Embed Size (px)
Citation preview
ZDROWE OCZYZDROWE OCZY
●krótkowzroczność
astygmatyzm, daltonizm,jęczmień
dalekowzroczność
soczewki kontaktowe
ćwiczenia, odżywianie
●
●
●
●
zapalenie spojówek, zez●
ziołolecznictwo
●
PORADYLEKARZA RODZINNEGO
SPIS TREŚCI
WSTĘP Oko – narząd wzroku.....................................................................................1
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ..........................................................................................5
DALEKOWZROCZNOŚĆ...........................................................................................8
ASTYGMATYZM.......................................................................................................11
ZEZ............................................................................................................................15
DALTONIZM..............................................................................................................18
ZAPALENIE SPOJÓWEK........................................................................................21
JĘCZMIEŃ................................................................................................................24
INNE CHOROBY OCZU...........................................................................................26
ĆWICZENIA I ODŻYWIANIE....................................................................................29
ZIOŁOLECZNICTWO...............................................................................................30
SOCZEWKI KONTAKTOWE....................................................................................32
Copyright © by LITERAT, ToruńISBN 978-83-7774-408-6
Wydawnictwo Literatul. Łazienna 2887-100 Toruńtel.: 56 6539540e-mail: [email protected]
Opracowanie:Zespół redakcyjny
Konsultacje medyczne:lek. Jolanta Piekarczyk
Skład komputerowyi projekt okładki:Monika von Basse
Zdjęcia i rysunki:Monika von BassePrzemysław GulTomasz KwiatkowskiAnna SmazaKatarzyna Stocka
W S T Ę PW S T Ę P
OKO – NARZĄD ZMYSŁU WZROKUW skład narządu wzroku wchodzą następujące elementy:♦ gałka oczna wraz z nerwem wzrokowym♦ aparat ruchowy gałki ocznej♦ aparat ochronny.
OkoOko jest bardzo złożonym i delikatnym narządem wymagającym skutecznejochrony. Ze względów bezpieczeństwa jest głęboko osadzone w oczodole, którywyściela dodatkowo miękka warstwa tłuszczowa. Brwi, umieszczone na wy-stających łukach brwiowych, zatrzymują spływający pot i chronią przed urazamimechanicznymi. Na brzegach powiek osadzone są rzęsy ochraniające gałkęoczną przed zanieczyszczeniami.
powiekagórna
tęczówka ciałorzęskowe
naczyniówka siatkówka mięsieńprostygórnyoka
mięsieńprzyśrod-kowy oka
rogówkapowiekadolna
soczewka mięsieńprosty
dolny oka
nerwwzrokowy
twardówka mięsieńprosty
boczny oka
1
2
Powieki stanowią pewnego rodzaju „zasłony”, szybko reagują na zmianę na-tężenia światła, hałas, gwałtowne ruchy, a dodatkowo rozprowadzają na po-wierzchni oka płyn łzowy, który jest wydzieliną gruczołów łzowych. Składa się onz wody, niewielkiej ilości chlorku sodu, białka oraz innych substancji. Jego rolapolega na odżywianiu zewnętrznych elementów gałki ocznej oraz ich ochronieprzed wysychaniem i drobnymi pyłkami.
Gałka oczna zbudowana jest z trzech błon, ściśle do siebie przylegającychw części tylnej, a w przedniej częściowo rozdzielonych. Najbardziej na zewnątrzznajduje się BŁONA WŁÓKNISTA. Wyróżnia się w niej część tylną, większą –twardówkę, i przednią, mniejszą – rogówkę.
TwardówkaStanowi warstwę ochronną gałki ocznej; ma białawą barwę. W jej ścianie znaj-duje się otwór dla przejścia nerwu wzrokowego oraz kilka mniejszych otworów,przez które przechodzą naczynia i nerwy.
RogówkaJest przezroczystą, gładką, lśniącą częścią błony włóknistej, łączącą się z twar-dówką. Przezroczystość swą rogówka zawdzięcza temu, że nie ma w niej na-czyń krwionośnych, a włókna nerwowe nie posiadają osłonek. Od zewnątrzrogówkę pokrywa nabłonek płaski – bogato unerwiony, bardzo wrażliwy naurazy, podrażnienia chemiczne i wysychanie, dlatego musi pozostawać w śro-dowisku wodnym, co zapewnia ciecz łzawa. Od tyłu rogówka jest okrągła, na-tomiast od przodu ma kształt elipsy.
Następną błoną jest BŁONA NACZYNIOWA, w której wyróżnia się trzy części:naczyniówkę, ciałko rzęskowe i tęczówkę.
NaczyniówkaTo tylna część błony naczyniowej, która od zewnątrz pokrywa siatkówkę. Jestona utworzona z bardzo gęstej sieci naczyń włosowatych.
Ciałko rzęskoweStanowi środkową część błony naczyniowej, ma kształt pierścienia leżącegomiędzy tęczówką a rąbkiem zębatym siatkówki.
TęczówkaJest najbardziej wysuniętą ku przodowi częścią błony naczyniowej, dobrze wi-doczną przez rogówkę. W środku niej znajduje się okrągły otwór o zmiennejwielkości, który nazywamy źrenicą. Zabarwienie tęczówki może być różne – odprawie czarnego, poprzez brązowe, zielone, żółte, do jasnoniebieskiego,a nawet fiołkowego. Barwa tęczówki zależy od ilości barwnika i budowy po-wierzchni przedniej tęczówki.
BŁONA WEWNĘTRZNA gałki ocznej to siatkówka. Jest ona błoną światło-czułą, ale jedynie w części tylnej gałki – wzrokowej. Ta część siatkówki jestcienką (0,2-0,4 mm), przezroczystą błoną o różowej barwie, która zależy od za-wartej w komórkach rodopsyny.
Pomiędzy błoną naczyniową a siatkówką znajduje się cienka warstwa barwni-kowa, która pochłania światło i nadaje źrenicom czarne zabarwienie. Budowasiatkówki jest bardzo złożona, występuje w niej 10 warstw, w których znajdują siękomórki wrażliwe na światło i barwy. Najbardziej czułą część siatkówki stanowiplamka żółta. Całkowicie nieczułe na światło pozostaje miejsce, gdzie nie wy-stępują komórki światłoczułe; miejsce to nosi nazwę tarczy nerwu wzrokowego.Wrażliwe na barwy komórki siatkówki to czopki, natomiast komórki wrażliwe nastopień natężenia światła, dające czarno-białe obrazy oglądanych przedmiotów,to pręciki.
plamkażółta
nerwwzrokowy
plamkaślepa
twardówkanaczyniówkasiatkówka
rogówka
tęczówka
obwódkarzęskowa
ciałkorzęskowe
soczewka
3
WNĘTRZE GAŁKI OCZNEJ wypełniają ciecz wodnista oraz ciało szkliste,ponadto znajduje się tam również soczewka.
