28
T.C FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ARAÇLARDA SENSÖRLERDEN ALINAN VERİLERİN HESAPLANIP DEĞERLENDİRİLEREK EKRANA YAZDIRILMASI BİTİRME TEZİ AHMET HAMİT APAYDIN 10514005 ÖMER FARUK AKÇİL 10514009 DANIŞMAN DOÇ. DR. CENGİZ ÖNER ELAZIĞ-2014

Yol Bilgisayarı

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ARAÇLARDA SENSÖRLERDEN ALINAN VERİLERİN HESAPLANIP DEĞERLENDİRİLEREK EKRANA YAZDIRILMASI

Citation preview

  • T.C

    FIRAT NVERSTES TEKNOLOJ FAKLTES

    ARALARDA SENSRLERDEN ALINAN VERLERN HESAPLANIP DEERLENDRLEREK EKRANA YAZDIRILMASI

    BTRME TEZ

    AHMET HAMT APAYDIN 10514005

    MER FARUK AKL 10514009

    DANIMAN DO. DR. CENGZ NER

    ELAZI-2014

  • I

    NDEKLER

    Sayfa No

    NDEKLER.......................................................................................................................... I

    ZET ........................................................................................................................................ II

    EKLLER LSTES .............................................................................................................III

    1.GR ................................................................................. Hata! Yer iareti tanmlanmam.1

    11.1)Yol bilgisayarn oluturan devreler............................................................................... 2

    1.1.1)Hz denetim sistemi ......................................................................................................... 3

    1.1.2)Yakt seviye sensr ........................................................................................................ 5

    1.1.3)Elektronik kontrol nitesi .............................................................................................. 6

    1.1.4) Buzlanma uyarc sensr ............................................................................................... 6

    1.1.5) Lastik Basn Sistemi ..................................................................................................... 7

    1.1.6)lev gstergesi ................................................................................................................. 8

    2.YOL BLGSAYARI VERLERNN HESAPLANMASI ............................................... 9

    2.1)Depoda kalan yaktla gidilecek mesafeyi lme(DTE) ................................................... 9

    2.2) Enjekte Edilen Yakt Miktarnn llmesi(F) ........................................................... 10

    2.3) Ortalama Yakt Tketiminin Hesaplanmas(AFC) ..................................................... 10

    2.4) Anlk Yakt Tketiminin Hesaplanmas(IFC) ............................................................. 11

    2.5) Yakt Ak Miktarnn Hesaplanmas(FF) .................................................................... 11

    2.6) Geen sre (Elapsed Time) ............................................................................................ 11

    2.7) Ortalama Ara Hz (Average Vehicle Speed) .............................................................. 12

    2.7.1) stisnai Durumlar ......................................................................................................... 13

    3. PASCAL PROGRAMIYLA YAZILMI YOL BLGSAYARI YAZILIM RNE ..... 14

    SONULAR ........................................................................................................................... 23

    KAYNAKA .......................................................................................................................... 23

    mer FarukTypewritten text......

  • II

    ZET

    Otomobil, icadndan sonra kullanm yaygnlatka, gerekli birok unsur ortaya

    kmtr. Bunlar motor ss, ya basnc vb. kritik bilgileri srcye bildiren ve hayati nem

    tayan paralar olmutur. Analog olarak alan bu gibi paralar ok hassas olmayp net

    sonular verememekteydiler.

    Gnmz teknolojisinde, elektronik devre elemanlar kullanlarak ya da sya duyarl

    eitli maddelerin yardmyla son derece hassas lme elemanlar retilmektedir. Bu

    elemanlar, ilk otomobillerde kullanlan cival ya da elektrikli mirlerin yerini almlardr.

