Upload
mustafa-nuri-sadikoglu
View
244
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
1/49
T.CY A R G I T A YCeza Genel Kurulu
Esas No : Karar No : tirazname :2006/9-169 2006/184 34001
Y A R G I T A Y K A R A R I
Karar verenYargtay Dairesi : 9. Ceza Dairesi
Mahkemesi : L 2.Asliye Ceza
Gn : 07.10.2005Says : 184-1082
Davac : K.H.
Sank : F (H) D
Trkl basn yoluyla tahkir ve tezyif etmek suundan, sanklarn 5680 SY. 16/1.
maddesi yollamas ile TCYnn 159/1. maddesi uyarnca ayr ayr cezalandrlmalar istemiyle
alan kamu davasnda;
1- Sank K Kn 5237 sayl Yasann 7/2 ve 5187 sayl Yasann 11. maddeleri uyarncaberaatine,
2- Sank F Din, 765 sayl TCYnn 159/1 ve 647 sayl Yasann 6. maddeleri uyarnca 6
ay hapis cezas ile cezalandrlmasna ve cezasnn ertelenmesine, 350 YTL vekalet cretinin
sanktan tahsili ile katlanlar vekiline denmesine ilikin ili 2. Asliye Ceza Mahkemesince
verilen 07.10.2005 gn ve 184-1082 sayl hkm, katlanlar M , M S, Z H, K K ve sank F D
mdafiileri tarafndan temyiz edilmekle, dosyay inceleyen Yargtay 9. Ceza Dairesince
01.05.2006 gn ve 711-2497 say ile;Davann nitelii itibariyle sutan, dorudan zarar grmeleri sz konusu olmayan
mtekilerin katlmalarna ilikin karar hukuki deerden yoksun olup yok hkmnde bulunmakla
hkm temyize de yetki vermeyeceinden katlanlar vekillerinin temyiz isteklerinin CMUK.nun
317. maddesi uyarnca reddine,
Sank mdafiinin temyizine hasren yaplan incelemede,
Sua konu yaznn yaymland mevkute sann mevkutedeki konumu, hitap edilen kitle,
yaymlanma amac ile hitap edilen kitle tarafndan alglanma biimi de gzetilerek, dava konusu
yaz dizisi bir btn olarak ele alnp deerlendirildiinde, sua konu Trkten boalacak o
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
2/49
2006/9-169-184
zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda
mevcuttur ibaresinin Trkl tahkir ve tezyif edici nitelikte olduunda kuku bulunmamakta,
bir toplumu yceltirken baka bir toplumu aalamann Avrupa nsan Haklar Szlemesi ile
ngrlen ifade zgrl kapsamnda bulunduunu kabulde mmkn grlmemekte olup, bu
nedenlerle teblinamedeki bu konuya ilikin bozma dncesine itirak edilmemitir.Yaplan durumaya, toplanp karar yerinde gsterilen delillere mahkemenin duruma
sonunda oluan kanaat ve takdirine incelenen dosya kapsamna gre sank mdafiinin yerinde
grlmeyen sair temyiz itirazlarnn reddine, Ancak;
1- Tefhim edilmekle hkmn esasn oluturan ksa kararda 647 sayl Yasann 4.
maddesinin tatbikine yer olmadna karar verildii halde gerekeli kararda bu konuya
herhangi bir ekilde deinilmemek suretiyle hkmde eliki yaratlmas,
2- Atl suun nitelii itibariyle dorudan zarar grmeleri szkonusu olmayan ahslarndavaya katlmasna karar verilerek lehlerine vekalet creti tayini,
3- Kararda yarglama masraf miktar ve dkmnn gsterilmemesi, isabetsizliinden
bozmutur.
Yargtay C.Basavclnca 06.06.2006 gn ve 34001 say ile;
tirazn aklanabilmesi iin, sann konumunun ve hitap edilen kitlenin ne olduu,
yine sua konu yaz ve yaz dizisi kapsamnda yer alan dier yazlar yannda, dnce
zgrlnn uluslararas szlemeler ile bu szlemeleri yorumlayan yarg kararlarnda ve i
hukukta nasl ortaya konulduu incelenmeli, davaya konu szlerin hangi anlamlara gelebilecei
ortaya konulup tartlmal; sulama bu aklamalar nda irdelenmelidir.
A- Sann konumu ve hitap edilen kitle
Sank FD, Trke ve Ermenice olarak yayn yapmakta olan, yaklak bebin tirajl
haftalk siyasi ve aktel A Gazetesinin genel yayn ynetmeni ve ke yazardr. Yazlarn
gazetenin onuncu sayfasndaki isimli kede yaymlamakta ve bu yazlarnda H D adn
kullanmaktadr. Gazetenin okuyucu kitlesinin nemli bir blmnn, Ermeni kkenli
yurttalardan olutuu bilinmektedir.
B- Sua konu yaz
Sann, A Gazetesinin 13.02.2004 tarihli nshasnda yaymlanan makalesindeki
Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla
kuraca asil damarnda mevcuttur cmlesiyle, Trkl alenen tahkir ve tezyif suunu
dzenleyen 765 sayl TCYnn 159 ncu maddesine aykr hareket edip etmedii, davann ve
itirazn konusunu oluturmaktadr.
C- Yaz dizisi kapsamndaki dier yazlar
2
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
3/49
2006/9-169-184
Atl suun oluup olumadnn ortaya konulabilmesi iin, davann konusunu oluturan
yaznn yannda, bu yaznn da yer ald ve toplam sekiz adet makaleden oluan dizinin, bir
btn halde ele alnmas ve sonuca, buradan gidilmesi gerekmektedir. Tebliname ve Yksek
Daire kararnda da bu duruma iaret edilmektedir.
Sank Ermeni Kimlii zerine st balkl yaz dizisi kapsamnda;07.11.2003 tarihli yazs "Kuaklara Dair",
14.11.2003 tarihli yazs "Kilisenin Rol",
05.12.2003 tarihli yazs "Ka Vartan'n ocuklar",
19.12.2003 tarihli yazs "Pratik Kimliin Teorisi",
26.12.2003 tarihli yazs "Bat: Cennet ve Cehennem",
23.01.2004 tarihli yazs "Ermeni'nin Trk'",
30.01.2004 tarihli yazs "Trk'ten Kurtulmak",13.02.2004 tarihli yazs "Ermenistan'la Tanmak"
balklar altndaki yazlarnda, konuya ilikin dncelerini aktarmaktadr.
Sank ilk be yazsnda, Ermeni kimliinin ieriinin hangi deerlerle doldurulmas
gerektiini sormakta, dalmlk ve kilisenin roln sorgulamakta, diasporann rolne
deinmektedir.
Altnc yazsnda " Ermeni kimliinin bugnk yapsn ekillendiren ve Ermeni
kimliinde bir tr kanserojen tmr ilevi gren asl etkenin Trk olgusu olduunu, Ermeni'nin
ve Trk'n asrlardr sren birbirleriyle ilikilerinde ok iyi ve ok kt kimlik donanmlarnn
bulunduunu, yaanan birlikteliin ok derin olmas nedeniyle iki tarafn da bu nedenle ihanet
tanmlamasn kullandklarn, bugn Trklerin paranoyalaryla, Ermenilerin ise travmalaryla
iki klinik vaka durumunda olduklarn, Trklerin 1915e baklarnda empatik bir yaklama
girmedike Ermeni kimliinin sancl kvrannn devam edeceini, sonuta Trk'n Ermeni
kimliinin hem zehiri hem de panzehiri olduunu, asl nemli olann ise Ermeni'nin
kimliindeki bu Trk'ten kurtulup kurtulamayaca olduunu" sylemektedir.
Yedinci yazsnda "Ermeni kimliinin Trk'ten azat olmasnn grnr iki yolunun
bulunduunu ve bunlardan ilkinin Trkiye'nin Ermeni ulusuna kar empatik bir tutum iine
girmesi ve Ermenilerin acsn paylatn belli edecek anlay sergilemesi olduunu, bu
tutumun zamanla Trk unsurunu Ermeni kimliinden uzaklatracan, ancak bunun imdilik
gereklemesinin zor bir olaslk olduunu; ikinci olasln ise bizzat Ermeni'nin Trk'n
etkisini kendi kimliinden atmas olduunu, bu ikinci olasln gerekleebilirlii ynnden tercih
edilmesi gerektiini, 1915 olayn dnya ve Trkiye nasl nitelerse nitelesin Ermeni Ulusunun
vicdanndaki tanmlamann deimeyeceini, bunu kabul edip etmemenin insann vicdan sorunu
olduunu, Ermeni kimliinin saln Fransz'n, Alman'n, Amerikal'nn ille de Trk'n
3
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
4/49
2006/9-169-184
soykrm kabul etmesine balamak dncesinin terk edilmesi gerektiini ve Trk', Ermeni
kimliindeki bu etkin rolnden telemenin zamannn gelip getiini, kimliksel dinginliini
Trk'e bask uygulamaya ve soykrm kabul ettirmeye ayran Ermeni dnyasnn, kendi acsn
srtlayarak, zaman kaybna gitmeden kimliinin uyann ertelememesinin gerektiini, Ermeni
dnyasnn kendisini Trk'ten kurtardnda, kimliinde bir boluk yaayaca ve ErmeniDiasporasnn kimliksel znrlnn hz kazanacan sanmann aldatc olduunu, artk
Ermeni dnyasnn geleceini minik lkenin gelecekteki refah ve mutluluuna endekslemesi ve
Trk'le uramayarak Trk'ten kurtulmas, bunun yerini de gayri Ermenistan'la uramann
almas gerektiini" belirtmektedir.
Final niteliindeki sekizinci yazsnda ise, "Trk'ten boalacak o zehirli kann yerini
dolduracak temiz kan, Ermeni'nin Ermenistan'la kuraca asil damarnda mevcuttur, yeter ki bu
mevcudiyetin farknda olunsun diyen sank, burada asl sorumluunun ise Diasporada deilErmenistan hkmetinde olduunu vurgulamakta, ancak bamszlk dnemine baklrsa
Ermenistan'n bu sorumluluun bilincine henz varamadn, Ermenistan ve Diaspora
ilikilerinde Ermenistan merkezli bir kurumlamaya gidilemediini, oysa Ermenistan'n
imdiye kadar gl bir Diaspora Bakanl kurmas gerektiini, bylece dnyaya dalan
tm Ermenilerin kucaklanabileceini, ancak Diasporaya Ermenistan layk olmasna ramen
henz Ermenistan ynetiminin layk olmadn, Ermenistan'n Diasporal Ermeniyle kuraca
ilikinin Ermeni kimliinin olumasna etkisinin ok byk olacan, bunun ayn zamanda
byk bir moral okul niteliinde de olacan, Diasporal gence ne trl eitim verilirse verilsin o
gencin Ermenistan' ziyaretinin daha nemli olduunu, bunu da denemenin pahal olmadn,
gencin Ermenistan' ziyaretiyle kimliin nasl damardan absorbe edildiinin grleceini, nk
o kimliin ona damardan rngalandn, Ermeni kimliinin dorudan Ermenistan'dan
edinilecek cmleler ve kazanmlarla zenginleeceini, bunun saksda yetitirilmeye allan
narin bir bitkinin kendi topra, kendi suyu ve kendi gneiyle tanmasna benzetilebileceini"
ifade etmektedir.
D- Ulusal ve ulusalst hukukta ifade zgrl
a- Dzenlemeler
765 sayl TCY'nn 159/5 nci maddesinde "Tahkir, tezyif ve svme kast
bulunmakszn, sadece eletirme maksadyla yaplan dnce aklamalar cezay
gerektirmez" denilerek madde ynnden ifade zgrlnn snrlar izilmitir.
Anayasa'nn 25 nci maddesinde dnce, 26 nc maddesinde ifade zgrl, 28 nci
maddesinde ise basn zgrl dzenlemi olup; 26 nc maddenin ikinci fkrasnda ise bu
zgrlklerin snrlar gsterilmitir.
4
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
5/49
2006/9-169-184
Dnce, ifade ve basn zgrl, Anayasamza gre temel hak ve zgrlkler
kapsamnda olup; Anayasa'nn 90/son maddesinde ise "Usulne gre yrrle konulmu temel
hak ve zgrlklere ilikin milletleraras antlamalarla kanunlarn ayn konuda farkl
hkmler iermesi nedeniyle kabilecek uyumazlklarda milletleraras antlama hkmleri
esas alnr." denilmektedir.fade zgrl, BM Kiisel ve Siyasal Haklar Szlemesi'nin 19 ncu ve nsan Haklar
Avrupa Szlemesi'nin (HAS) 10 ncu maddesinde dzenlenmi ve snrlar da bu maddelerde
gsterilmitir.
Anayasa'nn 14 nc, BM Kiisel ve Siyasal Haklar Szlemesi'nin 5 nci ve HAS'n 17
nci maddelerinde ise, hak ve zgrlklerin ktye kullanlmasnn korunmayaca ifade
edilmitir.
Bu dzenlemeler yargsal kararlarla yorumlanarak akla kavuturulmutur.b- Yarg kararlar
Makalede yer alan dnceler ve ileri srlen grler, makalenin btn halindeki
konusu ve hedefi asndan deerlendirilmelidir(1. CD, 01.10.1969, 747/2630).
Boaz kuruyan ve kana susayan faizan szleri ile sonunda geen onlarn tank,
tfei, panzeri, faizmi varsa szckleri alnp, bundan basit kyas ve istidlal yoluyla hk-
metin manevi ahsiyetini tahkir ve tezyif anlam karmak olanaksz olup, szlerin hkmetin
manevi ahsiyetine matuf olduundaki tereddt ve bildiri ieriine gre mbalaal bir anlatm
yolunun seilmesi karsnda TCKnun 159 ncu maddesinde tanmlanan su olumaz(CGK,
24.5.1976, 9/247-258).
