iyasal ‹slamc›l›k, siyasi örgütya da parti kurup, öteki örgütya da partileri Müslümanl›k

karfl›t› olarak göstererek Müslümanl›¤›ve Müslümanlar› kendi tekeline almakçabas›d›r.

Cumhuriyet döneminde Siyasal‹slamc›l›k, Hilafet’in kald›r›lmas›ndan7-8 ay sonra, 17 Kas›m 1924’te kuru-lan Terakkiperver Cumhuriyet F›rkas›program›nda “Partimiz dinsel inanç-

lara ve düflüncelere sayg›l›d›r” ([i])denilerek, Atatürk’ün partisinin dolay-l› biçimde “dine sayg›s›z” gösterilme-siyle bafllay›p, süreç içerisinde “Bizim

OtopsiCengiz Özak›nc›

S

Terakkiperver Cumhuriyet F›rkas›n›nkurucular›. (Resimli Gazete)

Müslümanolmak baflka,Siyasal ‹slamc›olmak baflka

YeniHilafetTuza¤›

26

partiden olmayanlar patates dininden-dir” söylemleriyle, “Yeni-Osmanl›c›-l›k” ve “Yeni-Hilafetçilik” fl›r›ngalar›ile günümüze dek uzanm›flt›r.

Siyasal ‹slamc›l›k’›n düflünseldayanaklar›n› çürüterek toplumu buak›ma karfl› uyaran ayd›nlar›m›z, herdönemde çeflitli bask› ve sald›r›larau¤rad›lar. Ben de 1977’de 23 yafl›mdabu ak›ma karfl› çal›flmalar›mdan dolay›tutukland›m, sorgulara çekildim, ifl-kence gördüm, hapse at›ld›m; 12 Eylül1980 Darbesi yap›ld›¤›nda hapistey-dim; yaflam›m›n toplam 5 y›l› cezaev-lerinde geçti; 1984’de özgürlü¤ümekavuflabildim. Özyaflam öykümün buyaz›m›n konusuyla kopmaz bir ba¤-lant›s› var.

Eylül yönetimi, pek çokyay›n›n hapishaneleresokulmas›n› yasaklad›¤›

halde, “Süreç” dergisinin bir kaçsay›s›n› yasaklamam›fl, o günlerdebütün ülkede solcu av› yürütüldü¤ühalde, bu “Marksist” görünümlü dergi,Metris hapishanesi kantininde sat›l›-yordu. ‹lk kez 1981 y›l›nda iflte oradaal›p okudu¤um bu dergide; “seküler”olarak nitelenen Osmanl› yönetimbiçimine övgüler düzülüyor; Cumhu-riyet döneminde uygulanan Laiklik’everyans›n ediliyor ve Nutuk’tan al›n-t›larla okuyucu Atatürk’ün ilerideHilafeti yeniden kurmak istedi¤ineinand›r›lmaya çal›fl›l›yordu. Anlafl›lan12 Eylül döneminin Genelkurmay’›,kendi amaçlar›yla örtüflen bu görüflle-rin, bu ‘sol’ görünümlü dergi arac›l›-¤›yla, Atatürksever sol görüfllü tutuk-lular aras›nda yay›lmas›n› istiyordu.

BD A⁄USTOS 2014

12 Süreç dergisinin Metris Cezaevinde sat›nald›¤›m Ekim Kas›m Aral›k 1980 tarihlisay›s›. (Üstte)

Süreç dergisinin Ocak fiubat Mart 1981tarihli say›s›nda, Atatürk’ün hilafete karfl›olmad›¤›n› savunan makale. (altta)

27

Bu derginin kendisini “Sol” ve“Kuva-y› Milliyeci” olarak tan›mlayanyay›n kurulu yönetmeni ve baflyazar›Aytunç Alt›ndal; Atatürk’ün gerçektehilafetten yana oldu¤u, Hilafetin ger-çekte kald›r›lmay›p TBMM’de korun-makta oldu¤u, Türkiye’de laikli¤interk edilerek Osmanl› Sekülarizm’inegeri dönülmesi gerekti¤i,.. gibi görüfl-lerini yaymay›, 1980’lerden 2013’teölümüne dek sürdürdü. Onun bu gö-rüflleri, “Solcu”, “Siyasi ‹slamc›”,

“Kuva-y› Milliyeci”, “Türkçü” ve dahi“Atatürkçü / Kemalist / Ulusalc›” ke-simlerden çok say›da ayd›n taraf›ndanbenimsendi, savunuldu.