We wnętrzu gałki ocznej można wyróżnić następujące przestrzenie: położonąz przodu między rogówką a tęczówką i soczewką komorę oka przednią, orazznajdującą się z tyłu za tęczówką komorę oka tylną. Wypełnione są one płynemzwanym cieczą wodnistą. Pozostała, większa część gałki ocznej wypełniona jestciałem szklistym. Wszystkie te przestrzenie są ze sobą połączone, dlategow gałce ocznej panuje jednolite ciśnienie.
SoczewkaJest to dwuwypukła soczewka, zbudowana z całkowicie przezroczystych włókientkanki łącznej, przymocowaną do wewnętrznego pierścienia ciałka rzęskowegoza pomocą cienkich włókien łącznotkankowych, które tworzą obwódkę rzęskowąsoczewki.
APARAT RUCHOWY GAŁKI OCZNEJStanowią mięśnie poprzecznie prążkowane, w pełni zależne od naszej woli. Sąto cztery mięśnie proste i dwa skośne.
Noszą one nazwy zależne od położenia:♦ mięsień prosty oka górny♦ mięsień prosty oka dolny♦ mięsień prosty oka boczny♦ mięsień prosty oka przyśrodkowy.
Każdy z nich obraca gałkę oczną w swoją stronę.Mięsień skośny górny – najdłuższy z mięśni oka, obraca biegun górny gałkiw stronę nosa i obniża nieco biegun przedni.Mięsień skośny dolny – najkrótszy, przy skurczu obraca biegun górny gałkiw bok.
brew rzęsy
tęczówka
powieka
źrenica
4
W zdrowym oku widziane obrazy są ogniskowane na siatkówce, przetwarzającejsygnały świetlne na impulsy nerwowe, które przekazywane są do mózgu. Obrazw krótkowzrocznym oku zostaje skupiony (zogniskowany) przed siatkówką.
OBJAWY
PRZYCZYNYJedną z najczęstszych przyczyn powstawania krótkowzroczności jest wydłuże-nie gałki ocznej, co prowadzi do nieprawidłowego skupiania promieni świetlnych(obraz ogniskuje się przed siatkówką zamiast na niej).
K R Ó T K O W Z R O C Z N O Ś ĆK R Ó T K O W Z R O C Z N O Ś Ć
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ jest jedną z najczęstszych wad wzroku. Polega nanieprawidłowej zdolności skupiania promieni świetlnych przechodzącychprzez soczewkę.
� nieostre (mgliste) widzenie okrą-głych przedmiotów
� wieczorne bóle głowy spowodo-wane nadmiernym zmęczeniemnarządu wzroku
� wrażliwość na światło (tzw. światło-wstręt)
� zaczerwienienie oczu� pochylanie się nad książką pod-
czas czytania, oglądanie telewizjiblisko ekranu, zez u dzieci
� widzenie czarnych plam lub punk-tów (tzw. mroczki).
Wysoka krótkowzroczność może prowadzić do poważnychpowikłań w postaci zmian zwyrodnieniowych siatkówki,
naczyniówki oraz do odwarstwienia siatkówki.
Widzenie przedmiotów leżących blisko jest prawidłowe.Obraz staje się zamazany w przypadku patrzenia w dal.
5
Według przeprowadzonych badań, krótkowzroczność jest najprawdopodob-niej wadą dziedziczną. Najczęściej rozwija się w okresie dojrzewania, co mazwiązek z procesami biochemicznymi zachodzącymi w gałce ocznej.
Ważną rolę w powstaniu krótkowzroczności odgrywają też czynniki środowi-skowe:�� nadmierny wysiłek narządu wzroku�� nieprawidłowe oświetlenie (zbyt słabe).
DIAGNOSTYKAKrótkowzroczność jest wadą łatwą do zdiagnozowania przez okulistę podczasrutynowych badań wzroku.
LECZENIEKrótkowzroczność jest wadą wzroku łatwą do skorygowania za pomocą socze-wek rozpraszających.
Za ich pomocą promienie świetlne zostają rozproszone i zogniskowane na siat-kówce, co w znacznym stopniu wspomaga refrakcję własną gałki ocznej. Oku-lary oraz soczewki korekcyjne rozpraszające światło znacznie poprawiająostrość widzenia krótkowidza, a ich moc optyczna określona jest w dioptriach zeznakiem minus (–), np. –2 dioptrie.
Wczesne wykrycie krótkowzroczności i zastosowanie odpowiedniej korekcjiwzroku prowadzi do znaczącej poprawy ostrości widzenia.
Obecnie wykonywane są zabiegi chirurgiczne, np. keratotomia radialna (pro-mienista), które pozwalają szybko i definitywnie usunąć krótkowzroczność.
STOPIEŃ KRÓTKOWZROCZNOŚCI WIELKOŚĆ (DIOPTRIE)
Niski do 4.00
Średni od 4.00 do 8.00
Wysoki powyżej 8.00
Wraz z zastosowaniem nowoczesnych technikkomputerowych możliwe jest precyzyjne usunięcie wady
u każdego pacjenta.
6
Metody laserowej korekcji wad wzroku
� LASIK – wykonuje się nacięcie powierzchownego płatka rogówki, celemodsłonięcia jej środkowych warstw. Następnie promień lasera modeluje krzy-wiznę rogówki, po czym płatek rogówki przykładany jest na swoje miejscebez użycia szwów. W przypadku metody LASIK zabiegowi poddawane sąśrodkowe warstwy rogówki. Pozwala to na szybką regenerację i powrót pra-widłowego widzenia.
� Keratotomia radialna – metoda opiera się na chirurgicznej korekcji wadyrefrakcji i polega na zmianie krzywizny rogówki oka za pomocą głębokichpromienistych nacięć na brzegach rogówki. Zabieg wymaga długiego okresurehabilitacyjnego.
� PRK – w metodzie tej stosuje się laser emitujący światło ultrafioletowe (nie-widoczne dla człowieka), a cały zabieg kontrolowany jest za pomocą technikkomputerowych. Podczas zabiegu narusza się fizjologiczną budowę oka –usuwana jest naturalna warstwa ochronna. Wymaga długiego okresu reha-bilitacyjnego, podczas którego nawet najmniejsze niekorzystne oddziaływa-nie na oko może doprowadzić do obniżenia korygowanej ostrości widzenia.