TCY 159 ncu maddesinde dzenlenen suun oluup olumad ynnden, olayn ak
kl halinde deerlendirilmelidir(CGK, 05.10.1987, 9/167-422).
Konumann ierisinden baz szckler tek tek ele alnarak ve bu szcklere olumsuz
anlamlar asndan baklarak ve konuma btn deerlendirme d braklarak sonuca
varlamaz(CGK, 24.4.1989, 9/63-165).
Olayn deerlendirilmesi yaplrken, yaznn btnl bozulmamaldr (CGK,
25.01.1993,8/299-10).
Basn yoluyla ilenen sularda hukuka uygunluk halleri, temelini Anayasa'nn 28 nci ve
devam maddelerinden alan haber verme ve eletirme haklar ile madurun rzasdr. Haber
verme ve eletirme hakknn kabul iin, aklama veya eletiriye konu olan haberin, gerek ve
gncel olmas, aklanmasnda kamunun ilgi ve yararnn bulunmas, aklan ekliyle konusu
arasnda dnsel bir ba bulunmas, haberde veya yazda kltc szler kullanlmamas
gerekmektedir(CGK, 24.02.1998, 4/386-52).
5
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
6/49
2006/9-169-184
Yze kar sylendiinde svme tekil eden szler, bir ke yazsnda yazlmas
durumunda eletiri niteliinde kabul edilemez(CGK, 15.6.1999,4/152-162).
Svme ierikli szler, yaknma ve eletiri olarak kabul edilemez (CGK; 13.4.2001-9/50-
61).
"Eletirinin sert slpla yaplmas, kaba olmas ve nezaket snrlarn amas,eletirenin eitim ve kltr dzeyine bal bir olgu ise de, kurumlar eletirilirken gr
aklama niteliinde bulunmayan, kltc, aalayc ifadeler kullanlmamal, dnceyi
aklama snrlar iinde kalnmaldr (CGK, 03.7.2001, 9/132-155).
Dncenin oluabilmesi; kiinin bilgi kaynaklarna zgrce ulaabilmesi, edindii
bilgileri seebilmesi ve bunun iin de hukuksal olanaklarn ve gvencelerin bulunmasna
baldr. Kukusuz ki bunlar da yeterli deildir; ayrca bunlara uygun davranlarda
bulunabilme hakknn varl da bireye/bireylere tannmaldr. te yandan budavranlarndan dolay insann "knanmamas" da gerekmektedir... Nitelikli haklar
kategorisinde yer alan dnce zgrl ynnden devlet, biri pozitif dieri negatif olmak
zere iki ykmllk altndadr. Pozitif ykmll uyarnca devlet, bu zgrln
yaanabilecei ortam hazrlamak; negatif ykmll uyarnca ise kabul edilen snrlar
ierisinde bu zgrln kullanlmasna mdahale etmemek durumundadr... Demokratik
toplum olmann olmazsa olmaz koulu olan dnce ve dnceyi aklama zgrln
olanca geniliiyle benimseyen ve gvenceye alan, toplum yaamnn gerei, tm
zgrlkler gibi, dzenleyici snrlamalar, bireysel hak ve zgrlklerin kullanlmasnda
ilevsel klan ve zgrl kurumsallatrmay amalayan yapsal, maddi ve ierik olarak da
birey-toplum ilikisinde uzlamay hedefleyen zgrlk anlay egemen klndnda, barl
toplumun temellerinden biri de gerekletirilmi olacaktr... "Ceza hukukunun grevi ise",
ortak zgr yaamn gvence altna alnabilmesi iin konulmas kesinlikle zorunlu olan
yasaklar koyup, bireylerin, hak ve zgrlklerden, bar ve gvenlik iinde yararlanmalarn
salamaktr... fadenin ieriine, ifadenin aklanmasndaki zene, yapld balama,
aklamay yapann toplumdaki konumuna ve amacna, aklamann konusuna ya da hedef
ald kii veya gruba, dnce aklamasnn potansiyel etkisine, ifadeyi aklayann
dncesini baka kavramlarla dile getirebilmesinin mmkn olup olmadna, uygulanan
yaptrmn oranll ile potansiyel caydrc etkisine, yargsal korumann etkililiine
bakmak gerekmektedir... Toplumsal hayat dzenleyen kurallar, uyguland toplumdaki
koullara gre yarg kararlaryla anlam bulmaktadr... Bu balamda zorlayc sosyal
gereksinimlerden hareketle konulan kurallar, demokratik toplum ilke ve gereklerine de uygun
olmaldr(CGK, 15.3.2005, 2004/8-201, 2005/30).
6
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
7/49
2006/9-169-184
HAS'taki ifade zgrlne ilikin dzenleme ise, nsan Haklar Avrupa Mahkemesi
(HAM) kararlaryla yorumlanarak aklanmtr. Buna gre;
fade zgrlne yaplan mdahalelerin, mutlaka yasa ile ngrlm olmas, bu
mdahalelerin HAS'n 10/2 nci maddesindeki yasal bir amaca dayanmas, demokratik bir
toplumda gerekli ve yaptrmn da orantsal olmas gerekmektedir.fade zgrl, yalnzca iyi karlanan veya rahatsz edici bulunmayan veya kaytsz
kalnan bilgi ve fikirler iin deil, ayn zamanda saldrgan bulunan, sarsc bir etki yaratan
veya rahatsz eden trdeki bilgi ve fikirler iin de geerlidir. Bunlar demokratik toplumun
vazgeilmez zellii olan oulculuun, ak fikirliliin ve hogrnn gereidir. Ancak
ifade zgrl de 10/2 nci maddede belirtilen bir dizi snrlamaya tabidir. Bu istisnalar dar
ve ikna edici olarak yorumlanmaldr. Basn iin de bu snrlamalar geerli ise de, kamu
yararn ilgilendiren bilgi ve fikirlerin aklanmas basnn grevidir. nk basn "kamunungz ve kuladr". Ancak ifade zgrl, bakalarn kk drc, incitici, hakaret
edici ve onlara saldrgan ifadeler kullanlmasn, iddeti tevik etmeyi de iermez (Observer-
Guardian/Birleik Krallk; Handyside/Birleik Krallk; Jersild/Danimarka Kararlar).
Basn zgrl bir derece abartmay, hatta kkrtmaya bavurmay da ierir.
Gazetecinin yazsnda kulland deyimler "polemik" niteliinde olsa da, bu ifadeler nesnel bir
aklamayla desteklendiinde, bunlar aslsz kiisel saldr olarak grlemez(Prager ve
Oberschlick/Avusturya; Bladet Tromso ve Stensaas/Norve Kararlan).
fade zgrl, zellikle basn araclyla genel yarar ilgilendiren ve kamunun
edinme hakk bulunan bilgi ve fikirleri aktarmaya hizmet ettii durumlarda, oulcu
demokratik bir toplumda asli neme sahiptir(Informationsverein Lentia vd/Avusturya Karar).
zgr basn, demokratik bir toplumu, totaliter bir toplumdan ayrt eden en nemli
elerden birisidir(Sunday Times/Birleik Krallk Karar).
HAS'n 10 ncu maddesinin kamu yararn ilgilendiren konularda haber vermeye
ilikin olarak gazetecilere salad gvence, gazetecilerin basn etiine uygun tarzda doru
ve gvenilir haber vermek amacyla iyi niyetli davranmalar kouluna
baldr(Goodwin/Birleik Krallk Karar).
fade zgrl, kamusal dzeyde her tr kltrel, siyasi ve toplumsal bilgi ve fikir
alveriinde bulunma frsatn salar(Mller vd/svire Karar).
fade zgrl, siyasi konulardaki eletiri ve resmi grevlileri eletiriyi de iermekte
olup, eletiri birey dnda hkmete ynelik olduu zaman daha geni bir koruma alan sz
konusudur(Aksoy/Trkiye; Castells/spanya Kararlar).
Makalede kullanlan ifadeler ve makalenin yaymlad durum da nemli olup; bir
makalenin baz blmleri Devlet hakknda negatif bir tablo izse ve metne kin uyandrc bir
7
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
8/49
2006/9-169-184
anlam yklese de, ne iddet kullanmaya, ne silahl mcadeleye, ne de ayaklanmaya tevik
edici olmadka ifade zgrl korunmaldr(Trkiye hakkndaki Aksoy, ncal, Srek,
Gerger, Ceylan/2005 kararlan).
Dnce aklamasna getirilen snrlama yasal bir amaca dayanmaldr. Bu amaca
dayanan bir snrlama, dncenin akland yer ve zamandaki durumu daha daktletirmekte, gerilimi iyice trmandrmakta ise, zorlayc toplumsal ihtiya nedeniyle
dnce aklamasna mdahale, demokratik toplum gerekleri ynnden uygun ve yeterli ise
mdahale hakl grlebilir(Trkiye hakkndaki Zana/1991 karar).
fade zgrlnn ierii ynnden olgular ve deer yarglar arasnda farkllk
bulunmaktadr. Olgularn varl kantlanabilir ancak deer yarglarnn doruluunun
kantlanmasn istemek, gerekletirilemeyecek bir eyi istemektir(Lingens/Almanya Karar).
Bu aklamalardan da anlald zere, ifade zgrlnn kapsam ulusal yargorganlarnn yannda yukarda belirtildii gibi HAM kararlaryla ortaya konulmu olup,
szlemelerdeki dzenleme ile i hukuk paralellik arzetmektedir.
Yksek Daire kararnda da vurguland zere, bir toplumu yceltirken, dier bir
toplumu aalamann HAS kapsamnda koruma grd elbette sylenemez.
Bu nedenle nemli olan somut olayda ifade zgrl snrlarnn alp almad ve
atl suun oluup olumaddr. Bunun saptanabilmesi iin szlerin irdelenmesi ve mevcut
kural ve kararlarn somut duruma uyarlanmas gerekmektedir.
E- Davaya konu szlerin alglanma biimleri
Sank, Mustafa Kemal Atatrkn Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda
mevcuttur sznden de karm yaparak; Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak
temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur demektedir.
Sann kulland cmle anlam ynnden ak ve net olmayp polemik konusu
olabilecek niteliktedir. Anlan cmlenin iki ekilde alglanmas mmkndr:
a- Cmlenin virglle blnen birinci blmnn Trklere, virgl sonrasndaki
blmnn ise Ermenilere/Ermeni kkenlilere hitap ettii sylenebilir. Bu durumda Trk ile
kastedilenin Trkler olduu ve Trklerdeki zehirli kann boalmas, bu zehirli kann yerini ise,
Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarndaki temiz kann almas gerektii sylenebilir.
Bu durumda Mustafa Kemal Atatrkn Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda
mevcuttur sz, ustaca bir slpla deitirilerek Trkten boalacak o zehirli kan olarak
deitirilmekte ve Trklk aalanmaktadr.
b- kinci alglama ise, cmlenin btnyle Ermenilere/Ermeni kkenlilere hitap
ettiidir. zellikle altnc ve yedinci makaleler ile bu balamda yedinci makalede ikinci olaslk
olarak ortaya konulan saptama gzetildiinde, burada Trk kavram ile kastedilen Trkler
8
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
9/49
2006/9-169-184
deildir. zellikle altnc yaz da gzetildiinde Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki Trk
anlay, Trk olgusudur. Ermeninin kanna bile ileyen ve sann ifadesiyle Ermenileri
zehirleyen anlaytr. Ki bu anlay, sank zeletiri yaparak Ermenileri zehirleyen ve
terkedilmesi, telenmesi gereken bir anlay olarak ta ortaya koymaktadr.
te Ermenileri zehirleyen bu Trk anlay terkedilmeli ve terkedilen anlayn yeriniise, -kendileri ynnden daha salkl bir kimlik oluumu iin-, Ermeninin Ermenistanla
kuraca asil damardaki kann almas gerektii belirtilmektedir. Burada Ermenistanla ba
kuracak olan Ermeniler olduuna ve bu badan yani damardan alnacak kan da
Ermeniler/Ermeni kkenliler alacana gre, -kendi ifadesiyle- alnacak bu temiz kan ise, yine
Ermenilerden boalacak zehirli kann yerine geecektir. Damar Ermeniler/Ermeni kkenlilere
ait olduuna gre, damardan boalacak zehirli kan da Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki
kandr. Yine zehirli kann yerini alacak temiz kan da Ermeniler/Ermeni kkenlilere ait kandr.Bu iki alglama biiminin somut duruma uygun olan ortaya konulmaldr. Esasen
Yksek Daire ile Basavclmz arasndaki uyumazlk ta bu noktada toplanmaktadr.
F- Dava konusu szlerin irdelenmesi ve atl suun tartlmas
Yaz dizisi btnl ierisinde, sann kavramlara verdii anlam ortaya konulmadka
ve cmle yaps analiz edilmedike doru sonuca varlamaz. Ayrca bir yaz dizisi kapsamnda
ortaya konulan bu szlerin doru yorumlanabilmesi iin, dncelerinin balang ve
geliimini sergileyen nceki yedi yaznn da irdelenmesi gerekmektedir.
Ayn zamanda genel yayn ynetmeni de olan sann bu cmleyi yazarak oluturmas
karsnda, daha dikkatli hareket etmesi, amaladnn tesinde anlamlar kabileceini ve
polemik yaratabileceini dnmesi; bunlar zellikle yapmayarak yukarda belirtilen ilk
alglamaya, hatta her iki alglamaya bilerek yol at, bu nedenle atl suun olutuu ileri
srlebilir.
