-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
1/21
Yksek GerilimNedir? Neden Gereklidir?
Prof. Dr. zcan Kalenderli
stanbul Teknik niversitesistanbul Technical University
Elektrik Mhendislii BlmDepartment of Electr ical Engineering
What is high v ol tage ? Why need is i t?
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
2/21
Yksek Gerilim
Potansiyel, V:
Bir noktann referansa gre elektriksel konumudur.Potansiyelin
birimi: Volt
Gerilim, U = Potansiyel FarkGerilimin birimi: Volt
VRReferans
1
2
V1
V2
U = V2 - V1
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
3/21
Yksek Gerilim
VR
+V2
Potansiyel, V:
Bir noktann bir referansa gre elektriksel konumudur.Potansiyelin
birimi: Volt
Referans
2
3
Referans
+V1-V3
1
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
4/21
Yksek Gerilim
Gerilim, U = Potansiyel FarkGerilimin birimi: Volt
VRReferans
1V1
V2
U = V2
- V1
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
5/21
Zaman, t
Gerilim, u(t)
Periyot, T = 1/f
Um: Tepe deer
Ue: Etkin deer = Um/2
Alternatif Gerilim
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
6/21
t
UU = +Uo = sabit
+Uo
0
T1
T' T
T2
tO1
0,3
0,5
A
B0,9
1,0U/Um
T1=1,67 T
T'=0,3 T1=0,5 T0
Doru Gerilim
Darbe
Gerilimi
u(t)
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
7/21
Yksek Gerilim
U 1000 Volt = 1 kiloVolt
Alak Gerilim, AG (Low Voltage, LV)
U > 1000 Volt = 1 kiloVolt
Yksek Gerilim, YG (High Voltage, HV)
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
8/21
Yksek Gerilim
1 kV < U 52 kVOrta Gerilim, OG (Medium Voltage, MV)
52 kV < U 300 kVYksek Gerilim, YG (High Voltage, HV)
300 kV < U 800 kV
ok Yksek Gerilim, YG (Extra High Voltage, EHV)
800 kV < U
Ar Yksek Gerilim, AYG (Ultra High Voltage, UHV)
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
9/21
Yksek Gerilim
Trkiyede Yksek Gerilim Kademeleri:
Anma Gerilimi, Un zin Verilen En Yksek(letme Gerilimi, Ui) letme
Gerilim, Um ( 1,2 Un)
3 kV 3,6 kV
6 kV 7,2 kV
10 kV 12 kV
15 kV 17,5 kV
20 kV 24 kV
30 kV (34,5 kV) 36 kV
66 kV 72 kV
154 kV 170 kV
380 kV 420 kV (400 kV)
OG
YG
YG
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
10/21
Yksek Gerilim
Yksek Gerilime Gereksinimin Nedenleri
1. G gereksinimindeki art
(G, P) = (Gerilim, U) X (Akm, I)[W, MW, GW] [V, kV] [A]
(Enerji, W) = (G, P) X (Zaman, t)
Enerji, kullanlan gtr.
Gerilim: Yaltkan gereksinimi
Akm: letken gereksinimi
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
11/21
Yksek Gerilim
2. letilen uzaklklardaki art
Keban (Baraj) HESElaz
Atatrk (Baraj) HESanlUrfa
stanbul
Tketim
retim
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
12/21
Yksek Gerilim
3. Kk gerilim dm (% 3 - 5)
U- U
Tketim
retim
U - U
letim Hatt
R, L, C, ZR: Hattn direnciL: Hattn endktansC: Hattn kapasitesiZ:
Hattn empedans
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
13/21
Yksek Gerilim
4. Kayplar azaltmak
P- P
Tketim
retim
P - P
Korona Is
Kaak akm
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
14/21
Yksek Gerilim
5. Ekonomi (kurulu, iletme, bakm masraflarn azaltmak)
154 kV
154 kV
154 kV
154 kV
154 kV
380 kV
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
15/21
Yksek Gerilim
6. Boyutlar azaltmak
154 kV
154 kV
154 kV
154 kV
154 kV
380 kV
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
16/21
Yksek Gerilim
G (Enerji) Sistemi
letim
Datm
Tketim
retim
Yksek Gerilim,ok Yksek Gerilim
Orta Gerilim
Alak Gerilim
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
17/21
Yksek Gerilim
Enerji Kaynaklar
Fosil Yaktlar
Kmr, petrol, doal gaz (Termik Santrallar)
Doal Kaynaklar(Yenilenebilir Enerji Kaynaklar)Gne (k), rzgar,
su, boaz aknts, gelgit dalgalar,
Jeotermal
Nkleer Kaynaklar Debi (miktar), Sreklilik: Verim
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
18/21
Yksek Gerilim
Is Enerjisi
Mekanik EnerjiElektrik Enerjisi
Ykseltici(Set-up)
Trafo
Alaltc(Set-down)
Trafo
Yksek Gerilim
retim,letim
Datm,Tketim
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
19/21
Yksek Gerilim
Tarihe:
1878de Pearl Street New York zerinde 110 V dorugerilimle 83
Wattlk 400 adet lambay besleyen (~ 33
kWlk) ilk buharl g santral devreye girdi.1885de W. Stanley
transformatr gelitirdi.
1886da ilk tek fazl alternatif akmla enerji iletimigerekleti (4
kVluk 42 km uzunluunda New Yorkagelen ilk hat)
1888de ok fazl AA gelitirildi (Nikola Tesla)
1893te 3 fazl ilk hat Kaliforniyada devreye girdi.
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
20/21
Yksek Gerilim
Tarihe:
1897de 44 kV
1913te 150 kV
1922de 165 kV1923te 223 kV
1935te 287 kV
1953te 345 kV
1965te 500 kV
1969da 765 kV
1980de 1100 kV
1990da 1200 kV 1500 kV
-
7/27/2019 Yuksek Gerilim Ders Notlari
21/21
Yksek GerilimTarihe:
Trkiyede ilk santral 1902 ylnda Tarsus Adanadakuruldu. Bu, 2
kWlk su santralyd.
1913te stanbulda Alibeyky Silahtaraa Santral kuruldu vestanbul
sokaklarna aydnlatma amacyla elektrik verildi.
1914te stanbulda konutlara da elektrik verildi.
1948te Zonguldak atalaz Termik Santral ile stanbulmraniye
arasnda 66 kVluk hat kuruldu.
1952de Karadeniz Erelisi ile stanbul arasnda 154 kVlukiletim
hatt ald.
1960da 380 kVluk enerji iletimi balad