ay›mlad›¤› dergiyi 1981’de12 Eylül zindanlar›nda hersözcü¤ün anlam› üzerindedurarak okumufl olan ben;

Alt›ndal’›n görüfllerini,1993’de,“Kitap Gazetesi” adl› dergide “OTTO-MANOMAN‹” bafll›kl› bir dizi makaleyazarak elefltiren belki ilk ve belki detek yazar oldum. Elefltirilerim ya-y›mlan›r yay›mlanmaz, tehditlerle

karfl›laflt›m. Osmanl›c›l›¤a, Hila-fetçili¤e yönelik bu elefltirilerimiiçeren ve ilk bas›m› 1999’da yay›m-lanan “United States of ‹rtica 1945-1999” (‹blisin K›blesi) adl› kitab›mlailgili olarak da soruflturma aç›ld›, yar-g›land›m.

2003’te yay›mlanan “Dolmaka-lem Savafllar›” adl› kitab›m piyasayaç›kar ç›kmaz, kendimi yine Savc› kar-fl›s›nda buldum; bir kez daha Alt›ndal’-›n Osmanl›c› / Hilafetçi görüfllerine

yönelik elefltirilerimden dolay› sorgu-land›m. Her yay›nlay›fl›mda hapis vs.bask› ve tehditlerle karfl›laflt›¤›m Os-manl›c›-Hilafetçili¤e karfl› görüflleri-mi, ilk bas›m› 2005’te gerçekleflebilen“Türkiye’nin Siyasi ‹ntihar›: YeniOsmanl› Tuza¤›” kitab›mda derli toplubir biçimde ortaya koyabildim.

Alt›ndal, elefltirilerimi yan›tlamakyerine, Osmanl›c› / Hilafetçi görüflleri-ni yaymay› sürdürdü. Hilafet makam›-n› kald›ran kanunu ve Atatürk’ün hi-lafetle ilgili Nutuk’taki sözlerini tahrifederek, Atatürk’ü hilafet yanl›s› veTBMM’yi hilafetin sakl› tutuldu¤u

BD A⁄USTOS 2014

Y

28

manevi flahsiyet (tüzel kiflilik) olarakgösteren yazarlar ço¤ald›. Binlercesin-den bir kaç› özetle flöyle:

Aytunç Alt›ndal: “Kanunda,‘Hilafet kald›r›lm›flt›r’ demiyor. (…)Hilafet kurumu TBMM’nin maneviflahsiyetindedir.” (23.08.2013-Hürri-yet). ‹lber Ortayl›: “Atatürk Hilafetikald›rmayacakt›. (…) Hilafet flu andaTBMM’nin flahs›nda mündemiçtir.”(12.03.2007). Abdurrahman Dilipak:“Ço¤u kifli Hilafetin kald›r›ld›¤›n›düflünse de, Hilafet kald›r›lmad›. ‹flk›l›f›na uyduruldu, amiyane tabiriyle.3 Mart 1924 günü kabul edilen,.. 431say›l› Kanunun 1. maddesinden (…)‘Hilafetin TBMM’nin manevi flahsiye-tine devredildi¤i’ (…) anlam› ç›kmak-tad›r.” (Yeni Akit, 04.03. 2013). Ars-lan Bulut: “Hilafet, Türkiye BüyükMillet Meclisi’nin manevi flahsiyetindemündemiçtir. Yani Hilafet Türkiye’ninuhdesindedir.” (Yeniça¤, 01.07.2013).Sinan Meydan: “Mustafa Kemal PaflaHilafeti kald›r›rken ‘Hilafet TBMMbünyesinde mündemiçtir’ diye bircümle düfltü. (…) Halifelik TBMM’ninbünyesinde sakl›d›r.” (Yeniça¤, 20.05.2012) “TBMM halifeli¤i kald›r›rkenAtatürk ‘Halifelik TBMM’nin maneviflahs›nda sakl›d›r.’ diye bir maddeekletmifltir.” (03.03.2012) “Halifeli-¤in kald›r›lmas›yla ilgili yasada,.. kal-d›r›ld› ifadesini kullanm›yorlar. Ata-türk kald›rd›k demedi saklad›k dedi.”(Ulusal Kanal, 10.07.2014).