Ancak sank savunmasnda kastnn ve amacnn bu olmadn, nceki yazlarnda Trk
szc ile Trkleri/Trkl deil, Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki Trk anlayn
kastettiini belirtmektedir. Dolaysyla varsaymlarla hareket edilip, yaz btnl ve bu
btnlk ierisinde kavramlarn alglanma biimi ortaya konulmadan sonuca gidilecek olursa,
dolayl yntemlerle sann kastnn da tesine geilerek, atl suun olutuu sylenebilecektir.
Sylenen szler polemik yaratsa da, abartl, rahatsz edici olsa da; yaz btnln
gzetmeyen ve cmle yapsn analiz etmeyen bir ksm kitlede farkl ve yanl anlamalara yol
asa ve bu yanl anlamann nedeni sank olsa da, sann kast ortaya konularak sonuca
gidilmelidir. Bunun iin sann kavramlar nasl anlamlandrd incelenerek, szleri bu
dorultuda amasal olarak yorumlanmal; szleri, makale ve yaz dizisi btnl ierisinde
ele alnmal, gerek ama ve kast saptanmaldr.
9
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
10/49
2006/9-169-184
yle ki sank yaz dizisi ierisinde her bir yazsna numara vermi ve son yazy da
sekiz olarak numaralandrm, tm yazlar bir zincirin halkalar olarak ortaya koymutur. Bu
nedenle sann kastn ortaya koymak iin, son yazy kendi iinde deerlendirmek gerektii
gibi, son yazy ncekilerle bir btn ierisinde de deerlendirmek gerekmektedir.
Tm yazlara bakldnda, izleyen her yaznn kendisinden nceki yazya dklenfikirlerle balad da ayrca grlmektedir. Bu nedenle sekizinci yaznn, davaya konu
cmleyle balamasnn zel bir kastn rn olduu da sylenemez.
Sua konu yaznn yer ald sekizinci yaz, final niteliinde ve nceki yazlarla ortaya
konulan dnceleri sonuca balama amacn da tayan bir yazdr. Sekizinci yaznn ilk
paragraf, konu btnl ynnden ayn zamanda yedinci yaznn biti paragraf
niteliindedir. Bu nedenle yedinci yaz kapsamnda bile deerlendirildiinde, buradaki
"zehirli kan" szc ile amalanann, Ermeni kimliindeki salkl yapy bozan saplantolduu; Trk szc ile de Ermenilerdeki Trk olgusunun kastedildii aka ortaya
kmaktadr.
Yine sank altnc yazsnda, soykrm olarak niteledii olaylar hakkndaki Ermeni
halknn travmatik hastalnn hala srdn ve Ermeni kimliini asl kemiren ve tketenin bu
salksz ruh hali olduunu, bu konuda Trklerin tutumunun da Ermeni kimliini tahrip ettiini
ve Trk olgusunun Ermeni kimliinin bugnk yapsn hatal ekillendiren bir "kanserojen
tmr" niteliinde alglandn sylemekte ve bu durumu eletirmektedir. Yine ayn yazda
Ermeni kimliinde alglanan bu Trk saplantsndan kurtulmak gerektiini ifade etmektedir.
Yedinci yazsnda ise Ermenilerin bu Trk anlayn kendi kimliinden telediinde,
kimliklerinde adeta bir boluk doaca biimindeki anlayn hatal olduunu, bu nedenle
Trkle uramayarak, Ermeni kimliine yerleen ve Ermenilerin alglad Trk anlayndan
kurtulmak gerektiini; salkl yapnn, Ermeni kimliinin varlk nedeni haline gelen Trklere
olan bak asyla deil, Ermenistan'la kurulacak diyalogla ortaya kacan ifade etmektedir.
Anlatld zere, davaya konu sekizinci yazdaki paragraf gerek kendi btnl,
gerek sekizinci yaz kapsamnda; gerekse tm yaz dizisi kapsamnda deerlendirildiinde,
sann yazsnda kltme unsuruyla kulland ileri srlen "zehirli kan" Trklere ait kan
deildir. Sana gre Ermeni kimliini zehirleyen, Ermenilerin Trklere olan bak alarn,
kimliklerinin bir paras haline getirmi olmalardr. Ermeni kimlii ynnden hatal k
noktasn ve zehiri oluturan bu Trk saplants terk edilip, bunun yerinin Ermenistan'la
kurulacak bala dolacak temiz kanla doldurulmas durumunda, daha salkl bir kimliin
ortaya kaca belirtilmektedir.
Burada sann yazy okuyan kitlede zellikle tereddtlere veya yanl anlamalara
neden olduu, yedinci yazdaki konu btnln kopararak bu ifadeleri sekizinci yazya
10
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
11/49
2006/9-169-184
aktard, ustaca hareket ettii, ayrca sekizinci yazy okuyanlarn, nceki yazlar da
izlemelerinin gerekmedii, dolaysyla sann ince ve youn bir kastla hareket ettii ileri
srlebilir.
Elbette yaznn hitap edilen kitlede yarataca etkinin, kaleme alnan tarafndan
normal llerde bilinmesi gerekmektedir. Bu bilinme ve bilinen sonucu isteme ise kastoluturmaktadr.
Atl sua konu cmledeki "Trk'ten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak
temiz kan" ibaresinin devamna bakldnda, boalacak bu zehirli kann yerini doldu-
racak olan temiz kann, Ermeni'nin Ermenistan'la kuraca damardan alnaca
belirtilmektedir. Yazda Ermenistan'la ba kuraca belirtilen kiilerin Ermeniler olmas ve
bu damarn da Ermenilere ait damar olmas karsnda, bu damardan boalacak zehirli kan da
kukusuz Ermenilere ait kandr. Bu nedenle ilk bakta Trklerin kastedildii biimindekigerei yanstmayan anlay, cmlenin devamyla ve sekizinci yaznn dier blmleriyle bile
deimektedir.
Cmlede geen Trk szc ile kastedilen ise Trkler olmayp, Ermeniler/Ermeni
kkenlilerdeki Trk olgusudur. te Ermeniler/Ermeni kkenlilerdeki hatal ve onlar zehirleyen
Trk anlay, kanlarndan temizlenmeli ve Ermeniler/Ermeni kkenlilerden boalacak bu
kann yerini alacak temiz kann da, Ermenistanla kurulacak damardan alnaca
belirtilmektedir. zellikle altnc ve yedinci makaleler gzetildiinde bu sonu aka ortaya
kmaktadr.
Bu nedenlerle, sank Trk szc ile Trkleri hedef almayp Ermeniler/Ermeni
kkenlilerdeki ve onlarn kanna ileyen hatal, zehirli anlay kastetmektedir. Bu nedenle
davaya konu szler "Trkleri aalayc, kltc ve/veya svg ierikli" olmad gibi
Trkle kin, nefret ve dmanlk ars da iermemektedir. Bu karm, yukarda akland
zere sann kast ve yaz btnl ile uyumludur.
Kald ki sann yaratt polemik ve tereddt nedeniyle ilk alglama biiminin olua
uygun olmad da, kast aratrlnca ortaya kmaktadr. stelik tereddtl bir durumda, bu
tereddt giderilemiyorsa, yorum yoluyla su yaratlmamal, tereddt te sann lehine
yorumlanmaldr.
Ayrca mahkemece ifade zgrlnn snrlarnn bazen "yasadan" bazen de "ahlak"
kurallarndan kaynaklanaca belirtilmitir ki, yasal dayana olmayan hi bir nedenle ifade
zgrl kstlanamaz. HAS sisteminde "yasa" kavramnn i hukuktan zerk olmas da, i
hukuk ynnden sonucu deitirmez. Ahlak kurallarna dayal snrlama nedeni bile mutlaka
yasayla ngrlmelidir.
11
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
12/49
2006/9-169-184
Anayasa'nn Balang blmnn yedinci paragrafnda vurguland zere "Topluca
Trk vatandalarnn mill gurur ve iftiharlarda, mill sevin ve kederlerde, mill varla kar
hak ve devlerde, nimet ve klfetlerde ve millet hayatnn her trl tecellisinde ortak olduu,
birbirinin hak ve hrriyetlerine kesin sayg, karlkl iten sevgi ve kardelik duygularyla ve
"Yurtta sulh, cihanda sulh" arzu ve inanc iinde, huzurlu bir hayat talebine haklar bulun-duklar"; Anayasa'nn 66 nc maddesiyle ise, Trk kavramnn rksal bir temele oturtulmayp,
"Trk Devletine vatandalk ba ile bal olan herkesin Trk olarak" nitelendirilmesi
karsnda, Trkiye Cumhuriyeti ynnden Trk ve Trk Ulusu kavramlarnn, bu Trk
tanmlamas ekseninde biimlendii aktr. Bu nedenlerle lkemizdeki Ermeni kkenli Trk
Vatandalar balamnda da "eletiri" boyutunda kalan yazda, Trkl (Anayasa md 66)
alenen tahkir ve tezyifte sz konusu deildir.
Sann bir takm benzetmelerden hareketle dncelerini ortaya koymas ve "Muhtaolduun kudret damarlarndaki asil kanda mevcuttur" szn, Ermeniler/Ermeni kkenliler
iin uyarlamas, Trkl aalamak olarak da deerlendirilemez. Trkler iin doruluu
kabul edilen szden yola karak Ermeniler/Ermeni kkenliler iin de kendince doru bir
sylem gelitirme abas, Mustafa Kemal Atatrkn sznn Trkler ynnden doru olmad
anlamn da iermemektedir.
Ermeni kimlii, lkemizde Lozan Antlamas uyarnca "aznlk kimlii" niteliinde
kabul edilmekte ve bu ynyle korunmaktadr. Ermeni kimlii balamnda "bu anlamyla"
Ermeni aznlk kimliinin korunmasn savunmak, su olmayaca gibi bir kastn gstergesi de
olamaz.
Tm bu aklamalar ve istikrar kazanan yargsal uygulamalar karsnda sank,
uslubyla polemie yol asa ve rahatsz edici olsa bile, yazda geen Trk szc, Trkleri
ya da Trkl deil Ermenilerdeki/Ermeni kkenlilerdeki hatal Trk anlay/olgusu yerine
kullanldndan; dolaysyla zehirli kan ile de Trklerdeki kan kastedilmediinden, Trkle
ynelik bir tahkir ve tezyiften szedilemez. Kald ki aksinin kabul halinde ise, sann kastna
ynelik teredddn de sank lehine deerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenlerle suun
olutuuna ynelik gerekeler, olaya ve dosya ieriine uygun deildir. Sann "eletiri
snrlar" iinde de kalan, hatta mensubu olduu cemaat/Diaspora ynnden "zeletiri"
nitelii tayan szlerinde atl suun maddi ve manevi unsurlar olumamtr. gerekeleriyle
itiraz yasayoluna bavurularak, sana atl suun maddi ve manevi unsurlar olumadndan,
Yksek 9 ncu Ceza Dairesinin 01.05.2006 tarih ve 711/2497 sayl kararndaki suun
olutuuna ynelik blmn kaldrlarak,
12
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
13/49
2006/9-169-184
Trkl yayn yoluyla tahkir ve tezyif etmek suundan kurulan ili 2 nci Asliye
Ceza Mahkemesinin 07.10.2005 tarih ve 184/1082 sayl hkmnn, esastan da bozulmasna
karar verilmesi, isteminde bulunulmutur.
Dosya Yargtay Birinci Bakanlna gnderilmekle, Ceza Genel Kurulunca okundu,
gerei konuulup dnld.TRK MLLET ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
zel Daire ile Yargtay C.Basavcl arasndaki uyumazlk, Sann, A Gazetesinin
13.02.2004 tarihli nshasnda yaymlanan makalesindeki Trkten boalacak o zehirli kann
yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur
cmlesiyle, Trkl alenen tahkir ve tezyif suunu dzenleyen 765 sayl TCYnn 159 ncu
maddesini ihlal edip etmedii noktasnda toplanmaktadr.
Konunun dnce (ifade) zgrlyle dorudan ilgisi nedeniyle, ncelikle bu konu
ulusal ve uluslar aras dzenlemeler kapsamnda deerlendirilmeli, bu deerlendirmeler nda,
TCYnn 159/1. maddesinde dzenlenen, Trkl alenen tahkir ve tezyif suunun eleri ve bu
dorultuda, genel, bu su asndan da zel bir hukuka uygunluk nedenini oluturan eletiri
hakk zerinde durulmaldr.
Doal haklardan kabul edilen ifade hrriyeti, oulcu demokrasilerde, vazgeilemez ve
devredilemez bir nitelie sahiptir. retide deiik tanmlara rastlanmakla birlikte, genel bir
kabulle ifade/dnce hrriyeti, insann zgrce fikirler edinebilme, edindii fikir ve
kanaatlerinden dolay knanmama, bunlar meru yntemlerle da vurabilme imkan ve
zgrldr. Demokrasinin olmazsa olmaz art olan ifade hrriyeti, birok hak ve
zgrln temeli, kiisel ve toplumsal gelimenin de kaynadr.
te bu zelliinden dolay ifade hrriyeti, temel hak ve hrriyetler kapsamnda deerlen-
dirilerek, birok uluslararas belgeye konu olmu, T.C Anayasasnda da ayrntl dzenlemelere
tabi tutulmutur.Bu balamda;
nsan Haklar Evrensel Bildirgesinin
19. maddesinde;
Herkesin gr ve anlatm zgrlne hakk vardr. Bu hak, karmasz gr edinme
ve herhangi bir yoldan ve hangi lkede olursa olsun bilgi ve dnceleri arama, alma ve yayma
zgrln ierir.,
nsan Haklar Avrupa Szlemesinin;10. maddesinin 1. fkrasnda;
13
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
14/49
2006/9-169-184
Herkes grlerini aklama ve anlatm zgrlne sahiptir. Bu hak, kanaat zgrl
ile kamu otoritelerinin mdahalesi ve lke snrlar sz konusu olmakszn haber veya fikir alma
ve verme zgrln de ierir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema iletmelerini
bir izin rejimine bal tutmalarna engel deildir. hkmlerine yer verilmi,
Anayasann;25. maddesinde dnce ve kanaat hrriyeti bal altnda;
Herkes, dnce ve kanaat hrriyetine sahiptir. Her ne amala olursa olsun kimse
dnce ve kanaatlerini aklamaya zorlanamaz. Dnce ve kanaatleri sebebiyle knanamaz ve
sulanamaz.
