: جساهلالبيتويطه الرEvlerinizde oturun, ilk câhiliye (çağı kadınları)nın açılıp kı-

rıtması gibi açılıp kırıtmayın. Namazı kılın, zekâtı verin, Allah’a ve Elçisine itâat edin. Ey Ehl-i Beyt, Allah sizden kiri gidermek ve sizi tertemiz yapmak istiyor!35

Hz. Muhammed’in âile hayatıyla ilgili olan yukarıdaki âyette, Peygamber’in ev halkına –ki söz konusu olan Peygamber’in hanımlarıdır– hitâben, Allah’ın kendilerinden kiri gidermek ve onları tertemiz yapmak istediği vurgulanmaktadır. Söz-geliminden “Ehl-i Beyt” yani ev halkı ta’biri ile Peygamber’in hanımlarının kastedildiği anlaşılır. Çünkü âyetlerin konusu onlardır. Hitap onlaradır. Âyetlerin devamında da yine on-lara, evlerinde okunan âyetlerin ve hikmetin değerini bil-meleri anımsatılıyor. Fakat rivayet edilen bazı hadîsler, Ehl-i Beyt arasına Peygamber’in bütün âile bireylerini katar. Hattâ Peygamber’in hanımlarını Ehl-i Beyt dışında bırakan riva-yetler de vardır.

Mücâhid, Katâde ve başkalarının da bulunduğu bir tâbiî grubuna göre Ehl-i Beyt: Alî, Fâtıma, Hasan ve Hüseyin’dir. Üm mü Seleme ve Ayşe’den rivayet edilen hadîs de bunu gös-termektedir.

Müslim’in, Hz. Ayşe’den çıkardığı bir hadîse göre Peygam-ber (s.a.v.), bir sabah, siyah kıldan bir aba ile dışarı çıkmış

35 Ahzâb: 33

25

Hz. Hüseyin

oturuyordu. Derken Fâtıma geldi, Peygamber onu abâsının altına aldı, sonra Alî geldi, onu da abâsının altına aldı. Sonra Hasan ve Hüseyin geldiler, onları da abâsının altına aldı. Sonra: “Ey Ehl-i Beyt, Allah sizden kiri gidermek ve sizi terte-miz yapmak istiyor!” dedi.

Enes’ten rivayet edilen bir hadîse göre de Peygamber (s. a. v.), altı ay sabah namazına çıkarken Fâtıma’nın kapısına gider, “Namaza kalkınız ey Ehl-i Beyt, Allah sizden kiri gider-mek ve sizi tertemiz yapmak istiyor!” derdi36.

Tirmizî’nin çıkardığı ve “garip, hasen” diye nitelendirdiği bu hadîsten Peygamber’in, âyetteki Ehl-i Beyt’i, Fâtıma âilesi olarak yorumladığı anlaşılır.

Ümmü Seleme’den rivayet edilen bir hadîse göre de bu âyet, Ümmü Seleme’nin kendi evinde inmiş, kapının yanında oturan Ümmü Seleme:

“Ey Allah’ın Elçisi, ben senin ehl-i beytinden değil mi-yim?” diye sormuş. Peygamber (s.a.v.):

“Sen bana göre hayırlısın, sen Peygamber eşlerindensin” demiş.

O sırada evde Peygamber (s.a.v.), Alî, Fâtıma, Hasan ve Hüseyin varmış. Peygamber, onları bir kisâ ile örtmüş ve: “Alla h’ım, bunlar benim ehl-i beytim(ev halkım)dır, sen bunlar-dan kiri gider, bunları tertemiz yap!” demiş37. Benzeri bir hadîs de Müslim’de Hz. Ayşe’den rivayet edilmiştir.

Son rivayetlerden, bizzat Peygamber’in hanımlarına, Pey-gamber hanımlarının, Peygamberin ev halkından olmadıkları söyletilmek istenmektedir. Bir Peygamber hanımının, kendi-sinin Peygamber âilesinden olmadığını söyleyebileceği akıl ve mantığın kabul edeceği bir şey değildir.

