AZAZƏƏRBAYCAN RESPUBLIKASI KRBAYCAN RESPUBLIKASI KƏƏND ND TTƏƏSSƏƏRRRRÜÜFATI NAZIRLIYIFATI NAZIRLIYI

AZAZƏƏRBAYCAN DRBAYCAN DÖÖVLVLƏƏT AQRAR T AQRAR

UNIVERSITETIUNIVERSITETI ZoobaytarlZoobaytarlııq vq və əə əmtmtəəşüəəşünaslnaslııq fakq faküültltəəsisi

YOLUXMAYAN XYOLUXMAYAN XƏƏSTSTƏƏLIKLLIKLƏƏR KAFEDRASIR KAFEDRASI

MMÜÜHAZIRHAZIRƏƏNIN MNIN MÖÖVZUSUVZUSU: :

Simptomatik impotentlikSimptomatik impotentlik

MMüühazirhazirəçəçii: : dosentdosent Ə Əhmhməədovdov Ə Əhmhməəd Qulu od Qulu oğğlulu

GGəəncncə-2009ə-2009

MMÜÜHAZIRHAZIRƏƏNIN PLANININ PLANI

1.Simptomatik impotentlik nədir.1.Simptomatik impotentlik nədir. 2.Xayanın rolu. 2.Xayanın rolu. 3.Xaya torbasının xəstəlikləri nə vaxt 3.Xaya torbasının xəstəlikləri nə vaxt

olur? olur? 4.Toxum ciyəsinin xəstəliyi zamanı 4.Toxum ciyəsinin xəstəliyi zamanı

toxumun keyfiyyətinə təsiri. toxumun keyfiyyətinə təsiri. 5.Pülüyün daralması nə vaxt baş 5.Pülüyün daralması nə vaxt baş

verir. verir.

Mühazirə mətninə müvafiq Mühazirə mətninə müvafiq ədəbiyyatlar ədəbiyyatlar

1.C.Rzayev, M.Səidov- Baytarlıq mamalığı, 1.C.Rzayev, M.Səidov- Baytarlıq mamalığı, ginekologiyası və kənd təsərrüfatı ginekologiyası və kənd təsərrüfatı heyvanlarının süni mayalandırılması. Bakı, heyvanlarının süni mayalandırılması. Bakı, 1975.1975.

2.A.P.Studentsov, B.S.Şipilov - Baytarlıq 2.A.P.Studentsov, B.S.Şipilov - Baytarlıq mamalığı və ginekologiyası. Moskva-1986.mamalığı və ginekologiyası. Moskva-1986.

3. B.S.Şipilov, Q.B.Zveryeva, I.I.Rodin - 3. B.S.Şipilov, Q.B.Zveryeva, I.I.Rodin - Baytarlıq mamalığı, ginekologiyası və kənd Baytarlıq mamalığı, ginekologiyası və kənd təsərrüfatı heyvanlarının süni təsərrüfatı heyvanlarının süni mayalandırılması. Moskva-1988.mayalandırılması. Moskva-1988.

Simptomatik impotentlikSimptomatik impotentlik Erkəklərin cinsiyyət üzvlərinin bir sıra xəstəlikləri nəticəsində spermanın Erkəklərin cinsiyyət üzvlərinin bir sıra xəstəlikləri nəticəsində spermanın

əmələ glməsi və ya ifraz edilməsi pozulur. Ətraflarda Oma və bel əmələ glməsi və ya ifraz edilməsi pozulur. Ətraflarda Oma və bel fəqərələrinin xstəldikləri zamanında, xüsusi qucaqlama və cinsiyyət aktı fəqərələrinin xstəldikləri zamanında, xüsusi qucaqlama və cinsiyyət aktı eyakulyasiya refleksləri pozulur. Arxa ətraflarda və başqa hissələrdə ağrı eyakulyasiya refleksləri pozulur. Arxa ətraflarda və başqa hissələrdə ağrı olduqda erkək cütləşməyə getmir və ya cütləşərkən ağrının təsirindən tez olduqda erkək cütləşməyə getmir və ya cütləşərkən ağrının təsirindən tez düşür. Eyakulyasiya zamanı itələmə nəticəsində ağrı əmələ gəlir, ona görə düşür. Eyakulyasiya zamanı itələmə nəticəsində ağrı əmələ gəlir, ona görə erkək dişinin belindən tez düşür, bu da spermanın penisdən axmasından erkək dişinin belindən tez düşür, bu da spermanın penisdən axmasından bilinir. Qoçlarda cinsiyyət üzvlərinin xəstəlikləri prof. Tselisev tərəfindən bilinir. Qoçlarda cinsiyyət üzvlərinin xəstəlikləri prof. Tselisev tərəfindən öyrənilmişdir. Erkəklərdə simptomatik, impotentliyə səbəb olan xəstəliklər öyrənilmişdir. Erkəklərdə simptomatik, impotentliyə səbəb olan xəstəliklər aşağıdakılardır.aşağıdakılardır.