26. maddesinde, HASnin 10. maddesinin 1. fkrasndaki dzenlemeye benzer ekilde;
Herkes, dnce ve kanaatlerini sz, yaz, resim veya baka yollarla tek bana veya
toplu olarak aklama ve yayma hakkna sahiptir. Bu hrriyet resmi makamlarn mdahalesiolmakszn haber veya fikir almak ya da vermek serbestliini de kapsar. Bu fkra hkm, radyo,
televizyon, sinema veya benzeri yollarla yaplan yaymlarn izin sistemine balanmasna engel
deildir. hkmleri yer alm,
28. maddesinde ise basn zgrl ile ilgili dzenlemelere yer verilmitir.
Grld gibi, Szlemenin 10. maddesinin 1. fkras ile Anayasann 25 ve 26.
maddelerinde ifade (dnce) hrriyeti en geni anlamyla gvence altna alnmtr.
Ancak, ifade hrriyetinin sonsuz ve snrsz olmad, kstl da olsa snrlandrlmasnn
gerekecei, uluslararas ve ulusal alanda normlara konu edilmitir.
Bu cmleden olarak uluslararas alanda;
HASnin;
10. maddesinin 2. fkrasnda,
Kullanlmas grev ve sorumluluk ykleyen bu zgrlkler, demokratik bir toplumda,
gerekli tedbirler niteliinde olarak, ulusal gvenliin, toprak btnlnn veya kamu
emniyetinin korunmas, nizamn salanmas ve su ilenmesinin nlenmesi, saln veya
ahlkn, bakalarnn hret ve haklarnn korunmas, gizli bilgilerin aa vurulmasnn
nlenmesi veya yarg gcnn otorite ve tarafszlnn salanmas iin yasayla ngrlen baz
merasime, koullara, snrlamalara veya yaptrmlara balanabilir.
17. maddesinde ise;
Bu szleme hkmlerinden hibiri, bir devlete, toplulua veya kiiye, Szlemede
tannan hak ve zgrlklerin yok edilmesine veya burada ngrldnden daha geni lde
snrlamalara uratlmasna ynelik bir etkinlie girime ya da eylemde bulunma hakkn salar
biimde yorumlanamaz. tarznda dzenlemeler yaplm,
Ulusal alanda ise Anayasann;
14
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
15/49
2006/9-169-184
2. Maddesinde;
Trkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, mill dayanma ve adalet anlay iinde, insan
haklarna saygl, Atatrk milliyetiliine bal, balangta belirtilen temel ilkelere dayanan,
demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
13. Maddesinde;
Temel hak ve hrriyetler, zlerine dokunulmakszn yalnzca Anayasann ilgili
maddelerinde belirtilen sebeplere bal olarak ve ancak kanunla snrlanabilir. Bu snrlamalar,
Anayasann szne ve ruhuna, demokratik toplum dzeninin ve lik Cumhuriyetin gereklerine ve
lllk ilkesine aykr olamaz
14. Maddesinde;
Anayasada yer alan hak ve hrriyetlerden hibiri, Devletin lkesi ve milletiyle blnmez
btnln bozmay ve insan haklarna dayanan demokratik ve lik Cumhuriyeti ortadankaldrmay amalayan faaliyetler biiminde kullanlamaz.
Anayasa hkmlerinden hibiri, Devlete veya kiilere, Anayasayla tannan temel hak ve
hrriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geni ekilde snrlandrlmasn
amalayan bir faaliyette bulunmay mmkn klacak ekilde yorumlanamaz.
Bu hkmlere aykr faaliyette bulunanlar hakknda uygulanacak meyyideler, kanunla
dzenlenir.
26/2. Maddesinin 2 ve devam fkralarnda ise;Bu hrriyetlerin kullanlmas, mill gvenlik, kamu dzeni, kamu gvenlii,
Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin lkesi ve milleti ile blnmez btnlnn
korunmas, sularn nlenmesi, sulularn cezalandrlmas, Devlet srr olarak usulnce
belirtilmi bilgilerin aklanmamas, bakalarnn hret veya haklarnn, zel ve aile
hayatlarnn yahut kanunun ngrd meslek srlarnn korunmas veya yarglama grevinin
gereine uygun olarak yerine getirilmesi amalaryla snrlanabilir.
Haber ve dnceleri yayma aralarnn kullanlmasna ilikin dzenleyici hkmler,bunlarn yaymn engellememek kaydyla, dnceyi aklama ve yayma hrriyetinin
snrlanmas saylmaz.
Dnceyi aklama ve yayma hrriyetinin kullanlmasnda uygulanacak ekil, art ve
usuller kanunla dzenlenir.
Hkmlerine yer verilmitir.
Anayasann 2, 13, 14 ve 26/2. ile HAS.nin 10/2 ve 17. maddeleri birlikte
deerlendirildiinde; hrriyetlerin demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliinde olarak,
ulusal gvenlik, toprak btnl, kamu gvenlii ve dzeninin korunmas, su ilenmesinin
15
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
16/49
2006/9-169-184
nlenmesi, saln veya ahlkn, bakalarnn hret ve haklarnn korunmas, gizli kalmas
gereken haberlerin yaylmasna engel olunmas veya yarg gcnn otorite veya tarafszlnn
korunmas iin kanunla ngrlen baz biim koullarna, snrlama ve yaptrmlara tabii
tutulaca anlalmaktadr. Ancak, ifade zgrlnn snrlandrlmasna ilikin dzenlemelerin
dar yorumlanmas gerektii, snrlandrma iin, nemli bir toplumsal ihtiya veya zorunluluunbulunmas, bu snrlandrmann meru bir amac gerekletirmek iin yaplmas, snrlandrmada
arya gidilmemesi ve her halkrda geliimi zedelemeyecek lde yaplmas gr genel bir
kabul grmtr.
Snrlama veya mdahale iin; yasal bir dzenleme, snrlamann meru bir amac, fkrada
saylan snrlama nedenlerinin bulunmas, snrlamann meru amala orantl ve nlemin
demokratik toplum bakmndan zorunlu olmas gerekmektedir.
nsan Haklar Avrupa Mahkemesine gre; snrlama iin belli bir snrlama nedenininvarl yeterli olmayp, ayn zamanda demokratik bir toplum bakmndan zorunluluk
bulunmaldr. Zorunluluk, lsz bir snrlamaya olanak tanmaz. ye devletlere snrlamada
bir takdir alan tannmakla birlikte, ifade zgrlnn nemi nedeniyle devletler zerindeki
denetim sk olmal, snrlandrma zorunluluu inandrc bulunmaldr. Dolaysyla,
snrlamalar dar ve snrlayc bir lde yorumlanmaldr. Kamu dzeni genel hkmnde
dnlebilecek snrlama nedenleri, genel karlarn, yarg gcnn otorite ve yanszlnn ve
bakalarnn n ya da haklarnn korunmas amacyla snrlamaya konu olabilir.
Anlan nlemin izlenen meru amala snrl olmas eklinde ifade edilen lllk ilkesi,
demokratik bir rejimin dayand deerler, (oulcu, hogrl, hukuka ve bireysel
zgrlklere saygl) ne karlarak titiz ve derinletirilmi bir denetime tbi tutulmaldr.
(Prof. Dr. .zden Kabaolu; nsan Haklar- Avrupa Szlemesinde fade zgrl sh. 111 ve
112)
Demokratik bir toplumun zorunlu temellerinden birini ve toplumun ilerlemesi ve bireyin
zgveni iin gerekli temel artlardan birini tekil eden ifade hrriyeti, sadece kabul gren veya
zararsz veya kaytszlk ieren bilgiler veya fikirler iin deil ayn zamanda krc, ok edici
veya rahatsz edici olanlar iin de geerlidir. Bunlar demokratik bir toplumun olmazsa olmaz
tlerans ve hogrnn gerekleridir.(Prof.Dr.D.Tezcan, Yrd.Do.Dr.M.R.Erdem,
Yrd.Do.Dr.O.Sancaktar, Trkiyenin nsan Haklar Sorunu, 2.Bask, sh.462)
Gnmz zgrlk demokrasilerinde, istisnalar dnda, geni bir yelpazeyle
dnceyi aklama korunmakta ve ifade hrriyeti kapsamnda deerlendirilmek suretiyle
zgrln salad haklardan en geni ekilde yararlandrlmaktadr.
Ne var ki; iftira, kfr, onur, eref ve saygnl zedeleyici sz ve beyanlar, mstehcen
ierikli sz, yaz, resim ve aklamalar, sava kkrtcl, hukuk dzenini cebir yoluyla dei-
16
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
17/49
2006/9-169-184
tirmeye ynelen, nefret, ayrmclk, dmanlk ve iddet yaratmaya ynelik bulunan ifadeler ise
dnce zgrl balamnda hukuki koruma grmemekte, su saylmak suretiyle cezai yap-
trmlara balanmaktadr.
TCYnn 159/1. maddesinde dzenlenmi bulunan, Anayasal kurumlar tahkir ve tezyif
suuna gelince;TCYnn 159/1. maddesinde, Trkl, Cumhuriyeti, Byk Millet Meclisini, Hk-
metin manevi ahsiyetini, Bakanlklar, Devletin askeri veya emniyet muhafaza kuvvetlerini
veya Adliyenin manevi ahsiyetini alenen tahkir ve tezyif edenler.... cezalandrrlar hkm yer
almaktadr.
Bu hkmle, Devletin siyasal ve hukuki varlnn ve ayn dorultudaki karlarnn
korunmaya alldnda kuku yoktur. Devlet kavramn, dier bir anlatmla Devletin varl-
n oluturan ve bir sentezin ayrlmaz unsurlar saylan messeselerin madde metninde ayr ayrsaylmas ve bunlara ynelen hareketlerin yaptrm altna alnmasyla gdlen ama temelde
Devletin tzel kiiliinin, saygnlnn ve hukuki yararnn korunmasdr. Ancak bu hkm ile
Devlet kavram ve Devletin varln oluturan ve maddede saylan kurumlar korunmu olup bu
kurumlarda yer alan kii veya kiilerin ya da gruplarn korunmas amalanmamtr.
Fkradaki Trklk kavram devletin insan unsuruyla ilgili olup, bu kavramla Trk
Milleti kastedilmektedir. Trklkten maksat, Trk milletini oluturan insani, dini, tarihi
deerleri ile milli dil, milli duygular ve milli geleneklerden oluan milli, manevi deerler
btndr.
Suun maddi esi, maddede belirtilen kavramlarn varsaylan tzelkiiliklerine ynelik,
onlar aalayan, hor gren, kk dren, onurlarn zedeleyici hareketler olup, ne tr fiil ve
sfatlarn tahkir ve tezyif edici olduu toplumda hakim olan ortalama anlay, rf ve adetlere
gre belirlenir.
Manevi esi ise; tahkir ve tezyif kast gdlmesi ve yasann anlan kurumlara salamak
istedii saygyla elien, bu kurumlar koruyup kollama niyetini zedeleyip alaltmay hedefleyen
amala hareket edilmesidir.
Bir eylemin hukuk dzeni tarafndan cezalandrlmas ancak onu hukuka uygun klan bir
nedenin bulunmamasna baldr. Bu balamda kurumlara ynelik tahkir ve tezyif sularnda
hukuka uygunluk nedenlerinden birini oluturan ve dnceyi aklama ve yayma zgrlnn
vastalarndan olan ve pozitif bir hukuk normu olarak 765 sayl TCYnn 159. maddesinin 5.
fkrasnda yer alan Tahkir, tezyif ve svme kast bulunmakszn, sadece eletirmek maksadyla
yaplan dnce aklamalar cezay gerektirmez. biiminde dzenlenmi bulunan, eletiri hakk
zerinde de durulmaldr.
17
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
18/49
2006/9-169-184
fade zgrl sadece lehte olduu kabul edilen veya zararsz veya ilgilenilmeye
demez grlen haber ve dnceler iin deil, devletin veya toplumun bir blmnn aleyhinde
olan, onlar rahatsz eden haber ve dnceler iin de uygulanr. Bu demokratik toplum
dzeninin ve oulculuun gereidir. Eletiri de kaynan bu zgrlkten alr. Eletirinin
doasndan kaynaklanan sertlik su oluturmaz, eletiri vg olmadna gre, sert, krc veincitici olmas da doaldr. Eletirinin sert bir slupla yaplmas, kaba olmas ve nezaket
snrlarn amas, eletirenin eitim ve kltr dzeyine bal bir olgu ise de; kurumlar
eletirilirken gr aklama niteliinde bulunmayan, kltc, aalayc ifadeler
kullanlmamal, dnceyi aklama snrlar iinde kalnmal, baka bir anlatmla onlarn
saygnln zedeleyici veya yok edici, varlk nedenini tartlr hale getiren hareketlerden
kanlmaldr. Bu kapsamda, her hangi bir dnce aklamas olarak deerlendirilemeyecek
beyanlar veya aklamalar, hukukun korumaya ald dnce ve ifade hrriyeti kavram dnataacandan fiile hukuka uygunluk nitelii kazandracak eletiri hakk olarak
deerlendirilmesi de olanaksz hale girecektir.