    Fakat otomobil teknolojisi ilerledike baka nitelerden bamsz alan bu

    elemanlar, elektronik kontrol nitelerine bilgi veren sensrler olarak retilmeye ve

    kullanlmaya balanmlardr. yle ki, elektronik motor ynetimli aralarda bu tr kontrol

    elemanlar iin bal bana bir sistem oluturulmutur. Yardmc uyar sistemleri ad altnda

    toplanan ve gerek motor, gerekse dier sistemler hakknda srcy bilgilendiren ve uyaran

    sistemlerden birisi de yol bilgisayar dr.

  • III

    EKLLER LSTES

    Sayfa No

    ekil 1.1 Yol bilgisayar lem emas .................................................................................... 1

    ekil 1.2 Yol bilgisayar ve ksmlar ...................................................................................... 2

    ekil 1.3 Hz senr devre emas ve voltaj sinyali .............................................................. 4

    ekil 1.4. Hz sensr ............................................................................................................... 4

    ekil 1.5 Yakt seviye sensr................................................................................................. 5

    ekil 1.6 Sistem, bilgi ve kumanda balant soketi............................................................... 6

    ekil 1.7 Buzlanma uyarc sensr ......................................................................................... 7

    ekil 1.8 n konsolda yer alan yol bilgisayar ilev gstergesi ............................................ 8

    ekil 2.1 DTE Ekran Normal ................................................................................................ 9

    ekil 2.2. DTE uyars .............................................................................................................. 9

    ekil 2.3. AFC Display Ekran .............................................................................................. 10

    ekil 2.4. Geen sre .............................................................................................................. 12

    ekil 2.5 Ortalama Ara Hz ................................................................................................ 12

    ekil 2.6 Ortalama Ara Hz (Resetten Sonra) ................................................................... 13

  • 1

    1. GR

    Yol bilgisayar, srcnn rnek sre, yakt tketimi, kat edilen mesafe vb.

    parametreleri gzetim altnda tutmasna olanak salar. Gzetim birimi ile gsterge biriminden

    oluan yol bilgisayar gsterge panosunun (konsolun) zerinde yer alr.

    Kumanda dmeleri n konsolda veya sa kumanda kolu zerindedir. Sistemin zn

    bir mikrobilgisayar tekil etmektedir. Bu bilgisayar giri ve k birim aracl ile btn

    sistemi denetlemek zere programlanmtr.

    Alglayclardan gelen elektrik sinyalleri veya srcnn kullanm olduu kumanda

    dmeleri sinyallerini alr. Gelen bu bilgiler yardmyla mikro-bilgisayar, verileri

    hesaplayarak o anki durumu veya srcnn isteini saysal ekran zerinde grntler.

    ekil 1.1 Yol bilgisayar lem emas[1]

  • 2

    1.1)Yol bilgisayarn oluturan devreler:

    Dijital ekran ve mikrobilgisayar

    Ara hz sensr,

    Yakt seviye sensr,

    ECU (Elektronik Kontrol nitesi),

    Buzlanma uyarc sensr.

    Lastik Basn Sistemi

    ekil 1.2 Yol bilgisayar ve ksmlar[2]

  • 3

    eitli aralarda farkl versiyonlar bulunan yol bilgisayar genel olarak u bilgileri ierir.

    Anlk yakt tketimi

    Ortalama yakt tketimi

    Menzil

    Saat

    Tarih

    Kronometre

    D scaklk

    Yolculuk sayac

    Ortalama ara hz

    Yolculuk sresi

    Motor ya scakl

    Her bir yolculuk iin ayr ayr, ortalama yakt tketimi ve ara hz yol bilgisayarnn

    kontrol nitesi hafzasna kaydedilir.

    1.1.1) Hz denetim sistemi:

    Hz sensr, kilometre teli ile kilometre dilisi arasna yerletirilmitir. Bu sensr, kilometre

    telinin hareketinden faydalanarak Hall ilkesine gre dn hzn elektrik akmna evirir.