Xaya torbasının xəstlikləri.Xaya torbasının xəstlikləri. Xaya torbasının xəstəlikləri zamanı onun temperaturu idarə etmə Xaya torbasının xəstəlikləri zamanı onun temperaturu idarə etmə

funksiyası pozulur və ona görə spermiogenez zəifləyir. Spermanın funksiyası pozulur və ona görə spermiogenez zəifləyir. Spermanın keyfiyyəti pisləşir (nekrosermiya, aliqospermatizm, teratospemiya daha keyfiyyəti pisləşir (nekrosermiya, aliqospermatizm, teratospemiya daha çox əmələ gəlir). Xaya torbası daha çox cədələndikdə spermiogenez çox əmələ gəlir). Xaya torbası daha çox cədələndikdə spermiogenez tmamilə dayana bilər. Xaya torbası ekzamotoz, parazita rvə kəskin tmamilə dayana bilər. Xaya torbası ekzamotoz, parazita rvə kəskin dermatitlər zamanı şişir, ağrılı olur. Bu xəstəlik zamanı xaya torbasının tükü dermatitlər zamanı şişir, ağrılı olur. Bu xəstəlik zamanı xaya torbasının tükü tökülür və elastikliyi itir. Xroniki dermatitlər, yanma, donmalardan və başqa tökülür və elastikliyi itir. Xroniki dermatitlər, yanma, donmalardan və başqa dəri xəstəliklərdən sonra köhnə yaralar əmələ gəlir, bunun nəticəsində də dəri xəstəliklərdən sonra köhnə yaralar əmələ gəlir, bunun nəticəsində də birləşdirici toxuma çoxalır və xayanın funksiyasını pozur.birləşdirici toxuma çoxalır və xayanın funksiyasını pozur.

Toxumluq və onun Toxumluq və onun artımının iltihabı-orchitis et artımının iltihabı-orchitis et

epididumisepididumis Bu xəstəliklər mexaniki təsirlər, infeksiya və toxumluqların Bu xəstəliklər mexaniki təsirlər, infeksiya və toxumluqların ümumi yataq pərdəsi xəstəliklərin ağırlaşması nəticəsində ümumi yataq pərdəsi xəstəliklərin ağırlaşması nəticəsində inkişaf edir. Toxumluqların fəaliyyəti pozulur, spermanın inkişaf edir. Toxumluqların fəaliyyəti pozulur, spermanın keyfiyyəti pisləşir, proses dərinləşdikdə spermiogenez keyfiyyəti pisləşir, proses dərinləşdikdə spermiogenez tamamilə dayanır.tamamilə dayanır.

Toxumluqların bir hissəsi pozulmuşsa, əksərən spermanın Toxumluqların bir hissəsi pozulmuşsa, əksərən spermanın keyfiyyəti bir o qədər də pozulmur. Orxit və epididimit baş keyfiyyəti bir o qədər də pozulmur. Orxit və epididimit baş verdikdə törədicilərdən istifadə edilmir.verdikdə törədicilərdən istifadə edilmir.