Bu aklamalar ve genel ilkeler nda somut olay deerlendirildiinde;
Sank F (H) D, Trke ve Ermenice olarak yayn yapmakta olan, yaklak bebin tirajl
haftalk siyasi ve aktel A Gazetesinin genel yayn ynetmeni ve ke yazardr. Gazetenin
onuncu sayfasndaki isimli kede Ermeni kimlii zerine st balkl yaz dizisi
kapsamnda;(1) Kuaklara Dair (7 Kasm 2003 Say 397 A sayfa 10)
(2) Kilisenin Rol (14 Kasm 2003 Say 398 A sayfa 10)
(3) Ka Vartann ocuklar (5 Aralk 2003 Say 400-401 A sayfa 10)
(4) Pratik Kimliin Teorisi (19 Aralk Say 403 A sayfa 10)
(5) Bat: Cennet ve Cehennem (26 Aralk 2003 say 404 A sayfa 10)
Balkl yazlarnda zetle; Ermeni kimliinin ieriinin hangi deerlerle doldurulmas
gerektiini sormakta, dalmlk ve kilisenin roln sorgulamakta, diasporann rolne
deindikten sonra 6, 7 ve 8. yazlarn Trk-Ermeni ilikilerine ayrmakta ve bir takm
deerlendirmeler ve tespitlerde bulunmaktadr. Konu hakknda salkl bir zme ulamak ve
konu btnln gzden karmamak iin herhangi bir deerlendirme yaplmadan 6 ve 7.
yazlara aynen yer verilmitir.
Serinin 6. yazsn oluturan Ermeninin Trk (23 Ocak 2004 Say 408 A sayfa 10)
balkl yaz;
Kresel ve Evrensel deerlerin yerel deerleri tahakkm altna ald amzda kltrel
kimliini tam anlamyla yaamak biryana, kimliini bir nemze yaatabilmek dahi Diasporann
18
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
19/49
2006/9-169-184
zel aba gstermesi gerekir. Bu zel abann ise her zaman iin zel nedenlere ve aralara
ihtiyac vardr. Ermeniler ve Yahudiler bu zel nedenlere sahip Diasporann bilinen iki klasik
rnekleridir. Her ikisinin de zel nedeni ayndr...Soykrma uram olmak.
Dolaysyla onlara kimliklerini korumayla ilgili insanln tand hak bir miktar
ayrmc ve pozitif durumda olmaldr. Hakikaten de, Yahudiler bu pozitif hakk laykylakullanabilmi ve kimliklerini korumada onlara bahedilen tolerans ok iyi deerlendirerek, dini
inanlarndan aldklar Tanrnn Ayrcalkl Halk nvann dnyadan aldklar Yeryznn
ayrcalkl halk noktasna kadar tamlardr. Ne var ki ayn durum Ermeni Halk iin sz
konusu olmamtr.
Dnya Yahudi soykrmna kar gstermi olduu hassasiyeti Ermenilerden esirgemi,
bu ise Ermeni kimliinde en byk tahribatn yaanmasna sebep olmutur. Hakk esirgenmi
Ermeniler bundan byle kimliini Gerekleri talep etme inad zerinden yaamayaabalam, gelinen noktada da bu inat Diaspora Ermeni kimliinin temel dstr haline
dnmtr. Diasporann ilk kuaklar iin ayakta kalabilmenin, tkenmemenin ad olan bu
inat, nc ve drdnc kuaklarla birlikte gerekleri Dnyaya kabul ettirme inadna
dnmtr. te bu inadn ortaklam hali Ermeni Diasporasnn ruhsal pozisyonunu yanstr.
Bu ruhu srekli tutmak ise Ermeni kimliini yaatmann temel arac durumundadr. Dnyann
gerekleri hala kabul etmemi olmas bir yana, Ermeni kimliini asl tahrip eden, Trklerin bu
konuda kllarn bile kprdatacak bir yaklam iinde olmamalardr. Nitekim kyaslandnda
grlecektir ki Yahudilerin bugnk seviyeye erimesinde asl etken kendi becerilerinden ziyade
onlara soykrm uygulayan Alman Halknn sonradan oynad evkatli yoldur. Soykrm
sorumluluunu stlenen Almanlarn Yahudilerden zr dilemesiyle birlikte bu halk yaad
travmay zerinden atarak ruh salna kavumu ve ancak bundan sonra kltrel kimliinin
almlarn salayabilmitir. Ne var ki Ermeni Halknn travmatik hastal hala srmektedir
sonuta Ermenilerin bin yl akn sre islamla ve Trklerle yaanm biraradal mevcuttur,
yleki Ermenileri batl Hristiyanlardan ayran nemli zelliklerinden biri, onlarn teden beri
islamlarla birlikte yaam olmalardr. Batl Hristiyanlar daha ziyade Hristiyan-Hirisyana
yaarken, Ermeniler ou kez slamlarla yan yana kimi zamanda i ie yaayarak farkl bir
deneyimin sahibi olmulardr. Bugnn gncel tartmalarnda ok sylenegeldii gibi Avrupal
Hristiyanlar, Mslmanlarn da iinde yer ald ok kltrl bir yaam biimine henz yeni
yeni adapte olurken, Ermeniler Doudaki Hristiyan milletler gibi (Sryaniler, Keldaniler vs)
realiteyi iyi ve kt ynleriyle uzun sre yaamlardr. Dolaysyla asrlar sren bu islamla bir
aradaln Ermeni kimliinin ekillenmesindede yadsnamaz bir rol elbette olacaktr ancak
Ermeni kimliinin bugnk yapsn ekillendiren ve Ermeni kimliinde bir tr
kanserojen tmr ilevi gren asl etken Trk olgusudur.
19
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
20/49
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
21/49
2006/9-169-184
durumda brakmak, Ermeni dnyasnn artk terk etmesi gereken bir hatadr. Gayr bu hatadan
uzaklamann ve Trk Ermeni kimliindeki bu etkin rolnden telemenin zaman gelip de
gemitir. Ermeni kimliinin ektii bunca sanc artk yeterlidir, sancy bundan byle biraz da
insanlk denen aleme terk etmek gerekir. Kimliksel dinginliini Trkn olumsuz ve kaytsz
varlna kilitleyen Ermeni dnyasnn tm ortak performansn dnya zerinde Trke baskuygulamaya ve soykrm kabul ettirmeye ayrmas, ne yazk ki kimliin uyann erteleyen koca
bir zaman kaybndan baka bir ey deildir. Ermeni Dnyas, kimliinin geleceine bundan
byle ylesi kavramlar yklemelidirki bu kavramlar bu ulusun krelmi retim yeteneini tekrar
fiekliyebilecek itilicilikte olsun. te bu nedenle, kendi acsn srtlayacak ve gerekirse mahere
kadar da onuruyla kendisi tayacak bir anlay ermeni kimliine hakim klmak en temel
ynelim olmaldr. Aksi durumda Ermeni dnyas kendini bakalarnn gerei kabul edip
etmeme insafna zincirlemi olurki.... buda gerek tutsakln ta kendisidir.Ermeni dnyasnn kendisini Trkten kurtardnda, kimliinde bir boluk
yaayacan ve zelliklede Diaspora Ermenilerinin kimliksel znrlnn hz kazanacan
sananlar aldanrlar.
Ermeni kimliinde Trkten geriye kalacak boluu dolduracak ok daha yaamsal bir
olgu sz konusudur o da bizatihi bamsz Ermenistan devletinin varldr. Bundan on be yl
nce varolmayan bu yeni heyecan, artk her trl etkinin ve etkenin stnde Ermeni kimliinin
zerinde byk bir rol oynamaya namzettir. Ermeni dnyasnn gelecei bu minik lkenin
gelecekteki refahna ve iinde yaayanlarn mutluluuna endekslenmesi ayn zamanda kendi
kimliini rahatsz eden sanclardan kurtuluunun da bir iareti olacaktr. Ermeni kimliinin
Trkten kurtuluunun yolu gayet basittir. Trkle uramamak... Ermeni kimliinin yeni
cmlelerini arayaca yeni alan ise artk hazrdr: Gayri Ermenistanla uramak.
Dncelerine yer verip,
Kamu davasna konu; cmlenin yer ald sekizinci yazsnda ise,
"Trk'ten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeni'nin
Ermenistan'la kuraca asil damarnda mevcuttur. Cmlesiyle balayp, Ermenistan'n
Diasporal Ermeniyle kuraca ilikinin Ermeni kimliinin olumasna etkisinin ok byk
olacan, bunun ayn zamanda byk bir moral okul niteliinde de olacan, Diasporal gence
ne trl eitim verilirse verilsin o gencin Ermenistan' ziyaretinin daha nemli olduunu, bunu
da denemenin pahal olmadn, gencin Ermenistan' ziyaretiyle kimliin nasl damardan
absorbe edildiinin grleceini, nk o kimliin ona damardan rngalandn, Ermeni
kimliinin dorudan Ermenistan'dan edinilecek cmleler ve kazanmlarla zenginleeceini,
bunun saksda yetitirilmeye allan narin bir bitkinin kendi topra, kendi suyu ve kendi
gneiyle tanmasna benzetilebileceini" ifade etmektedir.
21
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
22/49
2006/9-169-184
Sank, Mustafa Kemal Atatrkn Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda
mevcuttur sznden de karm yaparak ve bu sz ustaca bir slupla deitirerek Trkten
boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil
damarnda mevcuttur demek suretiyle Trkl aalamtr.
Kurulca bu sonuca varlrken, sadece bu cmleye dayanlarak deerlendirmeyaplmam, 8 yaznn birbirini takip eden seri yazlar olduu, zellikle konuyla ilgili olarak, 6,
7 ve 8. yazlarn birlikte deerlendirilmesi gerektii kabul edilmi, ayrca Ermeni kkenli bir
Trk vatanda olan sann, tarihi olaylara bak as, katlnmamakla birlikte ifade zgrl
kapsamnda deerlendirilmitir.
Yine, Anayasasnn 66. maddesiyle, vatandalk ba ile bal olan herkesi Trk olarak
kabul eden gerek anayasas gerekse ceza yasasyla her trl ayrmcl red eden, Lozan
Antlamas ile de, Ermeni Kimliini, aznlk niteliinde kabul eden bir lkede, Ermenikimliinin korunmasn savunmak, tamamen bu gvenceler kapsamnda kabul edilmi, sann
bu dnceleriyle eylemi arasnda atl su geleri veya kast ynnden dnsel ba kurulmas
yoluna gidilmemitir.
zleyen her yaznn kendisinden nceki yazya dklen fikirlerle balad ve
dolaysyla, sekizinci yaznn da bu kapsamda bulunduu kabul edilmi, ancak gerek
savunmalarda gerekse bilirkii beyan ile hukuki grte ifade edildii ve Yargtay
C.Basavclnca da itirazen ileri srld gibi, "zehirli kan" szc ile amalanann,
Ermeni kimliindeki salkl yapy bozan saplant olduu; Trk szc ile de
Ermenilerdeki Trk olgusunun kastedildii grlerine katlnmam, yazarn, Trk-Ermeni
ilikilerini ve tarihsel sreci kendi bak asyla yorumlarken, Trkler iin paranoya,
Ermeniler iin travma, szcklerini kullanmas, 7. yazda; Ermeni dnyas yaad tarihi
dramn gerekliinin farkndadr ve bu gereklik bugn Dnya lkelerinin ve Trkiyenin kabul
edip etmemesi ile deiecek deildir. Dncelerine yer verdikten sonra, Gayr herkesi kendi
vicdanszlyla babaa brakma zaman gelip de gemitir. Bu gereklii kabul edip etmemek,
esasen herkesin kendi vicdani sorunudur, bu vicdan da temelini bizatihi insanlk denilen
ortaklmzdan nsan kimliimizden- alr. Dolaysyla gerei kabul edenler asl olarak
kendi insanlklarn arndrrlar. ynndeki aklamalar birlikte deerlendirildiinde,
sann yazsnda kltme unsuruyla kulland "zehirli kan" szcnn Trklere
ynelik olduu kt niyetle ve tezyif amacyla kullanld anlalmtr. Sua konu yaznn
yaymland mevkute, sann konumu, hitap edilen kitle, yaznn muhatap kitle
tarafndan alglanma biimi gzetildiinde, kullanlan ibarenin Trkl tahkir ve tezyif
edici nitelikte bulunduu, esasen bu amala da kaleme alnd Ermeni toplumunu
yceltirken Trk toplumunu aalamann ifade zgrl ve eletiri kapsamnda
22
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
23/49
2006/9-169-184
deerlendirilemeyecei sonucunu ulalm, Yerel Mahkeme kararnn gerekesinde
yetersizlik bulunmakla birlikte, yaplan hukuki deerlendirmelerde, zel Dairece
belirtilen bozma nedenleri dnda bir isabetsizlik bulunmad anlalm, bu nedenlerle
Yargtay C.Basavcl itiraznn reddine karar verilmitir.