    Hz sensrnn almas iin 12 Voltluk bir akm gerekir. Sistemde bulunan nc

    bir kablo ise yol bilgisayarna sinyal tar. Hz sensr, yol bilgisayarna karesel voltaj

    nabzlar eklinde ara hz ile bilgileri yollar. Bunlarn frekans, kilometre teli hz ile doru

    orantldr (yaklak her 1 metre bana be nabz).

  • 4

    Yol bilgisayar, hz sensrnden ald sinyallerle u be unsuru hesaplar:

    Anlk yakt tketimi,

    Ortalama yakt tketimi,

    Menzil (kalan yaktla varlabilecek mesafe),

    Katedilen yol,

    Ortalama ara hz.

    A : Hz sensr devre emas

    B : Karesel voltaj sinyali

    ekil 1.3 Hz senr devre emas ve voltaj sinyali

    ekil 1.4. Hz sensr

    Mekanik hz bilgisini kare dalgalara eviren

    sensr

    Sensrn, anzmana yerleim noktas

  • 5

    1.1.2) Yakt seviye sensr:

    Yakt gstergesine, yardmc uyar sistemi eksik yakt uyar lambasna ve yol bilgisayarna

    akm gndermek zere iki diren eleman vardr.

    Bir amandraya bal olan ve hareket edebilen srg mekanizmas, yakt seviyesini bir ayarl

    dirence iletir. Ayarl direncin lt diren" deeri, nceden kontrol nitesi hafzasna

    kaydedilmi ve her belli bir (ohm) deerine karlk gelen, litre cinsinden yakt miktarn

    ifade eder. Yol bilgisayar, menzili hesaplamak iin de sensrden gelen bu diren deerini

    kullanr. [2]

    Yakt gsterici gndericisi depo ii yakt pompas ile birlikte (sadece benzinli motorlar) bir

    birim oluturur ve yakt deposuna st ksmndan taklr. Yakt gsterici gndericisi, yakt

    gstergesine, yardmc uyar sistemi Eksik yakt uyar lambasna ve yol bilgisayarna akm

    gnderen iki diren vardr. Gnderici, bir potansiyometre aracl ile yakt seviyesini saptar.

    Diren, bir amandra yardm ile hareket eden bir srg ile yakt seviyesine ayarlanr.

    Yardmc uyar modlnde 10 k luk bir diren deeri llrse, eksik yakt uyar lambas

    ayr bir balant zerinden yardmc uyar modl tarafndan devreye sokulur. Bu ise

    yaklak 8 lt benzin kaldn gsterir. Ayrca, menzil 80, 40 ve 20 km ye dnce sesli bir

    sinyal devreye sokulur. [3]

    ekil 1.5 Yakt seviye sensr

  • 6

    1.1.2) Elektronik kontrol nitesi:

    Gsterge tablosunun altnda bulunan dijital beyin yol bilgisayarna baldr. Bu balant

    sayesinde yol bilgisayar, motorun alma durumu hakknda bilgi alr. Ayrca, yol bilgisayar

    sabit programlanm motora, zel verilere ve ECUnun yakt pskrtme nabzlarna gre yakt

    tketimini hesaplar. Bunlara ilaveten, ortalama yakt tketimini, anlk yakt tketimini ve

    menzili hesaplamak iin hz sensr ve yakt seviye sensrnden gelen verilere ihtiya vardr.

    ECU

    Balant soketi ekil 1.6 Sistem, bilgi ve kumanda balant soketi[2]

    1.1.4) Buzlanma uyarc sensr:

    Buzlanma uyarc sensr aracn motor tarafnda bulunur. Bu sensr iki balant ucuna

    sahiptir ve yol bilgisayar ile irtibatldr. Baz modellerde ise bu ular (bilgi gnderen ular),

    gsterge tablosunda bulunan elektronik birime; uyar modlne baldr.

    Bu uyar gndericisi aracn n tarafndadr. Scakla hassas bir diren olup, negatif scaklk

    kat sayl (NTC) termistrdr. NTC rezistans ile paralel bal 11 kluk diren, s deiimi

    nedeniyle meydana gelen dirente farkllnn, yardmc uyar modl elektronik devresi

    tarafndan saptanabilecek bir limit iinde kalmasn salar.