NALEŻY: NIE NALEŻY:
● zgłosić się do lekarza, jeżeli wy-stąpią jakiekolwiek symptomyzaburzenia w polu widzenia
● regularnie wykonywać badaniaokulistyczne (w przypadku nie-których przewlekłych chorób, ta-kich jak cukrzyca lub nadciśnie-nie, rośnie ryzyko uszkodzeniawzroku)
● chronić oczy przed promienio-waniem UV (zakładać okularyprzeciwsłoneczne)
● dbać o urozmaiconą dietę (spo-żywać dużo warzyw, owocóworaz produktów bogatych w wi-taminę A i karoten)
● nosić odpowiednie okulary kory-gujące
● zapewnić odpowiednie oświetle-nie w mieszkaniu i miejscu pracy.
● nosić okularów niezgodnychz wielkością wady
● męczyć oczu długim czytaniem,oglądaniem telewizji oraz pracąprzy komputerze.
ZALECENIA OGÓLNE
Nie wolno nosić zbyt mocnychani zbyt słabych okularów
7
D A L E K O W Z R O C Z N O Ś ĆD A L E K O W Z R O C Z N O Ś Ć
Obraz przechodzący przez źrenicę skupia się (ogniskuje) za siatkówką, zamiastna niej. Prowadzi to do prawidłowego widzenia przedmiotów znajdujących sięw pewnej odległości. Natomiast widzenie z bliska jest niewyraźne.
Nadwzroczność jest najczęściej genetycznie uwarunkowaną wadą narząduwzroku.
OBJAWYNadwzroczność najczęściej pojawia się we wczesnym dzieciństwie, jednak zewzględu na znaczną zdolność kompensacyjną narządu wzroku, może pozosta-wać utajona przez wiele lat, nie dając początkowo żadnych objawów.
W miarę rozwoju nadwzroczności pojawiają się:
PRZYCZYNYW zdrowym oku promienie świetlne pochodzące od bliskich przedmiotów wcho-dzą przez źrenicę, a następnie, przechodząc przez soczewkę, skupiają się nasiatkówce. Soczewka potrafi skupiać wiązkę światła dzięki mechanizmowi ako-modacji. Do powstania nadwzroczności dochodzi, gdy wymiar przednio-tylnygałki ocznej jest zbyt mały.
DALEKOWZROCZNOŚĆ (NADWZROCZNOŚĆ) jest jedną z częstszych wadwzroku (obok krótkowzroczności), polega na nieprawidłowej zdolności sku-piania promieni świetlnych w oku.
� nieznaczne bóle oczu� uczucie zmęczenia wzroku� wrażenie zamazanego pola widze-
nia (podczas patrzenia z bliska)� trudności z dłuższym czytaniem� podrażnienie spojówek� zapalenie powiek� łzawienie� częste mruganie
� wrażliwość na światło (tzw. światło-wstręt)
� bóle głowy� czasami w wyniku wzmożonej pra-
cy mięśni gałki ocznej dochodzi doich osłabienia, a w konsekwencjido pojawienia się zeza zbieżnego(po skorygowaniu wady całkowicieustępującego).
8
Uniemożliwia to prawidłowe skupienie promieni świetlnych na siatkówce. Zostająone zogniskowane za siatkówką, co prowadzi do nieprawidłowego widzenia bli-skich przedmiotów, przy zachowaniu odpowiedniej ostrości widzenia przedmio-tów odległych.
Prawidłowa refrak-cja (obraz tworzysię na siatkówce)
Dalekowzroczność(promienie świetlne przechodzące przez
soczewkęskupione są za siat-
kówką)
Soczewka sku-piająca korygującadalekowzroczność
siatkówka
siatkówka
siatkówka
soczewka
soczewka
soczewka
soczewkakorygująca
twardówka
twardówka
twardówka
9
DIAGNOSTYKANadwzroczność najczęściej początkowo nie daje charakterystycznych sympto-mów, dlatego tak ważne w profilaktyce wad wzroku są kontrolne badania opto-metryczne, wykonywane przez lekarza okulistę. Większość wad wzroku możnazdiagnozować, badając ostrość widzenia przy użyciu prostych tablic Snellena,z wydrukowanymi rzędami liter i cyfr różnej wielkości.
LECZENIENadwzroczność jest wadą wzroku, którą można łatwo skorygować przy użyciuwypukłych soczewek korygujących promienie świetlne. Soczewki sferyczne,które nazywane są skupiającymi, powodują takie zogniskowanie wiązki światła,aby padała ona bezpośrednio na powierzchnię siatkówki, a nie za nią.
Okulary oraz szkła kontaktowe stosowane w leczeniu nadwzroczności po-prawiają ostrość widzenia, a ich moc wyrażona jest w dioptriach poprzedzonychznakiem plus (+), np. +2 dioptrie.
Obecnie wykonywane są zabiegi chirurgiczne, które precyzyjnie korygują nad-wzroczność, co pozwala na ograniczenie albo całkowite wykluczenie noszeniaokularów lub soczewek kontaktowych.
STOPIEŃ DALEKOWZROCZNOŚCI WIELKOŚĆ (DIOPTRIE)
Niski do 2.00
Średni od 2.25 do 5.00
Wysoki powyżej 5.00
NALEŻY: NIE NALEŻY:● zgłosić się do lekarza, jeżeli wy-
stąpią jakiekolwiek symptomyzaburzenia w polu widzenia
● regularnie wykonywać badaniaokulistyczne
● chronić oczy przed promienio-waniem UV
● wykonywać ćwiczenia rozluź-niające mięśnie gałki ocznej.
● nosić okularów niezgodnychz wielkością wady
● męczyć oczu długim czytaniem,oglądaniem telewizji oraz pracąprzy komputerze.
ZALECENIA OGÓLNE
10
Zwykle występuje od urodzenia i z wiekiem nie nasila się ani nie zmniejsza.
Często niezborności towarzyszą krótkowzroczność lub nadwzroczność (mówisię wówczas o astygmatyzmie złożonym).
Wyróżnia się następujące rodzaje niezborności:
1. regularna – najczęściej jest to wada wrodzona; występuje w przypadku,kiedy promień krzywizny rogówki oka w płaszczyźnie pionowej jest inny niżw płaszczyźnie poziomej
2. nieregularna – spowodowana najczęściej urazami lub zakażeniami rogówki;krzywizna rogówki zmieniona jest nierównomiernie
3. prosta – występuje, jeżeli niezborność jest jedyną wadą refrakcji (czyli za-łamania promieni świetlnych przechodzących przez wszystkie struktury uk-ładu optycznego oka)
4. złożona – jeżeli niezborności towarzyszą inne wady narządu wzroku (np.nadwzroczność albo krótkowzroczność).