ounluk grne katlmayan Kurul Bakan Osman irin ve Kurul yesi Muvaffak
Tatar;
Yerel Mahkemenin, suun 765 sayl TCYnn 159/1. maddesinde tanm yaplan
Trkl tahkir ve tezyif niteliinde sbutuna ynelik hkmn; TC Anayasasnn dnce
ve ifade zgrln dzenleyen 25. ve 26. maddelerine, onaylanm milletleraras
andlamalarn stnl ve ncelikle uygulanmas gereini ngren 90/son maddesine,
onaylanmakla mevzuatmza dahil hale giren nsan Haklar Avrupa Szlemesi (HAS)n 10.
maddesinde dzenlenen dnce ve ifade zgrl llerine, anlan szlemeyi yorumlamaya
yetkili, Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AHM)nin dnce ve ifade zgrln ve eletiri
hakkn saptayan itihatlarna, 765 sayl Yasann 159. maddesine 4771 sayl Yasayla 3.8.2002
ve 4963 sayl Yasayla 30.7.2003 tarihinde tahkir, tezyif ve svme kast bulunmakszn sadece
eletirmek maksadyla yaplan dnce aklamalar cezay gerektirmez ifadeli normu
ekleyen, gerek bu yasal deiikliklerin ve gerekse bilahare yrrle giren 5237 sayl Yeni Trk
Ceza Yasasnn muadil 301. maddesinin gerekesinde Yargtay ve AHM kararlarnda da
belirtildii zere ar, sert veya incitici nitelikte de olsa eletiri hakk kullanldnda kiiye
yaptrm uygulanamayaca oulcu demokrasinin vazgeilmez bir gereidir. Kukusuz
ki;eletiri hakknn kullanld btn hallerde su olumayaca baka bir deyile szkonusu
hakkn sadece bu maddedeki sular iin deil tm sular iin geerli olduu aktr.
grn vurgulayan Yasa Koyucunun iradesine, su teorisi ilkelerine ve nihayet kukunun
sank yararna yorumlanaca evrensel ilkesine aykr buluyor, sank yazar F (H) D tarafndan
sekiz blmlk dizi halinde yazlan ve dnce aklamas ve eletiri hakknn tipik bir kullanm
tr olan yaynn, 765 sayl TCYnn 159/1. maddesi kapsamnda Trkl tahkir ve tezyif
olarak deerlendirilmesinin kabul edilemez olduunu ifade ediyor, alan temyiz davas zerine
Yerel Mahkeme kararn isabetli bulan Yargtay 9. Ceza Dairesi grne ve suun sbuta
ermedii savyla itiraz yasayoluna bavuran Yargtay C.Basavclnn itirazn isabetsiz kabul
ederek sbutu benimseyen Yargtay Ceza Genel Kurulu ounluunun dnce ve
deerlendirmesine katlmyoruz.yle ki;
23
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
24/49
2006/9-169-184
1- Yerel Mahkeme konu olay deerlendirmede hataya dmtr.
Sank yazar F (H) D imzasyla stanbulda haftalk olarak Ermenice ve Trke yayn
yapan A Gazetesinin 397., 398., 400., 403., 404., 408. ve 409. saylarnda adl kede
yaynlanan yaz btnln gzetmek yerine sadece 409. sayda yaynlanan sekizinci yaznn
balang cmlesinden esinlenip etkilenerek kast yorumlam, bylece Yargtay Ceza GenelKurulunun yaznn btnnn gzetilmesini zorunlu gren yerleik itihatlarna ters dmtr.
Yaznn, 8 blmlk bir yaz btnl olduu ve Ermeni Kimlii zerine ortak
bal altnda 1 den 8de dek numara tad ak iken ve;
a) Kuaklara Dair balkl ilkyaznn son paragrafn oluturan Oysa Ermeni
kimliinin iini doldurmada kilisenin pay byktr. Kilisenin gszlemesi Ermeni
kimliinin gszlemesine yetiyor da artyordu. cmlesi Kilisenin Rol balkl ikinci
yaznn ilk paragraf olan Geri kilisenin varl drt bin yllk kadim ermeni tarihinin ancakson bin yediyz yln kapsar. Neredeyse tarihi Ermeni kimliinin tamamn o doldurur
gzkr.szyle,
b) kinci yaznn son paragrafn oluturan an gerei olarak o kii de Ermeni
kimliine kendi zelliini oturtmak isteyecektir.cmlesi Ka Vartann ocuklar balkl
nc yaznn ilk paragraf olan Sonuta Ermeniler de tam anlamyla tipik bir ark milleti
olma zellii tarlar. szyle,
c) nc yaznn son paragraf olan Kimlikteki enilik artmamaktadr ve kimliin
tarihine de yeni cmleler gerekmektedir. sz Pratik Kimliin Teorisi balkl drdnc
yaznn ilk paragrafn oluturan Ermeni kimliindeki eniliin artmasnn en nemli
sebeplerinden biri Diaspora olgusudur. szyle,
d) Drdnc yaznn son paragraf olan Ermenistan kimliin yaand, Diaspora ise
kimliin yaatlmaya alld alandr. sz Bat : Cennet ve Cehennem balkl beinci
yaznn ilk paragrafnn balangcn oluturan Yaadmz ada bir Diasporaya sahip olmak
sadece kaderin sillesini yemi halklarn deil hemen hemen yeryzndeki tm uluslarn
yaad bir gerekliktir.szyle,
e) Beinci yaznn son paragraf olan Grnen o ki, Batnn zgrlkler cenneti
kimliklerin cehennemine dnmekte, okkltrllk adna kimliklere tannan kolaylklar ise
ne yazk ki bu cehennemin ateini sndrmeye yetmemektedir. sz Ermeninin Trk
balkl altnc yaznn ilk paragraf olan Kresel ve evrensel deerlerin yerel deerleri
tahakkm altna ald amzda, kltrel kimliini tam anlamyla yaamak bir yana,
kimliini bir nebze yaatabilmek iin dahi Diasporann zel aba gstermesi gerekir. szyle,
f) Altnc yaznn son paragraf olan Sonuta grlyor ki ite Trk Ermeni
kimliinin hem zehiri, hem de panzehiridir;Asl nemli sorun ise Ermeninin kimliindeki bu
24
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
25/49
2006/9-169-184
Trkten kurtulup kurtulamayacadr. sz Trkten kurtulmak balkl yedinci yaznn
ilk paragrafn oluturan Ermeni kimliinin Trkten azad olmasnn grnen iki yolu var.
Bunlardan biri, Trkiyenin (devlet ve toplum olarak) Ermeni ulusuna kar empatik bir
tutum iine girmesi ve nihayetinde Ermeni ulusunun acsn paylatn belli edecek bir
anlay sergilemesidir. szyle,g) Ve nihayet yedinci yaznn son paragraf olan Ermeni kimliinin Trkten
kurtuluunun yolu gayet basittir. Trkle uramamak Ermeni kimliinin yeni cmlelerini
arayaca yeni alan ise artk hazrdr. Gayr Ermenistanla uramak. sz, Ermenistanla
tanmak baln tayan ve sulamaya konu ifadeyi kapsayan sekizinci ve son yaznn ilk
paragrafn oluturan Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan,
Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur. Yeter ki bu mevcudiyetin
farknda olsun. szyle ak bir balant olutururken, Yerel Mahkeme sadece, 409. saydayaynlanan sekizinci yaznn balang ifadesi olan Trkten boalacak o zehirli kan
szcnn etkisi ile yaz btnln deerlendirmi ve hkmnde bu snrlandrmay
mahkememizce su kast sank H D tarafndan 13.2.2004 tarihinde A Gazetesinde Ermeni
kimlii zerine Ermenistanla tanmak balkl yazs dikkate alnarak belirlenmitir
ifadesiyle netletirmitir.
Esasen bu tek cmlelik etki, su duyurularna hakim olmann yan sra gerek Yerel
Cumhuriyet Savcsnn Adalet Bakanndan takibat izni talep eden tezkeresinde, gerek Adalet
Bakannn takibat izninde ve gerekse iddianamede aka ekillenmekte ve sekiz blmlk dizi
btnlnn dland, sadece ve yalnz Trkten boalacak o zehirli kan szcnn l
alnd gzlenmektedir.
2- Yerel Mahkeme sulamaya konu cmleyi deerlendirmede de hataya dm;
Zehirli kan tanmlamasnn nnde yer alan O tanmlamasn gzetmemi, zehirli
kan sznn etki ve ynlendirmesi ile yazarn asl kastnn ne olduunu sorgulamamtr.
Oysa Trkten boalacakO zehirli kan tanmlamasyla kastedilenin, altnc yaznn
sonuncu paragrafnda; sonuta grlyor ki ite Trk, Ermeni kimliinin hem zehiri hem
panzehiridir. Asl nemli sorun ise Ermeninin kimliindeki bu Trkten kurtulup
kurtulamayacadr. fadeleriyle akland ve zehirli kan benzetmesiyle; Trklk ya da
Trklerin deil 1915 olaylar nedeniyle Ermeni toplumunda oluan ve artk kurtulmak gereken
hatal anlayn kastedildii grlmektedir. Yerel mahkeme ise bu ba kurma gereini
duymamtr.
3- 1412 sayl CYUYnn 66. maddesi hkm hakimlik mesleinin gerektirdii genel
ve hukuki bilgi ile zmlenmesi mmkn olan konularda bilirkii dinlenemez buyruunu
ierdii ve sulama konusu yaz bu tanma uygun dt halde, Yerel Mahkeme, bilirkii
25
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
26/49
2006/9-169-184
incelemesine gereksinim duymu, ancak ne var ki, isabetli bir hukuki sonuca varlabilmesini
salayacak bu bilimsel grten de yararlanmamtr.
Oysa stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku retim
Grevlileri Selman Dursun, Serdar Talas ve Hasan Snarn hukuki mtaalasnda, sanka
neredilen yaz btnl ayrntl dzeyde deerlendirilmekte, Trkl tahkir ve tezyifsuunun yasal geleri de incelenerek maddi olayda neden gereklemedii isabetle
irdelenmektedir.
Bilirkii Heyeti zetle;
Dava konusu yayn sank F (H) D tarafndan A gazetesinde kaleme alnan bir yaz
dizisinin 8 numaral yazsdr. Bilindii gibi bu tr yaynlara ilikin yarglamalarda suun tespit
edilebilmesi iin btnn ve balamn dikkate alnmas gerekmektedir.
Dava konusu yayn Ermeni kimlii bal altnda yazlan bir dizi yaznn ierisinde yeralmaktadr. Bu dizi erevesinde yazar; (1) Kuaklara Dair (7 Kasm 2003), (2) Kilisenin Rol
(14 Kasm 2003), (3) Ka Vartann ocuklar (5 Aralk 2003), (4) Pratik Kimliin Teorisi (19
Aralk 2003), (5) Bat : Cennet ve Cehennem (26 Aralk 2003) (6) Ermeninin Trk (23 Ocak
2004), (7) Trkten Kurtulmak (30 Ocak 2004), (8) Ermenistanla Tanmak (13 ubat 2004)
balkl yazlar Ermeni Kimlii st bal altnda incelemektedir. Bilindii zere milletler
bakmndan kimlik sorunu siyasi ve sosyolojik bir kavramdr. Milletler tanmlar gerei ortak bir
kltr ve ama erevesinde bir araya gelmi insan topluluklardr. Bu ksa tanmlamada pek
ok unsur yer almamakla birlikte ortak kltr, aranan dil, din, yaam tarz, ortak tarih, corafya
gibi pek ok unsuru bnyesinde barndrmaktadr. Milletlerin kimlii dendiinde ise anlan
sosyolojik ve siyasi pek ok kavramn bir btn, o milletin ortak deerleri ifade edilmektedir.
Milletlerin kimlii kullanlan dilden tarihe, siyasi olaylardan dine, ortak amalardan corafi
birliktelie kadar pek ok kavram ve kurumdan etkilenmektedir. rnein Trk kimlii
dendiinde kabul edilen dinin, yaanan siyasal srelerin, savalarn, kltrn, milleti oluturan
bireylerce benimsenen ortak amalarn -ki rnein bunlar Anayasamzn balang blmnde
ifade edilmektedir- etkisi tartlmazdr. Milletler bakmndan kimliin ortaya konmas ve ana
unsurlarn belirlenmesi hayati nemdedir. Zira kimlik, milletlerin varlk ve devamllklar
bakmndan son derece nemlidir. Ermeni kimliine ilikin sanka yazlan yazda da bu
balamda Ermeni kimliinin bir deerlendirmesi yaplmaktadr. Bu erevede sank kuaklar
arasndaki farkllklara, farkl lkelerde yaayan Ermenilerin kimlik bakmndan durumlarna,
1915 ylnda yaanan olaylara, batya g eden Ermenilere, Ermenistan dnda yaayan
Ermenilerin Ermenistanla ilikilerine deinmektedir. Sank bakmndan kaleme alnan
yazlardan sadece sonuncusu iddianamenin konusunu oluturmaktadr.