    Buz uyar ekran iki adet kar iaretinden oluur. Birisi kavunii dieri ise krmzdr.

    D scaklk +1 C ile +4C arasnda iken kavunii iaret yanar. Scaklk 1 C altna dtnde

    sesli bir uyar ile krmz iaret yanar.

  • 7

    Yol bilgisayar olmayan aralarda buzlanma uyar gndericisinden gelen sinyal direkt

    olarak uyar ekrann aydnlatan yardmc uyar modlne gnderilir. Her ne kadar ekran 0n

    altna den scaklklar hemen gsterirse de, 0n stndeki scaklklar ancak daha yksek

    bir scaklk ve 8 km/h stndeki bir ara hz 10s sre ile kaydedildiinde gsterecektir. Ara

    hareket halinde iken, -1 C den +6

    C ye ani scaklk art 10 s sonra ekran krmzdan kavun

    iine evirir. 10 s sonra ise kavunii uyar iareti sner. [3]

    ekil 1.7 Buzlanma uyarc sensr[2]

    1.1.5) Lastik Basn Sistemi:

    Lastik basn sistemi, ABSnin tekerlek devir sensrleri ile ortaklaa olarak alr. Lastik

    basncnn azalmas sonucunda ilgili tekerlein yuvarlanma yarap klr ve ayn hzda

    seyir edilmesine ramen dier tekerleklere gre daha hzl dnmeye balar. Bu gibi bir

    durumda sistem gsterge panelinde belirtilen uyar ikonu sayesinde srcy uyarr. Lastik

    basnc src tarafndan kontrol edildikten sonra, torpido gznde yer alan lastik basn

    sistemi butonuna baslarak sistem sfrlanr.

    Lastik basncn yakndan izleyen kontrol sistemi bu sayede srcye byk destek sunar.

    Lastik basnlarnn optimum ekilde tutulmas sonucunda lastiklerin kullanm mr uzar ve

    yakt tketimi drlr.

  • 8

    1.1.6) lev gstergesi:

    Yol bilgisayar ve hrszlk nleme alarm sistemi olan aralarda, hrszlk nleme gstergesi

    de yol bilgisayar gstergesinin iindedir. zerinde scaklk, tarih,saat, menzil, ortalama yakt

    tketimi, anlk yakt tketimi, kronometre, d scaklk, yolculuk sayac, ortalama ara hz

    gibi verileri srcye bildirir.

    ekil 1.8 n konsolda yer alan yol bilgisayar ilev gstergesi[4]

  • 9

    2. YOL BLGSAYARI VERLERNN HESAPLANMASI

    2.1) Depoda kalan yaktla gidilecek mesafeyi lme (DTE) :

    Mikroilemci yakt seviye miri ve enjeksiyon sinyallerinden ald bilgilerle tahmini

    gidilecek yol mesafesini km veya mil trenden ekrana yazdrr. Grntlenen mesafe miktar

    50 km veya 30 mil deerlerinden daha az olacaksa DTE ikonu ---- eklinde ekranda

    grntlenir.

    Ayn zamanda yakt seviye miri girdisi 20 sn den daha fazla kapsam dndaysa (ksa devri,

    ak girdi) DTE ikonu ----- eklinde ekranda grntlenir.

    ekil 2.1 DTE Ekran Normal

    ekil 2.2. DTE uyars

    Girdi: Yakt miri sinyali ve otalama yakt tketimi (AFC)

    Hesaplanmas:

    (2.1)

    F_vol : Depoda kalan yakt miktar(I)

    AFC : Ortalama yakt tketimi (l /100 km)

    DTE_offset: Gsterge dengelemesi (I) [4]

  • 10

    2.2) Enjekte Edilen Yakt Miktarnn llmesi (F) :

    Tketilen yakt miktarnn llmesi ECUdan gelen sinyaller temelindedir. Bu sinyal,

    enjekte edilen yakt miktarnn belirlenmesine imkn verir. ECU sinyali enjektrdeki pulse

    bana daimi gnderilecek yakt miktarn salar.