Toxum ciyəsinin iltihabı- Funiculitis.Toxum ciyəsinin iltihabı- Funiculitis. Toxum ciyəsinin iltihabı xayaların və onun ətrafının Toxum ciyəsinin iltihabı xayaların və onun ətrafının

xəstəliklərindən. Yoluxma və ya hemotogen yolla infeksiyanı xəstəliklərindən. Yoluxma və ya hemotogen yolla infeksiyanı keçirməsi nəticəsində əmələ gəlir. Xəstəlik zamanı spermaya keçirməsi nəticəsində əmələ gəlir. Xəstəlik zamanı spermaya iltihabı eksudat qatışaraq nekrospermiyaya səbəb olur. Bəzən iltihabı eksudat qatışaraq nekrospermiyaya səbəb olur. Bəzən toxum ciyəsinin yolu tutulduğundan sperma kənar ola bilmir, toxum ciyəsinin yolu tutulduğundan sperma kənar ola bilmir, aspermatizm baş verir. Palipasiya zamanı toxum ciyəsində aspermatizm baş verir. Palipasiya zamanı toxum ciyəsində qalınlaşma, şişmə və feuktasiya hiss olunur. Erkək heyvanın qalınlaşma, şişmə və feuktasiya hiss olunur. Erkək heyvanın toxum ciyəsinin hər ikisi xəstələndikdə və aspermiya əmələ toxum ciyəsinin hər ikisi xəstələndikdə və aspermiya əmələ gəldikdə onu çıxdaş etmək lazımdır.gəldikdə onu çıxdaş etmək lazımdır.

Pülüyün daralması-Pülüyün daralması-phimosisphimosis

Pülükdə iltihab prosesi birləşdirici toxuma Pülükdə iltihab prosesi birləşdirici toxuma artmasına və yenidən əmələ gəlmələrə səbəb artmasına və yenidən əmələ gəlmələrə səbəb olur. Bunun nəticəsində pülük daralır. Oradan olur. Bunun nəticəsində pülük daralır. Oradan penis çıxa bilmir, xəstəlik əksərən ayqırlarda penis çıxa bilmir, xəstəlik əksərən ayqırlarda təsadüf olunur. Bəzən pülüyün selikli qişası təsadüf olunur. Bəzən pülüyün selikli qişası qarışıqlarına toplanmış irinəbənzər kütlə (smega) qarışıqlarına toplanmış irinəbənzər kütlə (smega) yığılaraq penisin pülükdən çıxmasına mane olur. yığılaraq penisin pülükdən çıxmasına mane olur. Bəzən qoçlarda sperma pülüyə o qədər yığılır ki, Bəzən qoçlarda sperma pülüyə o qədər yığılır ki, orada iltihab proses əmələ gəlir. Yay aylarında orada iltihab proses əmələ gəlir. Yay aylarında həmin yaraya qurd düşür və xəstəlik kütləvi şəkil həmin yaraya qurd düşür və xəstəlik kütləvi şəkil alır. Ona görə törədiciləriqn pülüyünü vaxtaşırı alır. Ona görə törədiciləriqn pülüyünü vaxtaşırı zəif dezinfeksiyaedici məhlullarla yuyulmalıdır. zəif dezinfeksiyaedici məhlullarla yuyulmalıdır. (2%-li çay sodası və s.)(2%-li çay sodası və s.)

Penisinpülükdən düşməsi Penisinpülükdən düşməsi və onun zədələnməsivə onun zədələnməsi

Penisin pülükdən düşməsinə-penisin Penisin pülükdən düşməsinə-penisin başındakı yeni törəmələr, vurmalar, başındakı yeni törəmələr, vurmalar, pülüyün iltihabları səbəb olur.pülüyün iltihabları səbəb olur.

Xəstəliyə atlarda çox, buğalarda az təsadüf Xəstəliyə atlarda çox, buğalarda az təsadüf olunur. Penisin qırılması ereksiya zamanı olunur. Penisin qırılması ereksiya zamanı burulma nəticəsində baş verir. Bu halda burulma nəticəsində baş verir. Bu halda penis şişir, ağrılı olur, hematoma əmələ penis şişir, ağrılı olur, hematoma əmələ gəlir.gəlir.

Köpəklərdə penis qırıldıqda xışıltı hiss edilir. Köpəklərdə penis qırıldıqda xışıltı hiss edilir. Qırılmış nahiyə sağaldıqdan sonra penis Qırılmış nahiyə sağaldıqdan sonra penis əksərən əyri bitir və törədici cütləşə bilmir.əksərən əyri bitir və törədici cütləşə bilmir.