OBJAWYJeżeli nieprawidłowości w krzywiźnie rogówki są niewielkie, mogą nie dawaćżadnych specyficznych objawów. W przypadku większej wady mogą wystąpić:
A S T Y G M AT Y Z MA S T Y G M AT Y Z M
ASTYGMATYZM (NIEZBORNOŚĆ) jest zazwyczaj dziedziczną wadą narząduwzroku wynikającą z nieprawidłowej budowy rogówki lub soczewki, pro-wadzącą do zaburzenia widzenia (zamazany i zdeformowany obraz).
� częściowe zaburzenia w polu wi-dzenia
� deformacja i zamglenie obrazu� uczucie zmęczenia� ból oka
� bóle głowy� zawroty głowy (w wyniku nad-
miernego wysiłku układu wzroko-wego).
Astygmatyzm jest wadą występującą zarówno przy patrzeniuna przedmioty bliskie, jak i dalekie.
11
Prawidłowa re-frakcja (obraz
tworzy się na siat-kówce)
Astygmatyzm(promienie świet-lne przechodząceprzez rogówkę są
rzutowane naróżne płasz-
czyzny)
Soczewka cylindryczna korygująca
astygmatyzm
siatkówka
siatkówka
siatkówka
soczewka
soczewka
soczewka
soczewkacylindryczna
twardówka
twardówka
twardówka
rogówka
rogówka
12
PRZYCZYNYO niezborności mówi się wówczas, gdy przednia powierzchnia oka (rogówka) lubsoczewka (znajdująca się wewnątrz gałki ocznej) mają nieznacznie inną krzy-wiznę, tzn. nie jest identyczna na całej swej powierzchni. Światło, przechodzącprzez tak zdeformowaną rogówkę lub soczewkę, ulega załamaniu i trafia na siat-kówkę w innej płaszczyźnie, co daje charakterystyczny zamazany, przymglonyobraz.
DIAGNOSTYKAW celu postawienia prawidłowej diagnozy zaleca się wizytę u okulisty, który prze-prowadza szczegółowe badania określające wielkość wady. Astygmatyzm jestmierzony w dioptriach. W zależności od wielkości wady, wyróżnia się różne stop-nie niezborności.
LECZENIEW przypadku stwierdzenia niezborności wskazana jest korekcja optyczna wadyw celu poprawy ostrości widzenia.
Najczęściej stosowane są soczewki cylindryczne.
Korekcja astygmatyzmu opiera się zatem na zastosowaniu:
1. OKULARÓW – naj-prostsza i najbez-pieczniejsza me-toda korekcji asty-gmatyzmu
STOPIEŃ ASTYGMATYZMU WIELKOŚĆ (DIOPTRIE)
Niski do 1.00
Średni od 1.00 do 2.00
Wysoki od 2.00 do 3.00
Bardzo wysoki powyżej 3.00
13
2. SOCZEWEK KORYGUJĄCYCH – mogą one jednak powodować pod-rażnienia oraz sprzyjać powstawaniu infekcji
3. ZABIEGÓW CHIRURGICZNYCH – obecnie istnieją cztery podstawowe me-tody korekcji astygmatyzmu, polegające na zmianie właściwości załamywaniaświatła rogówki poprzez zmianę jej krzywizny. Należą do nich:�� PK (Promienista Keratotomia)�� ALK (Automated Lamellar Keratoplasty)�� PRK (Photo Refractiv Keratectomy)�� LASIK (Laser Assisted in Situ Keratomileusis) – jak dotąd najlepsza me-
toda, powstała z połączenia powyższych technik zabiegowych.
Jeżeli niezborności towarzyszy inna wada wzroku,lekarz okulista zastosuje specjalne soczewki wyrównujące
obydwie wady wzroku.
NALEŻY: NIE NALEŻY:● zasięgnąć porady okulisty● przeprowadzać regularne bada-
nia wzroku● wykonywać ćwiczenia rozluźnia-
jące mięśnie gałki ocznej.
● prowadzić pojazdów (w niektó-rych przypadkach)
● pracować bez okularów przymaszynach w ruchu
● przeciążać wzroku podczas dłu-gotrwałej pracy przy komputerze.
ZALECENIA OGÓLNE
14
Z E ZZ E Z
ODMIANY ZEZA1. zez zbieżny – oko odchyla się w kierunku nosa2. zez rozbieżny – oko odchyla się w kierunku skroni3. zez pionowy – gałka oczna odchyla się w górę lub dół4. zez porażenny – powstaje w wyniku urazu.
OBJAWY
PRZYCZYNYPrawidłowe ruchy gałek ocznych są zależne od działania mięśni okoruchowych.Umożliwiają one poruszanie się oka w sposób skoordynowany, w dowolnym kie-runku. Przyczyną powstania zeza jest najczęściej porażenie jednego z tychmięśni lub nerwów odpowiedzialnych za jego funkcję.
Zez może również powstać w wyniku urazu (zez porażenny) lub wad refrakcji,takich jak nadwzroczność lub krótkowzroczność.
U niemowląt (do 6. miesiąca życia) może pojawiać się sporadycznie odchyleniejednego oka w stosunku do drugiego. Wynika to z faktu, że ośrodki odpowie-dzialne za koordynację wzrokową nie są jeszcze prawidłowo rozwinięte.
ZEZ jest to zaburzenie polegające na odchyleniu gałek ocznych od symet-rycznego, prawidłowego ich położenia. Powstaje w wyniku osłabienia funkcjimięśni odpowiedzialnych za ruchy gałki ocznej.
� odchylenie gałek ocznych od pra-widłowego ustawienia
� podwójne widzenie (dotyczy szcze-gólnie zeza pojawiającego sięw wieku dojrzałym)
� niekiedy bóle i zawroty głowy orazmdłości
� zmniejszenie ostrości widzeniaokiem, które zezuje.
Jeżeli leczenie zostaje wdrożone szybko,możliwe jest całkowite wyrównanie zeza.
15
DIAGNOSTYKAAby określić przyczynę oraz rodzaj zeza, należy wykonać badania mające nacelu ocenę prawidłowości pracy mięśni gałkoruchowych oraz prawidłowego od-bioru wrażeń wzrokowych.
Podczas badania przeprowadza się najczęściej:� ocenę ostrości wzroku � badanie wad refrakcji oka � ocenę kierunku i stopnia zbaczania oka zezującego � badanie widzenia obuocznego� ocenę reakcji na światło� korektę zbieżności oraz nastawczości.