ysa kanun “Halife halledil-mifltir. Hilafet, Hükümet veCumhuriyet mana ve mevhu-

munda esasen mündemiç oldu¤undan,

hilafet makam› mülgad›r.” demekte-dir. (Mülga = Kald›r›lm›fl). Kanunmetninde, Cumhuriyet ve Hükümet

kavramlar›n›n anlam›n›n, Halifelik’-

ten daha genifl oldu¤u belirtilmifltir.

anunda; “Halifelik, TBMM’nin manevi flahsiyetindemündemiçtir” (Türkçesi:

“Halifelik, TBMM’nin tüzel kiflili¤indeiçerilmifltir.”) denilmedi¤i gibi, Atatürk’-ün de böyle bir sözü yoktur. Bu söz-ler; gerçekte 3 Mart 1924 günü, kanunönerisi TBMM’’de görüflülürken sözal›p konuflan Kastamonu MilletvekiliHalit Akmansü ve onun bir cümlesinidüzelten Zonguldak Milletvekili Tu-nal› Hilmi’ye aittir.([ii])

Halit Bey (Kastamonu): “(…)Bendeniz bu sözü yani “mülgad›r”sözünü aç›kça söylemeyi ve kayd›n›fler’an de¤il siyaseten büyük bir mah-zur telakki ediyorum.”

Tunal› Hilmi Bey (Zonguldak):“O halde kapal› kaydedelim.”

BD A⁄USTOS 2014

O

Kastamonu MilletvekiliHalit Akmansü

K

Halit Bey (Devamla): “BüyükMillet Meclisi’nin flahsiyet-i manevi-yesinde, deriz. Do¤rudan do¤ruya“mülgad›r” demek hatal›d›r.”

Tunal› Hilmi Bey (Zonguldak):

“Büyük Millet Meclisinin flahs›ndamündemiçtir.”

alit Bey, Tunal› Hilmi Beyve birkaç milletvekilinindile getirdi¤i “Hilafet TB-

MM’nin manevi flahs›ndad›r”, “TBMM’nin flahs›nda mündemiçtir” gibi ibare-ler milletvekillerinin ço¤unlu¤uncabenimsenmeyerek kanun metninesokulmam›fl; 03.03.1924 günü yap›lanoylamada, kanun, ilk biçmiyle hiçde¤ifltirilmeksizin kabul edilmifltir.

fiuras› önemlidir ve bugüne de¤inpek üzerinde durulmam›flt›r ki; kanunMeclis’te oyland›¤› 03.03.1924 tari-hinden 34 gün sonra 07.04.1924 günüResmi Gazete’de yay›mlanarak yürür-lü¤e girmifltir.

Meclis’teki oylamadan hemen 2gün sonra, henüz Atatürk kanunu

BD A⁄USTOS 2014

29

Zonguldak MilletvekiliTunal› Hilmi Bey

Halit Bey veTunal› HilmiBey’inkonuflmalar›,TBMM zab›tCeridesi’nde.(solda)

Kanunun Hilafetin‹lgas› (Kald›r›l-mas›) konulu 1.maddesi. (ResmiCeride; 7 Nisan1924.)(afla¤›da)

H

onaylamam›flken, K›z›lay görevlisiolarak Hindistan’da Delhi’de bulunanAntalya Milletvekili Rasih Kaplan,oradan Atatürk’e gönderdi¤i 5 Mart1924 günlü telgrafta; Hintli Müslü-manlar’›n Hilafetin kald›r›lmas›natepki gösterdiklerini, onlar›n gönülle-rini yapabilmek için “Hilafet s›fat›n›TBMM’nin maneviyat›nda muhafazaetmek” gerekti¤ini, bu yap›lmayacakolursa, artan tepkiler nedeniyle Hindis-tan’da kalamay›p Türkiye’ye dönmekzorunda kalaca¤›n› belirtmifltir.([iii])

BD A⁄USTOS 2014

30

Atatürk, bunca iç ve d›fl bask›ya karfl›n, onay için önünde duran kanu-na “Hilafet TBMM’nin manevi flahsi-yetinde mündemiçtir (içerilmifltir,sakl›d›r, korunmufltur)” ibaresininkonulmas› önerilerini kesin bir dille

reddetmifl; Rasih Efendi’ye yan›t ola-

rak gönderdi¤i ve t›pk›s›n› HindistanBombay Hilafet Merkez Komitesi’nede çekti¤i telgrafta flunlar› söylemifltir:

“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin yan›nda ayr›ca bir hilafet makam›-n›n varl›¤›n›n Türkiye’nin iç ve d›flsiyasi birli¤ini çi¤nedi¤i kan›tl›d›r.Öte yandan, dünya üzerinde (bütünmüslümanlar›n ba¤land›¤›) bir tekislam devleti ilkesini gerçeklefltirmekiçin korunmufl olan hilafet makam›n›nbu amac› hiç bir zaman gerçeklefltiri-lememifl, tersine, hilafet makam› müs-lümanlar aras›nda daima nifak veanlaflmazl›k arac› olmufltur.”