    Girdi: Enjeksiyon sinyali, benzinli motorlar iin pulse bana 80 mililitre

    Hesaplanmas:

    F= Pulse says * 80 l (2.2)

    F:Yakt miktar (iki motor evrimi bana : mm3) [4]

    2.3) Ortalama Yakt Tketiminin Hesaplanmas (AFC) :

    Ortalama yakt tketimi, yakt miktar ve sr mesafesi baz alnarak hesaplanr. Ortalama

    yakt tketimi miktar ekrana yazdrlan DTE deerinin ani srayn nlemek iin

    snmlendirilir.

    Girdi: Hz sinyali(mesafe) ve enjekte edilen yakt miktar

    Hesaplanmas:

    AFC=

    (2.3)

    AFC : Ortalama yakt tketimi (I/100 km)

    F : Son hesaplanan yakt miktar(I)

    DIST:: Son hesaplanan mesafe (km)

    ekil 2.3. AFC Display Ekran[4]

  • 11

    2.4) Anlk Yakt Tketiminin Hesaplanmas (IFC) :

    IFC(l/100km)=

    (2.4)

    FF: Yakt ak(l/h)

    V : Hz (km/h) [4]

    2.5) Yakt Ak Miktarnn Hesaplanmas (FF) :

    Yakt ak miktarnn hesaplanmasnda kullanlan en yaygn yol, motora giren hava

    miktarnn motor ykyle arplmasyla elde edilir. Aadaki formlde kullanlan a ve b

    dzeltme katsaylar motor tipi ve reticiye gre deiiklik gstermektedir. Bu katsaylar gaz

    pedal tamamen kapal ve motor devrinin 1200 d/dk dan byk olduu artlarda kesme

    hesabna katlmaz (FF=0).

    Hesaplanmas:

    FF(l/h)= a * (Hava ak miktar motor yk) + b [5]

    2.6) Geen sre (Elapsed Time):

    Bu sistem kontak aldktan itibaren ve en son resetlemeden sonra geen zaman saat ve dakika

    olarak ekranda gsterir. Src eer ET yi sfrlamak istiyorsa reset tuuna 1 saniyeden fazla

    basmas yeterlidir. ET deeri 99:59 a ulat zaman ise 00:00 dan devam eder.

    Girdi: Yok (Dahili Saat)

    Aral: 00:00-99:59

    Duyarllk: 1 dakika

    Hata oran : %0.1 in altnda

  • 12

    Veri Depolama: Data veriler EEPROM a kaydedilmez. Aknn dearj olmas veya kesilmesi

    durumunda veri kaybna neden olunacaktr (00:00 a resetlenir).

    ekil 2.4. Geen sre[4]

    2.7) Ortalama Ara Hz (Average Vehicle Speed ) :

    Mikroilemci en son AVSnin resetlenmesinden itibaren mesafeyi ve geen zaman

    hesaplayarak ortalama ara hzn hesaplar. Reset tuuna 1 saniyeden fazla basld zaman

    AVS ekranda sfrlanm biimde grntlenir. Sfrlama ileminden sonra 500 metre boyunca

    hesap yaplmad iin ekranda --- gzkr. Sfrlamadan sonra hesaplama iin maksimum

    veriye ulald zaman hesaplama kald yerden devam eder. AVS deerleri EEPROM da

    depolanmaz. Aknn dearj veya kesilmesi durumu resetlenmeye neden olacaktr.