LECZENIE
W zależności od różnych przypadków zeza:�� stosuje się specjalne okulary korekcyjne�� zasłania się sprawniejsze oko, aby zmusić słabsze do pracy�� wykonuje się ćwiczenia mięśni ocznych (tzw. ortoptyka, która poprawia wi-
dzenie obuoczne).
Jeżeli zez występuje stale lub po 6. miesiącu życia,należy zgłosić się do lekarza specjalisty
w celu wykonania badań i ustalenia leczenia.
Jeżeli leczenie nie jest wystarczające,wskazany jest zabieg operacyjny.
W każdym przypadku stwierdzenia u dziecka przezrodziców lub przez lekarza jawnego lub ukrytego zeza
(np. w czasie profilaktycznych badań kontrolnych)dziecko musi być zbadane przez okulistę.
Nieleczony zez powoduje powstanie trwałegoniedowidzenia zezującego oka, co na stałe upośledza
zdolność widzenia przestrzennego przez dziecko.
16
NALEŻY: NIE NALEŻY:● zgłosić się do lekarza, jeżeli wy-
stąpią symptomy zeza● nosić odpowiednie okulary kory-
gujące● zapewnić odpowiednie oświetle-
nie, aby nie męczyć oczu ● ćwiczyć mięśnie oczne.
● nosić okularów niezgodnychz wielkością wady
● męczyć oczu.
ZALECENIA OGÓLNE
Zez zbieżny
Zez rozbieżny
17
D A LTO N I Z MD A LTO N I Z M
Daltonizm występuje rzadko i prawie zawsze dotyczy mężczyzn. Wada ta jestprzenoszona w obrębie jednego pokolenia (np. z dziadka na wnuka).
Trzy zasadnicze grupy nierozróżniania barw
1. ŚLEPOTA NA BARWĘ CZERWONĄ2. ŚLEPOTA NA BARWĘ ZIELONĄ3. ŚLEPOTA NA BARWĘ NIEBIESKĄ.
Znacznie częściej występują przypadki częściowego niedowidzenia poszcze-gólnych barw.
OBJAWYObjawy zależą od typu daltonizmu. Najczęściej występuje:
DIAGNOSTYKADaltonizm wykrywa się na podstawie badań, przy użyciu barwnych tablic pseu-doizochromatycznych. Tablice przedstawiają różnobarwne punkty, tworząccyfry lub litery, które pacjent ma za zadanie rozróżnić. Osoba bez zaburzeń wi-dzenia odczytuje bezbłędnie każdą z plansz. W razie konieczności wykonuje siędokładniejsze badania.
DALTONIZM jest dziedziczną wadą genetyczną polegającą na niepra-widłowym rozróżnianiu niektórych kolorów.
� zaburzenie w postrzeganiu i roz-różnianiu poszczególnych barw
� mylenie poszczególnych kolorów� dostrzeganie barw z różną inten-
sywnością
� problem z określeniem nazwy ko-loru
� częste zmęczenie wzroku (przypatrzeniu na intensywne kolory).
W skrajnych przypadkach daltonista nie odróżnia żadnych kolorów oraz widzi jedynie biel, czerń i odcienie szarości.
18
Fragmenty tablic pseudoizochromatycznych
LECZENIE
W przypadku osób niedowidzących określonych barw można rozważyć zasto-sowanie specjalistycznych soczewek korygujących, zaopatrzonych w spe-cjalną warstwę.
Ponieważ przyczyna wady nie jest znana, nie opracowano metody jej korekcji.
19
Soczewki te są tak zaprojektowane, aby umożliwić zmianę wiązki promieniświetlnych padających na siatkówkę. Pozwala to osobie z daltonizmem pra-widłowo rozróżniać barwy.
Częściowy daltonizm nie stanowi przeszkody w prowadzeniu pojazdów, ponie-waż osoby nierozróżniające barwy świateł potrafią zauważyć ich ułożeniei zmianę na sygnalizatorze. Jednak niektórzy daltoniści nie mogą wykonywaćzawodów wymagających bezbłędnego rozpoznawania barw.
W większości przypadków daltonizmu częściowego (niedowidzenia barw) możliwa jest korekta widzenia barw.
NALEŻY: NIE NALEŻY:● udać się po poradę do lekarza
specjalisty● zachować szczególną ostroż-
ność podczas prowadzenia po-jazdów.
● wykonywać zawodów wyma-gających bezbłędnego rozpo-znawania barw.
ZALECENIA OGÓLNE
Osoby nierozróżniające barw światełpotrafią zauważyć ich ułożenie i zmianę na sygnalizatorze
20
Z A PA L E N I EZ A PA L E N I ES P O J Ó W E KS P O J Ó W E K
Zapalenie spojówek jest jedną z najczęściej występujących chorób narząduwzroku.
Spojówka pełni funkcję ochronną oraz wydzielniczą, umożliwia ruchy gałki ocz-nej oraz powiek. Zawiera również liczne naczynia krwionośne, które w stanachzapalnych poszerzają się i silniej wypełniają krwią. W spojówce znajdują siętakże ujścia gruczołu łzowego, gruczoły łzowe dodatkowe, gruczoły potowe i ło-jowe.
OBJAWYZapalenie spojówek może mieć charakter ostry lub przewlekły, a objawy, w zale-żności od typu zapalenia oraz czasu ich trwania, mogą być zróżnicowane.
Chory najczęściej uskarża się na:
PRZYCZYNYIstnieje wiele przyczyn zapalenia spojówek. Ze względu na czynnik wywołującyzapalenie wyróżnia się:�� zapalenie spojówek niezakaźne
ZAPALENIE SPOJÓWEK jest procesem zachodzącym w obrębie błony ślu-zowej pokrywającej przednią część gałki ocznej oraz wewnętrzną powierzch-nię powiek.
� pieczenie i łzawienie oczu orazuczucie ciała obcego w oku – przyzapaleniu prostym
� swędzenie powiek, pieczenie i łza-wienie oczu, obrzęk tkanek wokółoczu, katar, kichanie – przy aler-gicznym zapaleniu spojówek
� ropną wydzielinę z oczu – przybakteryjnym zapaleniu spojó-wek
� wodnistą wydzielinę z oczu, bólgardła, katar, powiększenie węzłówchłonnych – przy wirusowym za-paleniu spojówek
� wrażliwość na światło (światło-wstręt), ciężkość i sklejanie się po-wiek, przekrwienie oczu i obrzękspojówek, wybroczyny różnejwielkości – niezależnie od ro-dzaju zapalenia.