örüldü¤ü üzere, Atatürk, Hi-lafet makam›n›n kald›r›lmas›ile ilgili kanuna “Hilafet

TBMM’nin manevi flahs›nda münde-miçtir, korunmaktad›r, sakl›d›r,” gibiibareler yaz›lmas› önerilerini, kesinbir dille geri çevirmifltir. Atatürk, Hi-lafetin kald›r›lmas› kanunu ResmiCeride’de yay›mlanmadan önce Fran-s›z yazar Raymond Colrat’a verdi¤idemeçte, M›s›r ulemas›n›n, 10.03.1924’te yay›mlad›klar› bildiriye de¤i-nerek; “M›s›r’da düzenlenecek veçeflitli Müslüman memleketlerin tem-silcilerinin bir halife seçecekleri birkongreden söz edilmektedir. Geçerlili-¤ini yitirmifl bu flerefi kabul etmekiçin aptal olmak laz›m. O halde hilafetve halifeleri geçmiflin gölgesinde uyu-maya b›rakal›m. ‹slam Birli¤i ak›m›sadece bir ütopyad›r.” demifltir.

fiimdi, Aytunç Alt›ndal ve di¤er-lerinin yazd›klar›n›, bu gerçekler ›fl›-¤›nda bir kez daha okuyal›m; kanununve Atatürk’ün görüfllerinin nas›l tahrif

Hindistan’dan Atatürk’e tel çekerek,kanuna “Hilafetin TBMM’nin manevi-yat›nda korundu¤u” ibaresinin konul-mas›n› isteyen Antalya MilletvekiliRasih Kaplan.

G

BD A⁄USTOS 2014

31

edildi¤ini daha iyi görelim:Aytunç Alt›ndal: “Kanunda,

‘Hilafet kald›r›lm›flt›r’ demiyor. (…)Hilafet kurumu TBMM’nin maneviflahsiyetindedir.”

‹lber Ortayl›: “Atatürk Hilafetikald›rmayacakt›. (…) Hilafet flu andaTBMM’nin flahs›nda mündemiçtir.”

Abdurrahman Dilipak: “Ço¤ukifli Hilafetin kald›r›ld›¤›n› düflünsede, Hilafet kald›r›lmad›. ‹fl k›l›f›na uy-duruldu, amiyane tabiriyle. 3 Mart1924 günü kabul edilen,.. 431 say›l›Kanunun 1. maddesinde (…) ‘Hilafe-tin TBMM’nin manevi flahsiyetinedevredildi¤i’(...) anlam› ç›kmaktad›r.” Arslan Bulut: “Hilafet, TürkiyeBüyük Millet Meclisi’nin manevi flah-siyetinde mündemiçtir. Yani HilafetTürkiye’nin uhdesindedir.”

Sinan Meydan: “Mustafa KemalPafla Hilafeti kald›r›rken ‘HilafetTBMM bünyesinde mündemiçtir’ diyebir cümle düfltü. (...) Halifelik TBMM’nin bünyesinde sakl›d›r.” “TBMM’halifeli¤i kald›r›rken Atatürk ‘HalifelikTBMM’nin manevi flahs›nda sakl›d›r.’diye bir madde ekletmifltir.”(...) “Ha-lifeli¤in kald›r›lmas›yla ilgili yasada,..kald›r›ld› ifadesini kullanm›yorlar.Atatürk kald›rd›k demedi saklad›kdedi.”

ahrifatlar ortada: GerçekteKastamonu Milletvekili HalitBey (Akmansü) ile Zongul-dak Milletvekili Tunal› Hilmi

Bey’e ait olan sözler, sanki Atatürk’eaitmifl gibi gösteriliyor; gerçekte ka-nun maddesine sokulmas› reddedilmifl

olan ibareler, sanki kanun metninde var-m›fl gibi sunuluyor; an›lan kanun gerçek-te Hilafeti kald›rd›¤› halde, HilafetiTBMM bünyesinde koruyan bir kanun-mufl gibi yutturuluyor; gerçekte hilafeti

Frans›z yazar Raymond Colrat’›n Atatürk’ün hilafetin kald›r›lmas› kanunuyla ilgili de-mecini içeren kitab›, 1926’da bas›lan kitap,Atatürk’ün kitapl›¤›nda bulunmaktad›r.

