YEMEK BORUSU (ÖZAFAGUS)

• Yiyeceklerin ağızdan mideye geçişini sağlar.

• Kas hareketleriyle bu geçiş sağlanır.

• Bu kas hareketlerine PERİSTALSİS denir.

• Bu olay mideve bağırsaklarda da gerçekleşir.

• Mukus salgısı ile kendini korur.

1

Mide; kuvvetli asitleri, enzimleri ve çeşitli sıvıları içeren bir çeşittorba veya kesedir.

Gıda, burada karıştırılır ve küçük parçalara öğütülür. Midede sıvı kitle haline gelen gıdalar buradan ince bağırsaklara

geçer.

4.1.1. Gıdaların Bileşenlerine Ayrılması

MİDE Genişleyebilen bir organdır.

2-4 L arasında gıda ve su bulundurabilir.

3

4

Midedeki üst sfinkter (mide kapağı) açılması ile yiyecek özofagustan (yemek borusu) alınır ve mideye geçer.

Midenin alt tarafında bulunan pilorik sfinkter ise yiyeceklerin mideden bağırsaklara geçmesini sağlar.

Midenin 3 önemli fonksiyonu

Yiyecekleri depolar ve ince bağırsaklara belli oranda

gönderir.

Kas duvarlarında karıştırma, çalkalama gibi hareketlerle

yiyeceklerin mekanik sindirimini sağlar.

Yapısında bulundurduğu bezler sayesinde enzimleri ve diğer maddeleri salgılayarak

gıdaların sindirimine yardımcı olur.

5

Midede salgılanan

enzimler ve sindirime yardımcı maddeler

Gastrinhormonu

Hidroklorik asit (HCl)

Pepsinojenenzimi

Mukus

6

GASTRİN

HCl’in salgılanmasını sağlar.

Mide tarafından pepsinojen enzimini aktifleştirmek için salgılanır.

Midenin gastrin hormonu tarafından uyarılmasından sonra mide hücreleri tarafından pepsinojen (pepsinin inaktif formu) sentezlenir.

7

PEPSİNOJEN niçin inaktif formda

sentezlenir?????

8

• Mideyi sindirmemesi için

9

Mide kendisini nasıl korur??

Mide mukus ile kendi kendini sindirmekten korunur.

KİMUSMidede bulunan kısmen hazmedilmiş gıdaların ve mide özsuyunun bulunduğu çorbamsı sıvıdır.

Kısmen sindirilmiş yiyecekleri sindirilecekleri ve sindirim salgılarını içerir.

Peristaltikhareketlerle belli oranda ince bağırsaklara (Yaklaşık 3te 1) ‘kimüs’ taşınır.

10

Her bir büzülme ile mide altındaki kapak açılarak belli oranda kimüs ince bağırsaklara geçer.

Gıdanın miktarına ve cinsine bağlı olarak 2-6 saatte mide boşaltılır.

Sonrasındaki büzülmelerle midedeki miktar azalınca karın gurultusu oluşur.

11

BÜZÜLME (CONTRACTION)

Mide duvarından direk kana karışabilenler;

12

Su İlaçlar Alkol

NOT: Mide boşken alkol tüketildiğinde alkol direkt kana geçer.

Midedeki yiyecekler alkolün kana geçişini yavaşlar.

13

Kıvrılmış 2-4 cm çapında 275 cm uzunluğunda sindirim sisteminin önemli organıdır.

İNCE BAĞIRSAK

14

İNCE BAĞIRSAK

2 önemli görevi vardır:

1.Gıdayı küçük moleküllere parçalamak

2.Küçük moleküllerin kana

veya lenf sistemine geçişini sağlamak

15

İnce bağırsak sindirim salgılarını üç merkezden sağlar

Karaciğer

Pankreas

İncebağırsak

16

.

Gıdaların bileşiminde bulunan karbonhidratlar, yağlar ve proteinler incebağırsaklarda yapı taşlarına ayrılır. Bu ayırma işini çok sayıda enzimgerçekleştirir.

Enzimlerin bir kısmı pankreas tarafından salgılanan pankreas sıvısındabulunur. Pankreas sıvısı aynı zamanda mideden gelen kuvvetli asitlerinötralize eden bikarbonatları içerir.

Safra kesesi safranın depolandığı yerdir ve gerektiği zaman safra kullanım içinburadan ince bağırsaklara salgılanır. Safra karaciğerde yapılır ve lipitlerinsindiriminde önem taşır. Enzimlerin yanında sindirimde rol alan çeşitlikimyasalları da içerir

4.1.1. Gıdaların Bileşenlerine Ayrılması

İnce bağırsaklarda yapı taşlarına ayrılan gıda bileşenleri buradanemilerek kan yoluyla hücrelere taşınır. Kalın bağırsaklar veyadiğer adıyla kolon, suyu ve bazı mineralleri yeniden absorbeederek hücrelere gönderir. Sindirilemeyen artıklar rektumdandışkı olarak dışarı atılır.

4.1.1. Gıdaların Bileşenlerine Ayrılması

Beyin bütün bu işlevlerin kontrolmerkezidir. İnanılmaz özellikte bir sinirağı ve kimyasal mesaj sistemi ile buişlevleri kontrol eder. Fakat ana kontroliştah ve açlık hislerini düzenleyenhipotalamusta yapılır.

Bir kişi yılda 750 kg’dan fazla gıda maddesini sindirmektedir. Bir öğünde yediğimiz bütün yiyecekler 3–4 saat içerisinde

sindirilir. Gıdanın ağızdan alınıp dışkı olarak atılması sağlıklı bir insanda

24–72 saat arasında gerçekleşir (geçiş zamanı). Neden geçiş zamanı arasında 2 güne varan farklılıklar vardır?

Bu farklılığın nedeni olarak diyet çeşidi ve özellikle içerdiği lifmiktarı önemlidir. Eğer lifin içeriği yüksekse, geçiş zamanıazalır. Lifler, bitkisel hücre duvarlarında bulunan selüloz gibisindirilemeyen maddelerdir. Sindirim sistemini hareketegeçiren doğal laksatif etkiye sahiptir.

Geçiş zamanını etkileyen diğer faktörlerse; heyecan, fizikselaktivite, ilaç tedavisi ve çeşitli hastalıklardır.

4.1.2. Gıdaları Hızlı Sindirebilmemizin Nedeni

Sindirim sistemindeki kaslar gıdamaddelerini sindirim sistemi boyuncaezer ve iterek hareketini sağlar.

Bu harekete peristalsistik hareket denir. Yaşlandıkça bu kasların aktiviteleri de

azalır. Yaşlı insanların kabızlık sorunuyaşamalarının bir nedeni de budur.

Kaslar, kalın bağırsağın dışkıyı dışarıatması için yeterince aktif değildir. Ağırilerleyen dışkı kitlesinde bulunan suyunabsorbe edilmesi nedeniyle dışkısertleşir ve kabızlık durumu ortayaçıkar.

4.1.2. Gıdaları Hızlı Sindirebilmemizin Nedeni