26
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
27/49
2006/9-169-184
Sann msnet su bakmndan sz konusu ifadeleriyle anlatmak istedii husus, tm
yazlar ard ardna okunduunda ortaya kmaktadr. Buna gre 1915 ylnda yaanan olaylar
soykrm niteliindedir. Bu olaylar Ermeni kimliinde gerek olular gerekse daha sonra
dnyann ilgisizlii nedeniyle ciddi tahribatlara yol amtr. Sonrasnda Ermeni toplumu bu
olay ayakta kalmak iin kullanm, zamanla ise bu olaylarn gereklii ve dnyaya kabulettirilmesi bir inada dnmtr. Bu inat yani soykrm ve dnyaya kabul ettirme sorunu
zamanla Ermeni kimliinin asl unsuru haline gelmitir. Bu durum Ermeni kimliine zarar
vermekte ve Ermeni kimliini tketmektedir, salksz bir ruh halinin gstergesidir. Ermenilerin
ruhsal hayatnda, ulusal kimliklerinde Trk unsuru, bu anlamda -1915 olaylar anlamnda- ciddi
etkiler dourmaktadr ve Ermenilerin salkl bir kimlik oluturabilmeleri iin bu etkiden
kurtulmalar gerekmektedir. Bu kurtulma, Trklerin devlet ve toplum olarak Ermenilerin
aclarn paylatn ifade etmesi ile mmkn olacaktr ki bu olasln gereklemesi zorgrnmektedir. kinci yol olarak ise Ermeniler kendi kimliklerinden bu etkiyi karmaldr. Bu
yol hem daha kolaydr ve yaplmas gereken de budur. Ermeniler 1915te yaanan olaylarn
gerekliinin farkndadr. Trkiyenin ya da dnyann bu olaylar tanmas ya da tanmamas bir
eyi deitirmeyecektir. Dolaysyla Ermenilerin tek hedefi bu olaylar Trkiyeye ve dnyaya
kabul ettirmek olamaz. Ermeni kimliinin sal baka lkelerin soykrm kabul edip
etmemesine bal olamaz. Bu yaklam hataldr. Bu hatal yaklam artk terk edilmelidir.
Ermeni kimliinin oluumu bu balamda Trke bal kalmamaldr. Ayrca Ermenilerin tm
abalarn dnya zerinde Trke bask uygulamaya ve soykrm kabul ettirmeye ayrmas,
kimliin oluumunu engelleyen bir zaman kaybdr. Bu anlamda Ermeni dnyas kendini
Trkten kurtarmaldr. Bu yapldnda Ermeni kimliinde Trkten geriye kalacak boluk
sorun oluturmayacaktr. Zira bu boluk Ermenistan devletine gsterilecek ilgi ve devlet iin
harcanacak aba ile doldurulmaldr. Ermeni kimliinin Trkten kurtuluunun yolu, Trkle
uramamaktr. Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin
Ermenistanla kuraca asil damarnda mevcuttur. Yeter ki bu mevcudiyetin farknda olsun.
159. maddede dzenlenen Trkl tahkir ve tezyif suunun oluumu iin dava konusu
yaynda Trk kimliine ve Trkle ynelik bir tahkir ve tezyifin bulunmas, tahkir ve tezyifin
tahkir etmek zel kastyla yaplmas ve ifadelerin dnce zgrl kapsamnda yer almamas
gerekmektedir. Sank yazlarnda Trkten bahsetmekte ve Ermeni kimliindeki bu Trk
olgusundan kurtulmak gerektiini ifade etmektedir. Trkl tahkir ve tezyif suunun
oluabilmesi iin, Trk kimliinin, Trkln tahkir ve tezyife konu olmas gerekmektedir.
Sann ifadelerinde srekli olarak bir Trk olgusundan bahsedilmekte ve bu Trk olgusunun
Ermeni kimliini olumsuz etkiledii ve Ermeni kimliinden karlmas gerektii sylenmektedir.
Sann bu Trk olgusu ile ne anlatmak istedii ise nceki yazlarndan anlalmaktadr. yle
27
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
28/49
2006/9-169-184
ki; sank Ermeni Kimlii zerine (6) Ermeninin Trk Ermeni Kimlii zerine (7) Trkten
Kurtulmak, Ermeni Kimlii zerine (8) Ermenistanla Tanmak balkl yazda bir olgu olarak
Trkle neyi anlatmak istediini ifade etmektedir. Sann btn yazlar birlikte incelendiinde
yazya konu olan Trk ifadesi ile anlatlmak istenenin; 1915 olaylar sebebiyle Ermeni
kimliinde yer alan anlay ve bak as olduudur. 159. maddede dzenlenen suunoluabilmesi iin fail Trk kimliine, Trkle ynelik eylemlerde bulunmaldr. Oysa dava
konusu yaynda bu ynde bir eylem bulunmamaktadr. Yaynda geen Trkten boalacak o
zehirli kann yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistanla kuraca asil damarnda
mevcuttur. fadeleri incelendiinde ise ortaya kan sonu, sann Ermeni kimliinde bir
ruhsal sorun olarak ifade ettii Trk olgusunu, yani 1915te yaananlar Ermeni kimliinin
hayati bir unsuru olarak benimseyip, tm abalarn ve birlikteliin bu olgu zerine kurulmasn,
1915 olaylarn soykrm olarak dnyaya kabul ettirme abas ve inadndan kurtulmakgerektiini sylemektedir. Sank daha nceki yazlarnda da bu anlay ve abay Ermeni
kimliini kemiren bir husus, ruhsal bozukluk ve zaman kayb olarak nitelendirmektedir. Zehirli
kan olarak ifade edilen husus, Trklk ya da Trkler deil, Ermeni kimliinde yer alan
sann ifadesi ile-hatal anlaytr. Tm bu aklamalar bir arada deerlendirildiinde,
sann ifadelerinin 159. maddede dzenlenen anlamda Trkl tahkir ve tezyif olarak
nitelendirilmesi mmkn deildir. Bir kere ifadeler Trklere ya da Trk kimliine ynelik
deildir. Aksine ifadeler Ermeni toplumunun oluturduu Trk anlayna ve olgusuna
yneliktir. kinci olarak sarf edilen szlerde tahkir, aalama, kk drme, zayflatmak
anlamna gelebilecek bir husus bulunmamaktadr. Salt 1915 olaylarn soykrm olarak
nitelendirmek de bu anlamda 159. maddede dzenlenen suu oluturmayacaktr. Ermeni
soykrm iddialar halen tartlmakta olup bu konuda gerek Ermenilerden gerekse Trklerden
farkl bak alar ve grler ifade edilmektedir. Dolaysyla bu aklamalar tarihi bir olaya
ilikin gr aklamalardr.....
Demektedir.
Yerel Mahkeme gereksinim duyarak derledii bu hukuki gr her nedense nazara
almam, zehirli kan deyimiyle Trk kannn zehirli oluunun deil, Ermenide yer alan hatal
ve saplantl anlayn kastedildiini, zehir szcnn gerek anlamda deil istiare yntemiyle
mecazi manada kullanldn saptayamam, bunun kanlmaz sonucu olarak da hatal sonuca
varm, sbuta karar vermitir.
4- Yerel Mahkeme su teorisi ynnden de isabet kaydedememitir.
Oysa bilirkii heyet raporu bu ynden de doyurucu ayrntlar iermekte, Trkl tahkir
ve tezyif suunun oluumu iin tipe uygun eylem, hukuka aykrlk ve kusurluluk gelerinin
birlikte gereklemesi zorunluluuna iaret etmekte ve zetle ;
28
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
29/49
2006/9-169-184
TCK.m. 159da tahkir ve tezyif etmek ifadesine yer verilmek suretiyle suun oluu
bakmndan sadece tahkir yeterli grlmemi, bunun yannda tezyifde aranmtr. Bu itibarla
tipe uygun eylem unsurunun olumas iin sz, iaret veya yaznn sadece tahkiri iermesi
yetmez, ayrca bunun tezyif edici bir karakterde olmas da lazmdr. Tahkir, kelime olarak
hakaret etme, hor grme, kk drme, onur krma, aalama, gurur krc davran vehareketlerde bulunma anlamna gelmektedir. Tezyif tabiri ise, baya, adi, kk drc ve
madurun eref ve haysiyetini pek byk lde rencide edici bir kelime ile hakir grc
tahkirleri iermektedir. Dier bir ifadeyle, tezyif, tahkirden kemiyet ve vahamet itibaryla daha
ardr. Kanun Trkl, ancak bu gibi pek ar ve alaltc hakaretlere kar korumu, tahkir
edici olmakla beraber tezyif edici, adiletirici, istihkar edici ve ar bir mahiyet arz etmeyen sz
ve yazlar cezalandrmamtr
Bundan baka tahkir ve tezyif hareketinin, Trkle ynelik olmas gerekmektedir.
Trklkle kastedilen ise Trk olmak manevi duygusu ve Trk kimliidir. Bu balamda Trklere
ynelik genel ve kapsayc hakaretler bu su kapsamnda deerlendirilebilir.
Tipe uygun olan bir eylem, kural olarak hukuka aykrlk unsurunu da bnyesinde tar.
Bununla birlikte hukuka uygunluk nedenlerinin bulunmas durumunda eylem tipe uygun olsa da
hukuka aykrlk unsuru gereklemeyecektir. Soruturma konusu su asndan zerinde
durulmas gereken hukuka uygunluk nedeni, hakkn icras eklindeki hukuka uygunluk
nedeninin bir grnm olarak kabul edilebilecek olan eletiri yapma hakkdr. Bu hak
Anayasada, kiinin hak ve devleri bal altnda yer alan Dnce aklama ve yayma
hrriyetinin bir paras ve uzantsdr. Dnceyi aklama ve yayma hrriyeti, Anayasann 26.
maddesinde gvence altna alnm, bylece 25. maddede ngrlen dnce ve kanaat
hrriyeti statik olmaktan karlarak, ona dinamik bir fonksiyon kazandrlmtrEletiri
hakk da kaynan bu hrriyetten almaktadr. Eletiride eitli olaylar aklanmakla
yetinilmemekte, hadiseler ve bunlar iinde ad geen kii ve kurumlarn tutum ve davranlar
hakknda olumlu ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunulmaktadr. Aklanan dnce ve
kanaatler olumsuz eletiri niteliinde olunca, onun bir vg olmamas, sert bir slupla olmas
doal bir sonutur.
Dnce aklama ve yayma hrriyeti, Anayasa m. 90 gerei i hukukumuzda kanunla
atmas durumunda daha stn norm olan Avrupa nsan Haklar Szlemesinin (HAS). 10.
maddesinde de gvence altna alnmtr. Buna gre sz konusu hrriyet, kamu makamlarnn
mdahalesi olmakszn ve ulusal snrlara baklmakszn, bir gre sahip olma, haber ve
dnceleri elde etme ve bunlar yayma hakkn da iermektedir. Szlemeyi yorumlama hakkna
29
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
30/49
2006/9-169-184
sahip olan Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AHM.), dnceyi aklama ve yayma hrriyetine
ilikin soyut madde metinlerinin uygulama alann akla kavuturmu ve geniletmitir.
AHM., 10. maddeyi ierik, ekil ve ara bakmndan geni olarak yorumlamaktadr. Bu
bakmdan yazl basn, radyo, TV ve sinema gibi dnceyi aklama ve yayma aralar 10.
madde kapsam iinde olduu gibi dnce aklamasnn politik, ekonomik ve sanatsal gibideiik ekilleri de bu madde kapsamna dahildir. Bundan baka dnceyi aklama ve yayma
hrriyeti, ifadenin nitelii asndan, sadece lehte olduu kabul edilen veya zararsz veya
ilgilenmeye demez grlen haber ve dnceler iin deil, ayrca devletin veya nfusun bir
blmnn aleyhinde olan, artc ve onlar rahatsz eden haber ve dnceleri de kapsamna
almaktadr.
AHSde gvence altna alnan ifade hrriyetinin en geni koruma salad alan, politik
ierikli dnce aklamalardr... Mahkemeye gre, politik ifade teriminden, kamu yararbulunan siyasi sorunlarda, sadece siyasetle uraanlarn deil, btn vatandalarn politik
ierikli dnce aklamalar anlalmas gerekir ve bu konuda herkesin dnceyi aklama
ve yayma hrriyetinden en geni ekilde yararlanma hakk vardr.
Bir crm olarak Trkl tahkir ve tezyif suuna ilikin tipik eylem, ancak kasten
gerekletirildiinde kusurluluk niteliine de sahip olacaktr. Uygulamada Yargtay, istikrarl
olarak bilme ve isteme unsurlarndan ibaret genel kast yeterli grmemekte, kast hazrlayan bir
dnce olarak zel kast yani, tahkir ve tezyif amacn aramaktadr. Nitekim, 4771 sayl
Kanunla (RG. 9.8.2002) TCK. . 159 eklenen fkraya gre, Birinci fkrada saylan organlar
veya kurumlar tahkir ve tezyif kast bulunmakszn, sadece eletirmek maksadyla yaplan yazl,
szl veya grntl dnce aklamalar cezay gerektirmez. grlerine yer verilmitir.
Ancak bu bilimsel gr Yerel Mahkemece itibar grmemi, neden ve hangi gerekelere
dayanld da karar yerinde aklanmamtr.
Oysa kolaylkla anlalmaktadr ki yaz btnl; Trk kimliini Ermeni kimliine
baskn saymakta, ona hkmeden, benliini bulmay engelleyen st bir etkinlik telakki etmekte,
Ermeninin benliini bulmasna ynelik dn de Atatrkn Trk genliine sesleniinin
baat cmlelerinden olan muhta olduun kudret damarlarndaki asil kanda mevcuttur.
zdeyiini benimseyip sahiplenerek adapte yntemiyle seslendirmektedir.
Byle bir dnce ve anlatm yntemini, Trk ve Trkl aalamak, hakir grmek,
zayflatmak ve kk drmek kastyla irtibatlandrmak olanakl grlmemektedir.
Yerel mahkeme; Trklk kavramn rk bir ulusuluk anlayyla zdeleen
gerekelerle izaha yeltenmi, tarihin derinliinden bu yana sregelen birliktelikle olumu bu st
ve birletirici deerin, sadece Trk rkn deil deiik dil, din ve rklara mensup olanlar da
30
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
31/49
2006/9-169-184
kapsadn, Ermenilerin de bu oluumda ayn devlet ve ayn bayrak altnda millet-i sadka
adlandrlmasyla yerini aldn gzden karmtr.