TTahrifatlar ortada:Gerçekte Kasta-monu MilletvekiliHalit Bey (Akmansü)ile ZonguldakMilletvekili Tunal›Hilmi Bey’e aitolan sözler, sankiAtatürk’e aitmiflgibi gösteriliyor...

BD A⁄USTOS 2014

32

kald›ran adam olan Atatürk, hilafeti

TBMM’nin manevi flahs›nda koruyan

adam gibi gösteriliyor. Bu tahrifatlarYEN‹-H‹LAFET TUZA⁄I’n›n her ikiyan›nda da gürülmekte; hem tuza¤›kuranlarda, hem tuza¤a düflenlerde.

1977’den bu yana “Yeni-Osmanl›Tuza¤›” kapsam›nda “Yeni-HilafetTuza¤›”n› deflifre eden makale vekitaplar yay›mlad›m; yaz›m›n bafl›ndade¤idi¤im gibi, yazd›klar›m›n hersat›r›n›n bedelini a¤›r bir biçimdeödedim. Yafl›m altm›fl oldu. Okuyucuyadiyece¤im flu:

ak›n gelecekte “Yeni-Hila-fet” rüzgarlar› esecek. Bu gibiak›mlara karfl› bugüne dek

hep ayd›nlar bedel ödedi. Lütfentahrifatlara aldan›p bu tuza¤a düflme-yin. Çünkü bu kez bedelini hepimiz,çocuklar›m›z, torunlar›m›z, torunlar›-m›z›n torunlar› ve onlar›n da torunlar›,çok ac› bir biçimde öder.•cengizozakinci@butundunya.com.tr

Kaynakça:

[i] T.C.F program›: "F›rka, efkâr ve itikadat-› diniyyeye hürmetkard›r" (6. madde)[ii] TBMM Zab›t Ceridesi, Devre: II, Cilt:7, ‹çtima Senesi:1 , ‹kinci ‹çtima, 3.3.1340.‹kinci Celse. sf. 36.[iii] Türkiye Cumhuriyeti Matbuat ve‹stihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi MatbaaMüdüriyeti Adet 5 Mart Delhi - Ankara’da:Gazi Mustafa Kemal Pafla hazretlerine;

Hilafetin Türk milletinden tecridiMüslüman memleketlerinde muhtelif tesiratve ihtirasat uyand›racakt›r. Bununnetayicinden Türkiye de müteessir vemuzdarip olacak, emniyet-i dahiliyesi taht-› tehditte kalacakt›r. Hilafeti Osmanl›hanedan›nda b›rakma¤a hiçbir lüzum vemecburiyet yoktur.

Lakin Hilafet her Müslüman millettaraf›ndan Türklerin mukaddes ve münakaflakabul etmez bir hakk› olarak telakki edildi¤icihetle bu s›fat› Millet Meclisi’ninmaneviyetinde katiyen muhafaza etmek veonu reisinin flahs›nda temsil ettirmeklaz›md›r.

Ayn› mesele hakk›ndaki son haberlerbizi avdet etme¤e mecbur b›rak›yor. Emr-itelgrafîlerine muntaz›r›m.Antalya Mebusu Rasih

Y

Bilhassa bizim dinimiz için herkesinelinde bir ölçü vard›r. Bu ölçü ile hangi fleyinbu dine uygun olup olmad›¤›n› kolayca takdiredebilirsiniz. Hangi fley ki akla, mant›¤ahalk›n menfaatine uygundur; biliniz ki o bizimdinimize de uygundur. Bir fley ak›l ve mant›¤a,milletin menfaatine, islâm›n menfaatineuygunsa kimseye sormay›n. O fley dinîdir.E¤er bizim dinimiz akl›n mant›¤›n uydu¤u bir din olmasayd› mükemmel olmazd›, sondin olmazd›.

***Bizi yanl›fl yola sevkeden soysuzlar bilirsiniz ki, çok kere din perdesine

bürünmüfller, sâf ve temiz halk›m›z› hep din kurallar› sözleriyle aldata gelmifllerdir.Tarihimizi okuyunuz, dinleyiniz... Görürsünüz ki milleti mahveden, esir eden, harabedenfenal›klar hep din örtüsü alt›ndaki küfür ve kötülükten gelmifltir.

M. Kemal Atatürk