    Ekran Deer Aral: 0 ile 160-260 kph

    Duyarllk: 1 kmh veya mph

    Hata Oran: %1 in altnda

    Girdi: Dahili saat sayac, takometre ve hz girii ( EEPROM a giren sinyal/km (k-faktr)

    saysna gre kalibre edilir.)

    ekil 2.5 Ortalama Ara Hz

  • 13

    ekil 2.6 Ortalama Ara Hz (Resetten Sonra)

    2.7.1) stisnai Durumlar

    AVS iin belirtilen maksimum hz snr (V 300 km/h) ald zaman hesaplanan deer

    sfrlanr.

    Belirlenen voltajn altnda bir voltaj deeri tespit edilirse AVS sistemi durdurulur. ( Hz sinyali

    bozulabilir.) [4]

  • 14

    3. PASCAL PROGRAMIYLA YAZILMI YOL BLGSAYARI YAZILIM

    RNE

    001 {

    002 * @file Yol bilgisayar.pas

    003 * @description Yol bilgisayar simulasyonu.

    004 * @course Programlama dilleri prensipleri

    009

    010 program yol_bilgisayari;

    011 uses crt;

    012

    013 type yolBilgisayari = object

    014 public

    015

    016 depoLimiti : integer;

    017 maxHiz : integer;

    018 alinacakBenzin : single;

    019 gidilecekYol : single;

    020 genelKm : single;

    021 yerelKm : single;

    022 depodaKalanYakit : single;

    023 hiz : single;

    024 toplamZaman : single;

    025 yanacakBenzin : single;

    026 harcanmisYakit : single;

    027 function ortHizDondur : single;

    028 function ortYakitDondur : single;

    029 procedure sabitleriAta;

    030 procedure aracSur;

    031 procedure benzinAl;

    032 procedure kmSifirla;

    033 procedure gKmGoster;

    034 procedure yKmGoster;

    035 procedure ortHiz;

  • 15

    036 procedure ortYakit;

    037 procedure depodakiYakit;

    038 procedure menzil;

    039 end;

    040

    041 var

    042 secim : char;

    043 bilg : yolBilgisayari;

    044

    045 procedure islemMenusu;forward;

    046 procedure anaMenu;forward;

    047 procedure yolBilgisayariMenusu;forward;

    048

    049 function yolBilgisayari.ortHizDondur : single;

    050 begin

    051 if ((yerelKm 0) and (toplamZaman 0)) then

    052 result := ((yerelKm * 60) / toplamZaman);

    053 if ((yerelKm = 0) or (toplamZaman = 0)) then

    054 result := 0;

    055 end;

    056

    057 function yolBilgisayari.ortYakitDondur : single;

    058 begin

    059 if ((harcanmisYakit 0) and (yerelKm 0)) then

    060 result := ((harcanmisYakit*100)/yerelKm);

    061 if ((harcanmisYakit = 0) or (yerelKm = 0)) then

    062 result := 0;

    063 end;

    064

    065 procedure yolBilgisayari.sabitleriAta;

    066 begin

    067 maxHiz := 220;

    068 depoLimiti := 60;

    069 end;

    070

  • 16

    071 procedure yolBilgisayari.aracSur;

    072 begin

    073 clrscr;

    074 if (depodaKalanYakit = 0) then

    075 begin

    076 writeln(Once benzin almalisiniz!);

    077 readKey;

    078 islemMenusu;

    079 end;

    080 if (depodaKalanYakit > 0) then

    081 begin

    082 writeln(Kac km gidilsin: );

    083 readln(gidilecekYol);

    084 writeln(Kac km hiz ile gidilsin: );

    085 readln(hiz);

    086 if (hiz > maxHiz) then

    087 begin

    088 writeln(Aracin azami hizi saatte 220 kilometredir, daha hizli gidemezsiniz!);

    089 readKey;

    090 islemMenusu;

    091 end;

    092 if (hiz

  • 17

    108 depodaKalanYakit -= ((gidilecekYol*yanacakBenzin)/100);

    109 harcanmisYakit += ((gidilecekYol*yanacakBenzin)/100);