21
�� proste – wywołane przez czynniki chemiczne lub fizyczne, takie jak:światło, wiatr, pył, kurz, mechaniczne drażnienie, dym, pary, gazy o działa-niu drażniącym; jeżeli ma charakter przewlekły, ułatwia to wnikanie bak-teryjnego czynnika chorobotwórczego, a tym samym predysponuje dozakażeń bakteryjnych
�� alergiczne – gdy dochodzi do podrażnienia spojówek przez alergeny(cząsteczki wywołujące reakcje ze strony układu odpornościowego, np.pyłki roślin, kosmetyki, kurz, środki spożywcze, opakowania z tworzywsztucznych i metali); najczęściej występuje wraz z katarem siennym,głównie w okresie wiosenno-letnim
�� zapalenie spojówek wywołane zakażeniem�� bakteryjne�� wirusowe�� grzybicze
�� zapalenie spojówek towarzyszące chorobom ogólnoustrojowym.
DIAGNOSTYKAPotwierdzenie zapalenia spojówek opiera się na stwierdzeniu charakterystycz-nych objawów podczas badania okulistycznego.
Najczęściej rozpoznanie zapalenia spojówek nie sprawia większych problemów,jednak niekiedy należy przeprowadzić szczegółowe badania lekarskie, takie jakposiew wydzieliny z oka, w celu ustalenia, czy przyczyną choroby jest bakte-ria czy wirus.
LECZENIEProste zapalenie spojówek zazwyczaj ustępuje w ciągu tygodnia po zastoso-waniu kropli lub maści antybiotykowej.Alergiczne zapalenie spojówek ustępuje po usunięciu alergenu z otoczenia.Niekiedy zalecane jest również przyjmowanie leków przeciwhistaminowych orazprzeciwzapalnych.Leczenie bakteryjnej postaci zapalenia spojówek polega na stosowaniu miej-scowo (w postaci kropli lub maści do oczu) antybiotyków. Leczenie wirusowego zapalenia polega na podawaniu leków przeciwwiruso-wych oraz antybiotyków (aby zapobiec infekcji bakteryjnej).
Zapalenia spojówek nie powinno się leczyć samemu, bez konsultacji lekarskiej, ponieważ nie usunie to przyczyny choroby,
a może utrudnić dalszą diagnozę.
22
NALEŻY: NIE NALEŻY:● często i dokładnie myć ręce● zakładać okulary do pływania
w przypadku korzystania z ba-senu publicznego
● zwilżać i zmywać ciepłą wodąwydzielinę gromadzącą się wo-kół oczu
● stosować okłady uśmierzającedolegliwości
● zakładać ciemne okulary przywychodzeniu na słońce.
● kontaktować się bezpośrednioz osobą zakażoną
● używać przeterminowanych ko-smetyków
● używać mydła, ręcznika i po-ścieli wspólnie z inną osobą
● narażać się na działanie czynni-ków drażniących (dym papiero-sowy)
● malować oczu.
ZALECENIA OGÓLNE
W celu zmniejszenia dolegliwości zaleca sięprzemywanie powiek naparem z suszonego świetlika lub rumianku.
Osoby cierpiące na zapalenie spojówek nie powinny malować oczu
23
J Ę C Z M I E ŃJ Ę C Z M I E Ń
JĘCZMIEŃ jest bolesnym zgrubieniem na brzegu powieki, powstałym w wy-niku ropnego zapalenia mieszka włosowego lub jednego z gruczołów łojo-wych.
Ze względu na miejsce powstania wyróżnia się jęczmień:
� zewnętrzny (gdy dochodzi do zapalenia gruczołów, które mają ujście nabrzegu powieki)
� wewnętrzny, czyli gradówkę (gdy dochodzi do zapalenia gruczołu leżącegogłębiej, takiego jak gruczoł tarczkowy).
OBJAWY
Pojawiający się guzek ulega po pewnym czasie powiększeniu, a na jego szczy-cie pojawia się charakterystyczna biała lub żółta plamka. Następnie dochodzido jej samoistnego pęknięcia (uwalnia się ropna wydzielina). Zdarzają się sy-tuacje, w których dochodzi do powikłań w postaci:� ropnia powiek� zakrzepowego zapalenia żył oczodołu lub zatoki jamistej.
PRZYCZYNYNajczęściej jęczmień jest wynikiem zakażenia bakteryjnego wywołanegoprzez gronkowce. Zakażenie zazwyczaj rozwija się w wyniku niedostatecznegoprzestrzegania zasad higieny.
Inne czynniki sprzyjające zachorowaniu�� przebywanie w zadymionych pomieszczeniach�� używanie soczewek kontaktowych�� niewyrównane wady wzroku�� przewlekłe zapalenie brzegów powiek.
� niewielki obrzęk powieki� zaczerwienienie� bolesność� łzawienie oczu
� uczucie ciała obcego w oku w mia-rę powiększania się guzka
� wrażliwość na światło� świąd powiek.
24
LECZENIEJęczmień zazwyczaj ustępuje samoistnie w momencie, gdy ropień pęknie.
Leczenie jęczmienia polega na stosowaniu antybiotyków w postaci maści lubkropli do oczu.
W przypadku dużego ropnia lekarz może przeprowadzić zabieg polegającyna nacięciu ropnia i założeniu sączka.
NALEŻY: NIE NALEŻY:● przykładać ciepłe okłady (kilka
razy dziennie), aby przyspieszyćdojrzewanie ropnia i jego pęknię-cie
● przestrzegać zasad higieny● unikać kontaktu z substancjami
chemicznymi.
● dotykać oczu brudnymi rękami● trzeć oczu● przekłuwać i wyciskać ropnia● używać tych samych kosmety-
ków co osoba zarażona.
ZALECENIA OGÓLNE
Jęczmień
25
I N N EI N N EC H O R O B Y O C Z UC H O R O B Y O C Z U
JASKRAJest to choroba narządu wzroku polegająca na postępującym uszkodzeniunerwu wzrokowego (neuropatia jaskrowa) w wyniku słabszego ukrwienianerwu oraz zwiększonego ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Może dotyczyć jed-nego oka lub obu oczu, w tym samym czasie lub w odstępie kilku lat.
Rodzaje jaskry�� PIERWOTNA (o nieznanej przyczynie)�� WTÓRNA (spowodowana urazem gałki ocznej, nowotworami lub wadami wro-
dzonymi).Jaskra przebiega najczęściej bez charakterystycznych objawów. Może prowa-dzić jednak do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego, a nawet doutraty wzroku. Często pojawiają się:� poranne migreny� widzenie tęczowych pól wokół jasnego źródła światła� wpadanie na przedmioty� intensywny ból oczu i głowy� mdłości i zawroty głowy� podwyższone ciśnienie śródgałkowe� obniżona ostrość wzroku� zwężenie pola widzenia� w miarę rozwoju choroby dochodzi do tzw. widzenia lunetowego, które po-
lega na tym, że widoczna pozostaje jedynie środkowa część pola widzenia.
