Yüksek teknolojiye sahip modern seralarda topraksız tarım yöntemiyle ürün yetiştirmek; Bitkinin fizyolojisine bağlı olarak bitkinin ihtiyacı olan sıcaklık, nem, ışıklanma, besin elementleri ve karbondioksitin, dış hava koşullarından ve topraktan bağımsız en iyi doğa koşullarındaki maximum veriminin yapay olarak oluşturulmasından ibarettir…

Sera planlaması yaparken dikkat edilecek unsurlar; 1)Sera kurulacak bölgenin iklimi Sera kurulacak bölgenin iklimi sera içi sıcaklığının en az 15 derece en fazla 35 derece olması gerekliliğini engelleyemez ısıtma ve soğutma sistemleriyle istenilen derecelerde sıcaklık sağlamak mümkündür. Bu yüzden iklimi -20 derece ile + 45 derece olan bölgelerde sera kurmak ve üretim periyodunu belirlemek mümkündür ancak daha farklı sıcaklık dereceleri için sera yapısının da farklı olması gerekmektedir. Bu da yatırım boyutunu değiştirmektedir. Sera içi sıcaklığı istenilen seviyelere getirmek tamamen enerjiye bağlıdır Türkiye de enerji maliyetleri yüksek olduğu için seralar güney bölgelerde kurulmuştur. Kışın ısıtma maliyetlerinin daha da düşürülmesi için jeotermal enerjiye sahip alanlarda seralar kurulmaktadır. Bu yüzden Türkiye’de 50 dönüm ve üzeri bir sera yatırımı yapacak kişiler jeotermal alanları tercih etmektedir. Bölgesel sıcaklık değerlerini bitkinin istediği seviyelere getirmek için seralarda ısıtma sistemleri ve soğutma sistemleri kullanılır… Isıtma Sera içi ısıtma sistemi bitki sıra aralarında demir boruların içerisinden sıcak suyu devridaim ettirerek seranın ısıtılmasından ibarettir. Boruların içersindeki suyu ısıtabilmek için kömür, doğalgaz veya eşanjör sistemi vasıtasıyla jeotermal enerji kullanılmaktadır. Bakımı en kolay sistem doğalgaz ile çalışan ısıtma kazanlarıyla suyun ısıtılmasıdır. Boruların bir diğer görevi de üzerinde işçi arabalarının kolaylıkla hareket ettirebilmesi için ray görevi görmesidir. Böylece işçiler boruların üzerinde kültürel işlem arabalarıyla bitkilerin yaprak budaması, ipe sarılması, hasat edilmesi gibi görevleri rahatlıkla yapmaktadır.

Soğutma

Sera içersinde sıcaklık ve nem oranının bitkinin ihtiyacından fazla olması ve bitkiyi olumsuz etkileyebilecek seviyelere ulaşması durumunda sera içersinde otomatik olarak devreye girecek bazı sistemler bulunmalıdır. Gölge perdesi,

Sisleme 100 bar basınçla sera içersine seranın üst noktalarından minik su zerrecikleri püskürterek serinlik ve nem dengesi sağlayan sisleme sistemi.

Fan Soğutucu petekler…

Arazinin fiziksel özellikleri ve sera işletmesi açısından konumu;

Sera kurulacak arazinin fiziksel özelliklerinin başında arazinin gün boyu ışıklanmasını engelleyecek bir dağın gölge yapacak kadar yakınında bulunmaması gerekir.

Sera kurulacak arazi tesviye işleminden sonra eğiminin en fazla %2 olması ve

etrafında taşkınlık yaratabilecek akarsulardan belli uzaklıkta olması gerekir.

Şiddetli rüzgar alan, kasırgalara maruz kalan veya kum fırtınalarına maruz kalan bir bölgede bulunmaması gerekir.

Serada elektrik enerjisine ihtiyaç olduğu için elektrik enerjisinin yakınında olması

gerekir.

Sera büyüklüğü ile orantılı olarak ihtiyaç duyulacak kadar temiz suyun temin edilmesinin zor olmaması gerekir. Örneğin 100 dönüm sera için ortalama günlük 250 m3 su gerekmektedir.

Serada çalışacak personelin seranın yakınında ikamet etmesi seraya geliş ve gidişinin

kolay olması sera yatırımcısı için avantajdır. Örneğin 100 dönüm bir serada yaklaşık 70 kişi çalışmaktadır…

Sera yapılacak arazide sera yapısının dışında sera işletmesini gerçekleştirebilmek için

sera büyüklüğünüze bağlı olarak diğer binalar içinde yer ayırmanız gerekmektedir.

Sera harici gerekli yapılar; İdari ofisler, sulama sistemi binası, su siloları, ısıtma sistemi binası, paketleme tesisi, soğuk hava deposu, makine parkı, yemekhane ve işçi lojmanları…

Üretim Topraksız tarım yöntemiyle bitkisel üretim yapmak öncelikle toprak yerine farklı bir ortam kullanmakla başlar. Bu ortamlardan bazıları kaya yünü, cam yünü, hindistan cevizi kabuğu (cocopeat), perlit yada pomzadır. Dünya üzerinde en çok kullanılan cocopeat olarak isimlendirilen hindistan cevizi kabuğunun preslenerek oluşturulduğu steril ortamdır.