Asl gz ard edilemeyecek bir dier husus; 765 sayl TCY.nn 159. maddesine 3.8.2002
gn ve 4771 ve 30.7.2003 gn ve 4963 sayl yasalarla eklenen ve tahkir, tezyif ve svme kast
bulunmakszn, sadece eletirmek maksadyla yaplan dnce aklamalar cezaygerektirmez.biimindeki ilavelerdir.
Bu ilavelerin esasen olmazsa olmazn gereksiz bir tekrarndan ibaret bulunduu
doktrinde aklanarak, eletiri hakknn evrensel ve anayasal boyutuna iaret olunmu ise de
ifade zgrlnn Trk Ceza Yargs uygulamasnda yeterince korunamamas ve zellikle milli
deerler sz konusu olduunda, evrensel baka uygun bir korumaya kavuturulamamas
nedeniyle, Avrupa Birliine yelik srecinde, nc uyum paketi kapsamnda 4771 sayl
Yasann, yedinci uyum paketi kapsamnda da 4963 sayl Yasann ekillendirildiihatrlanmaldr.
Ancak zcdr ki; Trk ceza hukuku uygulamas, bu deiim ve geliimi de yeterince
kavrayamam ve eletiri hakknn vazgeilmezliini kararlarna yanstamamtr.
Oysa ifade zgrl HASnin 10. maddesi kapsamnda genilikle yerini alm, AHM
de szlemeyi yorumlama ve kapsamn saptamada en yetkili mahkeme olarak bunun hudutlarn
genileten itihatlar retmi, zellikle hukuka uygunluk ls olan eletiri hakkn
duraksamalar giderecek dzeyde ortaya koymutur.
Trk Ceza yargs, artk bundan byle, AHMnin kararlarn uyulmas ve rnek olarak
gzetilmesi gerekli itihatlar cmlesinden saymak ve kendi uygulamalarn bu itihatlara
uyarlamak zorunluluundadr.
HAS, onaylanarak i mevzuatmz haline geldiine, TC Anayasasnn 90. maddesinin
son fkrasnda usulne gre yrrle konulmu milletleraras andlamalar kanun
hkmndedir. Bunlar hakknda Anayasaya aykrlk iddias ile Anayasa Mahkemesine
bavurulamaz. Usulne gre yrrle konulmu temel hak ve zgrlklere ilikin
milletleraras andlamalarla kanunlarn ayn konuda farkl hkmler iermesi nedeniyle
kabilecek uyumazlklarda milletleraras andlama hkmleri esas alnr kural yer
aldna, i hukukumuz haline dnen HASn 10. maddesinde dnce ve ifade zgrlnn
geniletilmi erevesi izildiine, AHMnin HASnin 10. maddesini yorumlama, uygulama ve
tm ye lkelerce gzetilecek dzeyde itihatlarn oluturma yetkisine sahip st mahkeme
durumunda bulunmasna ve Trkiye Devletinin de AHMnin denetim yetkisini kabullenmi
bulunmasna gre, anlan mahkemenin ifade zgrlne ve eletiri hakkna ilikin itihat
istikrarn gzetmek zarureti tartlmaz hale gelmektedir.
31
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
32/49
2006/9-169-184
Bu itihatlar, dnceyi aklama zgrlnn ve onun vazgeilmezi durumundaki
eletiri hakknn, bireyin ve toplumun geliimi iin olmazsa-olmazln gereke ve
dayanaklaryla ortaya koymakta ve eletiri hakknn herkesce hogrlen sradan grlerin
yan sra toplumu veya bir kesimini zen, rahatsz eden ve hatta ok eden dnce ve
anlatmlar da kapsadn anlatm biimlerini de koruma kapsamna aldn sreklilikarzeder biimde belgelemektedir.
Bu ereve, AHM kararlarnda hibir koulda daraltlmamakta ve hatta her geen
zamanda zgrlk lehine biraz daha geniletilmektedir. Alan daralan sadece ve yalnz
kstlamalar olmaktadr.
Aka ve duraksamadan belirtmek gerekir ki; sulanan ve yarglamaya konu edilen
yaznn gerek btnl ve hatta gerekse tahkir ve tezyif saylan cmlesi, HASn 10.
maddesince ve AHM.nin sreklilik kazanan itihatlarnca eletri kapsam dndadeerlendirilebilmeye elverili llere varmamaktadr.
Yerel mahkeme, konu yazy deerlendirirken AHM itihatlarn gzetmemi, vard
hkmle Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Avrupa Birliiyle uyum programna katkda
bulunmamtr.
znt vericidir ki; kar fikrin serbeste ve korkusuz biimde sylenmesinden,
demokratik Cumhuriyet Trkiyesinde hala korkulmakta, sylemine izin verildiinde o
grlerin kabullenilmi saylaca ve yanda toplayaca dnlmektedir.
Bu byk bir yanlgdr.
Demokrasi, hakaret ve kavgaya davet gibi ok zorunlu kstlamalarn dnda her grn
serbeste dile getirilmesini olanakl klmasyla da dier ynetim biimlerine stn hale gelen
rejimin addr.
Dnce zgrce dile getirildiinde, kar fikirlerin acmasz testine tabi bir akla
kavumaktadr. Bu aklkta ya kendini kabul ettirip yanda bulabilecek ve bylece ayakta
kalabilecek ya da kabul edilmezlii saptanacak, tkenip silinecektir. Tarih boyunca bu hep byle
olagelmitir. Bundan sonra da bu sosyal kaide geerliliini srdrecektir.
Alt izilmeli ve zihinlere ylece kaydedilmelidir ki; yarglanan ve cezaevi yolculuuna
kartlan hibir dnce lmemitir. Aksine madur duruma dm, ya yanda bulmu ya da
syletilmesi yasaklannca karanlklara inmitir. Karanlklar kontrol edilemez alanlardr. Burada
dnceyi kar dnceyle ezmek, etkisiz hale getirmek ve yok etmek olgusu yoktur. O zeminde
denetlenemez bir byme sz konusudur.
Bu nedenlerdir ki uygar dnya, fikirleri, hep aydnlkta tutmak ve ifade edilebilirliini
zgr brakmak kararllndadr. ok zorunlu ve fakat kstl snrlamalar dnda hibir
dnce iyi-kt yararl-zararl ayrmna tabi tutulmamaktadr. Doru ile yanln, iyi ile
32
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
33/49
2006/9-169-184
ktnn greceli olduu, kiiye, zamana ve zemine gre deitii, dnn yanl ve ktsnn,
deien koullar karsnda bu gn doru ve iyi kabul edilebildii gz ard edilmemelidir
Her dnce ve ifadenin kartnn miheng ta olduu, kartyla mukayese
edilmediinde dorunun ortaya kamayaca, kar dnceyi yendii ve etkisiz kld
durumda dncelerin g kazanp benimsenebilir etkinlie ulaabilecei uygar alemin asla gzard etmedii dorulardandr.
Kukusuz bu dorular uygarlk yarna kanlarca da gzetilmek zorundadr.
Sank yazarn savunduu Ermeni Diasporas tezi de ayn kapsamda deerlendirilmelidir.
Sank yazar, 1915 olaylarn Ermeni Diaspora gzyle yorumlamakta ve Trkden kaynaklanan
soykrm niteliinde grmektedir.
Bu grn resmi Trk tezi ile badamad aktr.
Resmi olan ve tarihi belge ve gereklere dayand ifade edilen Trk tezine gre; Osmanltoplumunun bir paras olan ve hatta millet-i sadka olarak adlandrlan Ermenilerin savata
dmanlaryla birlik olduu, Osmanly arkadan vurduu, toplu katliamlarla dou vilayetlerinde
zulm yaratt, bu nedenle Osmanl ynetimince zorunlu ge tabi tutulduu, bu gn yine
Osmanlya ait gney corafyaya doru gerekletirildii, ok cephede yrtlen savan
koullar, toplu gn skntlar, alk, hastalk gibi nlenemez nedenlerle toplu lmler olduu
kabullenilmekte ve bylece sann benimsedii tezin tam kart bir dier tez dile getirilmekte,
tarihi belgelere gre asl soykrmn zorunlu gn ncesinde bizzat Ermenilerce Trklere kar
ilendii savunulmaktadr.
Sank yazar da; yazsnn 6. blmnde Ermeninin Trk bal altnda bu bak
asn da dile getiren tesbitlerde bulunmakta ancak kendi dorular istikametinde farkl bir
sonuca varmakta ve; Ermeni kimliinin bugnk yapsn ekillendiren ve Ermeni kimliinde
bir tr kanserojen tmr ilevi gren asl etken Trk olgusudur. Ermeninin ve Trkn birbiriyle
ilikileri ve birbirlerinden etkileimleri yle iki kelimeyle geitirilecek bir sradanlkta deildir.
Asrlar sren ilikilerde birbirinden alnan o kadar ok iyi ve kt kimlik donanmlar sz
konusudur ki, kimi zaman davran biimlerinden birini dierinden ayrmak hayli gtr.
Yaanlan birliktelik ylesine derindir ki bu birlikteliin bozuluunu ihanet olarak
tanmlamak her iki tarafn da kulland karlkl bir argmandr. Ermeni milletini sadk millet
olarak adlandran ancak daha sonra ihanet ettiklerini iddia eden Trk gr karsnda,
Ermeniler 1915 te yaananlar salt bir halkn topluca imhas olarak yorumlamaz bunun ayn
zamanda asrlar sren ilikiye ihaneti de iinde barndrdn belirtirler.
Trk-Ermeni ilikisinin gnmzde geldii nokta ise; Ermeniler ve Trkler birbirlerine
baklarnda klinik iki vaka durumundadrlar. Ermeniler travmalaryla Trkler de
paranoyalaryla demektedir.
33
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
34/49
2006/9-169-184
Trk tezini reddeden ve olay Ermenilere ynetilmi bir soykrm olarak adlandran bu
deerlendirme nihayet, Ermeni asll bir Trk vatanda olan sank yazarn kendi zgr
dncesinin aklanmasdr ve bir kar gr mahiyetindedir.
Sank yazarn, 1915 olaylarnn Ermeni toplumundaki sonularnn da etkisiyle Trklere
sempatiyle bakmad ve yazsnda incitici ifadeler de kulland ve bu cmleden olarak uzunyaz dizisinin bir yerinde Ermeni kimliinde bir tr kansorejen tmr ilevi gren asl etken
Trk olgusudur. dier bir yerinde Ermeniler ve Trkler birbirine baklarnda klinik iki
vaka durumundadrlar. Ermeniler travmalaryla, Trkler de paranoyalaryla dedii, son olarak
da Trkten boalacak o zehirli kann yerini dolduracak temiz kan Ermeninin Ermenistanla
kuraca asil damarnda mevcuttur ifadelerini kulland gzlenmekte ise de, bu ineleyici
beyanlarn, yasada tanmn eletiri olarak bulan ve hukuka uygunluk kapsamn amayan
aklamalar olduunda ve AHM itihatlarnda siyasi ierikli eletiriler kapsamndadeerlendirilerek koruma kapsamna dahil edeceinde duraksamaya ve kukuya dlmemelidir.
Unutulmamaldr ki;
T.C. Anayasasnn 66/1. maddesi; Trk Devletine vatandalk ba ile bal olan herkes
Trktr tanmlamasn yapmaktadr. Sank da Trkiye Devleti vatandadr. Ermeni asll olsa
da bu ba nedeniyle Trk kapsamnn iindedir. Esasen Trklk rkl reddeden ve farkl
dil, din, rk ve milliyetteki ve farkl dncedeki kii ve topluluklarn insani, ahlaki, dini, tarihi
deerleri ile milli dil, milli duygular ve milli geleneklerden doan milli ve manevi deerler
btnl olarak yargsal itihatlarda tanmlandna gre, Trkiye Cumhuriyeti vatanda olan
Ermeni asll sann, gemiten bu yana ayn bayrak altnda ve ayn devletin eit haklara sahip
bireyleri olarak birlikte oluturduklar bu yksek deeri aalamak istediine, tarihin
derinliklerinde kalan bir olay kendi mensubu olduu Ermenilerin bak dorultusunda soykrm
olarak deerlendirmek ve bu deerlendirite baz incitici deyimler kullanmak suretiyle tahkir ve
tezyif amac gttne bu uygar lkede ve ulalan bu zgrlk srecinde inanabilmek hukuk
adna olanaksz grlmektedir.
Trk Devletinin resmi gryle badamayan, onu reddeden ve 1915 olaylarn tarihi
saptrma yntemiyle Ermeni soykrm mahiyetinde ifade eden bu gr, ceza kovuturmas ve
yaptrm korkusuyla lkede yasaklandnda syleniinden vazgeilmeyecei, Trkiyede
Ermeniler dndklerini dile getiremiyor tanmlamasyla d lke ve platformlara tanarak
tek yanl anlatmlarla denetlenemez zaman ve zeminlerde yanda arayaca, susturulan ve
madur hale drlen tez edasyla taraftar bulabilecei mutlaka ve cesaretle dnlmeli,
Trkiyede dile getirilmesine tannacak olanakla Trk tezinin ve tarihi belgelerin sorgulamasna
tabi tutulmal, gcn ve haklln tarihi belgeler ve gerek vakalardan ald ifade edilen Trk
tezinin onu dayanaksz hale drmesine, varsa sakl amalarn gn na karmasna,
34
8/7/2019 Yargtay Ceza GK Hrant Dink karar
35/49
2006/9-169-184
yenmesine ve zgr ifade zemininde kendi stnln ve g