    110 writeln(gidilecekYol:0:1, km gidildi.);

    111 writeln(((gidilecekYol*yanacakBenzin)/100):0:1, lt benzin harcandi.);

    112 writeln(((gidilecekYol / hiz)*60):0:1, dk gecti.);

    113 readKey;

    114 islemMenusu;

    115 end;

    116 end;

    117 end;

    118 end;

    119

    120 procedure yolBilgisayari.benzinAl;

    121 begin

    122 clrscr;

    123 writeln(Kac litre benzin istiyorsunuz: );

    124 readln(alinacakBenzin);

    125 if ((depodaKalanYakit+alinacakBenzin) depoLimiti) then

    134 begin

    135 writeln(Depo limiti 60 litre, daha fazla benzin alamazsiniz!);

    136 writeln(Su anda depoda ,depodaKalanYakit:0:1, litre benzin bulunmaktadir.);

    137 readKey;

    138 islemMenusu;

    139 exit;

    140 end;

    141 end;

    142

    143 procedure yolBilgisayari.kmSifirla;

    144 begin

    145 clrscr;

  • 18

    146 yerelKm := 0;

    147 toplamZaman := 0;

    148 harcanmisYakit := 0;

    149 writeln(Yerel kilometre bilgisi sifirlandi.);

    150 readKey;

    151 islemMenusu;

    152 end;

    153

    154 procedure yolBilgisayari.gKmGoster;

    155 begin

    156 clrscr;

    157 writeln(lk gunden beri ,genelKm:0:1, km yol gidildi.);

    158 readKey;

    159 yolBilgisayariMenusu;

    160 end;

    161

    162 procedure yolBilgisayari.yKmGoster;

    163 begin

    164 clrscr;

    165 writeln(Son sifirlamadan sonra ,yerelKm:0:1, km yol gidildi.);

    166 readKey;

    167 yolBilgisayariMenusu;

    168 end;

    169

    170 procedure yolBilgisayari.ortHiz;

    171 begin

    172 clrscr;

    173 if(ortHizDondur 0) then

    174 begin

    175 writeln(Ortalama hiz ,ortHizDondur:0:1, kilometredir.);

    176 readKey;

    177 yolBilgisayariMenusu;

    178 end;

    179 if(ortHizDondur = 0) then

    180 begin

    181 writeln(Herhangi bir bilgi bulunamadi.);

    182 readKey;

    183 yolBilgisayariMenusu;

  • 19

    184 end;

    185 end;

    186

    187 procedure yolBilgisayari.ortYakit;

    188 begin

    189 if (ortYakitDondur 0) then

    190 begin

    191 clrscr;

    192 writeln(Ortalama yakit tuketimi ,ortYakitDondur:0:1, litredir.);

    193 readKey;

    194 yolBilgisayariMenusu;

    195 end;

    196 if (ortYakitDondur = 0) then

    197 begin

    198 clrscr;

    199 writeln(Herhangi bir bilgi bulunamadi.);

    200 readKey;

    201 yolBilgisayariMenusu;

    202 end;

    203 end;

    204

    205 procedure yolBilgisayari.depodakiYakit;

    206 begin

    207 clrscr;

    208 writeln(Su anda depoda ,depodaKalanYakit:0:1, litre benzin bulunmaktadir.);

    209 readKey;

    210 yolBilgisayariMenusu;

    211 end;

    212

    213 procedure yolBilgisayari.menzil;

    214 begin

    215 clrscr;

    216 if (ortHizDondur = 0) or (depodaKalanYakit = 0) or (yanacakBenzin = 0) then

    217 begin

    218 writeln(Herhangi bir bilgi bulunamadi.);

    219 readKey;

    220 yolBilgisayariMenusu;

    221 end;

  • 20

    222 if (ortHizDondur0) then

    223 yanacakBenzin := 15;

    224 if (ortHizDondur50) then

    225 yanacakBenzin := 9;