Głównymi przyczynami rozwoju jaskry są: wzrost ciśnienia wewnątrz gałkiocznej oraz niedostateczne ukrwienie nerwu wzrokowego. Wnętrze oka wy-pełnione jest przez ciecz wodnistą, która utrzymuje prawidłowe ciśnienie śród-gałkowe oraz zapewnia prawidłowe odżywianie struktur w gałce ocznej.W jaskrze wzrost ciśnienia może być spowodowany zwiększonym wytwarza-niem cieczy wodnistej lub utrudnionym jej odpływem z gałki ocznej.
Jedynym sposobem wczesnego wykrycia jaskry są regularne badania okulis-tyczne. Ze względu na większą częstość zachorowań na jaskrę osób po-wyżej 40. r.ż., zaleca się, po przekroczeniu tego wieku, przeprowadzaćokresowe badanie lekarskie.Leczenie jaskry jest procesem etapowym, który polega na obniżeniu ciśnieniaśródgałkowego oraz polepszeniu ukrwienia nerwu wzrokowego. Jeżeli chorobapostępuje, wykonuje się zabieg chirurgiczny lub zabieg laserowy, polegający napolepszeniu odpływu cieczy wodnistej.
26
Obecnie przeprowadza się trabekuloplastykę oraz irydektomię (wykonaniemałego otworu w tęczówce, w celu umożliwienia odpływu płynu) z użyciemmetod laserowych.
ZAĆMA (KATARAKTA)Jest to postępująca choroba narządu wzroku, polegająca na częściowym lubcałkowitym zmętnieniu soczewki, co prowadzi do znacznego pogorszenia wzro-ku.
Rodzaje zaćmy�� WRODZONA�� NABYTA�� STARCZA.Początkowo zaćma rozwija się bezboleśnie, nie dając charakterystycznych ob-jawów. W miarę rozwoju choroby zmętnienie zajmuje coraz większą część so-czewki, prowadząc do pojawienia się charakterystycznych objawów: � pogorszenie ostrości wzroku, widzenie „za mgłą”� ból, zaczerwienienie, łzawienie oczu� problemy z widzeniem w jasnym świetle� szybkie męczenie się oczu� zniekształcone widzenie przedmiotów� pojawienie się plam w polu widzenia� większa wrażliwość oczu na światło i blask� podwójne widzenie jednym okiem, niezależne od kierunku spojrzenia� zmiana koloru źrenicy z czarnego na szarobiały� w przypadku zaćmy wrodzonej: zwykle całkowita utrata wzroku.
Główne przyczyny zaćmy�� zmętnienie soczewki związane z procesem starzenia się organizmu�� czynniki wrodzone:�� stosowanie przez matkę w ciąży niektórych leków (np. kortykosteroidów,
antybiotyków)�� zakażenie wewnątrzmacicz-
ne płodu w I trymestrze�� przebyte przez matkę w cią-
ży choroby zakaźne, takiejak: różyczka, ospa wietrz-na, grypa, półpasiec, płoni-ca, odra
�� alergia matki�� nieprawidłowe odżywianie
ciężarnej Zaćma27
�� czynniki dziedziczne�� doznany uraz (skaleczenie lub zabieg operacyjny oka)�� proces zapalny, np. zapalenie tęczówki�� cukrzyca (upośledza odżywianie soczewki)�� uszkodzenia związane z ekspozycją na promieniowanie słoneczne.
Najczęściej zaćmę można wykryć podczas rutynowego badania u lekarza oku-listy. Badanie przeprowadza się z użyciem oftalmoskopu, który umożliwiaocenę zmętnienia soczewki oraz pozwala na ocenę ostrości wzroku.
NIELECZONA ZAĆMA PROWADZI DO CAŁKOWITEJ UTRATY WZROKUNajlepsze rezultaty daje obecnie leczenie chirurgiczne polegające na usunię-ciu zmętnionej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. Czynniki takie jak: rodzajzaćmy, stopień zmętnienia soczewki, występowanie zaćmy jednostronne lubobuoczne oraz ogólny stan pacjenta determinują najbardziej odpowiedni mo-ment wykonania zabiegu chirurgicznego. Zabieg jest przeważnie wykonywanyprzy znieczuleniu miejscowym.
Inna metoda polega na rozbiciu substancji powodującej zmętnienie wewnątrzsoczewki za pomocą ultradźwięków, a następnie odessaniu rozbitych mas (tzw.fakoemulsyfikacja). Ten zabieg, ze względu na niewielkie nacięcie tkanek oka,jest jedną z bezpieczniejszych metod leczenia zaćmy, ponieważ ryzyko wy-stąpienia powikłań pooperacyjnych jest minimalne.
SIŃCE POD OCZAMIMogą świadczyć o kłopotach z przyswajaniem pokarmu, związanych z uczule-niem na pszenicę lub niedoczynnością tarczycy. Oczywistą przyczyną jest teżniewyspanie. W przypadku sińców należy unikać spożywania alkoholu, soli, pro-duktów pszennych i mleka krowiego, należy natomiast wzbogacić dietę w wita-miny A, E, C, potas i chrom.
OBRZĘKI WOKÓŁ OCZUMogą świadczyć o chorobie nerek i nagromadzeniu toksyn w ustroju, są oznakąnaruszenia równowagi poziomu sodu i potasu (należy zwiększyć spożycie po-tasu, a ograniczyć soli sodowej). Inne przyczyny to alergie pokarmowe, katarsienny i niedoczynność tarczycy. Przy tym schorzeniu lepiej unikać mleka kro-wiego, wypieków pszennych, owoców cytrusowych, jaj, słodzików, kofeiny, al-koholu i czerwonego mięsa. Zalecane są: woda, owoce i zielone warzywa,suszone owoce, orzechy, owoce morza, karczochy, buraki, seler korzeniowyoraz naciowy, koper włoski, soki warzywne i owocowe (oprócz pomarańczo-wego).
