Gəncə Dövlət UniversitetiPsixoloq

Zahid TağıyevVə

Psixoloq Aysel Qasımlının

...

Müasir yeniyetmə və gənclərinsosial-psixoloji problemləri

Planlar:1. Yeniyetməlik və gənclik hansı yaş

dövrlərini əhatə edir2. Yeniyetmələrin ailədəki mövqeyi

3. Yeniyetməlikdə fizioloji dəyişikliyin psixoloji təsiri

4. Referent qrupların təsiri5. Virtual aləmin təsiri

6. Yeniyetmələrlə mübahisədə necə davranmalı

Yeniyetməlik hansı yaş dövrlərini əhatə edir

Qızlar

• 9-14

Oğlanlar

• 10-15

Yeni

yetm

ələrin

ailəd

əki m

övqe

yi

• Ailə yeniyetməni başa duşməkdə cətinlik cəkirsə,

yeniyetmə ətrafındakıların onu başa duşmədiyini duşunur.

Valideynbu dovrdə uşağını nə qədər

tanıyarsa və bu mərhələnin xususiyyətlərini nə

qədər dərindən bilərsə, valideyn – yeniyetmə munasibətləri bir o

qədərmulayim olar.

oz huquq və vəzifələrinin daim sıxışdırıldığını hiss edən

yeniyetmə yaşlıların qadağa, gostəriş və tələblərini yerinə yetirməmək

ucun muxtəlif yollar axtarır, hiyləgərlik edir və yalan danışır, bir sozlə, oz

hərəkətlərinə haqq qazandırmağa calışır. Əvvəllər yaşlıların təzyiqinə veriləncavab kimi qiymətləndirilən bu cur xoşagəlməz davranış xususiyyətləri

get gedə mohkəmlənir və uşağın xarakter ‐əlamətinə cevrilir. Uşaq yaşlının

ədalətsizliyinə dozə bilmir, oz daxili aləminə qapanır, ozunu tənha hiss

edir. Yeniyetmənin fikrincə, valideynlər başqasını başa duşmək iqtidarına

malik deyillər. Məhz buna gorə də yeniyetmə onların hər cur rəy, tələb və

sozlərini mahiyyətinə varmadan dərhal rədd edir. Əlbəttə, valideynlər ucun

bundan dəhşətli hec nə yoxdur. Onlar yeniyetmənin rəftar və davranışlarınıidarə etməkdə tamamilə aciz qalırlar.

Yeniyetmələr ozlərinin bu cur hərəkətlərini belə etiraf edirlər:

“Yaşlılarmənimlə balaca uşaqla olduğu kimi rəftar edirlər. Mən onlarla

razılaşabilmirəm. Məni hər dəqiqə

izləyir, addımbaşı irad tuturlar: “bunu eləmə”

“ona dəymə”, “ora getmə”, “kiminlə gedirsən?”, “nə zaman

gedirsən?”,“niyə gec gəldin?” və s.

Yeniyetməlikdə fizioloji dəyişikliyin psixoloji təsiri

• Boyun uzanması• Çəkinin artması• Qoltuq altı və genetal

bölgədə tüklənmə• Dəridə yağlanma• Sızanaqlar• Tər ifrazatının artması• Əzələlərin inkişafı

Qız və oğlanlarda

ordaq dəyişikliklər

• Qadın törəmə orqanlarının inkişafı

• Yumurtalığın əmələ gəlməsi

• Menustrasiya• Sinə

bölgəsinin qabarması

Qızlarda

• Kişi törəmə orqanlarını inkişafı

• Spermanın əmələ gəlməsi

• Səs qalınlaşması• Bığ və saqqal çıxması

Oğıanlarda

Referent qruplar

Virtual aləm