    226 if (ortHizDondur75) then

    227 yanacakBenzin := 6;

    228 if (ortHizDondur110) then

    229 yanacakBenzin := 12;

    230 writeln(Depodaki benzinle saatte ,ortHizDondur:0:1, km hiz ile ,((depodaKalanYakit/yanacakBenzin)*100):0:1, km yol gidilebilir.);

    231 readKey;

    232 yolBilgisayariMenusu;

    233 end;

    234

    235 procedure islemMenusu;

    236 begin

    237 clrscr;

    238 writeln(1 Araci sur);

    239 writeln(2 Benzin al);

    240 writeln(3 Yerel kilometre bilgisini sifirla);

    241 writeln(4 Ana menuye don);

    242 secim := readKey;

    243 case secim of

    244 1 : bilg.aracSur;

    245 2 : bilg.benzinAl;

    246 3 : bilg.kmSifirla;

    247 4 : anaMenu;

    248 else

    249 islemMenusu;

    250 end;

    251 end;

    252

    253 procedure yolBilgisayariMenusu;

    254 begin

    255 clrscr;

    256 writeln(1 Genel kilometre goster);

    257 writeln(2 Yerel kilometre goster);

  • 21

    258 writeln(3 Ortalama hiz);

    259 writeln(4 Ortalama yakit tuketimi);

    260 writeln(5 Depodaki yakit);

    261 writeln(6 Menzil);

    262 writeln(7 Ana menuye don);

    263 secim := readKey;

    264 case secim of

    265 1 : bilg.gKmGoster;

    266 2 : bilg.yKmGoster;

    267 3 : bilg.ortHiz;

    268 4 : bilg.ortYakit;

    269 5 : bilg.depodakiYakit;

    270 6 : bilg.menzil;

    271 7 : anaMenu;

    272 else

    273 yolBilgisayariMenusu;

    274 end;

    275 end;

    276

    277 procedure anaMenu;

    278 begin

    279 clrscr;

    280 writeln(1 Islemler);

    281 writeln(2 Yol Bilgisayari);

    282 writeln(3 Cikis);

    283 secim := readKey;

    284 case secim of

    285 1 : islemMenusu;

    286 2 : yolBilgisayariMenusu;

    287 3 : halt;

    288 else

    289 anaMenu;

    290 end;

    291 end;

    292

    293 begin

  • 22

    294 bilg.sabitleriAta;

    295 anaMenu;

    296 end. [6]

  • 23

    SONULAR

    Yol bilgisayar, gnmz teknolojisinde aralarda standart olarak olmas gereken bir

    donanmdr. zellikle srcye aracn farkl kullanm artlarnda yakt tketimi ile ilgili

    bilgileri vererek, ekonomik ara kullanm imkan salar. Seyahat srasnda srcye gvenlik

    ve yol bilgilerini detayl olarak sunar. Ancak benzinli aralarda LPG dnmnde yol

    bilgisayar benzin odakl verileri kontrol ettii iin (zellikle depo) ekran verilerinde yanl

    deerler yanstlabilmektedir. Bu durumundan kaynaklanan sorunlar LPG kalibrasyonu

    yaplarak dzeltilebilir.

    KAYNAKA

    [1] Yaegashi, Hiroyasu. "Fuel consumption display system and method for vehicles." U.S.

    Patent No. 6,453,731. 24 Sep. 2002.

    [2] http://data.obitet.net/obitet/Tasit_Guvenlik/Yol_bilgisayari.htm

    [3] http://data.obitet.net/obitet/Tasit_Guvenlik/Yardimci_uyari_sis.htm

    [4] http://www.kia-bg.com

    [5] ] Horvat, Goran, et al. "Non-OBD Car Trip Computer For Intelligent Fuel Consumption

    Reduction." KoREMA 2013-AUTOMATION IN TRANSPORTATION 2013 (2013).

    [6] www.tahribat.com

  • I