28
Ć W I C Z E N I AĆ W I C Z E N I AI O D Ż Y W I A N I EI O D Ż Y W I A N I E
ĆWICZENIAĆwiczenia oczu pozwalają na ich odpoczynek i regenerację. Do najważniejszychnależą naświetlanie oraz plaming.NAŚWIETLANIE (światłem słonecznym lub sztucznym) polega na zakryciuotwartych oczu dłońmi i wystawienie ich na działanie światła. Korzystniejsze jestświatło słoneczne, gdyż zawiera wiele witamin niezbędnych dla działania na-szego organizmu, a w tym i narządu wzroku (np. witaminę D). Naświetlaniemoże trwać od kilku do kilkunastu minut. Im dłużej, tym lepiej.PLAMING polega na zakryciu oczu ciepłymi dłońmi i odprężeniu się. Dłonienie muszą dotykać oczu, wystarczy, gdy osłonią je przed światłem. Można gowykonywać zarówno w pozycji siedzącej, jaki i leżącej. Siedząc, wartopodłożyć poduszkę pod łokcie, żeby było nam wygodniej i żeby ręce nie zdręt-wiały. Podczas plamingu należy myśleć o rzeczach przyjemnych, relaksujących.Ciepło płynące z rąk rozszerza naczynka krwionośne i zwiększa przepływ krwi.Również przy tym ćwiczeniu nie ma ograniczeń czasowych, należy je wykony-wać jak najdłużej, przede wszystkim podczas przerwy w pracy, np. przy kom-puterze.Korzystne działanie na wzrok mają również wszystkie dyscypliny sportowe upra-wiane na świeżym powietrzu, jednak dla krótko- i dalekowidzów niewskazane sąsporty siłowe.
ODŻYWIANIENie istnieją specjalne diety stosowane przy konkret-nych schorzeniach wzroku. Warto jednak dbać,aby codzienne pożywienie zawierało od-powiednie dawki:1. witaminy A (marchew,
szpinak, brokuły, jar-muż, pomidory, awo-kado, wątroba, sery)
2. witaminy B2 (migdały,mleko, ryby, drożdże)
3. witaminy E (kiełki, piet-ruszka, sałata, kukurydza).
29
Z I O Ł O L E C Z N I C T W OZ I O Ł O L E C Z N I C T W O
Przy bólach oczu można stosować zewnętrznieokłady z następujących ziół:
Pomocne są również okłady z:
� świeżego, rozgniecionego twarogu (twaróg trzeba położyć na powieki,a po kilku minutach spłukać go wodą)
� świeżego ogórka (plasterek należy położyć na powiekach na kilka minut).
szałwii(1 łyżkę zalać 250 mlwrzątku, odstawić na
10 min, przecedzić, skro-pić chusteczkę i położyćna zamknięte powieki na
kilka minut)
naparu kory dębu(2 łyżki kawałków suchej
kory dębowej zalać500 ml wody, gotować
przez 15 min, odcedzić,schłodzić, zmoczyć
chusteczkę i przyłożyćdo zamkniętych powiek)
świetlika(1/2 łyżeczki zalać
200 ml wrzątku, odsta-wić na 2 min, przece-
dzić, skropić chus-teczkę i położyć na za-
mknięte powieki nakilka minut)
30
Przy występowaniu jęczmienia można stosować zewnętrznieokłady z następujących ziół:
Pomocne są również okłady z:
� kopru włoskiego (1 łyżeczkę zalać 250 ml wrzątku, odstawić na 10 min,skropić chusteczkę i przyłożyć do oka)
� naparu ze świetlika (1/2 łyżeczki zalać 200 ml wrzątku, odstawić na10 min, przecedzić, namoczyć chusteczkę i przyłożyć do oka)
� ziemniaków (gotowane ziemniaki wymieszać z żółtkiem jajka, dodaćgorące mleko, utrzeć na jednolitą masę, posmarować nią chusteczkęi przyłożyć do oka).
naparu rumianku(2 łyżeczki zalać 250 ml
wrzątku, odstawić na10 min, skropić chus-
teczkę i przyłożyć do oka)
mieszanki krwawnika,rumianku, nagietka
i bławatka(1 łyżkę krwawnika i po1/2 łyżki pozostałychziół wymieszać, 2 ły-
żeczki mieszanki zalać200 ml wody, gotować
2 min, odstawić na20 min, przecedzić, na-
moczyć chusteczkęi przyłożyć ją do oka)
kozieradki(1 łyżkę zmielonychnasion rozprowadzićprzegotowaną wodą,
utrzeć na jednolitąmasę, posmarować niąchusteczkę i przyłożyć
do oka)
31
Osoby cierpiące na wady wzroku coraz częściej zamiast lub oprócz okularówstosują soczewki kontaktowe. Mogą ich używać już kilkuletnie dzieci, chociażzalecane są po 12. r.ż. Soczewki są to szkła noszone bezpośrednio na gałceocznej, trzymają się na jej powierzchni dzięki napięciu powierzchniowemu. Dlainnych osób są prawie niewidoczne. Wykonuje się je z tworzywa o różnej twar-dości. Soczewki twarde są stosowane częściej niż miękkie. Soczewki kontak-towe różnią się także ze względu na trwałość, istnieją np. szkła jednodniowe,miesięczne i trzymiesięczne.Soczewki kontaktowe przepisuje lekarz (mają one takie same oznaczeniaw dioptriach jak okulary) i to on uczy pacjenta, jak je zakładać, zdejmować i pie-lęgnować.
O czym należy pamiętać, używając szkieł kontaktowych:1. Po każdym zdjęciu soczewek należy je wyczyścić, wypłukać i zdezynfekować
specjalnym płynem.2. Nie należy nosić soczewek dłużej, niż jest to zaznaczone na opakowaniu.3. Soczewki należy przechowywać w specjalnym pojemniku wypełnionym spe-
cjalnym płynem.4. Nie wolno używać ponownie tej samej porcji płynu.5. Nie wolno używać śliny do czyszczenia soczewek.6. Wszystkie używane krople do oczu należy skonsultować z okulistą.7. Nie należy spać z soczewkami.8. Nie należy trzeć oka z założoną soczewką. 9. Nie wolno używać pękniętej lub porysowanej soczewki.10. Przed umieszczaniem szkieł na gałkach ocznych trzeba dokładnie umyć
ręce.11. Nie wolno zakładać szkieł kontaktowych, jeżeli oczy są zaczerwienione lub
podrażnione.12. Makijaż należy wykonać dopiero po założeniu soczewek.
S O C Z E W K IS O C Z E W K IK O N TA K TO W EK O N TA K TO W E
32
POLECAMY➔ Nordic Walking➔ Nerki➔ Alergia➔ Pierwsza pomoc➔ Grypa i przeziębienie➔ Serce i układ
krążenia
➔ Cholesterol➔ Cukrzyca➔ Atlas anatomiczny➔ Odchudzanie.
Ćwiczenia➔ Pamięć doskonała➔ Refleksoterapia stóp
➔ Zdrowy tryb życia,aby uniknąćnowotworu
➔ Analiza i interpreta-cja wyników badańlaboratoryjnych
➔ i inne