36 . et-Tâc: 4/207.37 . Tirmizî; et-Tâc: 4/207.

26

Zulme Direnen İmam

Bunlar kişisel görüşlerdir ve bu rivayetler de gariptir. Bunlara bazı aşırı mezhep taraftarlarının parmağının karış-tığında kuşku görmüyoruz. Çünkü bunlar, âyetlerin siyâkına tamamen terstir. Âyetlerin bağlamı, konusu, Peygamber’in hanımları üzerinde dolaşmaktadır.

Kaldı ki Medîne gibi kış, yaz sıcak olan bir yerde Peygamber’in, gelen dört kişiyi, abâsının altına almış olması da tuhaftır. Eğer mevsim, kış, hava da çok soğuk ise belki onların üstünü bir şeyle örtmek istemiş olabilir; ama abâ denilen bir pardesü, Peygamber’in kendisiyle birlikte beş kişiyi örtmez ki.

Amr ibn Selem’den rivayet edilen birinci hadîste âyetin, “Ey Ev Halkı, Allah sizden kiri gidermek ve sizi tertemiz yap-mak istiyor” cümlesinin, ötekilerden ayrı olarak indiği anla-şılır. Oysa bu, âyet değil, âyetin bir cümleciğidir ve konuya sıkı sıkıya bağlıdır. Bunun bağlı bulunduğu âyetten ayrı ola-rak inmiş olması ma‘kul değildir.

Bu garip hadîslere bakarak Ehl-i Beyt’in, sırf Fâtıma âile-sinden ibaret olduğunu sanmak hatâdır. Hadîslerin doğru ol-duğu varsayılsa bile, bunlar sadece anılan insanların da Ehl-i Beyt kapsamına girdiğini gösterir. Bunların dışında Ehl-i Beyt’ten olan kimseler bulunmadığını göstermez.

Dediğimiz gibi âyetin öncesi ve sonrası hep Peygamber’in hanımlarına hitâb etmektedir. Sözün konusu onlardır. Elbette Peygamber’in birinci derecede ev halkı (Ehl-i Beyti), onun eş-leridir. Kur’ân-ı Kerîm’de ehl-i beyt ta‘bîrinin, zevceden kinâye olarak kullanıldığı âyetler vardır. İbrâ hîm’in karısı ile me-lekler arasındaki diyalogu anlatan Hûd: 73’ncü âyette ehl-i beyt ile başta Hz. İbrâhîm’in hanımı kastedilmiştir. “Mûsâ, ehline (eşine), ‘Ben bir ateş gördüm, size ondan bir haber getire-yim yâhut size bir ateş koru getireyim de ısınasınız’ demişti.”38

38 Neml: 7.

27

Hz. Hüseyin

âyetinde de “ehl”, zevce (eş) anlamındadır. Hz. Peygamber’in, zevcelerinin odasına girerken: “Esselâmu ‘aley kum ehle’l-beyti ve rahmetullâh: Ey ev halkı, selâm ve Allah’ın rahmeti üzerinize olsun!” şeklinde selâm vermesi39 de Peygamber hanımları-nın, Peygamber’in ehl-i beytinden olduğunu kanıtlamaktadır.

Bu hususta en uygun görüş şudur: Allah Elçisinin evlâdı, eşleri, torunları Hasan ve Hüseyin, Peygamber’in ehl-i bey-tidir. Küçüklüğünden beri Peygamber’in yanında büyüyen ve onun amcasının oğlu, en çok sevdiği kızı Fâtıma’nın ko-cası olan Hz. Alî de Peygamber’in ehl-i beytine dâhildir. İbn Kesîr’in dediği gibi40 hem zevceleri, hem de yakın akrabâsı, yalnız Fâtıma değil, diğer kızları ve çocukları ve başta Ha-tice olmak üzere bütün eşleri, onun ev halkıdır.

39 Buhârî ve Müslim; et-Tâc: 4/210.40 Tefsîr: 3/487.