Toprakların besin elementi yönünden verimsiz oluşu ayrıca hastalık ve zararlıları barındırması ayrıca bu zararlılar için ilaç kullanılması topraksız tarım yöntemini kullanmayı daha cazip kılmıştır. Bitkinin ihtiyacı olan besin elementlerini ihtiyacı olduğu kadar ve ihtiyacı olduğu zamanda doğru bir şekilde verebilmek, ayrıca modern seralarda bitkinin ihtiyacı olan sıcaklık, nem ve ışıklanma gibi diğer faktörleri bitkiye istediği ölçüde sağlamak ürün kalitesini ve verimini toprağa göre en az 3 kat arttırmaktadır… Topraksız üretim modern seralarda seranın bulunduğu bölgeye ve sera özelliklerine göre metrekareden alınan ürün miktarı açısından farklılıklar gösterir. Örneğin Hollanda da bulunan cam seralarda dikim Aralık ayında yapılır ve bir sonraki Aralık ayına kadar devam eder. Seralar en son teknolojiye sahiptir ve ışıklanma saati olarak ülkemizden daha avantajlı olan yerlere sahiplerdir. Böylece 1 dönüm serada yaklaşık 60 – 70 ton salkım domates üretirler.

Türkiye de ise durum biraz farklıdır Antalya bölgesi için dikim Ağustos ayında yapılır Haziran ayında sona erer ve 1 dönümden yaklaşık 27 ile 35 ton arasında salkım domates elde edilir. Yine ülkemizde Jeotermal bölgelerde yapılan seralarda 1 dönümden elde edilen salkım domates 30 ile 50 ton civarında sera özelliklerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Antalya koşullarında 27 ile 35 ton ürün alan seraların kurulum maliyeti metrekaresi 45 € civarında iken Hollanda da 60 ile 70 ton ürün alan seraların kurulum maliyeti metrekaresi 100€ civarındadır işçilik ise Hollanda’nın 8’de 1’i kadardır. Hollanda arazi bakımından Türkiye kadar zengin olmadığından birim alandan en yüksek verimi alabilmek için en pahalı yatırımları yapmayı tercih etmiştir.

( Hollanda’dan bir sera )

VERİM Topraksız tarımda en çok üretilen ürün salkım domatestir. Diğer domates çeşitleri de üretilir ancak en çok ihracat yapılan ürün salkım domatestir. Domatesin üretilme sebeplerinden birisi de domates fidesini diktikten 70 gün sonra 9 aylık bir süre boyunca her hafta hasat etmenizdir 100 dönüm bir seradan her hafta 4 tır salkım domates hasat edilir. Üretimin 6. ayından itibaren haftalık tır sayısı 6 ile 7 ye çıkar. 1 dönüm seradan salkım domates 1 yılda sera özelliklerine ve kurulduğu bölgeye bağlı olarak 30 ile 70 ton üretilebilir.

Domatesin dışında en çok üretilen 2. ürün California wonder tipi biberdir en büyük pazarı Avrupa ve genellikle İngiltere dir. 1 yılda 1 dönüm seradan 25 ton civarında California biber üretilebilir.

Bunların dışında topraksız tarımda her ürünü yetiştirebilirsiniz. Ancak yatırım açısından büyük bir yatırım gerektirdiği için genellikle ihracat hedeflenerek üretim yapılmaktadır. İhracatta ise en çok salkım domates ve California wonder biber ihraç edilmektedir. Salatalık, patlıcan gibi sebzeler normal çiftçiler tarafından da yetiştirildiği için topraksız tarımda yetiştirilmesi pek tercih edilmez. Birde salatalık 1 yıl boyunca verim vermez yıl içinde tekrar sökülüp dikilir. Buna rağmen 1 yılda 60 ton salatalık 25 ton da patlıcan üretmek mümkündür… İHRACAT Topraksız tarımda yetiştirilen ürünler belli standartlara ve kaliteye sahip olduğu için ihracatı yapılan ürünlerdir. Domates için ihracat Türkiye’de iki şekilde yapılır. Birinci yöntem firmanızın ihracatı kendisinin yapması ikinci yöntem ise Türkiye de bulunan büyük ihracatçıların domatesi sizden alıp paketleyip kendi markasıyla ihracat yapmasıdır. İhracat yapabilmek için minimum 30 dönüm seraya ihtiyacınız vardır. Çünkü 30 dönümde her hafta 1 tır dolusu domates hasat etmeniz mümkündür. Topraksız üretimle yetiştirilen ürünlerin ihracat yapılmasının bir nedeni de tarımsal ilaç kullanımının en az seviyede kullanılması hatta hiç kullanılmamasıdır. Sera içersinde domates zararlılarını yok etmek için seraya bu zararlıların larvasıyla beslenen doğal düşmanları yerleştirilmektedir. Böylece hiç ilaç kullanmadan yetiştiricilik yapmak mümkündür. İhracat yapılan ülkelerin başında Rusya gelmektedir. Ülkemize yakın oluşu ve nüfus yoğunluğu bakımından yüksek talebi ilk sırada yer almasını sağlamaktadır. İhracat Avrupa ülkelerine de yapılmaktadır. İhracat tamamen firmanızın pazar yeri ile alakalıdır.İstediğiniz her yere domates veya biber ihraç edebilirsiniz ancak domatesin en fazla 7 ile 10 gün içinde ihraç ettiğiniz ülkeye ulaşması gerekmektedir.Aksi takdirde kalitesinde düşme gerçekleşebilir.